How languages evolve - Alex Gendler

زبان‌ها چگونه تکامل می‌یابند؟ - الکس جندلر

Translator: Mohsen Heidary Reviewer: Farnaz Saghafi

In the biblical story of the Tower of Babel,

داستان برج بابل در کتاب انجیل می‌گوید

all of humanity once spoke a single language

روزگاری تمام انسان‌ها به یک زبان واحد سخن می‌گفتند

until they suddenly split into many groups

تا اینکه ناگهان به گروه‌های بسیاری منقسم شدند

unable to understand each other.

که دیگر نمی‌توانستند زبان یکدیگر را بفهمند

We don't really know if such an original language ever existed,

ما حقیقتا نمی‌دانیم که آیا چنین زبان واحدی اصلا وجود داشته است یا نه

but we do know that the thousands of languages existing today

اما می‌دانیم اگر هزاران زبانی را که امروزه وجود دارند، بررسی کنیم

can be traced back to a much smaller number.

نهایتا به تعداد بسیار کمتری در گذشته ها دست می‌یابیم

So how did we end up with so many?

پس چگونه شد که اکنون این همه زبان مختلف داریم؟

In the early days of human migration,

در اوایل مهاجرت انسان‌ها

the world was much less populated.

جهان بسیار کم جمعیت‌تر از اکنون بود

Groups of people that shared a single language and culture

گروه‌هایی از افراد که زبان و فرهنگ مشترکی داشتند

often split into smaller tribes,

اغلب به قبیله‌های کوچکتری تقسیم می‌‌شدند

going separate ways in search of fresh game and fertile land.

که هر یک در جستجوی شکارهای تازه و زمین‌های حاصل‌خیز به مناطقی متفاوت می‌رفتند

As they migrated and settled in new places,

با مهاجرت و سکونت این قبایل در مناطق جدید

they became isolated from one another

آن‌ها از یکدیگر دور می‌افتادند

and developed in different ways.

و بدین ترتیب به شیوه هایی متفاوت رشد و توسعه می‌یافتند

Centuries of living in different conditions,

قرن‌ها زندگی در شرایط متفاوت

eating different food

خوردن غذاهای متفاوت

and encountering different neighbors

و مواجهه با همسایگان متفاوت

turned similar dialects with varied pronunciation and vocabulary

موجب شد گویش‌های مشابهی که فقط واژگان و تلفظشان فرق می‌کرد

into radically different languages,

به زبان‌هایی کاملا متفاوت بدل شوند

continuing to divide as populations grew and spread out further.

که با رشد و پراکندگی هر چه بیشتر جمعیت، به انشعاب خود ادامه دهند

Like genealogists, modern linguists try to map this process

زبان‌شناسان مدرن نیز مانند تبارشناسان، سعی کرده‌اند نقشه تحول این فرایند را

by tracing multiple languages back as far as they can

با عقب رفتن در سیر تحول زبان‌های گوناگون تا حد ممکن

to their common ancestor, or protolanguage.

و رسیدن به نیای مشترک آن‌ها یا همان زبان اولیه به دست آورند

A group of all languages related in this way is called a language family,

گروهی از زبان‌ها که بدین شیوه با هم مرتبط شناخته شوند، خانواده زبانی نامیده می‌شوند

which can contain many branches and sub-families.

هر خانواده زبانی خود می‌تواند شامل زیرشاخه‌ها و خانواده‌های زبانی دیگری باشد

So how do we determine whether languages are related in the first place?

اما در وهله اول چطور می‌توان تعیین کرد که زبان ‌ها با هم مرتبطند؟

Similar sounding words don't tell us much.

کلمات دارای تلفظ مشابه در این زمینه کمک چندانی نمی‌کنند

They could be false cognates or just directly borrowed terms

آن‌ها ممکن است به اشتباه هم‌ریشه یا اینکه حاصل قرض‌گیری مستقیم باشند

rather than derived from a common root.

نه اینکه از یک ریشه مشترک مشتق شده باشند

Grammar and syntax are a more reliable guide,

اما دستور و نحو زبان‌ها، راهنماهای قابل اطمینان‌تری هستند

as well as basic vocabulary,

و همین طور واژگان پایه

such as pronouns, numbers or kinship terms,

نظیر ضمایر، اعداد و اصطلاحات خویشاوندی

that's less likely to be borrowed.

که احتمال قرضی بودن آن‌ها بسیار کمتر است

By systematically comparing these features

با مقایسه نظام‌مند این خصوصیات زبانی

and looking for regular patterns of sound changes

و یافتن الگوهای تغییر آوایی

and correspondences between languages,

و تطابق‌های میان زبان‌ها

linguists can determine relationships,

زبان‌شناسان قادرند روابط میان آن‌ها را تعیین

trace specific steps in their evolution

مراحل دقیق تکامل آن‌ها را ردیابی

and even reconstruct earlier languages with no written records.

و حتی زبان‌های اولیه‌ای که هیچ سابقه‌ی مکتوبی ندارند، بازسازی کنند

Linguistics can even reveal other important historical clues,

زبان‌شناسان حتی می‌توانند برخی سرنخ‌های تاریخی دیگر را نیز بدین ترتیب آشکار کنند

such as determining the geographic origins and lifestyles of ancient peoples

مثلا می‌توانند ریشه‌های جغرافیایی و سبک زندگی مردم باستان را

based on which of their words were native,

بر اساس اینکه کدام واژه‌هایشان اصیل

and which were borrowed.

و کدام قرضی بوده است، تعیین کنند

There are two main problems linguists face

اما هنگام تهیه این درخت‌های خانواده‌های زبانی

when constructing these language family trees.

دو مشکل عمده نیز بر سر راه زبانشناسان وجود دارد

One is that there is no clear way of deciding

یکی اینکه هیچ روش مشخصی وجود ندارد که بتوان تعیین کرد که

where the branches at the bottom should end, that is,

شاخه‌های پایینی درخت در کجا باید پایان یابند، یعنی

which dialects should be considered separate languages or vice versa.

کدام گویش‌ها را باید زبان هایی مجزا در نظر گرفت یا کدام زبان‌ها را باید گویشی از یک زبان دانست

Chinese is classified as a single language,

مثلا چینی یک زبان واحد در نظر گرفته می‌شود

but its dialects vary to the point of being mutually unintelligible,

اما گویش‌های آن آنقدر متفاوتند که بین گویش ورانشان فهم متقابل وجود ندارد

while speakers of Spanish and Portuguese

از سوی دیگر، زبانوران دو زبان ظاهرا مجزای اسپانیانی و پرتغالی

can often understand each other.

در غالب موارد می‌توانند سخن یکدیگر را بفهمند

Languages actually spoken by living people

در حقیقت زبان‌هایی که توسط افراد زنده سخن گفته می‌شوند

do not exist in neatly divided categories,

در قالب دسته بندی هایی کاملا مشخص و دقیق نمی‌گنجند

بلکه بیشتر به حرکتی تدریجی گرایش دارند

but tend to transition gradually,

crossing borders and classifications.

که از فرای مرزها و طبقه‌بندی های زبانی عبور می کند

Often the difference between languages and dialects

در حقیقت تفاوت میان زبان‌ها و گویش‌ها اغلب

is a matter of changing political and national considerations,

متاثر از ملاحظات و مسائل ملی و سیاسی متغیر است

rather than any linguistic features.

نه مشخصه‌ها و ویژگی‌های دقیق زبانی

This is why the answer to, "How many languages are there?"

به همین دلیل است که پاسخ به سوال «چند زبان در دنیا وجود دارد؟»

can be anywhere between 3,000 and 8,000,

می تواند عددی بین ۳٫۰۰۰ تا ۸٫۰۰۰ باشد

depending on who's counting.

بسته به اینکه چه کسی دارد زبان‌ها را می شمارد

The other problem is that the farther we move back in time

مشکل دیگر این است که هر چه بیشتر در زمان

towards the top of the tree,

به سمت بالای درخت، عقب برویم

the less evidence we have about the languages there.

شواهد کمتری درباره زبان‌های بالای درخت در دست داریم

The current division of major language families

تقسیم‌بندی فعلی میان خانواده‌های زبانی

represents the limit at which relationships can be established

خود به خوبی مشکل تعیین روابط میان زبان‌ها

with reasonable certainty,

با قطعیتی قابل دفاع را نشان می‌دهد

meaning that languages of different families

به این معنا که فرض می‌شود زبان‌های متعلق به خانواده‌های مختلف

are presumed not to be related on any level.

در هیچ سطحی از درخت زبانی به هم مربوط نیستند

But this may change.

اما این وضعیت ممکن است تغییر کند

While many proposals for higher level relationships --

با اینکه بسیاری از نظریات مربوط به روابط سطح بالایی درخت ها

or super families -- are speculative,

یا اَبَرخانواده‌ها فرضی، مبتنی بر گمانه زنی هستند

some have been widely accepted

اما برخی از آن‌ها به طور گسترده پذیرفته شده‌اند

and others are being considered,

و برخی دیگر نیز موقتا پذیرفته شده‌اند

especially for native languages with small speaker populations

به خصوص برای زبان‌های بومی با جمعیت اندک

that have not been extensively studied.

که تا به حال به طور جدی و گسترده مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند

We may never be able to determine how language came about,

شاید ما هرگز قادر نباشیم دریابیم که زبان‌ها چطور به وجود آمده‌اند

or whether all human languages did in fact have a common ancestor

و آیا تمام زبان‌های بشری واقعا در ابتدا نیای مشترکی داشته‌اند

scattered through the babel of migration.

که با پراکندگی ابنای بشر پس از داستان برج بابل، از هم فاصله گرفته‌اند

But the next time you hear a foreign language, pay attention.

اما دفعه بعد که یک زبان بیگانه را می‌شنوید، دقت کنید

It may not be as foreign as you think.

شاید آن‌قدرها هم که فکر می‌کنید، بیگانه نباشد