The history of tea - Shunan Teng

ประวัติศาสตร์ใบชา โดย ซูห์หนาน เถิง (Shunan Teng)

Translator: Yada Sattarujawong Reviewer: Vera Chicharito

During a long day spent roaming the forest in search of edible grains and herbs,

ระหว่างท่องไปในป่าตลอดทั้งวัน เพื่อเสาะหาสมุนไพรและธัญพืชที่กินได้

the weary divine farmer Shennong accidentally poisoned himself 72 times.

"เฉินหนง" เทพแห่งการเพาะปลูก เผลอถูกพิษเข้าโดยบังเอิญถึง 72 ครั้ง

But before the poisons could end his life,

แต่ก่อนที่เขาจะจบชีวิตลงเพราะพิษ

a leaf drifted into his mouth.

ใบไม้ใบหนึ่งก็ร่วงหล่นเข้าปากเขาพอดี

He chewed on it and it revived him,

เขาเคี้ยวใบนั้น แล้วร่างกายก็ฟื้นตัวขึ้น

and that is how we discovered tea.

และนี่ก็คือที่มาของการค้นพบใบชา

Or so an ancient legend goes at least.

หรืออย่างน้อย ตำนานก็ว่าไว้อย่างนั้น

Tea doesn't actually cure poisonings,

อันที่จริง ใบชาไม่ได้ถอนพิษแต่อย่างใด

but the story of Shennong,

ทว่า เรื่องราวของเฉินหนง

the mythical Chinese inventor of agriculture,

ชาวจีนในตำนานผู้คิดค้นการกสิกรรม

highlights tea's importance to ancient China.

เน้นให้เห็นถึงความสำคัญของชา ที่มีต่อจีนยุคโบราณ

Archaeological evidence suggests tea was first cultivated there

หลักฐานทางโบราณคดียืนยันว่า มีการปลูกต้นชาไว้ที่จีนเป็นแห่งแรก

as early as 6,000 years ago,

ย้อนไปเมื่อราว 6,000 ปีก่อน

or 1,500 years before the pharaohs built the Great Pyramids of Giza.

หรือประมาณ 1,500 ปีก่อนที่ ฟาโรห์จะสร้างมหาพีระมิดแห่งกีซา

That original Chinese tea plant

ต้นชาจีนที่ปลูกไว้แต่เดิมนั้น

is the same type that's grown around the world today,

เป็นชนิดเดียวกับที่ปลูกกันทั่วทุกมุมโลก ในทุกวันนี้

yet it was originally consumed very differently.

ทั้งวิถีการดื่มชาตามแบบต้นตำรับนั้นยัง ต่างออกไป

It was eaten as a vegetable or cooked with grain porridge.

มีวิถีการกินแบบผัก หรือนำไปต้มรวมกับ โจ๊กธัญพืช

Tea only shifted from food to drink 1,500 years ago

ชาเพิ่งผันแปรจากอาหารมาเป็นเครื่องดื่ม ใน 1,500 ปีที่ผ่านมา

when people realized that a combination of heat and moisture

เมื่อมีการค้นพบว่าส่วนผสมระหว่าง ความร้อนและความชื้น

could create a complex and varied taste out of the leafy green.

สามารถเสกสรรค์นานารสชาติอันลุ่มลึก จากใบไม้สีเขียวสดนี้

After hundreds of years of variations to the preparation method,

จากหลากหลายรูปแบบการปรุงมาช้านาน สู่กรรมวิธีการผลิตชา

the standard became to heat tea,

ตามมาตรฐานก็คือ การใช้ความร้อน,

pack it into portable cakes,

การอัดชาขึ้นรูปให้เป็นก้อน,

grind it into powder,

หรือบดใบชาให้เป็นผง

mix with hot water,

แล้วนำไปชงกับน้ำร้อน

and create a beverage called muo cha, or matcha.

กลายเป็นเครื่องดื่มที่เรียกว่า "โหม่ฉา (Mǒchá)" หรือมัทฉะ

Matcha became so popular that a distinct Chinese tea culture emerged.

มัทฉะได้รับความนิยมอย่างมาก เมื่อเอกลักษณ์วัฒนธรรมชาจีนเริ่มเป็นที่รู้จัก

Tea was the subject of books and poetry,

ชา กลายเป็นหัวข้อสำคัญในหนังสือ และบทกลอน

the favorite drink of emperors,

เป็นเครื่องดื่มที่จักรพรรดิทรงโปรด

and a medium for artists.

และเป็นสื่อกลางให้ศิลปิน

They would draw extravagant pictures in the foam of the tea,

วาดภาพวิจิตรบรรจงบนฟองชา

very much like the espresso art you might see in coffee shops today.

เป็นการลงลวดลายอย่างที่วาดบนฟองนม ของกาแฟเอสเปรสโซ่ในร้านกาแฟทุกวันนี้

In the 9th century during the Tang Dynasty,

เมื่อคริสต์ศตวรรษที่ 9 ในสมัยราชวงศ์ถัง

a Japanese monk brought the first tea plant to Japan.

พระชาวญี่ปุ่นรูปหนึ่ง เป็นผู้นำชาต้นแรก มายังประเทศญี่ปุ่น

The Japanese eventually developed their own unique rituals around tea,

ชาวญี่ปุ่นก็พัฒนาธรรมเนียมการชงชา ในแบบของตนเองได้ในที่สุด

leading to the creation of the Japanese tea ceremony.

นำมาซึ่งการกำเนิดพิธีชงชาแบบญี่ปุ่น

And in the 14th century during the Ming Dynasty,

ครั้นสมัยราชวงศ์หมิง ในศตวรรษที่ 14

the Chinese emperor shifted the standard

จักรพรรดิจีนได้ทรงเปลี่ยนมาตรฐาน

from tea pressed into cakes to loose leaf tea.

จากการอัดใบชาขึ้นรูป หันมาใช้ตูมชาแห้งโดยไม่มีการอัด

At that point, China still held a virtual monopoly on the world's tea trees,

ขณะนั้น จีนยังเป็นผู้ผูกขาดเสมือน การปลูกชาเพียงรายเดียวของโลก

making tea one of three essential Chinese export goods,

ทำให้ใบชาเป็นหนึ่งในสาม สินค้าส่งออกหลักของจีน

along with porcelain and silk.

นอกจากเครื่องลายครามและแพรไหม

This gave China a great deal of power and economic influence

การผูกขาดนี้ทำให้จีนทรงอิทธิพล และมีอำนาจทางเศรษฐกิจคับฟ้า

as tea drinking spread around the world.

เมื่อการดื่มชาแพร่หลายไปทั่วโลก

That spread began in earnest around the early 1600s

การแผ่ขยายนั้นเกิดขึ้นเป็นวงกว้าง ประมาณต้นทศวรรษที่ 1600

when Dutch traders brought tea to Europe in large quantities.

เมื่อพ่อค้าชาวดัตช์นำใบชา กลับยุโรปไปเป็นจำนวนมาก

Many credit Queen Catherine of Braganza, a Portuguese noble woman,

ต้องยกความชอบให้แคเธอรีนแห่งบรากันซา ราชินีอังกฤษ หรืออดีตเจ้าหญิงโปรตุเกส

for making tea popular with the English aristocracy

เนื่องในฐานะผู้ทำให้การดื่มชา เป็นที่นิยมในหมู่ชนชั้นสูงชาวอังกฤษ

when she married King Charles II in 1661.

เมื่อพระนางอภิเษกกับพระเจ้าชาร์ลส์ที่สอง ในปี ค.ศ. 1661

At the time, Great Britain was in the midst of expanding its colonial influence

ณ ขณะนั้น อังกฤษกำลังอยู่ในช่วงระหว่าง การขยายแสนยานุภาพทางอาณานิคม

and becoming the new dominant world power.

และก้าวขึ้นเป็นมหาอำนาจใหม่ของโลก

And as Great Britain grew, interest in tea spread around the world.

เมื่ออังกฤษผงาดขึ้นมามีอำนาจแล้ว ความสนใจในใบชาก็แพร่สะพัดไปทั่วโลก

By 1700, tea in Europe sold for ten times the price of coffee

เมื่อเปิดศักราชที่ 1700 มูลค่าการซื้อขาย ของใบชาก็สูงกว่าการซื้อขายกาแฟเป็นสิบเท่า

and the plant was still only grown in China.

ทั้ง ๆ ที่ต้นชายังปลูก อยู่แต่ในเมืองจีนเพียงแห่งเดียว

The tea trade was so lucrative

การค้าใบชาทำกำไรได้มหาศาล

that the world's fastest sailboat, the clipper ship,

และเรือกำปั่นที่แล่นเร็วที่สุดในโลก อย่าง "เรือคลิปเปอร์"

was born out of intense competition between Western trading companies.

ก็เกิดจากการแข่งขันอันดุเดือด ในหมู่บริษัทการค้าของชาวตะวันตก

All were racing to bring their tea back to Europe first

ที่แข่งกันส่งใบชา ให้มาถึงยุโรปก่อนเจ้าอื่น ๆ

to maximize their profits.

เพื่อให้ทำกำไรได้มากที่สุด

At first, Britain paid for all this Chinese tea with silver.

ในตอนแรก อังกฤษจ่ายค่าชาจีน ด้วยเหรียญเงิน

When that proved too expensive,

แต่เมื่อการค้ามีมูลค่าสูงเกินไป

they suggested trading tea for another substance, opium.

พวกเขาจึงเสนอให้แลกใบชา กับสินค้าฝิ่น

This triggered a public health problem within China

ตัวการที่ก่อให้เกิดปัญหา สาธารณสุขครั้งใหญ่ของจีน

as people became addicted to the drug.

เพราะผู้คนเสพติดยาฝิ่นกันไปทั่ว

Then in 1839, a Chinese official ordered his men

ในปี ค.ศ. 1839 ทางการจีน จึงสั่งให้เจ้าหน้าที่

to destroy massive British shipments of opium

ทำลายฝิ่นขนานใหญ่ ซึ่งเป็นสินค้าที่จัดส่งมาในเรืออังกฤษ

as a statement against Britain's influence over China.

เพื่อแสดงจุดยืนต่อต้าน อิทธิพลของอังกฤษที่อยู่เหนือจีน

This act triggered the First Opium War between the two nations.

การกระทำดังกล่าวจุดชนวนให้เกิด สงครามฝิ่นครั้งที่ 1 ระหว่างทั้งสองชาติ

Fighting raged up and down the Chinese coast until 1842

การรบรุกคืบไปตามชายฝั่งทะเลของจีน จนกระทั่งปี ค.ศ. 1842

when the defeated Qing Dynasty ceded the port of Hong Kong to the British

เมื่อราชวงศ์ชิงที่พ่ายแพ้ ยอมมอบ ท่าเรือฮ่องกงแก่อังกฤษ

and resumed trading on unfavorable terms.

และทำการค้ากับอังกฤษต่อไป ตามเงื่อนไขสนธิสัญญาอันเสียเปรียบ

The war weakened China's global standing for over a century.

สงครามนี้ทำให้สถานะจีนในเวทีโลก อ่อนแอลงเป็นเวลากว่าร้อยปี

The British East India company also wanted to be able to grow tea themselves

อีกทั้งบริษัทอีสต์อินเดียของอังกฤษ ก็มีความต้องการที่จะปลูกต้นชาเอง

and further control the market.

เพื่อขยายการควบคุมตลาดใบชา

So they commissioned botanist Robert Fortune

พวกเขาจึงว่าจ้างนักพฤกษศาสตร์ "โรเบิร์ต ฟอร์จูน"

to steal tea from China in a covert operation.

ให้ขโมยเมล็ดพันธุ์และต้นกล้าชาจากจีน ในภารกิจลับ

He disguised himself and took a perilous journey

เขาจึงปลอมตัวและออกเดินทางผจญภัย

through China's mountainous tea regions,

มาเขตภูเขาสูงของจีนที่เป็นแหล่งปลูกชา

eventually smuggling tea trees and experienced tea workers

จากนั้นก็ลักลอบเอาต้นกล้า, เมล็ด และคนงานผู้เชี่ยวชาญจำนวนหนึ่ง

into Darjeeling, India.

ข้ามมายังเมืองดาร์จีลิ่ง ในอินเดียจนได้

From there, the plant spread further still,

นับแต่นั้น ก็ได้มีการเพาะพันธุ์ใบชาต่อไป

helping drive tea's rapid growth as an everyday commodity.

และช่วยให้การดื่มชาเติบโตอย่างรวดเร็ว กลายมาเป็นเครื่องดื่มในชีวิตประจำวัน

Today, tea is the second most consumed beverage in the world after water,

ทุกวันนี้ ชาเป็นเครื่องดื่มที่มีการบริโภค มากที่สุดเป็นอันดับสองรองจากน้ำเปล่า

and from sugary Turkish Rize tea,

ตั้งแต่ชาริเซอ รสหวานละมุนจากตุรกี

to salty Tibetan butter tea,

ไปจนถึงชาเนยรสเค็มตำรับทิเบต

there are almost as many ways of preparing the beverage

เรามีหลากหลายวิธีในการชงชา มากพอ ๆ กับ

as there are cultures on the globe.

นานาวัฒนธรรมบนโลกใบนี้เลยล่ะค่ะ