The power of the placebo effect - Emma Bryce

Translator: Arbenita Berisha Reviewer: Anduena Lahu

In 1996, 56 volunteers took part in a study

Në vitin 1996, 56 vullnetarë morën pjesë në një studim

to test a new painkiller called Trivaricaine.

për të testuar një qetësues të quajtur Trivaricaine

On each subject, one index finger was covered in the new painkiller

Në secilin subjekt, njëri gisht tregues ishte lyer me qetësuesin

while the other remained untouched.

derisa gishti tjetër mbeti i paprekur.

Then, both were squeezed in painful clamps.

Pastaj, të dy u shtypën me darë që shkaktonin shumë dhembje.

The subjects reported that the treated finger hurt less than the untreated one.

Ata thanë se gishti i trajtuar dhembi më pak

se gishti i pa trajtuar.

This shouldn't be surprising,

Kjo nuk do të ishte surprizuese,

except Trivaricaine wasn't actually a painkiller,

veç se Trivaricaine nuk ishte qetësues,

just a fake concotion with no pain-easing properties at all.

por vetëm një përzierje e rreme që nuk kishte fare përbërës qetësues.

What made the students so sure this dummy drug had worked?

Çfarë i bëri studentët të mendojnë se ky ilac i pavërtetë kishte funksionuar?

The answer lies in the placebo effect,

Përgjigjia qëndron në efektin e placebos,

an unexplained phenomenon

Një fenomen i pashpjegueshëm

wherein drugs, treatments, and therapies that aren't supposed to have an effect,

ku ilaqet, trajtimet dhe terapitë që nuk janë të supozuara të japin efekt,

and are often fake,

dhe zakonisht janë falso,

miraculously make people feel better.

mrekullisht i bëjnë njerëzit të ndjehen më mirë.

Doctors have used the term placebo since the 1700s

Mjekët e kanë përdorur termin placebo që nga vitet 1700

when they realized the power of fake drugs to improve people's symptoms.

kur ata kuptuan fuqinë e ilaceve të rreme për të përmirësuar simptomet e pacientëve.

These were administered when proper drugs weren't available,

Ato përdoreshin kur ilacet e duhura nuk ishin në dispozicion,

or if someone imagined they were ill.

ose kur dikush imagjinonte se është sëmurë

In fact, the word placebo means "I shall please" in Latin,

Në fakt, termi placebo do të thotë "unë do të kënaq" në latinisht,

hinting at a history of placating troubled patients.

që nënkupton një histori për t'i qetësuar pacientët të shqetësuar.

Placebos had to mimic the real treatments in order to be convincing,

Placebot duhej t'i imitonin mjekimet e vërteta për të qenë të besueshëm,

so they took the form of sugar pills,

kështu ato morën formën e pilulave të sheqerit

water-filled injections,

injeksioneve me ujë,

and even sham surgeries.

dhe madje edhe operacioneve të rreme.

Soon, doctors realized that duping people in this way had another use:

Shumë shpejt mjekët kuptuan se ky mashtrim kishte një dobi tjetër:

in clinical trials.

në testet klinike.

By the 1950s, researchers were using placebos as a standard tool

Në vitet 1950, hulumtuesit po përdornin placebot si një mjet standard

to test new treatments.

për të testuar trajtime të reja.

To evaluate a new drug, for instance,

Për të vlerësuar ilace të reja,

half the patients in a trial might receive the real pill.

gjysma e pacientëve në një test merrnin pilulën e vërtetë.

The other half would get a placebo that looked the same.

Gjysma tjetër merrnin një placebo që dukej njësoj.

Since patients wouldn't know whether they'd received the real thing or a dud,

Përderisa pacientët nuk dinin nëse kanë marrë pilulën e vërtetë apo jo

the results wouldn't be biased,

rezultati nuk do të ishte i anshëm,

researchers believed.

hulumtuesit besuan.

Then, if the new drug showed a significant benefit compared to the placebo,

Pastaj, nëse ilaci i ri tregonte sukses në krahasim me placebon,

it was proved effective.

vërtetohej se ishte efektiv.

Nowadays, it's less common to use placebos this way because of ethical concerns.

Sot, nuk është e zakonshme për përdorimin e placebo në këtë mënyrë për shkaqe etike.

If it's possible to compare a new drug against an older version,

Nëse është e mundur të krahasojmë një ilac të ri me një version të vjetër,

or another existing drug,

ose me ndonjë ilac tjetër ekzistues,

that's preferable to simply giving someone no treatment at all,

është e preferueshme që thjesht dikujt të mos i japim asnjë trajtim,

especially if they have a serious ailment.

veçanërisht nëse ata kanë një sëmundje serioze.

In these cases, placebos are often used as a control to fine-tune the trial

Në këto raste, placebot zakonisht përdoren për të mundësuar suksesin e testit

so that the effects of the new versus the old or alternative drug

që efektet e ilacit të ri kundrejt të vjetrit apo ndonjë ilaqi alternativ

can be precisely compared.

mund të krahasohen me saktësi.

But of course, we know the placebos exert their own influence, too.

Por sigurisht, ne e dijmë që placebot gjithashtu ushtrojnë edhe ndikimin e tyre.

Thanks to the placebo effect,

Falë efektit të placebos,

patients have experienced relief from a range of ailments,

pacientët kanë përjetuar lehtësim nga një varg sëmundjesh,

including heart problems,

përfshirë probleme me zemër

asthma,

astmën,

and severe pain,

dhe dhimbje të forta,

even though all they'd received was a fake drug or sham surgery.

edhe pse ajo që kanë marrë ishte një ilac apo një operacion i rremë.

We're still trying to understand how.

Ne ende jemi duke u përpjekur për të kuptuar arsyen.

Some believe that instead of being real,

Disa besojnë që në vend të jetë i vërtetë,

the placebo effect is merely confused with other factors,

efekti placebo është thjesht ngatërruar me disa faktorë të tjerë,

like patients trying to please doctors by falsely reporting improvements.

si pacientët për t'i kënaqur mjekët raportojnë përmirësime jo të vërteta.

On the other hand,

Në anën tjetër,

researchers think that if a person believes a fake treatment is real,

studiuesit mendojnë se nëse një person beson se trajtimi është i vërtetë

their expectations of recovery actually do trigger physiological factors

pritjet e tyre për t'u përmirësuar në fakt mund të nxisin faktorë fiziologjikë

që përmirësojnë simptomat e tyre.

that improve their symptoms.

Placebo duket të jenë i aftë të shkaktojë ndryshime të matshme në presionin e gjakut

Placebos seem to be capable of causing measurable change in blood pressure,

heart rate,

rrahjet e zemrës,

and the release of pain-reducing chemicals, like endorphins.

dhe në lirimin e kemikaleve që zvogëlojnë dhimbjet, si endorfina.

That explains why subjects in pain studies often say placebos ease their discomfort.

Kjo shpjegon arsyen që subjektët në studim shprehen se placebot i kanë ndihmuar

në shqetësimet e tyre

Placebos may even reduce levels of stress hormones,

Placebo mund edhe të ulë nivelin e hormonit të stresit,

like adrenaline,

si adrenalina,

which can slow the harmful effects of an ailment.

e cila mund të ulë edhe efektet e dëmshme të ndonjë sëmundje.

So shouldn't we celebrate the placebo's bizarre benefits?

Pra a nuk duhet të lartësojmë përfitimet e mrekullueshme të placebos?

Not necessarily.

Jo domosdoshmërisht.

If somebody believes a fake treatment has cured them,

Nëse dikush beson që një trajtim i rremë e ka shëruar,

they may miss out on drugs or therapies that are proven to work.

ata mund të anashkalojnë ilace dhe terapi që janë vërtetuar se kanë efekt.

Plus, the positive effects may fade over time,

Plus, efektet pozitive mund të zbehen me kalimin e kohës,

and often do.

dhe shpeshherë ashtu ndodh.

Placebos also cloud clinical results,

Placebot poashtu lënë në hije rezultate klinike

making scientists even more motivated to discover

duke bërë që shkencëtarët të motivohen më shumë për të zbuluar

how they wield such power over us.

se si ato po zotërojnë kaq shumë fuqi mbi ne.

Despite everything we know about the human body,

Pavarësisht gjithçkaje që dijmë mbi trupin e njeriut,

there are still some strange and enduring mysteries,

ende ka disa mistere të çuditshme

like the placebo effect.

si efekti i placebos.

So what other undiscovered marvels might we contain?

Pra, çfarë mrekullie tjetër të pazbuluar mund të përmbajmë?

It's easy to investigate the world around us

Është e lehtë të hetojmë botën rreth nesh

and forget that one of its most fascinating subjects

dhe të harrojmë që një nga çështjet më magjepsëse

lies right behind our eyes.

qëndron pikërisht mbrapa syve tanë.