The power of the placebo effect - Emma Bryce

4,624,624 views ・ 2016-04-04

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Kanhaiya Verma
00:06
In 1996, 56 volunteers took part in a study
0
6605
4413
၁၉၉၆ ခုနှစ်မှာ စေတနာ့ဝန်ထမ်း ၅၆ ယောက်ဟာ Trivaricaine လို့ခေါ်တဲ့
အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးအသစ်ကို စမ်းသပ်ဖို့ လေ့လာမှုတစ်ခုမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြတယ်။
00:11
to test a new painkiller called Trivaricaine.
1
11018
3635
00:14
On each subject, one index finger was covered in the new painkiller
2
14653
4120
အစမ်းသပ်ခံတစ်ယောက်စီမှာ လက်ညှိုးတစ်ချောင်း ကို အကိုက်အခဲပျောက်ဆဲအသစ်နဲ့ ဖုံးထားပြီး၊
00:18
while the other remained untouched.
3
18773
2796
နောက်တစ်ချောင်းကို မထိဘဲထားတယ်။
00:21
Then, both were squeezed in painful clamps.
4
21569
3642
ဒီနောက် နှစ်ချောင်းစလုံးကို နာကျင်စေတဲ့ ကလစ်နဲ့ ညှပ်လိုက်တယ်။
00:25
The subjects reported that the treated finger hurt less than the untreated one.
5
25211
4315
ကုသမှုခံရတဲ့ လက်ချောင်းက ကုသမခံရတာလောက် မနာဘူးလို့ အစမ်းသပ်ခံတွေက အစီရင်ခံကြတယ်။
00:29
This shouldn't be surprising,
6
29526
1860
အံ့ဩစရာမရှိတာက
00:31
except Trivaricaine wasn't actually a painkiller,
7
31386
3457
Trivaricaine က တကယ်တော့ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးမဟုတ်ဘဲ၊
00:34
just a fake concotion with no pain-easing properties at all.
8
34843
4223
နာကျင်မှုကို သက်သာစေတဲ့ ဂုဏ်သတ္တိတွေ လုံးဝမရှိတဲ့ အတုအယောင် ဒြပ်ရောတစ်ခုပါ။
00:39
What made the students so sure this dummy drug had worked?
9
39066
4007
ဒီဆေးတုက အလုပ်ဖြစ်တယ်လို ဘာကြောင့် အစမ်းသပ်ခံတွေကို သေချာစေခဲ့တာလဲ။
00:43
The answer lies in the placebo effect,
10
43073
2769
အဖြေက ဆေးဝါးတွေ ကုသမှုတွေနဲ့ ကုထုံးတွေက
00:45
an unexplained phenomenon
11
45842
1444
သက်ရောက်မှုရှိတယ်လို့ မယူဆရတဲ့
00:47
wherein drugs, treatments, and therapies that aren't supposed to have an effect,
12
47286
4554
အခြေအနေမျိုးမှာ မရှင်းလင်းတဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခု၊အတုအယောင် ကုသမှုမှာ တည်နေတယ်၊
00:51
and are often fake,
13
51840
1565
မကြာခဏတော့ အတုအယောင်ဖြစ်ပြီး
00:53
miraculously make people feel better.
14
53405
3060
လူတွေကို အံ့ဩလောက်အောင် စိတ်သက်သာစေတာပါ။
00:56
Doctors have used the term placebo since the 1700s
15
56465
4031
ဆရာဝန်တွေက လူတွေရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ကောင်းမွန်စေဖို့ ဆေးတုတွေရဲ့ အစွမ်းကို
01:00
when they realized the power of fake drugs to improve people's symptoms.
16
60496
4679
သဘောပေါက်ခဲ့တဲ့ ၁၇၀၀ လွန်နှစ် တွေကတည်းက placebo စကားရပ်ကို သုံးခဲ့ကြတယ်။
01:05
These were administered when proper drugs weren't available,
17
65175
2911
သင့်တော်တဲ့ ဆေးဝါးတွေ မရနိုင်အခါ၊ ဒါမှမဟုတ် တစ်စုံတစ်ယောက်က
01:08
or if someone imagined they were ill.
18
68086
3285
ဖျားနာနေတယ်လို့ ထင်နေရင်၊ ဒီဆေးတွေကို တိုက်တယ်။
01:11
In fact, the word placebo means "I shall please" in Latin,
19
71371
4151
တကယ်တော့ placebo ဆိုတဲ့စကားလုံးက လက်တင်မှာ “ငါ ကူညီပေးပါ့မယ်” လို့ အဓိပ္ပာယ်ရတယ်၊
01:15
hinting at a history of placating troubled patients.
20
75522
3605
သောကရောက်နေတဲ့ လူနာတွေကို နှစ်သိမ့်တဲ့ သမိုင်းကို အရိပ်အမြွက်ပြတာပါ။
01:19
Placebos had to mimic the real treatments in order to be convincing,
21
79127
3899
ဆေးတုတွေက ယုံကြည်စေဖို့ ကုသမှုအစစ်တွေကို တုပခဲ့ရတော့
01:23
so they took the form of sugar pills,
22
83026
2244
သကြားဆေးလုံးတွေ၊
01:25
water-filled injections,
23
85270
1355
ရေဖြည့် ထိုးဆေးတွေနဲ့
01:26
and even sham surgeries.
24
86625
2867
ဟန်ပြ ခွဲစိတ်မှုတွေရဲ့ အသွင်ကိုတောင် ယူခဲ့တယ်။
01:29
Soon, doctors realized that duping people in this way had another use:
25
89492
4379
လူတွေ ဒီနည်းနဲ့ လှည့်စားတာက နောက်ထပ်အသုံး တစ်ခုရှိတာကို မကြာခင်ဆရာဝန်တွေ သိလာတယ်၊
01:33
in clinical trials.
26
93871
1872
ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စမ်းသပ်မှုတွေမှာပါ။
01:35
By the 1950s, researchers were using placebos as a standard tool
27
95743
4151
၁၉၅၀ လွန်နှစ်တွေမှာ သုတေသီတွေက ကုသမှုအသစ်တွေကို စမ်းသပ်ဖို့ ဆေးတုတွေကို
01:39
to test new treatments.
28
99894
1953
စံကိရိယာအဖြစ် သုံးခဲ့ကြတယ်။
01:41
To evaluate a new drug, for instance,
29
101847
1840
ဥပမာ၊ ဆေးဝါးသစ်တစ်ခုကို အကဲဖြတ်ဖို့၊
01:43
half the patients in a trial might receive the real pill.
30
103687
2866
စမ်းသပ်မှုတစ်ခုထဲက လူနာတစ်ဝက်ဟာ ဆေးလုံးအစစ်ကိုရနိုင်တယ်။
01:46
The other half would get a placebo that looked the same.
31
106553
3349
ကျန်တဲ့တစ်ဝက်ကတော့ တူနေပုံရတဲ့ ဆေးတုတစ်လုံးကို ရမှာပါ။
01:49
Since patients wouldn't know whether they'd received the real thing or a dud,
32
109902
4311
လူနာတွေက သူတို့ ရတာက အစစ်လား၊ အတုလားဆိုတာကို မသိတာကြောင့်၊
01:54
the results wouldn't be biased,
33
114213
2029
ရလဒ်တွေက တစ်ဖက်ကို ယိမ်းနေမယ်လို့
01:56
researchers believed.
34
116242
1637
သုတေသီတွေက ယုံကြည်ခဲ့တယ်။
01:57
Then, if the new drug showed a significant benefit compared to the placebo,
35
117879
4122
ဒီနောက် ဒီဆေးဝါးအသစ်က ဆေးတုနဲ့ ယှဉ်လိုက်လို့ သိသာတဲ့ အကျိုးကျေးဇူး ပြရင်၊
ထိရောက်မှုရှိတာကို သက်သေပြတာပါ။
02:02
it was proved effective.
36
122001
1997
02:03
Nowadays, it's less common to use placebos this way because of ethical concerns.
37
123998
5503
ဒီနေ့မှာ ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာစိုးရိမ်မှုကြောင့် ဆေးတုတွေကို ဒီနည်းနဲ့ သုံးတာ နည်းလာတယ်။
02:09
If it's possible to compare a new drug against an older version,
38
129501
3537
ဆေးဝါးသစ်တစ်ခုကို အဟောင်းတစ်ခု ဒါမှမဟုတ် လက်ရှိ အခြားဆေးဝါးတစ်ခုနဲ့
02:13
or another existing drug,
39
133038
1870
နှိုင်းယှဉ်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ရင်၊
02:14
that's preferable to simply giving someone no treatment at all,
40
134908
3737
အထူးသဖြင့် လူတစ်ယောက်မှာ ပြင်းထန်တဲ့ ရောဂါတစ်ခုရှိရင်၊
02:18
especially if they have a serious ailment.
41
138645
2545
သူ့ကို ကုသမှု လုံးဝမပေးတာက ပိုကောင်းပါတယ်။
02:21
In these cases, placebos are often used as a control to fine-tune the trial
42
141190
5053
ဒီအဖြစ်တွေမှာ၊ အဟောင်း ဒါမှမဟုတ် အခြား ဆေးနဲ့ ယှဉ်တဲ့ အသစ်ရဲ့ သက်ရောက်မှုတွေကို
02:26
so that the effects of the new versus the old or alternative drug
43
146243
3568
တိတိကျကျ နှိုင်းယှဉ်နိုင်အောင် စမ်းသပ်မှုကို ချိန်ဖို့ ထိန်းချုပ်မှုအဖြစ်
02:29
can be precisely compared.
44
149811
3285
ဆေးတုတွေကို အသုံးပြုလေ့ရှိတယ်။
02:33
But of course, we know the placebos exert their own influence, too.
45
153096
4407
ဒါပေမဲ့ တကယ်တော့၊ ဆေးတုတွေရဲ့ ကိုယ်ပိုင် လွှမ်းမိုးမှု ရှိတာကိုလည်း သိကြပါတယ်။
02:37
Thanks to the placebo effect,
46
157503
1449
အတုအယောင် ကုသမှုကြောင့်၊
02:38
patients have experienced relief from a range of ailments,
47
158952
3002
လူနာတွေဟာ နှလုံးရောဂါ၊ ပန်းနာနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့
02:41
including heart problems,
48
161954
1319
နာကျင်မှု အပါအဝင်၊
02:43
asthma,
49
163273
1149
ရောဂါမျိုးစုံကနေ
02:44
and severe pain,
50
164422
1708
သက်သာမှု ရခဲ့ကြတယ်၊
02:46
even though all they'd received was a fake drug or sham surgery.
51
166130
3996
သူတို့ ရရှိခဲ့တာ အားလုံးက ဆေးဝါးတု ဒါမဟုတ် ဟန်ပြ ခွဲစိတ်မှုတစ်ခုဆိုတာတောင်ပါ။
02:50
We're still trying to understand how.
52
170126
2640
ဘယ်လိုဆိုတာတော့ နားလည်ဖို့ ကြိုးစားတုန်းပါ။
02:52
Some believe that instead of being real,
53
172766
1999
အမှန်ဆိုတာထက်၊ တိုးတက်မှုတွေကို
02:54
the placebo effect is merely confused with other factors,
54
174765
3860
မှားယွင်းစွာပြောကာ ဆရာဝန်တွေ ကျေနပ်အောင် ကြိုးစားတဲ့လူနာတွေလို
02:58
like patients trying to please doctors by falsely reporting improvements.
55
178625
4504
အခြားအကြောင်းခံတွေသာ အတုအယောင် ကုသမှုကို ရှုပ်ထွေးနေတယ်လို. တချို့က ယုံကြည်ကြတယ်၊
03:03
On the other hand,
56
183129
994
တစ်ဖက်မှာတော့၊
03:04
researchers think that if a person believes a fake treatment is real,
57
184123
3416
လူတစ်ယောက်က ကုသမှုအတုတစ်ခုကို တကယ်လို့ ယုံကြည်ရင်၊
03:07
their expectations of recovery actually do trigger physiological factors
58
187539
4669
နာလန်ထူဖို့ မျှော်လင့်တာက ရောဂါလက္ခဏာတွေ တိုးတက်စေတဲ့ ဇီဝကမ္မ အကြောင်းခံတွေကို
03:12
that improve their symptoms.
59
192208
2033
အစပျိုးပေးတယ်လို့ သုတေသီတွေက ယူဆကြတယ်။
03:14
Placebos seem to be capable of causing measurable change in blood pressure,
60
194241
4246
ဆေးတွေက အင်ဒိုဖင်းတွေလို၊ သွေးပေါင်၊ နှလုံးခုန်နှုန်းနဲ့
03:18
heart rate,
61
198487
874
နာကျင်မှု လျော့စေတဲ့
03:19
and the release of pain-reducing chemicals, like endorphins.
62
199361
3919
ဓာတုပစ္စည်းတွေကို ထုတ်လွှတ်နိုင်စွမ်းရှိပုံရတယ်။
03:23
That explains why subjects in pain studies often say placebos ease their discomfort.
63
203280
5634
လေ့လာမှုတွေမှာပါတဲ့သူတွေက ဆေးတုတွေက မသက်သာ မှုကိုသက်သာစေတယ်လို့ ပြောတာကိုရှင်းပြတာပါ။
03:28
Placebos may even reduce levels of stress hormones,
64
208914
2579
ဆေးတုတွေက ရောဂါရဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို
03:31
like adrenaline,
65
211493
1481
နှေးစေနိုင်တဲ့ အဒရီနလင်လို၊
03:32
which can slow the harmful effects of an ailment.
66
212974
3021
ဖိစီးမှုဟော်မုန်း ပမာဏကိုတောင် လျော့စေနိုင်လောက်တယ်။
03:35
So shouldn't we celebrate the placebo's bizarre benefits?
67
215995
3959
ဒီတော့ ဆေးတုတွေရဲ့ ဆန်းပြားတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေကို ဂုဏ်မပြုသင့်ဘူးလား။
03:39
Not necessarily.
68
219954
1485
အသေအချာတော့မဟုတ်ဘူး။
03:41
If somebody believes a fake treatment has cured them,
69
221439
2536
ကုသမှု အတုတစ်ခုက ကုသပေးတယ်လို့ ယုံကြည်ရင်၊
03:43
they may miss out on drugs or therapies that are proven to work.
70
223975
4611
အလုပ်ဖြစ်တာကို သက်သေပြထားတဲ့ ဆေးဝါးတွေ ဒါမှမဟုတ် ကုထုံးတွေကို လက်လွတ်နိုင်တယ်။
03:48
Plus, the positive effects may fade over time,
71
228586
3188
ဒါ့အပြင် အပြုသဘော အကျိုးဆက်တွေဟာ ကြာလာတာနဲ့ မှေးမှိန်သွားနိုင်ပြီး
03:51
and often do.
72
231774
1729
ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။
03:53
Placebos also cloud clinical results,
73
233503
2232
ဒါတွေက လူတွေအပေါ် ဒီလို လွှမ်းမိုးပုံကို
03:55
making scientists even more motivated to discover
74
235735
3086
သိရှိဖို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေကို ပိုတောင်လှုံ့ဆော်ရင်း၊ ဆေးတုတွေက
03:58
how they wield such power over us.
75
238821
2670
စမ်းသပ်မှုဆိုင်ရာ ရလဒ်တွေကိုလည်း မကြည်မလင်ဖြစ်စေတယ်။
04:01
Despite everything we know about the human body,
76
241491
2933
လူ့ကိုယ်ခန္ဓာအကြောင်း အားလုံးကို သိပေမဲ့၊
04:04
there are still some strange and enduring mysteries,
77
244424
3026
အတုအယောင် ကုသမှုလို ထူးဆန်းပြီး တည်တံ့၊
04:07
like the placebo effect.
78
247450
1734
နက်နဲနေတာ တချို့ ရှိနေဆဲပါ။
04:09
So what other undiscovered marvels might we contain?
79
249184
4220
ဒါဆို ကျွန်တော်တို့ ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ ရှာမတွေ့သေးတဲ့ အခြားအံ့ဖွယ်ရာတွေက ဘာတွေလဲ။
04:13
It's easy to investigate the world around us
80
253404
2218
ဝန်းကျင် လောကကို စူးစမ်းပြီး ကျွန်တော်တို့
04:15
and forget that one of its most fascinating subjects
81
255622
3124
မျက်ကွယ်မှာ ရှိနေတဲ့ ၎င်းရဲ့စိတ်ဝင်စားစရာ အကောင်းဆုံး
04:18
lies right behind our eyes.
82
258746
2280
အကြောင်းအရာတွေထဲက တစ်ခုကို မေ့တာက လွယ်ပါတယ်။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7