6 myths about the Middle Ages that everyone believes - Stephanie Honchell Smith

2,165,421 views ・ 2023-03-07

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung
00:07
Medieval Europe.
0
7545
1043
အလယ်ခေတ် ဥရောပပါ။
00:08
Where unbathed, sword-wielding knights ate rotten meat,
1
8588
3170
ပုတ်နေတဲ့ အသားကို ရေမချိုးတဲ့ ဓားကိုင် သူရဲကောင်းတွေ စားတာ၊
00:11
thought the Earth was flat, defended chastity-belt wearing maidens,
2
11758
3753
ကမ္ဘာက ပြားတယ်ဆိုတဲ့အတွေး၊အပျိုစင်တွေကို ဗြဟ္မစရိယ ခါးစည်းဝတ်ပြီး ကာာကွယ်တာ၊
00:15
and tortured their foes with grisly gadgets.
3
15511
2336
ရန်သူတွေကို ထိတ်လန့်စရာ ကိရိယာတွေနဲ့ ညှဉ်းပန်းတာ။
00:18
Except... this is more fiction than fact.
4
18056
2335
တစ်ခုပဲ အဖြစ်မှန်ထက် စိတ်ကူးယဉ် ပိုများနေတယ်။
00:20
So, where do all the myths about the Middle Ages come from?
5
20641
2837
ဒီတော့ အလယ်ခေတ် ယုံမှတ်မှားမှုအားလုံးက ဘယ်က လာတာလဲ။
00:23
And what were they actually like?
6
23561
1835
အမှန်တကယ် ဒါတွေက ဘယ်လိုမျိူးတွေလဲ။
00:25
The “Middle Ages” refers to a 1,000-year timespan,
7
25688
2920
“အလယ်ခေတ်တွေ” ဆိုတာက ၅ ရာစု ရောမ ကျဆုံးချိန်ကနေ
00:28
stretching from the fall of Rome in the 5th century
8
28608
2544
၁၅ ရာစု အီတလီ ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရေးအထိ
00:31
to the Italian renaissance in the 15th.
9
31152
2044
နှစ် ၁,၀၀၀ ကာလကို ရည်ညွှန်းတာပါ။
00:33
Though it’s been applied to other parts of the world,
10
33321
2544
ဒါက ကမ္ဘာ့ တခြားဒေသတွေနဲ့ သက်ဆိုင်ပေမဲ့၊
00:35
the term traditionally refers specifically to Europe.
11
35865
2669
အစဉ်အလာအရတော့ ဥရောပကို သတ်သတ်မှတ်မှတ် ရည်ညွှန်းတာပါ။
00:38
One misconception is that medieval people were all ignorant and uneducated.
12
38743
3795
နားလည်မှုမှားတာတစ်ခုက အလယ်ခေတ် လူတွေ အားလုံးက ဗဟုအသိနည်းပြီး ပညာမတတ်ဘူးဆိုတာပါ။
00:42
For example, a 19th century biography of Christopher Columbus
13
42955
3754
ဥပမာ၊ ကမ္ဘာက ပြားနေတယ်လို့ အလယ်ခေတ် ဥရောပသားတွေ ယူဆကြတယ်လို့
00:46
incorrectly purported that medieval Europeans thought the Earth was flat.
14
46709
3837
၁၉ ရာစု ခရစ္စတိုဖာ ကိုလံဘတ်စ်ရဲ့ အတ္ထုပ္ပတ္တိက မှားယွင်းစွာဆိုထားတယ်။
00:50
Sure, many medieval scholars describe the Earth as the center of the universe—
15
50880
3962
အလယ်ခေတ် ပညာရှင်များစွာက ကမ္ဘာမြေကို စကြဝဠာရဲ့ ဗဟိုအဖြစ် ဖော်ပြကြပေမဲ့
00:54
but there wasn't much debate as to its shape.
16
54842
2336
ပုံသဏ္ဌာန်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ငြင်းခုံမှု တွေ သိပ်မရှိတာ သေချာတယ်။
00:57
A popular 13th century text was literally called “On the Sphere of the World.”
17
57428
4463
ခေတ်စာတဲ့ ၁၃ ရာစုစာသားကို “ကမ္ဘာ့ စက်လုံးပေါ်မှာ”လို့ တိုက်ရိုက် ခေါ်ခဲ့တယ်။
01:01
And literacy rates gradually increased during the Middle Ages
18
61974
2878
စာတတ်မြောက်မှုနှုန်းက အလယ်ခေတ် အတွင်း ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေ၊
01:04
alongside the establishment of monasteries, convents and universities.
19
64852
3879
သီလရှင်ကျောင်းတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေ တည်ထောင်တာနဲ့အတူ တဖြည်းဖြည်း တိုးလာခဲ့တယ်။
01:09
Ancient knowledge was also not “lost”;
20
69148
2211
ရှေးဟောင်း အသိပညာကလည်း မ“ပျောက်ဆုံး” ဘူး။
01:11
Greek and Roman texts continued to be studied.
21
71442
2711
ဂရိနဲ့ ရောမ စာသားတွေကို ဆက်လေ့လာခဲ့ကြတာပါ။
01:14
The idea that medieval people ate rotten meat and used spices to cover the taste
22
74570
4004
အလယ်ခေတ် လူတွေဟာ အသားပုပ်ကို စားပြီး အရသာ ပြောင်းဖို့ အမွှေးနံ့သာတွေ သုံးတယ်ဆိုတဲ့
01:18
was popularized in the 1930s by a British book.
23
78574
2795
အယူအဆက ၁၉၃၀ လွန်နှစ်တွေမှာ ဗြိတိသျှ စာအုပ်တစ်အုပ်မှာ ခေတ်စားခဲ့တယ်။
01:21
It misinterpreted one medieval recipe
24
81994
2253
ဒါက အလယ်ခေတ် ချက်နည်းကို နားလည်မှုလွဲတာဖြစ်ပြီး
01:24
and used the existence of laws barring the sale of putrid meat
25
84247
3253
ဒါကို ပုံမှန် စားသုံးတဲ့ သက်သေအဖြစ် အသားပုပ် ရောင်းချတာကို
01:27
as evidence it was regularly consumed.
26
87500
2252
တားမြစ်တဲ့ တည်ဆဲ ဥပဒေတွေကို အသုံးပြုခဲ့တယ်။
01:30
In fact, medieval Europeans avoided rancid foods
27
90128
3378
အမှန်က အလယ်ခေတ် ဥရောပသားတွေဟာ ဆီချေးစော်နံတဲ့ အစာတွေကို ရှောင်ပြီး
01:33
and had methods for safely preserving meats,
28
93506
2127
ဆားနဲ့ ပြုပြင်တာလို အသားတွေကို ဘေးကင်းကင်း
01:35
like curing them with salt.
29
95633
1418
တာရှည်ခံဖို့ နည်းလမ်းတွေ ရှိခဲ့တယ်။
01:37
Spices were popular.
30
97468
1752
ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်တွေ ခေတ်စားခဲ့တယ်။
01:39
But they were oftentimes pricier than meat itself.
31
99303
2628
ဒါပေမဲ့ ဒါတွေက မကြာခဏဆိုသလို အသားထက် ပိုဈေးကြီးတယ်။
01:42
So if someone could afford them, they could also buy unspoiled food.
32
102056
3629
ဒါကြောင့် တစ်ယောက်ယောက်က ဝယ်နိုင်ရင် မပျက်စီးတဲ့ အစာကိုလည်း ဝယ်နိုင်ပါတယ်။
01:46
Meanwhile, the 19th century French historian Jules Michelet
33
106310
3671
ဒီအတောအတွင်း ၁၉ ရာစု ပြင်သစ် သမိုင်းပညာရှင် ယူးလ် မိရှဲလက်က
01:49
referred to the Middle Ages as “a thousand years without a bath.”
34
109981
3587
က အလယ်ခေတ်ကို “ရေမချိုးတဲ့ နှစ်တစ်ထောင်” လို့ ဖော်ပြခဲ့ပေမဲ့
01:53
But even small towns boasted well-used public bathhouses.
35
113734
3462
မြို့လေးတွေတောင် ကောင်းကောင်း သုံးတဲ့ အများသုံး ရေချိုးခန်းတွေကို ဂုဏ်ယူခဲ့တာပါ။
01:57
People lathered up with soaps made of things
36
117405
2169
လူတွေဟာ တိရစ္ဆာန်အဆီ၊ပြာ၊ မွှေးကြိုင်တဲ့
01:59
like animal fat, ash, and scented herbs.
37
119574
2836
အရွက်တွေနဲ့ လုပ်ထားတဲ့ ဆပ်ပြာတွေ တိုက်ခဲ့ကြတယ်။
02:02
And they used mouthwash, teeth-scrubbing cloths with pastes and powders,
38
122493
3962
သူတို့ဟာ ခံတွင်းနံကောင်းဖို့အတွက် ပလုပ်ကျင်းဆေးတွေ၊ အနှစ်တွေ၊ အမှုန့်ပါတဲ့
02:06
and spices and herbs for fresh-smelling breath.
39
126455
2920
သွားတိုက် အဝတ်စတွေ၊ အမွှေးနံ့သာတွေ၊ အပင်တွေကို သုံးကြတယ်။
02:09
So, how about medieval torture devices?
40
129375
2127
ဒီတော့ အလယ်ခေတ် နှိပ်စက်တဲ့ ကိရိယာတွေကကော။
02:11
In the 1890s, a collection of allegedly “terrible relics of a semi-barbarous age”
41
131711
4546
၁၈၉၀ နှစ်လွန်တွေမှာ “လူရိုင်းတစ်ပိုင်း ခေတ်ရဲ့ ကြောက်စရာ အမွေအနှစ်များ ” ဆိုတဲ့
02:16
went on tour.
42
136257
1209
စုဆောင်းမှုကို ပြသခဲ့တယ်။
02:17
Among them: the Iron Maiden, which fascinated viewers with its spiked doors—
43
137550
4671
ဒါတွေထဲက ကြည့်ရှုသူတွေကို စိတ်ဝင်စားစေခဲ့ တာက ဆူးချွန် တံခါးတွေပါတဲ့ Iron Maiden ပါ၊
02:22
but it was fabricated, possibly just decades before.
44
142305
3003
ဒါပေမဲ့ ဒါက အရင် ဆယ်စုနှစ်တွေမှာ လုပ်ခဲ့တာဖြစ်နိုင်တယ်။
02:25
And there’s no indication Iron Maidens actually existed in the Middle Ages.
45
145474
3838
အလယ်ခေတ်မှာ Iron Maidens တွေဟာ တည်ရှိခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ လက္ခဏာမရှိဘူး။
02:29
The “Pear of Anguish,” meanwhile, did exist—
46
149395
2503
ဒီအတောအတွင်း ” Pear of Anguish ” တည်ရှိခဲ့ပေမဲ့
02:31
but probably later on and it couldn’t have been used for torture.
47
151898
3628
နောက်ပိုင်းမှာ ဖြစ်လောက်ပြီး နှိပ်စက်မှုအတွက် အသုံးမပြုခဲ့လောက်ဘူး။
02:35
It may have just been a shoe-stretcher.
48
155651
1919
ဒါက ဖိနပ် ခင်းပြားတစ်ခုသာဖြစ်လောက်တယ်။
02:37
Indeed, many ostensibly medieval torture devices are far more recent inventions.
49
157945
5214
တကယ်က အလယ်ခေတ် နှိပ်စက်မှု ကိရိယာများစွာက မကြာသေးမီက တီထွင်ခဲ့တာတွေလို့ ထင်ရတယ်။
02:43
Medieval legal proceedings were overall less gruesome than these gadgets suggest.
50
163284
4004
အလယ်ခေတ် တရားစွဲဆိုမှုတွေက ဒီကိရိယာတွေက ညွှန်းတာထက် ယေဘုယျ ထိတ်လန့်စရာ ပိုနည်းတယ်။
02:47
They included fines, imprisonment, public humiliation,
51
167330
3420
ဒါတွေမှာ ဒဏ်ငွေတွေ၊ ထောင်ဒဏ်တွေ၊ အများရှေ့မှာ အရှက်ခွဲတာတွေနဲ့
02:50
and certain forms of corporal punishment.
52
170750
2294
ရိုက်နှက်ပြစ်ဒဏ်ပေးတာတချို့ ပါဝင်ခဲ့တယ်။
02:54
Torture and executions did happen,
53
174337
1960
နှိပ်စက်မှု၊ကွပ်မျက်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ပေမဲ့၊
02:56
but especially violent punishments, like drawing and quartering,
54
176422
3170
အထူးသဖြင့် ကြိုးမိန့်ပေးတာလို ပြင်းထန်တဲ့ ပြစ်ဒဏ်တွေဟာ
02:59
were generally reserved for crimes like high treason.
55
179592
3045
အများအားဖြင့် ကြီးလေးတဲ့သစ္စာဖောက်မှုလို ရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် ကန့်သတ်ထားတာပါ။
03:03
Surely chastity belts were real, though, right?
56
183512
2545
ဒါပေမဲ့ ဗြဟ္မစရိယ ခါးစည်းတွေ တကယ်ရှိခဲ့တာ သေချာလား၊
03:06
Probably not.
57
186057
1168
မဖြစ်နိုင်လောက်ဘူး။
03:07
They were first mentioned by a 15th century German engineer, likely in jest,
58
187350
4462
ဒါတွေကို ၁၅ ရာစု ဂျာမန် အင်ဂျင်နီယာ တစ်ယောက်က ပထမဆုံး ဖော်ပြခဲ့တာပါ၊ ဟာသထဲမှာ
03:11
alongside fart jokes and a device for invisibility.
59
191812
3129
မမြင်ရတဲ့ ကိရိယာနဲ့အတူ ပေါတောတော ပြက်လုံးတွေဖြစ်ပုံရတယ်။
03:15
From there, they became popular subjects of satire
60
195399
2753
အဲဒီကနေ လူကြိုက်များတဲ့ သရော်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေဖြစ်လာပြီး
03:18
that were later mistaken for medieval reality.
61
198152
2544
နောက်ပိုင်းမှာ အလယ်ခေတ် အဖြစ်မှန်လို့ မှားသွားခဲ့တာပါ။
အလယ်ခေတ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အတွေးအခေါ်တွေက
03:21
Ideas about the Middle Ages have varied
62
201072
1918
03:22
depending on the interest of those in later times.
63
202990
2419
နှောင်းခေတ်က လူတွေရဲ့စိတ်ဝင်စားမှု အပေါ်မူတည်ကာ ကွဲပြားတယ်။
03:25
The term— along with the pejorative “Dark Ages”—
64
205493
2961
ရှုတ်ချချိုးနှိမ်တာနဲအတူ Dark Ages” ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းက
03:28
was popularized during the 15th and 16th centuries
65
208454
3045
မတိုင်ခင်နဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ လာတဲ့ ဂန္ထဝင်နဲ့ ခေတ်သစ်ကာလတွေကို
03:31
by scholars biased toward the Classical and Modern periods
66
211499
3211
ဘက်လိုက်တဲ့ ပညာရှင်တွေကြောင့် ၁၅ ရာစု နဲ့ ၁၆ ရာစု မှာ
03:34
that came before and after.
67
214710
1669
ရေပန်းစားလာခဲ့တယ်။
03:36
And, as Enlightenment thinkers celebrated their dedication to reason,
68
216462
4046
အမြင်ထွန်းလင်းမှု အတွေးအခေါ်ပညာရှင်တွေက ဆင်ခြင်ဖို့ ရည်စူးမှုကို ဂုဏ်ပြုလာတော့
03:40
they depicted medieval people as superstitious and irrational.
69
220591
3462
အလယ်ခေတ်လူတွေကို အယူသီးပြီး အဆင်ခြင်မဲ့သူတွေအဖြစ် သရုပ်ဖော်ခဲ့ကြတယ်။
03:44
In the 19th century, some Romantic European nationalist thinkers— well—
70
224637
4046
၁၉ ရာစုမှာ ရိုမန်တစ် ဥရောပ အမျိုးသားရေး အတွေးအခေါ်ပညာရှင်တချို့က အလယ်ခေတ်ကို
03:48
romanticized the Middle Ages.
71
228683
1835
စိတ်ကူးယဉ်ဆန်ဆန်ပုံဖော်ခဲ့တယ်။
03:50
They described isolated, white, Christian societies,
72
230810
2961
သူတို့က သူရဲ ကောင်းစိတ်ဓာတ်နဲ့ အံ့ဖွယ် ဇာတ်လမ်းတွေကို
03:53
emphasizing narratives of chivalry and wonder.
73
233771
2753
အလေးပေးရင်း သီးခြား လူဖြူ၊ ခရစ်ယာန်အဖွဲ့အစည်းတွေကိုသရုပ်ဖော်တယ်။
03:56
But knights played minimal roles in medieval warfare.
74
236649
2878
ဒါပေမဲ့ သူရဲကောင်းတွေက အလယ်ခေတ် စစ်ပွဲမှာ အနည်းငယ်သာ ပါခဲ့တာပါ။
03:59
And the Middle Ages saw large-scale interactions.
75
239735
2545
အလယ်ခေတ်မှာ ဧရာမ ဆက်သွယ်မှုတွေကို မြင်ရတယ်။
04:02
Ideas flowed into Europe along Byzantine, Muslim, and Mongol trade routes.
76
242446
4046
အတွေးအခေါ်တွေက ဘိုင်ဇန်တင်မွတ်စလင်မွန်ဂို ကုန်သွယ်လမ်းတစ်လျှောက် ဥရောပကို စီးဝင်တယ်။
04:06
And merchants, intellectuals, and diplomats of diverse origins
77
246659
3295
ကွဲပြားတဲ့ ဇာစ်မြစ်တွေရှိတဲ့ ကုန်သည်တွေ၊ ပညာရှင်တွေနဲ့ သံတမန်တွေဟာ
04:09
visited medieval European cities.
78
249954
2252
အလယ်ခေတ် ဥရောပမြို့တွေဆီ လည်ပတ်ခဲ့ကြတယ်။
04:12
The biggest myth may be that the millennium of the Middle Ages
79
252456
3128
အကြီးမားဆုံး ယုံမှတ်မှားမှုကကတော့ အလယ်ခေတ်ရဲ့ ထောင်စုနှစ်တွေဟာ
04:15
amounts to one distinct, cohesive period of European history at all.
80
255584
4130
ဥရောပ သမိုင်းရဲ့ ကွဲပြား၊ပေါင်းစည်းနေတဲ့ ကာလတစ်ခုဖြစ်တယ်ဆိုတာဖြစ်လောက်တယ်။
ဒါတွေ မဖြစ်ခဲ့တာထက် ဖြစ်ခဲ့တာ ပိုနည်း တယ်လို့ မူလက သတ်မှတ်ခဲ့တဲ့ အလယ်ခေတ်တွေဟာ
04:20
Originally defined less by what they were than what they weren’t,
81
260423
3378
04:23
the Middle Ages became a ground for dueling ideas—
82
263884
2711
အဖြစ်မှန်ထက် စိတ်ကူးယဉ်ကို ပိုလောင်စာဖြည့်တဲ့ ဝိရောဓိ
04:26
fueling more fantasy than fact.
83
266595
2294
အတွေးအခေါ် တွေအတွက် နောက်ခံတစ် ခု ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7