6 myths about the Middle Ages that everyone believes - Stephanie Honchell Smith

Tłumaczenie: Natalie Kam Korekta: Anna Sobota

Medieval Europe.

Średniowieczna Europa.

Where unbathed, sword-wielding knights ate rotten meat,

Okres, gdy brudni, wojujący mieczem rycerze jadali zgniłe mięso,

thought the Earth was flat, defended chastity-belt wearing maidens,

myśleli, że Ziemia jest płaska, bronili czystości panien noszących pas cnoty

and tortured their foes with grisly gadgets.

i torturowali wrogów przerażającymi gadżetami.

Except... this is more fiction than fact.

Tyko, że więcej w tym fikcji, niż prawdy.

So, where do all the myths about the Middle Ages come from?

Skąd się wzięły te wszystkie mity na temat średniowiecza?

And what were they actually like?

I jak było naprawdę?

The “Middle Ages” refers to a 1,000-year timespan,

Termin “średniowiecze” odnosi się do 1000-letniego okresu,

stretching from the fall of Rome in the 5th century

od upadku Cesarstwa Rzymskiego w V wieku

to the Italian renaissance in the 15th.

do włoskiego renesansu w XV wieku.

Though it’s been applied to other parts of the world,

Chociaż dotyczy także innych części świata,

the term traditionally refers specifically to Europe.

termin ten tradycyjnie odnosi się zwłaszcza do Europy.

One misconception is that medieval people were all ignorant and uneducated.

Jedno z błędnych przekonań głosi, że średniowieczni ludzie byli ignorantami.

For example, a 19th century biography of Christopher Columbus

Na przykład biografia Krzysztofa Kolumba z XIX wieku mylnie donośi,

incorrectly purported that medieval Europeans thought the Earth was flat.

że według średniowiecznych Europejczyków Ziemia była płaska.

Sure, many medieval scholars describe the Earth as the center of the universe—

Fakt, Ziemia była centrum wszechświata dla wielu średniowiecznych uczonych,

but there wasn't much debate as to its shape.

ale nie zastanawiano się zbytnio nad jej kształtem.

A popular 13th century text was literally called “On the Sphere of the World.”

Popularne dzieło z XIII wieku dosłownie zatytułowano “O sferach”.

And literacy rates gradually increased during the Middle Ages

Umiejętność czytania i pisania rosła w średniowieczu

alongside the establishment of monasteries, convents and universities.

wraz z zakładaniem klasztorów, zakonów i uniwersytetów.

Ancient knowledge was also not “lost”;

Także wiedza starożytna nie została “utracona” -

Greek and Roman texts continued to be studied.

greckie i rzymskie dzieła wciąż były studiowane.

The idea that medieval people ate rotten meat and used spices to cover the taste

Pomysł, że ludzie jedli zgniłe mięso i używali przypraw, aby ukryć jego smak,

was popularized in the 1930s by a British book.

spopularyzowano po 1930 roku w pewnej brytyjskiej książce.

It misinterpreted one medieval recipe

Źle zinterpretowano średniowieczny przepis

and used the existence of laws barring the sale of putrid meat

i uznano prawo zabraniające sprzedaży zgniłego mięsa

as evidence it was regularly consumed.

za dowód, że było ono regularnie spożywane.

In fact, medieval Europeans avoided rancid foods

W rzeczywistości, ówcześni Europejczycy unikali zjełczałej żywności

and had methods for safely preserving meats,

i znali sposoby na bezpieczne konserwowanie mięsa,

like curing them with salt.

jak peklowanie go solą.

Spices were popular.

Przyprawy były popularne,

But they were oftentimes pricier than meat itself.

ale często były droższe niż samo mięso.

So if someone could afford them, they could also buy unspoiled food.

Jeśli ktoś mógł sobie na nie pozwolić, mógł również kupić świeże jedzenie.

Meanwhile, the 19th century French historian Jules Michelet

Tymczasem w XIX wieku francuski historyk Jules Michelet

referred to the Middle Ages as “a thousand years without a bath.”

określił średniowiecze jako “tysiąc lat bez kąpieli”.

But even small towns boasted well-used public bathhouses.

Ale nawet w małych miastach licznie odwiedzano publiczne łaźnie.

People lathered up with soaps made of things

Ludzie myli ciało mydłami

like animal fat, ash, and scented herbs.

z tłuszczu zwierzęcego, popiołu i pachnących ziół.

And they used mouthwash, teeth-scrubbing cloths with pastes and powders,

Używali też płynu do ust, czyścili zęby szmatkami nasączonymi pastami i proszkami,

and spices and herbs for fresh-smelling breath.

oraz przyprawami i ziołami, żeby mieć świeży oddech.

So, how about medieval torture devices?

A co ze średniowiecznymi narzędziami tortur?

In the 1890s, a collection of allegedly “terrible relics of a semi-barbarous age”

W latach 90. XIX wieku, kolekcja rzekomo

“strasznych reliktów półbarbarzyńskiej epoki”

went on tour.

wyruszyła w trasę.

Among them: the Iron Maiden, which fascinated viewers with its spiked doors—

Wśród nich: “żelazna dziewica”, która fascynowała widzów kolczastymi drzwiami.

but it was fabricated, possibly just decades before.

Była to podróbka sfabrykowana prawdopodobnie wiele lat wcześniej.

And there’s no indication Iron Maidens actually existed in the Middle Ages.

Nie ma dowodów na istnienie żelaznych dziewic w średniowieczu.

The “Pear of Anguish,” meanwhile, did exist—

Tymczasem “gruszka udręki” istniała naprawdę,

but probably later on and it couldn’t have been used for torture.

ale prawdopodobnie powstała dużo później i nie była używana do tortur.

It may have just been a shoe-stretcher.

Mogła po prostu służyć do rozciągania butów.

Indeed, many ostensibly medieval torture devices are far more recent inventions.

Wiele pozornie średniowiecznych narzędzi tortur to znacznie nowsze wynalazki.

Medieval legal proceedings were overall less gruesome than these gadgets suggest.

Średniowieczne procesy sądowe były mniej makabryczne niż sugerują te gadżety.

They included fines, imprisonment, public humiliation,

Obejmowały grzywny, więzienie, publiczne upokorzenie,

and certain forms of corporal punishment.

i pewne formy kar cielesnych.

Torture and executions did happen,

Tortury i egzekucje zdarzały się,

but especially violent punishments, like drawing and quartering,

ale szczególnie brutalne kary, jak rozciąganie i ćwiartowanie,

were generally reserved for crimes like high treason.

były ogólnie zarezerwowane dla takich przestępstw jak zdrada stanu.

Surely chastity belts were real, though, right?

No to chociaż pasy cnoty były prawdziwe, prawda?

Probably not.

Prawdopodobnie też nie.

They were first mentioned by a 15th century German engineer, likely in jest,

Jako pierwszy wspomniał o nich XV-wieczny niemiecki inżynier,

alongside fart jokes and a device for invisibility.

zapewne przy okazji żartów o pierdzeniu i magicznej sztuczce ze znikaniem.

From there, they became popular subjects of satire

Od tego momentu stały się one popularnym tematem satyry,

that were later mistaken for medieval reality.

które później wzięto za średniowieczną rzeczywistość.

Ideas about the Middle Ages have varied

Wyobrażenia o średniowieczu były różne

depending on the interest of those in later times.

w zależności od zainteresowań kolejnych pokoleń.

The term— along with the pejorative “Dark Ages”—

Pejoratywny termin “wieki ciemne”,

was popularized during the 15th and 16th centuries

został spopularyzowany w XV i XVI wieku

by scholars biased toward the Classical and Modern periods

przez uczonych przychylnych okresowi klasycznemu i nowoczesnemu,

that came before and after.

czyli tych przed i po średniowieczu.

And, as Enlightenment thinkers celebrated their dedication to reason,

Myśliciele Oświecenia oddawali hołd rozumowi

they depicted medieval people as superstitious and irrational.

szufladkując zarazem ludzi średniowiecza jako przesądnych i irracjonalnych.

In the 19th century, some Romantic European nationalist thinkers— well—

W XIX wieku w okresie romantyzmu nacjonalistyczni myśliciele z Europy,

romanticized the Middle Ages.

idealizowali średniowiecze.

They described isolated, white, Christian societies,

Opisywali wspólnoty ludów chrześcijańskich,

emphasizing narratives of chivalry and wonder.

akcentując zarazem historie o rycerstwie i cudach.

But knights played minimal roles in medieval warfare.

Ale tak naprawdę, rycerze odgrywali niewielką rolę w ówczesnych wojnach.

And the Middle Ages saw large-scale interactions.

Średniowiecze to także czas relacji i handlu.

Ideas flowed into Europe along Byzantine, Muslim, and Mongol trade routes.

Idee napływały do Europy dzięki bizantyjskim,

muzułmańskim i mongolskim szlakom handlowym.

And merchants, intellectuals, and diplomats of diverse origins

Kupcy, intelektualiści, i dyplomaci z różnych stron świata

visited medieval European cities.

odwiedzali średniowieczne europejskie miasta.

The biggest myth may be that the millennium of the Middle Ages

Chyba największą bujdą jest pogląd, że tysiąclecie średniowiecza

amounts to one distinct, cohesive period of European history at all.

to jeden odrębny i spójny okres europejskiej historii.

Originally defined less by what they were than what they weren’t,

Początkowo określane głównie na podstawie tego, czym nie było,

the Middle Ages became a ground for dueling ideas—

średniowiecze to epoka pełna ambiwalencji,

fueling more fantasy than fact.

źródło mitów pobudzających naszą wyobraźnię.