The evolution of the book - Julie Dreyfuss

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

What makes a book a book?

ဘယ်အရာက စာအုပ်ကို စာအုပ်ရယ်လို့ ဖြစ်လာစေတာလဲ။

Is it just anything that stores and communicates information?

ဒါက သတင်းအချက်အချက်ကို သိမ်းထာပြီး ဆက်သွယ်ဖို့ သက်သက်ပဲလား။

Or does it have to do with paper,

ဒါမှမဟုတ် စာရွက်၊

binding,

စာအုပ်ချုပ်၊

font,

ink,

စာလုံးပုံစံ၊

မင်၊

its weight in your hands,

လက်ထဲက ၎င်းရဲ့အလေးချိန်၊

the smell of the pages?

စာမျက်တွေရဲ့ အနံ့တို့နဲ့ သက်ဆိုင်လား။

Is this a book?

ဒါ စာအုပ်တစ်အုပ်လား။

Probably not.

မဖြစ်လောက်ပါဘူး။

But is this?

ဒါပေမဲ့ ဒါကရော။

To answer these questions,

ဒီမေးခွန်းတွေကို ဖြေဖို့

we need to go back to the start of the book as we know it

ကျွန်ပ်တို့သိကြတဲ့ စာအုပ်ရဲ့ အစဆီကို ပြန်သွားဖို့လိုပြီး

and understand how these elements came together to make something

ဒီအအပိုင်းတွေရဲ့ အပေါင်းထက်ပိုတဲ့ အရာတစ်ခု ဖန်တီးဖို့

more than the sum of their parts.

ဒီလိုအပ်ချက်တွေ စုပေါင်း လာပုံကို နားလည်ဖို့လိုတယ်။

The earliest object that we think of as a book is the codex,

စာအုပ်တစ်အုပ်အဖြစ် တွေးမိတဲ့ အစောဆုံး အရာဝတ္ထုကတော့ codex ပါ။

a stack of pages bound along one edge.

အစွန်းတစ်ခုတစ်လျှောက် ချုပ်ထားတဲ့ စာရွက်ပုံတစ်ပုံပါ။

But the real turning point in book history

ဒါပေမဲ့ စာအုပ်သမိုင်းရဲ့ တကယ့် အလှည့်အပြောင်းက

was Johannes Gutenberg's printing press in the mid-15th century.

၁၅ ရာစုအလယ်က Johannes Gutenberg ရဲ့ ပုံနှိပ်စက်ပါ။

The concept of moveable type had been invented much earlier in Eastern culture,

ရွှေ့သုံးနိုင်တဲ့ ပုံနှိပ်နည်းကို အရှေ့ တိုင်း ယဉ်ကျေးမှုမှာ ပိုစောထွင်ခဲ့ပေမဲ့၊

but the introduction of Gutenberg's press had a profound effect.

Gutenberg ရဲ့ ပုံနှိပ်စက် မိတ်ဆက်မှုက နက်ရှိုင်းတဲ့ သက်ရောက်မှုတစ်ခု ရှိခဲ့တယ်။

Suddenly, an elite class of monks and the ruling class

ရုတ်တရက် သီးသန့် ဘုန်းကြီး လူတန်းစားနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး လူတန်းစား တစ်ရပ်ဟာ

no longer controlled the production of texts.

စာသားတွေထုတ်လုပ်မှုကို ဆက်ပြီး မထိန်းချုပ်နိုင်တော့ဘူး။

Messages could spread more easily,

သတင်းစကားတွေ ပိုလွယ်ကူစွာ ပျံ့နှံ့ကာ

and copies could constantly be produced,

မူပွားတာတွေကို ချက်ချင်း ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့တော့

so printing houses popped up all over Europe.

ဥရောပတစ်ခွင်လုံးမှာ ပုံနှိပ်တိုက်တွေ ပေါ်လာတယ်။

The product of this bibliographic boom is familiar to us in some respects,

စာအုပ်ပုံနှိပ်သမိုင်း တိုးပွားမှုဟာ ကျွန်ုပ်တို့နဲ့ အနေအထားချို့ ရင်နှီးပေမဲ့

but markedly different in others.

အခြားအရာတွေမှာ သိသာစွာ ခြားနားပါတယ်။

The skeleton of the book is paper, type, and cover.

စာအုပ်ရဲ့ အောက်ခံဘောင်က စက္ကူ၊ ခဲစာလုံးနဲ့ အဖုံးပါ။

More than 2000 years ago, China invented paper as a writing surface,

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀၀၀ က တရုတ်ဟာ ရေးတဲ့ မျက်နှာပြင်အဖြစ် စက္ကူကို ထွင်ခဲ့တယ်။

which was itself predated by Egyptian papyrus.

အီဂျစ် ကျူပင်စက္ကူက ၎င်းထက် အလျင်ကျတယ်။

However, until the 16th century,

ဒါပေမဲ့ ၁၆ ရာစု မတိုင်မီအထိတော့

Europeans mainly wrote on thin sheets of wood

ဥရောပသားတွေဟာ သစ်သားပြား အပါးတွေနဲ့ ကြာရှည်ခံတဲ့

and durable parchment made of stretched animal skins.

သားရေပုရပိုက်ပေါ်မှာ အဓိက ရေးသားခဲ့တယ်။

Eventually, the popularity of paper spread throughout Europe,

နောက်ဆုံးမှာတော့ စက္ကူရဲ့ ရေပန်းစားမှုက ဥရောပတစ်ခုလုံးမှာ ပျံ့နှံသွားပြီး

replacing parchment for most printings because it was less expensive in bulk.

ပုံနှိပ်ခြင်းအများစုအတွက် ပုရပိုက်တွေကို အစားထိုးလိုက်တာက အလွန် စျေးသက်သာလိူ့ပါ။

Inks had been made by combining organic plant and animal dyes

မင်တွေကို သဘာဝအပင်နဲ့ တိရစ္ဆာန် ဆိုးဆေးတွေကိုရေ၊ ဝိုင်တို့နဲ့

with water or wine,

ပေါင်းစပ်ပြီး လုပ်ခဲ့ပေမဲ့

but since water doesn't stick to metal type,

ရေက သတ္တု ခဲစာလုံးကို မကပ်တာကြောင့်

use of the printing press required a change to oil-based ink.

ပုံနှိပ်စက် အသုံးပြုမှုက ဆီအခြေခံ မင်အတွက် အပြောင်းအလဲတစ်ခု လိုအပ်ခဲ့တယ်။

Printers used black ink made of a mixture of lamp soot,

ပုံနှိပ်တိုက်တွေဟာ မီးခွက် ကျပ်ခိုး၊ ထင်းရှူးဆီနဲ့ သစ်ကြားဆီ အရောနဲ့

turpentine,

လုပ်ထားတဲ့

and walnut oil.

မင်အမည်းကို အသုံးပြုခဲ့ကြတယ်။

And what about font size and type?

စာလုံးပုံစံ အရွယ်နဲ့ ခဲစာလုံးကရော။

The earliest movable type pieces consisted of reversed letters

အစောဆုံး ရွှေ့သုံးနိုင်တဲ့ ခဲစာလုံးအပိုင်း တွေဟာ ခဲသတ္တုစပ် အတုံးတွေရဲ့ အစွန်းတွေမှာ

cast in relief on the ends of lead alloy stocks.

ပုံလောင်းထားတဲ့ ပြောင်းပြန် အက္ခရာတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတယ်။

They were handmade and expensive,

ဒါတွေက လက်လုပ်ဖြစ်ပြီး စျေးကြီးတယ်။

and the designs were as different as the people who carved their molds.

ဒီမိုတွေကို ထွင်းထုတဲ့ လူတွေအတိုင်း ပုံစံတွေက ကွဲပြားတယ်။

Standardization was not really possible until mass manufacturing

အမြောက်အမြား ထုတ်လုပ်ခြင်းနဲ့ နားလည်လွယ်တဲ့ စာစီစာရိုက် စနစ်တစ်ခု

and the creation of an accessible word processing system.

ဖန်တီးခြင်း မတိုင်မီအထိတော့ စံသတ်မှတ်ခြင်းက တကယ် မဖြစ်နိုင်စရာပါ။

As for style, we can thank Nicolas Jenson for developing two types of Roman font

ဟန်ပုံစံအတွက်ကတော့ ရင်းနှီးနေတဲ့ Times Roman အပါအဝင် အခြား ထောင်ချီတဲ့

that led to thousands of others,

စာလုံးတွေကိုဖြစ်စေတဲ့ ရိုမန် စာလုံးတွေကို

including the familiar Times Roman.

တီထွင်တာအတွက် Nicolas Jenson ကို ကျေးဇူးတင်နိုင်ပါတယ်။

Something had to hold all this together,

တစ်စုံတစ်ခုက ဒါအားလုံးကို အတူတူ တွဲထားဖို့လိုခဲ့တယ်။

and until the late 15th century,

၁၅ ရာစု နှောင်းပိုင်း ရောက်မှ

covers consisted of either wood,

သစ်သား(သို့) စက္ကူချပ်တွေပါတဲ့

or sheets of paper pasted together.

အဖုံးတွေက အတူတူ ကပ်ပေးခဲ့တယ်။

These would eventually be replaced by rope fiber millboard,

နောက်ဆုံး ဒါတွေကို ကြိုး အမျှင် ကပ်ပြားနဲ့ အစားထိုးခဲ့တယ်။

originally intended for high quality bindings in the late 17th century,

၁၇ ရာမှာ အဆင့်မြင့် စာအုပ်ဖုံးတွေအတွက် မူလက ရည်ရွယ်ခဲ့ပေမဲ့

but later as a less expensive option.

နောက်တော့ စျေးသက်သာတဲ့ ရွေးချယ်မှု တစ်ခုအဖြစ်နဲ့ပါ။

And while today's mass produced cover illustrations are marketing tools,

ယနေ့ အများအပြား ထုတ်တဲ့ အဖုံးသရုပ်ဖော်တွေက စျေးကွက် ကိရိယာတွေ ဖြစ်နေပေမဲ့

the cover designs of early books were made to order.

အစောပိုင်း စာအုပ်တွေရဲ့ အဖုံး ဒီဇိုင်းတွေက အစီအစဉ်ကျဖို့ လုပ်တာပါ။

Even spines have a history.

အနှောင့်တွေမှာတောင် သမိုင်းတစ်ခုရှိတယ်။

Initially, they were not considered aesthetically important,

ကနဦးက ဒါတွေကို အလှရသအရ အရေးပါခဲ့တယ်။

and the earliest ones were flat, rather than rounded.

အစောဆုံး အနှောင့်တွေက လုံးချောဖြစ်တာထက် ပြားနေတယ်။

The flat form made the books easier to read

အပြား ပုံစံက စာအုပ်ကို စားပွဲတစ်လုံးပေါ်မှာ အလွယ်တကူ

by allowing the book to rest easily on a table.

တင်ထားလာနိုင်ခြင်းက စာအုပ်တွေကို ဖတ်ရ ပိုလွယ်စေတယ်။

But those spines were damaged easily from the stresses of normal use.

ဒါပေမဲ့ ဒီအနှောင့်တွေဟာ သာမန် သုံးမှုရဲ့ ဖိတာတွေကြောင့် ပျက်စီးလွယ်တယ်။

A rounded form solved that issue,

လုံးချော ပုံစံက ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေးတယ်။

although new problems arose,

ဒါပေမဲ့ စာအုပ်က ၎င်းဘာသာ ပိတ်သွားတာလို

like having the book close in on itself.

ပြဿနာသစ်တွေတော့ ပေါ်လာတယ်။

But flexibility was more important,

ဒါပေမဲ့ ပြောင်းလွယ်မှုက ပိုအရေးပါခဲ့တယ်။

especially for the on-the-go reader.

အထူးသဖြင့် အလုပ်များတဲ့ စာဖတ်သူအတွက်ပေါ့။

As the book evolves and we replace bound texts

စာအုပ်က တိုးတက်ပြောင်းလဲလာပြီး ချုပ်ထားတဲ့ စာတွေကို စခရင်ပြားတွေ၊

with flat screens and electronic ink,

လျှပ်စစ်မင်တွနဲ့ အစားထိုးလာကြတော့

are these objects and files really books?

ဒီအရာဝတ္ထုတွေ၊ ဖိုင်တွေက တကယ့် စာအုပ်တွေလား။

Does the feel of the cover

အဖုံးထိတွေ့မှု(သို့) စာရွက်အနံ့က

or the smell of the paper add something crucial to the experience?

အတွေ့အကြုံအတွက် အရေးပါတဲ့ တစ်ခုခုကို ဖြည့်ပေးလား။

Or does the magic live only within the words,

ဒါမှမဟုတ် ၎င်းတို့ရဲ့တင်ပြပုံက ဘာဖြစ်နေနေ မှော်ဆန်မှုက

no matter what their presentation?

စကားလုံးတွေ အတွင်းမှာပဲ ရှင်သန်နေတာလား။