The evolution of the book - Julie Dreyfuss

Ном ба түүний хувьсал - Жюли Дрейфасс

Translator: Lkhagvajav Ishdorj Reviewer: Marla Munkh-Achit

What makes a book a book?

Ном хэрхэн бүтдэг вэ?

Is it just anything that stores and communicates information?

Мэдээллийг нэгтгэж, дамжуулдаг нэгэн зүйл үү?

Or does it have to do with paper,

Эсвэл цаас,

binding,

нугас,

font,

ink,

үсгийн фонт,

бэх,

its weight in your hands,

жин,

the smell of the pages?

үнэртэй холбоотой юу?

Is this a book?

Энэ ном мөн үү?

Probably not.

Үгүй ч байж магадгүй.

But is this?

Харин энэ?

To answer these questions,

Эдгээр асуултанд хариулахын тулд

we need to go back to the start of the book as we know it

ном үүссэн тэр л цаг үе рүү буцаж

and understand how these elements came together to make something

үүний бүх жижиг хэсгүүд хэрхэн нэгдэж

more than the sum of their parts.

нэгэн бүхэл болдгийг мэдэх хэрэгтэй.

The earliest object that we think of as a book is the codex,

Бидний мэдэх хамгийн эртний ном нь

a stack of pages bound along one edge.

нэг талаар нь үдсэн эртний гар бичмэлүүд юм.

But the real turning point in book history

Гэвч номын түүхэн дэх хамгийн том эргэлт нь

was Johannes Gutenberg's printing press in the mid-15th century.

Иоханнесс Гутенбергийн 15-р зууны дунд үед бүтээсэн хэвлэх машин юм.

The concept of moveable type had been invented much earlier in Eastern culture,

Бичгийн машин нь Дорнын соёлд аль хэдийн бий болсон ч

but the introduction of Gutenberg's press had a profound effect.

Гутенбергийн хэвлэх машин маш их өөрчлөлтийг авчирсан.

Suddenly, an elite class of monks and the ruling class

Лам нар болон эрх баригч элитүүд

no longer controlled the production of texts.

бичвэр, нийтлэлийг дангаараа хянахаа больжээ.

Messages could spread more easily,

Мэдээлэл түгээхэд хялбар болж

and copies could constantly be produced,

хувилан олшруулж эхэлснээр

so printing houses popped up all over Europe.

Европ даяар хэвлэх үйлдвэрүүд байгуулагджээ.

The product of this bibliographic boom is familiar to us in some respects,

Номын түүхийн огцом хөгжлийн үр дүн нь бидэнд танил хэдий ч

but markedly different in others.

бусад талаар өөр байсан юм.

The skeleton of the book is paper, type, and cover.

Ном нь цаас, бичвэр болон хавтсаас бүтдэг.

More than 2000 years ago, China invented paper as a writing surface,

2000 гаруй жилийн өмнө Хятад улс бичих гадаргуу болох цаасыг бүтээсэн ба

which was itself predated by Egyptian papyrus.

үүнээс өмнө Египетэд үйсэн цаасыг бүтээж байсан.

However, until the 16th century,

Гэсэн ч 16-р зуун хүртэл

Europeans mainly wrote on thin sheets of wood

Европчууд модны нимгэн холтос болон

and durable parchment made of stretched animal skins.

амьтны арьсаар хийсэн илгэн цаасан дээр бичдэг байв.

Eventually, the popularity of paper spread throughout Europe,

Яваандаа цаасны хэрэглээ Европт тархсанаар

replacing parchment for most printings because it was less expensive in bulk.

илгийг илүү хямд цаас орлох болжээ.

Inks had been made by combining organic plant and animal dyes

Бэхийг ургамал болон амьтны гаралтай будгийг

with water or wine,

ус юм уу дарстай хольж гаргасан ч

but since water doesn't stick to metal type,

усан бэх нь метал хэвлэгчид наалдахгүй байсан учир

use of the printing press required a change to oil-based ink.

тосон суурьтай бэх ашиглах шаардлага гарчээ.

Printers used black ink made of a mixture of lamp soot,

Хар бэхийг хийхдээ чийдэнгийн хөө тортог,

turpentine,

давирхайн шүүс,

and walnut oil.

хушганы тос хольж гаргадаг байжээ.

And what about font size and type?

Бичгийн фонт болон хэлбэрийн тухайд

The earliest movable type pieces consisted of reversed letters

хамгийн эртний хэв нь бал чулууны хайлш дээр

cast in relief on the ends of lead alloy stocks.

буруу харуулж цутгасан үсгүүд байсан.

They were handmade and expensive,

Гараар хийгдсэн, үнэтэй төдийгүй,

and the designs were as different as the people who carved their molds.

дизайн нь хэв цутгагчаас хамааран олон янз байжээ.

Standardization was not really possible until mass manufacturing

Үүнийг нэг стандартад оруулахад хүндрэлтэй байсан ба

энэ нь олноор үйлдвэрлэх болон бичвэрийг боловсруулах систем бий болтол байсан.

and the creation of an accessible word processing system.

As for style, we can thank Nicolas Jenson for developing two types of Roman font

Бид Николас Женсенд талархах ёстой ба тэрээр 2 төрлийн Роман фонтыг бүтээж,

that led to thousands of others,

үүнээс салаалан "Times Roman" зэрэг

including the familiar Times Roman.

мянга мянган фонт үүссэн.

Something had to hold all this together,

Эдгээрийг нэгтгэхийн тулд

and until the late 15th century,

15-р зууны сүүл хүртэл хавтсыг модоор эсвэл

covers consisted of either wood,

or sheets of paper pasted together.

зузаалж наасан цаасаар үддэг байв.

These would eventually be replaced by rope fiber millboard,

Энэ нь яваандаа дээсэн сүлжмэл цаасаар солигдсон бөгөөд

originally intended for high quality bindings in the late 17th century,

17-р зууны сүүл үеийн өндөр чанар бүхий номуудад ашиглагддаг байсан ч

but later as a less expensive option.

эцэстээ илүү хямд хувилбар болсон юм.

And while today's mass produced cover illustrations are marketing tools,

Орчин үед номын хавтас нь маркетингийн чухал хэсэг бол

the cover designs of early books were made to order.

эртний номын хавтсыг тус бүрт нь захиалгаар хийдэг байжээ.

Even spines have a history.

Номын нуруу бүхэн өөрийн түүхтэй.

Initially, they were not considered aesthetically important,

Нуруу нь харагдах байдлаасаа чухал биш байсан ба

and the earliest ones were flat, rather than rounded.

эхэндээ дугуй биш, хавтгай хэлбэртэй байсан.

The flat form made the books easier to read

Хавтгай нуруулдсан ном нь уншихад хялбар,

by allowing the book to rest easily on a table.

ширээн дээр тавихад тогтвортой байв.

But those spines were damaged easily from the stresses of normal use.

Гэсэн ч энэ нь хэрэглэх явцад амархан гэмтдэг байсан.

A rounded form solved that issue,

Дугуй хэлбэрээр нуруулдах нь энэ асуудлыг шийдсэн ч,

although new problems arose,

дахин шинэ асуудал тулгарсан.

like having the book close in on itself.

Жишээ нь, номын хуудас өөрөө эргэх асуудал.

But flexibility was more important,

Гэхдээ номыг явдал дундаа уншдаг хүмүүст

especially for the on-the-go reader.

уян хатан байдал илүү чухал байлаа.

As the book evolves and we replace bound texts

Хөгжлийн явцад ном өөрчлөгдөж

нугастай бичвэрүүд нь хавтгай дэлгэц, цахим бэхтэй боллоо.

with flat screens and electronic ink,

are these objects and files really books?

Эдгээр нь үнэхээр ном гэж үү?

Does the feel of the cover

Хавтсыг нь гартаа барьж,

or the smell of the paper add something crucial to the experience?

цаасыг үнэртэх нь номыг илүү онцгой болгодог уу?

Or does the magic live only within the words,

Эсвэл ид шид нь харагдах байдал биш,

no matter what their presentation?

зөвхөн үгэнд нь оршдог юм болов уу?