The benefits of a bilingual brain - Mia Nacamulli

Translator: YSU romano.transl.dept. Lusine Reviewer: Kristine Sargsyan

¿Hablas español? Parlez-vous français? 你会说中文吗？

¿Hablas español? Parlez-vous français? 你会说中文吗？

If you answered, "sí," "oui," or "会" and you're watching this in English,

Եթե պատասխանեցիք "sí," "oui," կամ "是的", այն դեպքում եթե դիտում եք նյութն անգլերենով

chances are you belong to the world's bilingual and multilingual majority.

հավանական է՝ դուք պատկանում եք երկլեզու կամ բազմալեզու մարդկանց թվին:

And besides having an easier time traveling

Եվ հեշտությամբ ճանապարհորդելուց

or watching movies without subtitles,

կամ առանց ենթագրերի ֆիլմեր դիտելուց բացի

knowing two or more languages means that your brain

երկու կամ ավելի լեզվի իմացությունը

may actually look and work differently than those of your monolingual friends.

ձեզ տարբերում է ձեր միալեզու ընկերոջից նրանով, որ ձեր ուղեղն այլ կերպ է աշխատում:

So what does it really mean to know a language?

Այսպիսով, ի՞նչ է նշանակում տիրապետել լեզվին:

Language ability is typically measured in two active parts, speaking and writing,

Լեզվին տիրապետելու ունակությունը, որպես կանոն, բաղկացած է երկու ակտիվ մասերից՝ խոսել և գրել,

and two passive parts, listening and reading.

և երկու պասիվ մասերից՝ լսել և կարդալ:

While a balanced bilingual has near equal

Մինչդեռ հավասարաչափ իմացությամբ երկլեզու մարդը

abilities across the board in two languages,

ունի գրեթե հավասար ունակություններ երկու լեզուների սահմաններում,

most bilinguals around the world know and use their languages

աշխարհի շատ երկլեզու մարդիկ իրենց լեզուն գիտեն

in varying proportions.

և օգտագործում են տարբեր համամասնություններով:

And depending on their situation and how they acquired each language,

Եվ կախված իրավիճակից, թե ինչպես են յուրացրել յուրաքանչյուր լեզուն,

they can be classified into three general types.

նրանք կարող են դասակարգվել երեք գլխավոր տիպերի:

For example, let's take Gabriella,

Եկեք վերցնենք Գաբրիելլայի օրինակը.

whose family immigrates to the US from Peru when she's two-years old.

Նրա ընտանիքը Պերուից գաղթել է Միացյալ Նահանգներ, երբ նա երկու տարեկան էր:

As a compound bilingual,

Լինելով <<բարդ>> երկլեզու՝

Gabriella develops two linguistic codes simultaneously,

աշխարհաճանաչողության իր ճանապարհին,

with a single set of concepts,

Գաբրիելլան, սովորելով և՛ անգլերեն, և՛ իսպաներեն,

learning both English and Spanish

զարգացնում է լեզվական երկու ծածկագիր

as she begins to process the world around her.

հասկացության մեկ ընկալմամբ:

Her teenage brother, on the other hand, might be a coordinate bilingual,

Մյուս կողմից նրա պատանի եղբայրը կարող է <<համակարգված>> երկլեզու լինել

working with two sets of concepts,

հասկացության երկու ընկալմամբ՝

learning English in school,

դպրոցում անգլերեն սովորելով,

while continuing to speak Spanish at home and with friends.

միևնույն ժամանակ շարունակելով իսպաներեն խոսել տանը և ընկերների հետ:

Finally, Gabriella's parents are likely to be subordinate bilinguals

Ի վերջո, Գաբրիելլայի ծնողները, ըստ երևույթին, <<ստորադաս>> երկլեզու մարդիկ են,

who learn a secondary language

ովքեր սովորում են երկրորդ լեզու

by filtering it through their primary language.

հիմնվելով իրենց մայր լեզվի վրա:

Because all types of bilingual people can become fully proficient in a language

Քանի որ բոլոր տիպերի երկլեզու մարդիկ, անկախ առոգանությունից կամ արտասանությունից,

regardless of accent or pronunciation,

կարող են լիակատար հմտանալ լեզվի մեջ,

the difference may not be apparent to a casual observer.

այդ տարբերությունն ակնհայտ չի կարող լինել պատահական ունկնդրի համար:

But recent advances in brain imaging technology

Սակայն ուղեղի պատկերման տեխնոլոգիայում վերջին առաջընթացները

have given neurolinguists a glimpse

նեյրոլինգվիստներին հնարավորություն են տվել պարզել

into how specific aspects of language learning affect the bilingual brain.

թե ինչպես են լեզվի ուսումնասիրման առանձնահատկությունները ազդեցություն ունենում երկլեզու ուղեղի վրա:

It's well known that the brain's left hemisphere is more dominant

Հայտնի է, որ ուղեղի ձախ կիսագունդը տրամաբանական գործընթացներում

and analytical in logical processes,

ավելի վերլուծական է և գերիշխող,

while the right hemisphere is more active in emotional and social ones,

մինչդեռ աջ կիսագունդն ավելի ակտիվ է զգացմունքային և սոցիալական առումներով.

though this is a matter of degree, not an absolute split.

սա հատուկ է մեծամասնությանը, սակայն պետք չէ միանշնակ ընդունել:

The fact that language involves both types of functions

Փաստ է, որ լեզուն ընդգրկում է գործողություններից երկուսն էլ,

while lateralization develops gradually with age,

մինչդեռ տեսողական և տարածական ընկալումները զարգանում է տարիքին զուգընթաց՝

has lead to the critical period hypothesis.

հասնելով ենթադրված վերջնակետին:

According to this theory,

Այս տեսության համաձայն

children learn languages more easily

երեխաներին լեզուն ավելի դյուրին է տրվում,

because the plasticity of their developing brains

քանի որ նրանց զարգացող ուղեղների ճկունությունը

lets them use both hemispheres in language acquisition,

լեզվի ձեռքբերման մեջ թույլ է տալիս օգտագործել երկու կիսագնդերն էլ,

while in most adults, language is lateralized to one hemisphere,

մինչդեռ շատ չափահասների մոտ լեզուն տեսողական և տարածական ընկալում է ձեռք բերում մեկ կիսագնդով՝

usually the left.

սովորաբար ձախով:

If this is true, learning a language in childhood

Եթե սա ճիշտ է, փոքր տարիքում լեզու սովորելը

may give you a more holistic grasp of its social and emotional contexts.

սոցիալական և էմոցիոնալ կոնտեքստների մասին կարող է ավելի ամբողջական ըմբռնում տալ:

Conversely, recent research showed

Եվ հակառակը, վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տվել,

that people who learned a second language in adulthood

որ մարդիկ, ովքեր երկրորդ լեզու են սովորել չափահաս տարիքում,

exhibit less emotional bias and a more rational approach

ցուցաբերում են ավելի քիչ էմոցիոնալ հակում և ավելի շատ բանական մոտեցում

when confronting problems in the second language

երկրորդ լեզվում խոչընդոտներ ունենալիս,

than in their native one.

քան իրենց մայրենի լեզվում:

But regardless of when you acquire additional languages,

Սակայն անկախ նրանից, թե երբ կսովորեք այլ լեզուներ,

being multilingual gives your brain some remarkable advantages.

բազմալեզու լինելը ուղեղին ակնհայտ առավելություններ է ընձեռում:

Some of these are even visible,

Դրանցից շատերը նույնիսկ տեսանելի են,

such as higher density of the grey matter

օրինակ ձեր ուղեղի նեյրոնների ու հյուսվածքների մեջ պարունակող

that contains most of your brain's neurons and synapses,

գորշ նյութի բարձր խտությունը,

and more activity in certain regions when engaging a second language.

իսկ որոշ հատվածներում էլ երկրորդ լեզու կիրառելիս՝ ակտիվության ցուցաբերումը:

The heightened workout a bilingual brain receives throughout its life

Երկլեզու ուղեղի գերլարված մարզումը կյանքի ընթացքում

can also help delay the onset of diseases, like Alzheimer's and dementia

ավելի քան հինգ տարով կարող է նաև կանխել այնպիսի հիվանդություններ,

by as much as five years.

ինչպիսիք են Ալցհեյմերի հիվանդությունն ու հիշողության կորուստը:

The idea of major cognitive benefits to bilingualism

Երկլեզվության իմացության գլխավոր առավելությունների գաղափարն

may seem intuitive now,

այժմ կարող է բնական թվալ,

but it would have surprised earlier experts.

սակայն այն գուցե զարմացներ վաղ շրջանի փորձագետներին:

Before the 1960s, bilingualism was considered a handicap

Մինչև 1960-ականները երկլեզվությունը հանդիսանում էր խոչընդոտ,

that slowed a child's development

որը դանդաղեցնում էր երեխայի զարգացումը՝

by forcing them to spend too much energy distinguishing between languages,

ստիպելով մեծ էներգիա ծախսել լեզուների միջև տարբերակումներ կատարելու համար.

a view based largely on flawed studies.

մի տեսակետ, որ գլխավորապես հիմնված էր թերի ուսումնասիրությունների վրա:

And while a more recent study did show

Եվ ավելին, վերջին հետազոտությունը ցույց է տվել,

that reaction times and errors increase for some bilingual students

որ արձագանքներն ու շեղումները որոշ երկլեզու երեխաների մոտ

in cross-language tests,

աճել են <<հատվող լեզուներ>> թեստում:

it also showed that the effort and attention needed

Նաև պարզվել է, որ ուշադրություն և ջանք է հարկավոր

to switch between languages triggered more activity in,

լեզուների միջև փոխկապակցված ակտիվություն մտցնելու համար

and potentially strengthened, the dorsolateral prefrontal cortex.

և դա ահռելի ուժ և լարվածություն է ուղեղի նախաճակատային կեղևի համար:

This is the part of the brain that plays a large role

Սա ուղեղի այն հատվածն է, որ մեծ դեր է կատարում

in executive function, problem solving, switching between tasks,

գործադիր ֆունկցիայի, խնդրի լուծման, առաջադրանքի կատարման

and focusing while filtering out irrelevant information.

և կենտրոնացման համար՝ անօգուտ տեղեկությունը զտելու նպատակով:

So, while bilingualism may not necessarily make you smarter,

Այսպիսով, անգամ եթե երկլեզվությունը ձեզ ավելի խելացի չի դարձնում,

it does make your brain more healthy, complex and actively engaged,

այն ձեր ուղեղը դարձնում է ավելի գործուն, առողջ և բարդ համակարգ:

and even if you didn't have the good fortune

Եվ անգամ եթե ձեզ բախտ չի վիճակվել

of learning a second language as a child,

երկրորդ լեզու սովորել վաղ հասակում,

it's never too late to do yourself a favor

երբեք ուշ չէ սկսել

and make the linguistic leap from, "Hello,"

և լեզվական թռիչք կատարել

to, "Hola," "Bonjour" or "你好’s"

"Hello"-ից "Hola," "Bonjour" կամ "您好’s"

because when it comes to our brains a little exercise can go a long way.

քանի որ այդ պահին մեր ուղեղը մարզվում է: