"To This Day" ... for the bullied and beautiful | Shane Koyczan

Shane Koyczan: "Gửi cho hôm nay" ... cho những người bị bắt nạt và xinh đẹp

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Nguyen Nguyen Reviewer: Trà Giang Lê

Wow, các bạn có mặt ở đây nhiều thật

There's so many of you.

(Laughter)

When I was a kid,

Khi tôi còn nhỏ

I hid my heart under the bed, because my mother said,

tôi thường giấu 'trái tim' mình dưới chiếc giường, bởi lẽ mẹ tôi từng nói

Nếu con mà không cẩn thận, một ngày nào đó có người sẽ làm tan nát trái tim con

"If you're not careful, someday someone's going to break it."

Take it from me: Under the bed is not a good hiding spot.

Hãy tin tôi đi. Bên dưới chiếc giường không phải là một chỗ giấu lí tưởng

Tôi biết bởi tôi vẫn cứ bị gục ngã, đau thấu tim nhiều lần

I know because I've been shot down so many times,

I get altitude sickness just from standing up for myself.

Tôi bị chóng mặt vì chuyện phải đấu tranh cho bản thân

But that's what we were told.

Nhưng đó lại là thứ mà chúng tôi được dạy bảo

"Stand up for yourself."

Đấu tranh cho bản thân mình.

And that's hard to do if you don't know who you are.

Và điều đó thật khó thực hiện nếu như bạn chưa hiểu bản thân mình.

We were expected to define ourselves at such an early age,

Chúng ta được trông đợi có thể xác định bản thân mình quá sớm

and if we didn't do it, others did it for us.

và nếu như ta không làm, người khác sẽ thay ta...

Geek. Fatty.

Đầu to mắt cận. Cái lu di động. Lẳng lơ. Ẻo lả.

Slut. Fag.

And at the same time we were being told what we were,

Và cùng với lúc ta 'được' người khác chỉ ra ta là ai

we were being asked,

ta 'được' hỏi

"What do you want to be when you grow up?"

Em muốn làm gì khi lớn lên?

I always thought that was an unfair question.

Tôi đã luôn nghĩ đó là một câu hỏi không công bằng

Nó như giả định trước rằng ta không thể là điều mà bản thân ta đang là

It presupposes that we can't be what we already are.

We were kids.

Chúng tôi là trẻ con

When I was a kid, I wanted to be a man.

Khi tôi còn là một đứa trẻ, tôi muốn trở thành một người đàn ông

I wanted a registered retirement savings plan

Tôi muốn một bản kế hoạch đăng kí lương hưu

that would keep me in candy long enough to make old age sweet.

để có thể ăn kẹo nhiều đến mức tuổi già của tôi ngọt như đường

(Laughter)

Khi tôi còn là một đứa trẻ, tôi cạo râu

When I was a kid, I wanted to shave.

Now, not so much.

Bây giờ thì đỡ nhiều rồi

(Laughter)

When I was eight, I wanted to be a marine biologist.

Khi tôi lên 8, tôi muốn trở thành một nhà sinh học đại dương

When I was nine, I saw the movie "Jaws,"

Khi tôi lên 9, tôi xem bộ phim 'Jaws' (hàm cá mập: bộ phim mói về những nhà khoa học bị tấn công bởi cá mâp)

and thought to myself, "No, thank you."

và tự nhủ của mình, 'Không, cảm ơn'

(Laughter)

Và khi tôi 10 tuổi, tôi được bảo rằng ba mẹ đã rời bỏ tôi vì họ không muốn tôi

And when I was 10,

I was told that my parents left because they didn't want me.

Khi tôi 11 tuổi, tôi muốn được để yên thân.

When I was 11, I wanted to be left alone.

Khi tôi 12 tuổi, tôi muốn chết. Khi 13, tôi muốn giết một đứa trẻ

When I was 12, I wanted to die. When I was 13, I wanted to kill a kid.

When I was 14, I was asked to seriously consider a career path.

Khi tôi 14, tôi được hỏi để nghiêm túc cân nhắc công việc tương lai

I said, "I'd like to be a writer."

Tôi nói ' Con muốn trở thành một nhà văn'

Và họ bảo:' Hãy chọn cái gì thực tế một chút đi'

And they said, "Choose something realistic."

So I said, "Professional wrestler."

Thế rồi tôi nói 'Đấu vật chuyên nghiệp'

And they said, "Don't be stupid."

Và họ nói:' Đừng có ngu'

See, they asked me what I wanted to be,

Thấy không? Họ hỏi tôi con người mà tôi muốn trở thành

then told me what not to be.

rồi lại bảo tôi điều mà tôi không thể trở thành

And I wasn't the only one.

và tôi không phải là người duy nhất

Chúng ta được bảo rằng bằng cách nào đó phải trở thành

We were being told that we somehow must become

what we are not, sacrificing what we are

một người khác, từ bỏ con người ta

to inherit the masquerade of what we will be.

để đổi lại bằng cái mặt nạ giả tạo của con người ta sẽ trở thành

Tôi được bảo phải chấp nhận cái danh tính

I was being told to accept the identity that others will give me.

mà người khác gán cho tôi.

And I wondered, what made my dreams so easy to dismiss?

Và tôi tự hỏi, điều gì đã khiến giấc mơ của tôi quá dễ dàng bị lơ đi?

Granted, my dreams are shy,

Giấc mơ của tôi e thẹn,

because they're Canadian.

bởi vì chúng là của một người Canada ( cười to)

(Laughter)

Giấc mơ của tôi đầy mặc cảm và quá ôn hòa.

My dreams are self-conscious and overly apologetic.

They're standing alone at the high school dance,

Chúng đứng ở ngoài lề buổi vũ hội trung học

and they've never been kissed.

Và chúng chưa bao giờ được hôn.

See, my dreams got called names too.

Thấy không, giấc mơ của tôi có cả tên.

Silly. Foolish.

Ngớ ngẩn. Ngu ngốc. Khó tin

Impossible.

But I kept dreaming.

Nhưng tôi cứ mơ.

I was going to be a wrestler. I had it all figured out.

Tôi đã muốn trở thành một vận động viên đấu vật. Tôi đã tính cả rồi.

Tôi sẽ là 'Kẻ nghiền rác'.

I was going to be The Garbage Man.

(Laughter)

Đòn quyết định của tôi sẽ là ' Xe nghiền rác'.

My finishing move was going to be The Trash Compactor.

My saying was going to be, "I'm taking out the trash!"

Và khẩu hiệu của tôi sẽ là:' Ta sẽ dọn hết rác'

(Laughter)

(Cười lớn) (Vỗ tay)

(Applause)

Và rồi hắn ta, Duke 'Thùng Rác' Droese.

And then this guy, Duke "The Dumpster" Droese,

lấy mất kế hoạch của tôi.

stole my entire shtick.

(Laughter)

I was crushed,

Tôi tan nát cứ như bị bỏ vào máy nghiền rác.

as if by a trash compactor.

(Laughter)

I thought to myself, "What now? Where do I turn?"

Tôi thầm nghĩ, ' Giờ thì sao? Tôi sẽ đi về đâu?'

Poetry.

Thi ca.

(Laughter)

Like a boomerang, the thing I loved came back to me.

Như là cái boomerang, điều mà tôi yêu thích trở lại với tôi

One of the first lines of poetry I can remember writing

Một trong những dòng đầu tiên tôi có thể nhớ ra để viết

was in response to a world that demanded I hate myself.

là lời đáp lại cho cái thế giới đòi hỏi tôi ghét bản thân mình.

Từ lúc 15 đến 18 tuổi, tôi ghét bản thân mình

From age 15 to 18, I hated myself

for becoming the thing that I loathed:

vì đã trở thành người mà tôi không hề muốn: một kẻ bắt nạt

a bully.

When I was 19, I wrote,

Khi tôi 19, tôi viết,

"I will love myself despite the ease with which

"Tôi sẽ yêu bản thân mặc kệ sự dễ dàng của việc

I lean toward the opposite."

ghét bỏ bản thân mình"

Standing up for yourself doesn't have to mean

Đấu tranh cho bản thân không phải là

embracing violence.

thoả hiệp với bạo lực

When I was a kid,

Khi tôi là một đứa trẻ

I traded in homework assignments for friendship,

Tôi làm giùm bài tập về nhà để kết bạn

then gave each friend a late slip for never showing up on time,

rồi tôi viết đơn đi trễ cho chúng mỗi lần chúng trễ hẹn

and in most cases, not at all.

hay trong phần lớn trường hợp là chẳng hề đến.

I gave myself a hall pass to get through each broken promise.

Tôi cho mình quyền bỏ qua những lời thất hứa như vậy.

And I remember this plan, born out of frustration

và tôi nhớ một lần nọ, một kế hoạch sinh ra từ nỗi tuyệt vọng

from a kid who kept calling me "Yogi,"

bởi một thằng nhóc cứ gọi tôi là "Yogi" (một con gấu hoạt hình béo và hay chôm đồ của du khách)

then pointed at my tummy and said, "Too many picnic baskets."

rồi chỉ vào bụng tôi mà bảo,' Quá nhiều túi ăn pinick rồi đấy.ỉ"

Turns out it's not that hard to trick someone,

Và hóa ra không khó để lừa ai đó,

and one day before class, I said,

Một ngày nọ, sau giờ học tôi bảo nó:

"Yeah, you can copy my homework,"

" Nè, cậu có thể chép bài tập về nhà của tôi,"

and I gave him all the wrong answers that I'd written down the night before.

và rồi đưa cho nó tất cả các câu trả lời sai

mà tôi đã viết ra từ đêm trước

He got his paper back expecting a near-perfect score,

Nó nhận lấy bài trông đợi nhận một điểm số hoàn hảo

and couldn't believe it when he looked across the room at me and held up a zero.

và rồi nó không tin nổi. Nó giơ bài về phía tôi với điểm 0.

Tôi biết là mình không cần phải giơ lên bài mình, 28/30 câu đúng.

I knew I didn't have to hold up my paper of 28 out of 30,

but my satisfaction was complete when he looked at me, puzzled,

nhưng sự thỏa mãn đã hoàn thiện khi nó nhìn tôi, bối rối

and I thought to myself, "Smarter than the average bear, motherfucker."

và tôi thầm nghĩ ' Thông minh hơn một con gấu bình thường đấy chú em'

(Laughter)

(cười lớn) (vỗ tay)

(Applause)

This is who I am.

Đó là tôi.

This is how I stand up for myself.

Đó là cách tôi chiến đấu cho bản thân mình.

When I was a kid,

Khi tôi còn nhỏ,

I used to think that pork chops and karate chops were the same thing.

Tôi hay nhầm món sườn heo và món đòn karate là một

I thought they were both pork chops.

Tôi nghĩ nó đều để gọi món sườn heo.

My grandmother thought it was cute,

Và vì bà tôi nghĩ điều đó dễ thương

and because they were my favorite, she let me keep doing it.

và vì sườn heo là món tôi thích bà cứ để tôi làm vậy.

Not really a big deal.

Không có gì to tát..

One day, before I realized fat kids are not designed to climb trees,

Ngày nọ, trước khi tôi nhận ra một đứa trẻ mập không phù hợp để leo cây

I fell out of a tree and bruised the right side of my body.

tôi rớt từ trên cây xuống, thâm tím cả người bên phải

Tôi không muốn kể cho bà

I didn't want to tell my grandmother

bởi vì tôi sợ sẽ gặp rắc rối vì chơi ở chỗ mà tôi không nên.

because I was scared I'd get in trouble

for playing somewhere I shouldn't have been.

Một vài ngày sau, giáo viên thể dục để ý chỗ bầm đó,

The gym teacher noticed the bruise, and I got sent to the principal's office.

và tôi được đưa tới phòng hiệu trưởng.

From there, I was sent to another small room with a really nice lady

Rồi từ đó, tôi được gửi tới một căn phòng nhỏ

có một cô rất tốt hỏi tôi tất tần tật về cuộc sống ở nhà của tôi.

who asked me all kinds of questions about my life at home.

Tôi thấy không có lí do gì để nói dối

I saw no reason to lie.

As far as I was concerned, life was pretty good.

Theo những gì tôi biết thì cuộc sống khá tốt đẹp.

Tôi nói với cô ấy, bất cứ lúc nào tôi buồn, bà tôi sẽ cho tôi ăn món 'karate'.

I told her, whenever I'm sad, my grandmother gives me karate chops.

(Laughter)

(cười lớn)

Điều đó dẫn tới một cuộc điều tra toàn diện,

This led to a full-scale investigation,

and I was removed from the house for three days,

và tôi bị đưa ra khỏi nhà trong 3 ngày,

until they finally decided to ask how I got the bruises.

cho đến khi họ cuối cùng quyết định hỏi xem làm thế nào tôi bị bầm tím.

News of this silly little story quickly spread through the school,

Câu chuyện phím ngớ ngẩn ấy nhanh chóng truyền đi trong trường,

and I earned my first nickname:

và tôi có được biệt danh đầu tiên:

'Sườn Heo'.

Porkchop.

Đến hôm nay, tôi vẫn ghét món sườn heo.

To this day,

I hate pork chops.

I'm not the only kid who grew up this way,

Tôi không phải đứa trẻ duy nhất lớn lên theo cách ấy,

surrounded by people who used to say that rhyme

bởi xung quanh toàn là những người nói cái câu đó

về chuyện 'gậy và đá gây đau chứ lời ác ý thì không'

about sticks and stones,

as if broken bones hurt more than the names we got called,

như thể vài cái xương gãy đau hơn những cái tên ta bị gọi

and we got called them all.

và ta luôn bị gọi thế.

So we grew up believing no one would ever fall in love with us,

Cứ thế chúng tôi lớn lên tin rằng sẽ chẳng có ai yêu chúng tôi,

that we'd be lonely forever,

rằng chúng tôi sẽ cô đơn mãi mãi,

that we'd never meet someone to make us feel like the sun

rằng sẽ không bao giờ gặp ai đó làm tôi cảm thấy

was something they built for us in their toolshed.

họ sẽ xây nên cả mặt trời vì tôi.

Thế rồi những cảm xúc tan vỡ đẩy ta tới nỗi buồn miên man, và ta cố làm mình trơ đi để không cảm thấy gì

So broken heartstrings bled the blues,

and we tried to empty ourselves so we'd feel nothing.

Đừng nói với tôi nỗi đau đó ít hơn cái xương gãy,

Don't tell me that hurts less than a broken bone,

rằng một cuộc sống thu mình là thứ mà phẫu thuật có thể cắt bỏ,

that an ingrown life is something surgeons can cut away,

rằng chúng không di căn; chúng có đấy.

that there's no way for it to metastasize; it does.

She was eight years old,

Lúc đó cô ấy 8 tuổi,

cái ngày đầu năm học lớp 3, cô ấy bị gọi là xấu xí.

our first day of grade three when she got called ugly.

We both got moved to the back of class

Chúng tôi cùng bị chuyển xuống cuối lớp

so we would stop getting bombarded by spitballs.

để không bị khạc nhổ vào.

But the school halls were a battleground.

Nhưng hành lang trường học đúng là một chiến trường.

We found ourselves outnumbered day after wretched day.

Chúng tôi thấy bản thân bị đàn áp bởi số lượng qua từng ngày khốn khổ.

We used to stay inside for recess, because outside was worse.

Chúng tôi thường ngồi trong lớp giờ giải lao, vì ở ngoài còn tệ hơn.

Outside, we'd have to rehearse running away,

Ngoài đó, chúng tôi phải tập cách chạy trốn,

or learn to stay still like statues, giving no clues that we were there.

hoặc học cách im như tượng, vờ như không tồn tại.

In grade five, they taped a sign to the front of her desk

Lớp 5, họ dán một cái bảng trước bàn cô ấy

that read, "Beware of dog."

ghi " Cẩn thận chó dữ'.

To this day,

Đến hôm nay, dù có một người chồng yêu thương, cô không dám nghĩ rằng mình xinh đẹp.

despite a loving husband, she doesn't think she's beautiful,

because of a birthmark that takes up a little less than half her face.

vì một cái bớp chiếm hết gần nửa mặt cô,

Kids used to say, "She looks like a wrong answer

Lũ trẻ lúc ấy hay nói về cô , 'cứ như câu câu trả lời sai

that someone tried to erase, but couldn't quite get the job done."

mà ai đó muốn xóa đi nhưng chưa làm xong hẳn.'

And they'll never understand that she's raising two kids

Và chúng sẽ chẳng bao giờ hiểu cô ấy nuôi dạy hai đứa con

whose definition of beauty begins with the word "Mom,"

mà với chúng đồng nghĩa với từ 'xinh đẹp' là từ 'Mẹ"

because they see her heart before they see her skin,

bởi chúng thấy trái tim cô trước khi nhìn làn da,

because she's only ever always been amazing.

bởi cô luôn là người tuyệt vời nhất

Anh ấy là như một nhánh cây gãy được ghép vào một cái cây gia đình khác

He was a broken branch grafted onto a different family tree,

adopted,

được nhận nuôi,

not because his parents opted for a different destiny.

không phải vì bố mẹ ruột muốn một tương lai khác cho anh.

He was three when he became a mixed drink

Lúc mới 3 tuổi anh đã mang những nỗi đau chồng chéo

of one part left alone and two parts tragedy,

của một phần bị bỏ rơi và hai phần bi kịch,

bắt đầu được trị liệu (tâm lí) năm lớp 8,

started therapy in eighth grade,

tính cách của anh được tạo từ những bài kiểm tra và những viên thuốc,

had a personality made up of tests and pills,

lived like the uphills were mountains and the downhills were cliffs,

sống mà bước tới là những núi cao và lùi lại là vực sâu thẳm,

four-fifths suicidal, a tidal wave of antidepressants,

tự tử 4 phần 5 chết, chìm trong đống thuốc chống trầm cảm,

and an adolescent being called "Popper,"

và một thời niên thiếu bị goi là 'Popper' (một loại thuốc hít kích thích)

one part because of the pills,

1% vì những viên thuốc,

99 parts because of the cruelty.

99% vì sự độc ác.

He tried to kill himself in grade 10

Anh ấy tự sát năm lớp 10

when a kid who could still go home to Mom and Dad

khi một đứa trẻ còn đầy đủ ba và mẹ

trơ tráo nói với anh:' có gì to tát đâu, vượt qua nó đi'.

had the audacity to tell him, "Get over it."

As if depression is something that could be remedied

như thể sự tuyệt vọng ấy có thể chữa được

bởi bất cứ thứ gì có thể tìm thấy trong hộp sơ cứu.

by any of the contents found in a first-aid kit.

To this day, he is a stick of TNT lit from both ends,

Đến hôm nay, anh ấy là một que thuốc nổ bị đốt từ cả hai đầu

could describe to you in detail the way the sky bends

anh có thể tả chi tiết cảm giác khi bầu trời nghiêng đi,

in the moment before it's about to fall,

vào cái khoảnh khắc nó gần đổ xuống,

and despite an army of friends who all call him an inspiration,

và dù có cả tá người bạn gọi anh ấy là nguồn cảm hứng,

he remains a conversation piece between people who can't understand

anh vẫn là một đề tài bàn tán với những người không thể hiểu anh

thỉnh thoảng là một người không-dùng-thuốc không dính đến chuyện bị tránh nghiện

sometimes being drug-free has less to do with addiction

and more to do with sanity.

mà là về lương tri.

We weren't the only kids who grew up this way.

Chúng tôi không phải là những đứa trẻ duy nhất lớn lên như thế

To this day, kids are still being called names.

Đến hôm nay, lũ trẻ vẫn bị gán cho biệt danh.

Quen thuộc vẫn là ' Này thằng ngu", "Này thằng tồ".

The classics were "Hey, stupid," "Hey, spaz."

Có vẻ như mỗi trường học đều được trang bị một kho vu khí-những cái tên

Seems like every school has an arsenal of names

getting updated every year.

và được cập nhật mỗi năm,

And if a kid breaks in a school and no one around chooses to hear,

và nếu như một đứa trẻ đau khổ ở trường và không ai chịu lắng nghe?

Chúng có tiếng nói không?

do they make a sound?

Are they just background noise from a soundtrack stuck on repeat,

Chúng có phải chỉ là tiếng ồn từ một đoạn băng bị kẹt?

when people say things like, "Kids can be cruel."

lặp lại khi mọi người nói kiểu " Trẻ con cũng có thể ác chứ".

Every school was a big top circus tent,

Mỗi trường học đều có một nhóm xiếc thú

và phân chia giai cấp từ người làm xiếc đến gã huấn luyện sư tử,

and the pecking order went from acrobats to lion tamers,

from clowns to carnies, all of these miles ahead of who we were.

từ anh hề cho đến những kẻ phụ việc, tất cả chúng đều khác hẳn chúng ta.

Chúng ta lũ quái dị-- chàng trai càng cua và người đàn bà có râu,

We were freaks --

lobster-claw boys and bearded ladies,

oddities juggling depression and loneliness,

tung hứng nỗi tuyệt vọng và sự cô độc,

playing solitaire, spin the bottle,

chơi bài, quay chai (những trò chơi giải trí),

trying to kiss the wounded parts of ourselves and heal,

cố xoa dịu vết thương của bản thân và làm lành nó,

but at night, while the others slept,

nhưng về đêm, khi mọi người đã ngủ,

we kept walking the tightrope.

chúng tôi lại đi trên dây như làm xiếc.

Đó là luyện tập, và đúng vậy, một vài người gục ngã.

It was practice, and yes, some of us fell.

But I want to tell them that all of this

Nhưng tôi muốn bảo họ tất cả

is just debris

chỉ là những mảnh vụn vỡ khi chúng ta quyết định sẽ đập tan

left over when we finally decide to smash all the things we thought we used to be,

tất cả những thứ chúng ta nghĩ chúng ta đã từng là,

and if you can't see anything beautiful about yourself,

và nếu bạn không nhìn thấy vẻ đẹp của mình,

get a better mirror, look a little closer, stare a little longer,

tìm một cái gương tốt hơn, nhìn gần hơn, ngắm nghía lâu hơn,

vì có những thứ bên trong bạn, làm cho bạn cố gắng không ngừng

because there's something inside you that made you keep trying

mặc kệ mọi người bảo bạn bỏ cuộc đi.

despite everyone who told you to quit.

Bạn xây một lâu đài quanh trái tim tan nát của mình và viết lên nó

You built a cast around your broken heart

and signed it yourself, "They were wrong."

Viết rằng " Họ đã sai".

Because maybe you didn't belong to a group or a clique.

Bởi vì có lẽ bạn không thuộc về một nhóm hay một kiểu thông thường nào đó.

Maybe they decided to pick you last for basketball or everything.

có lẽ họ quyết đinh chọn bạn cuối cùng cho môn bóng rổ hay cho mọi việc.

Maybe you used to bring bruises and broken teeth to show-and-tell, but never told,

Có lẽ bạn đã từng mang những vết bầm hay có vài cái răng gãy đến buổi show-and-tell (buổi kể chuyện), nhưng chưa từng kể

because how can you hold your ground

bởi vì làm thế nào bạn đứng vững

if everyone around you wants to bury you beneath it?

nếu mọi người xung quanh cố vùi bạn xuống?

Bạn phải tin rằng họ đã sai.

You have to believe that they were wrong.

They have to be wrong.

Họ phải sai.

Why else would we still be here?

Còn lí do gì nữa để chúng ta ở lại đây?

Chúng ta lớn lên học cách đông viên những người khốn khổ

We grew up learning to cheer on the underdog

because we see ourselves in them.

vì chúng ta thấy mình trong họ.

Chúng ta phát triển từ cái rễ trong niềm tin

We stem from a root planted in the belief

that we are not what we were called.

rằng chúng ta không phải là thứ chúng ta bị gán cho.

We are not abandoned cars stalled out and sitting empty on some highway,

Chúng ta không phải là những chiếc xe bị bỏ

và trống rỗng trên đường cao tốc,

and if in some way we are, don't worry.

và nếu theo một cách nào đó chúng ta đúng là như vậy, đừng lo.

Ta chỉ cần được đưa đi và đổ xăng.

We only got out to walk and get gas.

Ta là những thành viên tốt nghiệp từ lớp học "Chúng tôi đã vượt qua",

We are graduating members from the class of We Made It,

not the faded echoes of voices crying out,

chứ không phải một tiếng vang than khóc mờ nhạt,

"Names will never hurt me."

'Những cái tên không làm tôi đau"

Of course they did.

Tất nhiên là chúng có chứ.

But our lives will only ever always continue to be a balancing act

Những cuộc sống chúng ta sẽ chỉ luôn

tiếp diễn với những hành động cân bằng

that has less to do with pain

ít liên quan đến nỗi đau

and more to do with beauty.

mà liên quan tới cái đẹp.

(Applause)

(Vỗ tay)