iO Tillett Wright: Fifty shades of gay

iO Tillett Wright: Năm mươi sắc của đồng tính

644,609 views ・ 2013-01-30

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

00:00
Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast
0
0
7000
Translator: Minh Duy Phan Reviewer: Nguyen Nguyen
00:15
Human beings start putting each other into boxes
1
15997
2429
Ngay khi nhìn thấy nhau,
00:18
the second that they see each other --
2
18426
1817
chúng ta lập tức bắt đầu bỏ đối phương vô những "chiếc hộp" khác nhau.
00:20
Is that person dangerous? Are they attractive?
3
20243
3070
Người này có nguy hiểm không? Người này có hấp dẫn không?
00:23
Are they a potential mate? Are they a potential networking opportunity?
4
23313
3266
Họ có thể trở thành người yêu tương tai không? Hay chỉ là đối tác làm ăn?
00:26
We do this little interrogation when we meet people
5
26579
2534
Chúng ta làm cuộc điều tra nho nhỏ này mỗi khi gặp một người lạ
00:29
to make a mental resume for them.
6
29113
2167
để có một hình ảnh sơ lược về người đó trong đầu.
00:31
What's your name? Where are you from?
7
31280
1517
Bạn tên gì? Bạn từ đâu tới?
00:32
How old are you? What do you do?
8
32797
3361
Bạn bao nhiêu tuổi? Bạn làm nghề gì?
00:36
Then we get more personal with it.
9
36158
2801
Sau đó, chúng ta hỏi những câu riêng tư hơn.
00:38
Have you ever had any diseases?
10
38959
3148
Bạn có bị bệnh gì không?
00:42
Have you ever been divorced?
11
42107
1987
Bạn đã bao giờ ly dị?
00:44
Does your breath smell bad while you're answering my interrogation right now?
12
44094
3446
Bộ miệng của bạn bị hôi khi đang trả lời cuộc điều tra này của tôi sao?
00:47
What are you into? Who are you into?
13
47540
1717
Bạn thích gì? Bạn thích ai?
00:49
What gender do you like to sleep with?
14
49257
1866
Bạn muốn ngủ với người mang giới tính nào?
00:51
I get it.
15
51123
2430
Tôi hiểu rồi.
00:53
We are neurologically hardwired
16
53553
1752
Hệ thần kinh của chúng ta đã được lập trình
00:55
to seek out people like ourselves.
17
55305
2384
để tìm kiếm những người giống với chúng ta.
00:57
We start forming cliques as soon as we're old enough
18
57689
2185
Chúng ta bắt đầu lập băng nhóm ngay khi đủ lớn
00:59
to know what acceptance feels like.
19
59874
1933
để biết thế nào là được chấp nhận.
01:01
We bond together based on anything that we can --
20
61807
2350
Chúng ta kết bạn với nhau dựa trên bất cứ điểm chung nào:
01:04
music preference, race, gender, the block that we grew up on.
21
64157
5452
sở thích âm nhạc, chủng tộc, giới tính, khu phố mà chúng ta cùng lớn lên.
01:09
We seek out environments that reinforce our personal choices.
22
69609
6888
Chúng ta tìm đến những môi trường nơi ta có thể củng cố những lựa chọn cá nhân của mình.
01:16
Sometimes, though, just the question "what do you do?"
23
76497
2461
Tuy nhiên, đôi khi chỉ với một câu hỏi "Bạn làm nghề gì?"
01:18
can feel like somebody's opening a tiny little box
24
78958
1960
cũng làm ta cảm thấy như có ai đó đang hé mở một chiếc hộp nho nhỏ
01:20
and asking you to squeeze yourself inside of it.
25
80918
1529
và cố ép ta phải thu mình vào đó.
01:22
Because the categories, I've found, are too limiting.
26
82447
3567
Bởi vì, tôi nhận ra rằng, có quá ít các cách phân loại.
01:26
The boxes are too narrow.
27
86014
1884
Những chiếc hộp này quá chật chội.
01:27
And this can get really dangerous.
28
87898
2117
Và điều này có thể trở nên rất nguy hiểm.
01:30
So here's a disclaimer about me, though,
29
90015
1781
Nhưng hãy để tôi nói một chút về mình,
01:31
before we get too deep into this.
30
91796
1602
trước khi chúng ta đi quá sâu.
01:33
I grew up in a very sheltered environment.
31
93398
2985
Tôi lớn lên trong một môi trường được bảo bọc cẩn thận.
01:36
I was raised in downtown Manhattan in the early 1980s,
32
96383
3946
Tôi được nuôi dạy tại trung tâm Manhattan, New York trong đầu thập niên 1980,
01:40
two blocks from the epicenter of punk music.
33
100329
3895
cách cái nôi của nhạc punk hai khu phố.
01:44
I was shielded from the pains of bigotry
34
104224
2090
Tôi được che chở khỏi nỗi đau của sự cố chấp
01:46
and the social restrictions of a religiously-based upbringing.
35
106314
4100
và những cấm cản của một nền giáo dục dựa trên tôn giáo.
01:50
Where I come from, if you weren't a drag queen or a radical thinker
36
110414
3421
Ở nơi tôi lớn lên, nếu bạn không phải là một drag queen hay một người có suy nghĩ cấp tiến,
01:53
or a performance artist of some kind,
37
113835
2128
hoặc một dạng nghệ sĩ biểu diễn gì đó,
01:55
you were the weirdo.
38
115963
1984
thì bạn mới là người lập dị.
01:57
(Laughter)
39
117947
1283
(Tiếng cười)
01:59
It was an unorthodox upbringing,
40
119230
2085
Đó là một nền giáo dục không chính thống,
02:01
but as a kid on the streets of New York,
41
121315
2511
nhưng là một đứa trẻ trên đường phố New York,
02:03
you learn how to trust your own instincts,
42
123826
1971
bạn học được cách tin vào bản năng của mình,
02:05
you learn how to go with your own ideas.
43
125797
2933
bạn học được cách làm theo chính ý tưởng của mình.
02:08
So when I was six, I decided that I wanted to be a boy.
44
128730
3239
Vì vậy, khi tôi lên sáu, tôi đã quyết định tôi muốn làm một thằng con trai.
02:11
I went to school one day and the kids wouldn't let me play basketball with them.
45
131969
3467
Một ngày nọ tôi đi đến trường và tụi bạn không thèm cho tôi chơi bóng rổ với chúng nữa.
02:15
They said they wouldn't let girls play.
46
135436
1433
Tụi nó nói con gái thì không được chơi.
02:16
So I went home, and I shaved my head,
47
136869
1410
Thế là tôi đi về nhà và cạo trọc đầu,
02:18
and I came back the next day and I said, "I'm a boy."
48
138279
2622
rồi ngày hôm sau tôi quay lại và nói "Tôi là con trai."
02:20
I mean, who knows, right?
49
140901
1014
Ai mà biết được?
02:21
When you're six, maybe you can do that.
50
141915
3813
Có lẽ khi sáu tuổi bạn có thể làm vậy.
02:25
I didn't want anyone to know that I was a girl, and they didn't.
51
145728
3633
Tôi không muốn ai biết tôi là con gái, và không ai biết thiệt.
02:29
I kept up the charade for eight years.
52
149361
2642
Tôi giả trai trong tám năm.
02:32
So this is me when I was 11.
53
152003
4167
Đây là tôi năm 11 tuổi.
02:36
I was playing a kid named Walter
54
156170
1511
Tôi đang đóng vai một thằng nhóc tên Walter
02:37
in a movie called "Julian Po."
55
157681
2189
trong phim "Julian Po."
02:39
I was a little street tough that followed Christian Slater around and badgered him.
56
159870
3434
Tôi vào vai một thằng lưu manh đi theo Christian Slater và phá nó.
02:43
See, I was also a child actor,
57
163304
2050
Các bạn thấy đó, tôi còn là một diễn viên nhí,
02:45
which doubled up the layers of the performance of my identity,
58
165354
2682
điều này làm nên hai lớp giả trang cho con người thật của tôi,
02:48
because no one knew that I was actually a girl really playing a boy.
59
168036
6088
bởi vì không ai biết rằng tôi là một đứa con gái đang sắm vai một thằng con trai.
02:54
In fact, no one in my life knew that I was a girl --
60
174124
3116
Thực ra không ai trong cuộc sống của tôi hồi ấy biết rằng tôi là một đứa con gái --
02:57
not my teachers at school, not my friends,
61
177240
2316
thầy cô không biết, bạn bè cũng không,
02:59
not the directors that I worked with.
62
179556
1852
ngay cả những đạo diễn mà tôi từng đóng phim cho cũng không biết.
03:01
Kids would often come up to me in class
63
181408
2265
Tụi nhóc trong lớp thường đến gần
03:03
and grab me by the throat to check for an Adam's apple
64
183673
2234
và bóp cổ tôi để kiểm tra xem tôi có cục u ở cổ không
03:05
or grab my crotch to check what I was working with.
65
185907
3349
hoặc bóp háng để coi tôi là con gì.
03:09
When I would go to the bathroom, I would turn my shoes around in the stalls
66
189256
2361
Khi đi vào buồng vệ sinh, tôi thường xoay ngược giày lại
03:11
so that it looked like I was peeing standing up.
67
191617
2555
để ở ngoài nhìn vào giống như là tôi đang tiểu đứng.
03:14
At sleepovers I would have panic attacks
68
194172
2068
Khi ngủ lại nhà bạn, tôi rất ớn
03:16
trying to break it to girls that they didn't want to kiss me
69
196240
2384
khi phải thuyết phục sao cho tụi con gái đừng hun tôi
03:18
without outing myself.
70
198624
1732
mà không để lộ bản thân.
03:20
It's worth mentioning though
71
200356
2052
Nhưng phải nói rằng
03:22
that I didn't hate my body or my genitalia.
72
202408
3849
tôi không ghét cơ thể hay bộ phận sinh dục của mình.
03:26
I didn't feel like I was in the wrong body.
73
206257
1767
Tôi không cảm thấy là tôi sinh ra lộn cơ thể.
03:28
I felt like I was performing this elaborate act.
74
208024
2032
Tôi cảm thấy như tôi đang thực hiện một màn trình diễn ngoạn mục.
03:30
I wouldn't have qualified as transgender.
75
210056
3827
Tôi không đủ điều kiện để là một người chuyển giới.
03:33
If my family, though, had been the kind of people to believe in therapy,
76
213883
2246
Nếu gia đình tôi tin vào các liệu pháp chữa trị,
03:36
they probably would have diagnosed me
77
216129
1723
có lẽ họ sẽ chẩn đoán tôi
03:37
as something like gender dysmorphic
78
217852
1786
là một kiểu dị dạng về giới tính
03:39
and put me on hormones to stave off puberty.
79
219638
2403
và bắt tôi dùng hormone để cản quá trình dậy thì.
03:42
But in my particular case,
80
222041
884
03:42
I just woke up one day when I was 14,
81
222925
1715
Nhưng trong trường hợp cụ thể của tôi,
tôi thức dậy vào một ngày năm tôi 14 tuổi,
03:44
and I decided that I wanted to be a girl again.
82
224640
2583
và tôi quyết định rằng tôi muốn trở lại là một cô gái.
03:47
Puberty had hit, and I had no idea what being a girl meant,
83
227223
3000
Tuổi dậy thì đến, và tôi chưa hề biết làm con gái ra sao
03:50
and I was ready to figure out who I actually was.
84
230223
3625
và tôi đã sẵn sàng để tìm hiểu xem tôi thực sự là ai.
03:53
When a kid behaves like I did,
85
233848
2405
Khi một đứa trẻ cư xử như tôi,
03:56
they don't exactly have to come out, right?
86
236253
1836
hình như nó không cần phải come out đúng không ạ?
03:58
No one is exactly shocked.
87
238089
2261
Không ai thèm shock nữa.
04:00
(Laughter)
88
240350
3744
(Tiếng cười)
04:04
But I wasn't asked to define myself by my parents.
89
244094
4463
Ba mẹ tôi không hề đòi hỏi tôi phải xác định mình là ai.
04:08
When I was 15, and I called my father
90
248557
1866
Khi tôi 15 tuổi, tôi gọi cho ba mình
04:10
to tell him that I had fallen in love,
91
250423
1700
để nói với ông rằng tôi đã yêu,
04:12
it was the last thing on either of our minds
92
252123
2300
và điều cuối cùng trong tâm trí của cha con tôi
04:14
to discuss what the consequences were
93
254423
1616
là bàn về hậu quả của việc
04:16
of the fact that my first love was a girl.
94
256039
2418
người yêu đầu tiên của tôi là một cô gái.
04:18
Three years later, when I fell in love with a man,
95
258457
2282
Ba năm sau, khi tôi yêu một người đàn ông,
04:20
neither of my parents batted an eyelash either.
96
260739
2584
ba mẹ tôi cũng chẳng thèm chớp mắt.
04:23
See, it's one of the great blessings of my very unorthodox childhood
97
263323
3383
Các bạn thấy đó, một trong những niềm hạnh phúc lớn lao của một tuổi thơ được dạy dỗ không chính thống
04:26
that I wasn't ever asked to define myself
98
266706
2034
là tôi chưa bao giờ bị bắt phải xác định mình là ai
04:28
as any one thing at any point.
99
268740
2347
tại bất cứ thời điểm nào.
04:31
I was just allowed to be me, growing and changing in every moment.
100
271087
3819
Tôi được tự do là chính mình, lớn lên và thay đổi mỗi ngày.
04:34
So four, almost five years ago,
101
274906
3045
Vì vậy khoảng 4, 5 năm trước,
04:37
Proposition 8, the great marriage equality debate,
102
277951
3315
Dự luật số 8 (ở Mỹ), một cuộc tranh luận gay gắt về bình đẳng trong hôn nhân,
04:41
was raising a lot of dust around this country.
103
281266
1975
đã gây ra nhiều sóng gió trong nước Mỹ.
04:43
And at the time, getting married wasn't really something
104
283241
2611
Và vào lúc đó, tôi chưa suy nghĩ gì nhiều
04:45
I spent a lot of time thinking about.
105
285852
1133
về chuyện kết hôn.
04:46
But I was struck by the fact that America,
106
286985
2806
Nhưng tôi chợt nhận ra rằng, nước Mỹ,
04:49
a country with such a tarnished civil rights record,
107
289791
2065
một quốc gia có nhiều tai tiếng về nhân quyền trong lịch sử,
04:51
could be repeating its mistakes so blatantly.
108
291856
2616
tiếp tục lập lại những sai lầm của mình một cách trắng trợn.
04:54
And I remember watching the discussion on television
109
294472
1968
Và tôi nhớ khi đang xem các cuộc thảo luận trên TV
04:56
and thinking how interesting it was
110
296440
1801
thì nghĩ rằng thật là ngộ
04:58
that the separation of church and state
111
298241
3031
khi sự chia cắt giữa nhà thờ và tiểu bang
05:01
was essentially drawing geographical boundaries throughout this country,
112
301272
3619
đang tạo nên những rào cản trong nước,
05:04
between places where people believed in it
113
304891
1582
giữa những nơi người ta tin
05:06
and places where people didn't.
114
306473
1785
và những nơi người ta không tin.
05:08
And then, that this discussion was drawing geographical boundaries around me.
115
308258
6248
Và sau đó, những cuộc thảo luận này cũng tạo ra những rào cảo xung quanh chính tôi.
05:14
If this was a war with two disparate sides,
116
314506
3118
Nếu đây là một cuộc chiến giữa hai bên,
05:17
I, by default, fell on team gay,
117
317624
2781
thì tôi, theo mặc định, thuộc về bên đồng tính.
05:20
because I certainly wasn't 100 percent straight.
118
320405
3186
bởi vì tôi chắc chắn không phải là 100 phần trăm thẳng.
05:23
At the time I was just beginning to emerge
119
323591
3249
Vào thời điểm đó tôi chỉ mới bắt đầu thoát khỏi
05:26
from this eight-year personal identity crisis zigzag
120
326840
3917
cuộc khủng hoảng giới tính trong tám năm
05:30
that saw me go from being a boy
121
330757
1833
khi tôi đi từ làm con trai
05:32
to being this awkward girl that looked like a boy in girl's clothes
122
332590
3222
đến làm một đứa con gái nhuưng nhìn như một đứa con trai mặc đồ con gái
05:35
to the opposite extreme of this super skimpy,
123
335812
2790
đến một thái cực khác là một cô gái váy ngắn
05:38
over-compensating, boy-chasing girly-girl
124
338602
2666
đầy nữ tính với bao chàng trai theo đuổi
05:41
to finally just a hesitant exploration of what I actually was,
125
341268
3968
để cuối cùng chỉ mới dọ dẫm nhận ra tôi thực sự là ai,
05:45
a tomboyish girl
126
345236
2407
một cô gái hơi tomboy,
05:47
who liked both boys and girls depending on the person.
127
347643
3209
có thể thích cả nam lẫn nữ, tùy vào đối tượng.
05:50
I had spent a year photographing this new generation of girls, much like myself,
128
350852
5151
Tôi dành một năm để chụp hình một thế hệ mới bao gồm nhiều cô gái giống như tôi,
05:56
who fell kind of between-the-lines --
129
356003
1666
những người ở chính giữa --
05:57
girls who skateboarded but did it in lacy underwear,
130
357669
3537
những cô gái trượt ván nhưng mặc đố lót ren,
06:01
girls who had boys' haircuts but wore girly nail polish,
131
361206
3958
những cô gái cắt tóc như con trai nhưng sơn móng tay,
06:05
girls who had eyeshadow to match their scraped knees,
132
365164
2995
những cô gái kẻ mắt để hợp với đầu gối bi trầy,
06:08
girls who liked girls and boys who all liked boys and girls
133
368159
3098
những cô gái thích con gái và những chàng trai thích cả trai lẫn gái,
06:11
who all hated being boxed in to anything.
134
371257
1849
họ đều ghét khi bị bó buộc vào một chiếc hộp nào đó.
06:13
I loved these people, and I admired their freedom,
135
373106
3751
Tôi yêu những người này và ngưỡng mộ sự tự do của họ,
06:16
but I watched as the world outside of our utopian bubble
136
376857
2933
nhưng tôi nhìn thấy thế giới bên ngoài cái bong bóng lý tưởng của chúng tôi
06:19
exploded into these raging debates
137
379790
1850
vỡ tan trước những cuộc tranh luận khốc liệt này
06:21
where pundits started likening our love to bestiality on national television.
138
381640
5566
khi các học giả bắt đầu so sánh tình yêu của chúng tôi với những hành vi đồi bại trên TV trước cả nước.
06:27
And this powerful awareness rolled in over me
139
387206
2333
Và tôi nhận thức một cách triệt để rằng
06:29
that I was a minority, and in my own home country,
140
389539
5367
tôi là thiểu số, và ngay tại quê hương tôi,
06:34
based on one facet of my character.
141
394906
2651
chỉ bằng một chi tiết nhỏ của cá nhân mình,
06:37
I was legally and indisputably a second-class citizen.
142
397557
5615
người ta đã coi tôi là công dân hạng hai một cách hợp pháp và không thể phủ nhận.
06:43
I was not an activist.
143
403172
1534
Tôi không phải là một người thích tranh đấu.
06:44
I wave no flags in my own life.
144
404706
2500
Tôi không giương cờ theo ai trong cuộc đời mình.
06:47
But I was plagued by this question:
145
407206
2139
Nhưng tôi bị ám ảnh bởi câu hỏi này:
06:49
How could anyone vote to strip the rights
146
409345
2946
Làm sao người ta có thể biểu quyết để loại bỏ quyền
06:52
of the vast variety of people that I knew
147
412291
2165
của hầu hết những người mà tôi biết
06:54
based on one element of their character?
148
414456
3434
chỉ dựa trên một yếu tố cá nhân của họ?
06:57
How could they say that we as a group
149
417890
1516
Làm sao họ có thể nói rằng chúng tôi là một nhóm người
06:59
were not deserving of equal rights as somebody else?
150
419406
2933
không xứng đáng để có quyền bình đẳng như mọi người khác?
07:02
Were we even a group? What group?
151
422339
2367
Thậm chí chúng tôi có phải là một nhóm không? nhóm gì?
07:04
And had these people ever even consciously met a victim of their discrimination?
152
424706
3867
Và liệu những người này đã bao giờ gặp một nạn nhân của sự kì thị này?
07:08
Did they know who they were voting against and what the impact was?
153
428573
4043
Họ có biết những người mà họ bỏ phiếu chống lại là ai và hậu quả của nó như thế nào không?
07:12
And then it occurred to me,
154
432616
1891
Sau đó tôi chợt có ý tưởng rằng,
07:14
perhaps if they could look into the eyes
155
434507
2283
có lẽ nếu họ có thể nhìn vào mắt
07:16
of the people that they were casting into second-class citizenship
156
436790
3781
của những người mà họ đưa vào nhóm công dân hạng hai
07:20
it might make it harder for them to do.
157
440571
1902
thì có lẽ họ sẽ thấy khó quyết định hơn.
07:22
It might give them pause.
158
442473
1984
Có lẽ họ phải ngần ngại một chút.
07:24
Obviously I couldn't get 20 million people to the same dinner party,
159
444457
5840
Hiển nhiên tôi không thể đem 20 triệu người vào cùng một buổi tiệc,
07:30
so I figured out a way where I could introduce them to each other photographically
160
450297
4331
vì vậy tôi đã nghĩ ra một cách để giới thiệu họ với nhau bằng hình ảnh
07:34
without any artifice, without any lighting,
161
454628
2966
mà không có bất cứ kỹ xảo, hiệu ứng ánh sáng,
07:37
or without any manipulation of any kind on my part.
162
457594
3234
hoặc chỉnh sửa gì từ phía tôi.
07:40
Because in a photograph you can examine a lion's whiskers
163
460828
2750
Bởi vì qua một bức ảnh bạn có thể ngắm nhìn râu cọp
07:43
without the fear of him ripping your face off.
164
463578
2716
mà không sợ bị nó tấn công.
07:46
For me, photography is not just about exposing film,
165
466294
3397
Với tôi, nhiếp ảnh không chỉ là kỹ thuật rửa hình,
07:49
it's about exposing the viewer
166
469691
1953
mà nó còn là cách để đưa đến cho người xem
07:51
to something new, a place they haven't gone before,
167
471644
2101
một cái gì mới, một nơi mà họ chưa đến bao giờ,
07:53
but most importantly, to people that they might be afraid of.
168
473745
3315
nhưng quan trọng nhất, là giới thiệu cho người xem những con người có thể làm cho họ sợ.
07:57
Life magazine introduced generations of people
169
477060
1844
Tạp chí Life đưa hàng thế hệ con người, bằng hình ảnh,
07:58
to distant, far-off cultures they never knew existed through pictures.
170
478904
4074
đến với những nền văn hóa xa lạ mà họ không hề biết là có tồn tại.
08:02
So I decided to make a series of very simple portraits,
171
482978
6233
Vì vậy tôi quyết định thực hiện một chùm ảnh chân dung rất giản dị,
08:09
mugshots if you will.
172
489211
1750
những bức ảnh tả thực.
08:10
And I basically decided to photograph anyone in this country
173
490961
3768
Và tôi quyết định chụp hình tất cả những ai trong đất nước này
08:14
that was not 100 percent straight,
174
494729
2401
mà không phải là 100 phần trăm thẳng,
08:17
which, if you don't know, is a limitless number of people.
175
497130
3183
một số lượng mà, nếu bạn chưa biết, là không thể đếm nổi.
08:20
(Laughter)
176
500313
2050
(Tiếng cười)
08:22
So this was a very large undertaking,
177
502363
2666
Đây là một công trình rất lớn,
08:25
and to do it we needed some help.
178
505029
1884
và để thực hiện nó tôi cần được giúp đỡ.
08:26
So I ran out in the freezing cold,
179
506913
2533
Vì vậy tôi chạy ra trong cái lạnh căm căm,
08:29
and I photographed every single person that I knew that I could get to
180
509446
3408
và chụp hình mọi người tôi biết mà tôi có thể gặp được
08:32
in February of about two years ago.
181
512854
3970
vào tháng Hai hai năm trước.
08:36
And I took those photographs, and I went to the HRC and I asked them for some help.
182
516824
4123
và tôi đem những bức hình này đến HRC (Human Rights Campain - Tổ chức Vận động vì Nhân quyền)
08:40
And they funded two weeks of shooting in New York.
183
520947
2366
để xin giúp đỡ, và họ đã tài trợ hai tuần chụp hình ở New York.
08:43
And then we made this.
184
523313
3011
Và sau đó chúng tôi đã thực hiện video clip này.
08:46
(Music)
185
526324
12277
(Nhạc)
08:58
Video: I'm iO Tillett Wright, and I'm an artist born and raised in New York City.
186
538601
4183
Phim: Tôi, iO Tillett Wright, là một nghệ sĩ sinh ra và lớn lên ở thành phố New York.
09:02
(Music)
187
542784
13308
(Nhạc)
09:16
Self Evident Truths is a photographic record of LGBTQ America today.
188
556092
4662
"Sự thật hiển nhiên" (Self Evident Truth) là một ghi chép bằng hình ảnh của cộng đồng LGBTQ Mỹ ngày nay.
09:20
My aim is to take a simple portrait
189
560754
1623
Mục tiêu của tôi là chụp lại chân dung
09:22
of anyone who's anything other than 100 percent straight
190
562377
2650
của bất cứ ai không phải 100 phần trăm thẳng
09:25
or feels like they fall in the LGBTQ spectrum in any way.
191
565027
5220
hoặc cảm thấy họ nằm trong nhóm LGBTQ theo bất kỳ cách nào.
09:30
My goal is to show the humanity that exists in every one of us
192
570247
2998
Mục tiêu của tôi là trưng bày phần người trong mỗi con người chúng ta
09:33
through the simplicity of a face.
193
573245
2118
thông qua sự giản dị của một khuôn mặt.
09:35
(Music)
194
575363
2688
(Nhạc)
09:38
"We hold these truths to be self-evident that all men are created equal."
195
578051
3090
"Chúng ta nắm giữ sự thật hiển nhiên rằng tất cả mọi người đều bình đẳng."
09:41
It's written in the Declaration of Independence.
196
581141
2417
Nó được viết trong Tuyên ngôn Độc lập.
09:43
We are failing as a nation
197
583558
1267
Là một quốc gia chúng ta đang thất bại
09:44
to uphold the morals upon which we were founded.
198
584825
2109
trong việc duy trì những giá trị mà từ đó đất nước này được dựng lên.
09:46
There is no equality in the United States.
199
586934
2207
Không có bình đẳng tại Hoa Kỳ.
09:49
["What does equality mean to you?"]
200
589156
2383
["Bình đẳng nghĩa là gì đối với bạn?"]
09:51
["Marriage"] ["Freedom"] ["Civil rights"]
201
591539
1638
["Hôn nhân"] ["Tự do"] ["Quyền công dân"]
09:53
["Treat every person as you'd treat yourself"]
202
593177
2126
["Đối xử với mọi người như cách mà bạn muốn được đối xử"]
09:55
It's when you don't have to think about it, simple as that.
203
595303
3620
Đó là khi bạn không cần phải suy nghĩ về nó, đơn giản là như vậy.
09:58
The fight for equal rights is not just about gay marriage.
204
598923
2790
Cuộc đấu tranh cho quyền bình đẳng không phải chỉ là về hôn nhân đồng tính.
10:01
Today in 29 states, more than half of this country,
205
601713
4096
Ngày nay ở 29 bang, hơn phân nửa số bang trong nước,
10:05
you can legally be fired just for your sexuality.
206
605809
4371
bạn có thể bị sa thải một cách hợp pháp chỉ vì giới tính của bạn.
10:10
["Who is responsible for equality?"]
207
610180
3151
["Ai chịu trách nhiệm cho quyền bình đẳng?"]
10:13
I've heard hundreds of people give the same answer:
208
613331
3011
Tôi đã nghe hàng trăm người đưa ra cùng một câu trả lời:
10:16
"We are all responsible for equality."
209
616342
3476
"Tất cả chúng ta đều có trách nhiệm đối với quyền bình đẳng."
10:19
So far we've shot 300 faces in New York City.
210
619818
2853
Cho đến nay chúng tôi đã chụp 300 khuôn mặt trong thành phố New York.
10:22
And we wouldn't have been able to do any of it
211
622671
1416
Và chúng tôi sẽ không thể làm điều này
10:24
without the generous support of the Human Rights Campaign.
212
624087
2885
nếu không có sự hỗ trợ hào phóng của Tổ chức Vận động vì Nhân quyền.
10:26
I want to take the project across the country.
213
626972
1949
Tôi muốn mở rộng dự án này ra toàn quốc.
10:28
I want to visit 25 American cities, and I want to shoot 4,000 or 5,000 people.
214
628921
4083
Tôi muốn đến thăm 25 thành phố, và tôi muốn chụp khoảng 4,000 hay 5,000 người.
10:33
This is my contribution to the civil rights fight of my generation.
215
633004
3983
Đây là đóng góp của tôi cho cuộc đấu tranh cho quyền công dân của thế hệ của tôi.
10:36
I challenge you to look into the faces of these people
216
636987
2177
Tôi thách thức bạn hãy nhìn vào khuôn mặt của những người này
10:39
and tell them that they deserve less than any other human being.
217
639164
2862
và nói với họ rằng họ không xứng đáng bằng những người khác.
10:42
(Music)
218
642026
2040
(Nhạc)
10:44
["Self evident truths"]
219
644066
2267
["Sự thật hiển nhiên"]
10:46
["4,000 faces across America"]
220
646348
1664
["4.000 khuôn mặt trên khắp nước Mỹ"]
10:48
(Music)
221
648013
4556
(Nhạc)
10:52
(Applause)
222
652569
8248
(Vỗ tay)
11:00
iO Tillett Wright: Absolutely nothing could have prepared us for what happened after that.
223
660817
4283
iO Tillett Wright: chúng tôi hoàn toàn không hề chuẩn bị cho những gì diễn ra sau đó.
11:05
Almost 85,000 people watched that video,
224
665100
3250
Gần 85.000 người xem đoạn video này,
11:08
and then they started emailing us from all over the country,
225
668350
2500
và sau đó họ gửi email cho chúng tôi từ khắp nơi trên đất nước,
11:10
asking us to come to their towns and help them to show their faces.
226
670850
4667
yêu cầu chúng tôi đi đến nơi họ ở và chụp hình khuôn mặt của họ.
11:15
And a lot more people wanted to show their faces than I had anticipated.
227
675517
4350
Rất nhiều người muốn chụp hình khuôn mặt của họ hơn tôi dự đoán.
11:19
So I changed my immediate goal to 10,000 faces.
228
679867
3501
Vì vậy, tôi thay đổi mục tiêu của mình ngay lập tức thành 10.000 khuôn mặt.
11:23
That video was made in the spring of 2011,
229
683368
4065
Đoạn video này được thực hiện vào mùa xuân năm 2011,
11:27
and as of today I have traveled to almost 20 cities
230
687433
3457
và cho đến hôm nay tôi đã đi đến gần 20 thành phố
11:30
and photographed almost 2,000 people.
231
690890
2906
và chụp ảnh gần 2.000 người.
11:33
I know that this is a talk,
232
693796
3010
Tôi biết rằng đây là một buổi nói chuyện,
11:36
but I'd like to have a minute of just quiet
233
696806
3266
nhưng tôi muốn có một phút yên lặng
11:40
and have you just look at these faces
234
700072
1249
và xin bạn nhìn vào những khuôn mặt này
11:41
because there is nothing that I can say that will add to them.
235
701321
3870
bởi vì tôi không còn gì để nói thêm dùm họ.
11:45
Because if a picture is worth a thousand words,
236
705191
2533
Bởi vì nếu một bức tranh có giá trị bằng ngàn lời,
11:47
then a picture of a face needs a whole new vocabulary.
237
707724
3339
thì một tấm ảnh của một khuôn mặt cần cả một kho từ vựng hoàn toàn mới.
12:12
So after traveling and talking to people
238
732329
3679
Sau khi đi và nói chuyện với nhiều người
12:16
in places like Oklahoma or small-town Texas,
239
736008
3848
ở những nơi như Oklahoma hay những thị trấn nhỏ ở Texas,
12:19
we found evidence that the initial premise was dead on.
240
739856
3535
chúng tôi đã có bằng chứng cho thấy ý định ban đầu của mình là đúng đắn.
12:23
Visibility really is key.
241
743391
1886
Nhìn thấy được chính là chìa khóa của vấn đề.
12:25
Familiarity really is the gateway drug to empathy.
242
745277
3263
Sự quen thuộc chính là liều thuốc mang lại sự đồng cảm.
12:28
Once an issue pops up in your own backyard or amongst your own family,
243
748540
3450
Một khi có chuyện xảy ra ngay trên sân nhà hay trong chính gia đình mình,
12:31
you're far more likely to explore sympathy for it
244
751990
2917
bạn sẽ dễ dàng tìm thấy sự đồng cảm hơn
12:34
or explore a new perspective on it.
245
754907
1566
hoặc sẽ cố gắng nhìn nó với một cách nhìn mới.
12:36
Of course, in my travels I met people
246
756473
2651
Tất nhiên, trong chuyến đi của mình, tôi đã gặp những người
12:39
who legally divorced their children for being other than straight,
247
759124
4199
đã chính thức từ con mình vì chúng không phải thẳng,
12:43
but I also met people who were Southern Baptists
248
763323
2368
nhưng tôi cũng đã gặp những người có đạo
12:45
who switched churches because their child was a lesbian.
249
765691
3016
đã chuyển nhà thờ vì con họ là đồng tính nữ.
12:48
Sparking empathy had become the backbone of Self Evident Truths.
250
768707
4150
Khơi dậy sự đồng cảm đã trở thành mục tiêu chính của "Sự thật Hiển nhiên".
12:52
But here's what I was starting to learn that was really interesting:
251
772857
3416
Sau đây là những điều rất thú vị mà tôi đã tìm hiểu được:
12:56
Self Evident Truths doesn't erase the differences between us.
252
776273
4350
"Sự thật Hiển nhiên" không hề xóa bỏ sự khác biệt giữa chúng ta.
13:00
In fact, on the contrary, it highlights them.
253
780623
3384
Thực ra, nó đã làm điều ngược lại là nhấn mạnh sự khác biệt này.
13:04
It presents, not just the complexities
254
784007
2099
Nó cho thấy, không chỉ sự phức tạp
13:06
found in a procession of different human beings,
255
786106
2167
tồn tại trong mỗi nhóm người khác nhau,
13:08
but the complexities found within each individual person.
256
788273
3600
mà còn cho thấy sự phức tạp tồn tại trong mỗi con người.
13:11
It wasn't that we had too many boxes, it was that we had too few.
257
791873
4885
Không phải chúng ta có quá nhiều hộp để phân loại, mà ngược lại, chúng ta có quá it.
13:22
At some point I realized that my mission to photograph "gays" was inherently flawed,
258
802778
6785
Tôi nhận ra rằng chiến dịch chụp hình những người "đồng tính" của mình chưa hoàn chỉnh,
13:29
because there were a million different shades of gay.
259
809563
3188
bởi vì có cả triệu sắc thái khác nhau của sự đồng tính.
13:32
Here I was trying to help,
260
812751
2746
Trong khi tôi đang cố gắng giúp đỡ,
13:35
and I had perpetuated the very thing I had spent my life trying to avoid --
261
815497
3193
thì chính tôi lại cổ xúy cho điều mà tôi đã cố tránh cả đời:
13:38
yet another box.
262
818690
2506
tạo ra một chiếc hộp nữa.
13:41
At some point I added a question to the release form
263
821196
3220
Khi tôi thêm một câu hỏi vào bảng hỏi trước khi chụp hình
13:44
that asked people to quantify themselves
264
824416
1929
yêu cầu mọi người tự đánh giá mình
13:46
on a scale of one to 100 percent gay.
265
826345
2800
trên một thang chia từ 1 đến 100 phần trăm đồng tính.
13:49
And I watched so many existential crises unfold in front of me.
266
829145
3916
Và tôi chứng kiến rất nhiều cuộc khủng khoảng cá nhân diễn ra trước mắt mình.
13:53
(Laughter)
267
833061
2801
(Tiếng cười)
13:55
People didn't know what to do
268
835862
1200
Mọi người không biết phải làm gì
13:57
because they had never been presented with the option before.
269
837062
2403
bởi vì họ chưa bao giờ được cho chọn lựa như vậy.
13:59
Can you quantify your openness?
270
839465
2187
Bạn có thể định lượng sự cởi mở của mình không?
14:01
Once they got over the shock, though,
271
841652
1910
Tuy nhiên, sau khi đã bình tĩnh lại,
14:03
by and large people opted for somewhere between 70 to 95 percent
272
843562
4083
phần lớn sẽ chọn từ 70 đến 95 phần trăm
14:07
or the 3 to 20 percent marks.
273
847645
2517
hoặc 3 đến 20 phần trăm.
14:10
Of course, there were lots of people who opted for a 100 percent one or the other,
274
850162
2701
Tất nhiên cũng có nhiều người chọn 1 hay 100 phần trăm,
14:12
but I found that a much larger proportion of people
275
852863
2468
nhưng tôi thấy phần đông người ta
14:15
identified as something that was much more nuanced.
276
855331
2849
xác định bản thân mình ở đâu đó khác hơn.
14:18
I found that most people fall on a spectrum of what I have come to refer to as "Grey."
277
858180
6209
Tôi thấy rằng hầu hết mọi người đều rơi vào một dãy mà tôi gọi là "tông màu xám".
14:24
Let me be clear though -- and this is very important --
278
864389
3984
Hãy để tôi nói rõ một điều -- điều này rất quan trọng --
14:28
in no way am I saying that preference doesn't exist.
279
868373
4716
tôi không hề nói rằng sự lựa chọn không tồn tại.
14:33
And I am not even going to address the issue of choice versus biological imperative,
280
873089
4800
Và tôi cũng không muốn nói đến vấn đề giữa sự chọn lựa và bản năng,
14:37
because if any of you happen to be of the belief
281
877889
2867
bởi vì nếu ai trong số các bạn tin rằng
14:40
that sexual orientation is a choice,
282
880756
1867
khuynh hướng tình dục là một lựa chọn,
14:42
I invite you to go out and try to be grey.
283
882623
1533
Tôi xin mời bạn ra ngoài và thử chọn làm một người trong tông màu xám.
14:44
I'll take your picture just for trying.
284
884156
2266
Tôi sẽ chụp hình bạn thử coi sao.
14:46
(Laughter)
285
886422
1383
(Tiếng cười)
14:47
What I am saying though is that human beings are not one-dimensional.
286
887805
4417
Tôi muốn nói rằng con người không phải chỉ một chiều.
14:52
The most important thing to take from the percentage system is this:
287
892222
5768
Điều quan trọng nhất mà ta có thể rút ra từ thang phần trăm là:
14:57
If you have gay people over here
288
897990
2217
Nếu những người đồng tính đứng ở đây
15:00
and you have straight people over here,
289
900207
3648
và những người thẳng đứng bên này,
15:03
and while we recognize that most people identify
290
903855
2968
và mặc dù chúng ta biết hầu hết mọi người xác nhận mình
15:06
as somewhere closer to one binary or another,
291
906823
2703
nằm ở gần bên này hoặc bên kia,
15:09
there is this vast spectrum of people that exist in between.
292
909526
4946
thì vẫn còn một số lớn người nằm đâu đó ở chính giữa.
15:14
And the reality that this presents is a complicated one.
293
914472
3034
Và điều này cho thấy một hiện thực hết sức phức tạp.
15:17
Because, for example, if you pass a law
294
917506
2284
Bởi vì, ví dụ như bạn cho thông qua một đạo luật
15:19
that allows a boss to fire an employee for homosexual behavior,
295
919790
3503
cho phép người chủ sa thải nhân viên vì hành vi đồng tính,
15:23
where exactly do you draw the line?
296
923293
2767
thì đâu là nơi bạn sẽ vẽ đường phân chia?
15:26
Is it over here, by the people who have had one or two heterosexual experiences so far?
297
926060
5866
Có nên vẽ nó ở đây, gần với những người chỉ có một đến hai lần thử làm người dị tính?
15:31
Or is it over here
298
931926
1301
hay nên vẽ nó bên này
15:33
by the people who have only had one or two homosexual experiences thus far?
299
933227
4099
gần những người mà chỉ có một đến hai lần có quan hệ đồng tính?
15:37
Where exactly does one become a second-class citizen?
300
937326
4650
Chính xác là ở đâu thì một người sẽ trở thành công dân hạng hai?
15:41
Another interesting thing that I learned from my project and my travels
301
941976
4816
Một điều thú vị nữa mà tôi học được từ chiến dịch và những chuyến đi của mình là
15:46
is just what a poor binding agent sexual orientation is.
302
946792
4302
khuynh hướng tình dục thật ra là một chất kết dính tồi.
15:51
After traveling so much and meeting so many people,
303
951094
2611
Sau khi đi rất nhiều nơi và gặp rất nhiều người,
15:53
let me tell you, there are just as many jerks and sweethearts
304
953705
3505
tôi có thể nói với bạn rằng trong cộng đồng LGBT
15:57
and Democrats and Republicans and jocks and queens
305
957210
2949
cũng có kẻ xấu, người tốt; có người theo đảng Dân chủ lẫn kẻ theo đảng Cộng hòa,
16:00
and every other polarization you can possibly think of
306
960159
2950
và có cả dân chơi thể thao lẫn người ẻo lả,
16:03
within the LGBT community
307
963109
2134
và tất cả mọi hạng người mà bạn có thể nghĩ ra
16:05
as there are within the human race.
308
965243
3516
y như những người trong thế giới loài người.
16:08
Aside from the fact that we play with one legal hand tied behind our backs,
309
968759
4618
Ngoài chuyện là chúng tôi không có đủ quyền lợi về mặt pháp luật,
16:13
and once you get past the shared narrative of prejudice and struggle,
310
973377
3665
và cùng có chung những câu chuyện về định kiến và đấu tranh,
16:17
just being other than straight
311
977042
1401
thì việc không phải là thẳng
16:18
doesn't necessarily mean that we have anything in common.
312
978443
5016
không có nghĩa rằng chúng tôi nhất thiết phải có điểm chung.
16:23
So in the endless proliferation of faces that Self Evident Truths is always becoming,
313
983459
8401
Vì vậy với số lượng không đếm hết của các khuôn mặt trong chiến dịch "Sự thật hiển nhiên",
16:31
as it hopefully appears across more and more platforms,
314
991860
3199
với hy vọng rằng chúng sẽ xuất hiện trên ngày càng nhiều phương tiện:
16:35
bus shelters, billboards, Facebook pages, screen savers,
315
995059
5459
trên xe buýt, bảng quảng cáo, trang Facebook, màn hình chờ,
16:40
perhaps in watching this procession of humanity,
316
1000518
3075
có lẽ khi được xem cuộc diễu hành của nhân loại như vầy,
16:43
something interesting and useful will begin to happen.
317
1003593
2917
một cái gì đó thú vị và hữu ích sẽ bắt đầu xảy ra.
16:46
Hopefully these categories, these binaries,
318
1006510
3717
Hy vọng rằng cách phân chia thành nhóm, thành hai thái cực,
16:50
these over-simplified boxes
319
1010227
1749
các chiếc hộp nhằm đơn giản hóa sự phân loại loài người
16:51
will begin to become useless and they'll begin to fall away.
320
1011976
5066
sẽ bắt đầu trở nên vô dụng và chúng sẽ bắt đầu mất đi.
16:57
Because really, they describe nothing that we see
321
1017042
3418
Bởi vì chúng thật sự không mô tả được những gì mà chúng ta chứng kiến,
17:00
and no one that we know and nothing that we are.
322
1020460
3349
những người mà chúng ta biết và cả chính chúng ta.
17:03
What we see are human beings in all their multiplicity.
323
1023809
5601
Cái mà chúng ta đang thấy chính là loài người với tất cả sự đa dạng của mình.
17:09
And seeing them makes it harder to deny their humanity.
324
1029410
3583
Và đã nhìn thấy họ thì khó mà phủ nhận cái người trong họ.
17:12
At the very least I hope it makes it harder to deny their human rights.
325
1032993
4341
Ít nhất, tôi hy vọng rằng nó làm cho việc phủ nhận quyền con người của họ trở nên khó khăn hơn.
17:17
So is it me particularly
326
1037334
3559
Có phải bạn sẽ chọn chính tôi
17:20
that you would choose to deny the right to housing,
327
1040893
3502
là người mà bạn sẽ tước đoạt quyền được ở,
17:24
the right to adopt children, the right to marriage,
328
1044395
2981
quyền được xin con nuôi, quyền được cưới,
17:27
the freedom to shop here, live here, buy here?
329
1047376
3633
quyền tự do để mua sắm và sinh sống ở đây?
17:31
Am I the one that you choose to disown
330
1051009
2079
Có phải tôi là người mà bạn chọn để từ bỏ
17:33
as your child or your brother or your sister or your mother or your father,
331
1053088
4422
không còn là con, anh chị hay cha mẹ của bạn nữa,
17:37
your neighbor, your cousin, your uncle, the president,
332
1057510
2348
không là hàng xóm, anh em họ, cô chú, giám đốc,
17:39
your police woman or the fireman?
333
1059858
3450
nữ cảnh sát hay lính cứu hỏa của bạn?
17:43
It's too late.
334
1063308
3018
Đã quá muộn.
17:46
Because I already am all of those things.
335
1066326
3301
Bởi vì tôi đã là tất cả những người đó.
17:49
We already are all of those things, and we always have been.
336
1069627
4365
Chúng tôi đã là tất cả những người đó, và chúng tôi vẫn luôn như vậy.
17:53
So please don't greet us as strangers,
337
1073992
2806
Do đó xin đừng coi chúng tôi như những người xa lạ,
17:56
greet us as your fellow human beings, period.
338
1076798
3553
hãy coi chúng tôi như những đồng bào của bạn.
18:00
Thank you.
339
1080351
1316
Xin hết và xin cảm ơn các bạn.
18:01
(Applause)
340
1081667
10927
(Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7