The brain in love | Helen Fisher

Helen Fisher nghiên cứu não bộ đang yêu

Translator: Ngan Nguyen H Reviewer: Phuong Hoa Tran

I and my colleagues Art Aron and Lucy Brown and others,

Tôi và các đồng nghiệp Art Aron và Lucy Brown và những người khác,

have put 37 people who are madly in love into a functional MRI brain scanner.

đã đặt 37 người đang "yêu điên dại"

vào một máy quét não MRI.

17 who were happily in love, 15 who had just been dumped,

17 người hạnh phúc trong tình yêu, 15 người vừa bị bỏ rơi,

và chúng tôi mới chỉ bắt đầu thí nghiêm thứ ba của mình:

and we're just starting our third experiment:

studying people who report that they're still in love

nghiên cứu những người nói rằng họ vẫn đang yêu

sau khi đã kết hôn được 10 đến 25 năm.

after 10 to 25 years of marriage.

So, this is the short story of that research.

Vậy, đây là câu chuyện nhỏ từ nghiên cứu đó.

Trong khu rừng nhiệt đới của Guatemala, ở Tikal, có một ngôi đền.

In the jungles of Guatemala, in Tikal, stands a temple.

It was built by the grandest Sun King, of the grandest city-state,

Nó được xây dựng bởi vị vua mặt trời vĩ đại nhất,

của đô thành vĩ đại nhất,

of the grandest civilization of the Americas, the Mayas.

của nền văn minh vĩ đại nhất của Châu Mỹ, người Maya.

Tên ông là Jasaw Chan K'awiil.

His name was Jasaw Chan K'awiil.

He stood over six feet tall.

Ông cao hơn 1m8.

Thọ hơn 80 tuổi,

He lived into his 80s,

và được chôn dưới đài tưởng niệm này vào năm 720 sau công nguyên.

and he was buried beneath this monument in 720 AD.

And Mayan inscriptions proclaim that he was deeply in love with his wife.

Và những ghi chép của người Maya khẳng định rằng

ông vô cùng yêu thương vợ của mình.

Vì vậy ông cho dựng một ngôi đền tưởng niệm bà, đối diện với ngôi đền của ông.

So, he built a temple in her honor, facing his.

And every spring and autumn, exactly at the equinox,

Vào mỗi bận xuân phân và thu phân,

mặt trời mọc phía sau ngôi đền của ông,

the sun rises behind his temple,

and perfectly bathes her temple with his shadow.

và bóng của ngôi đền này hoàn toàn phủ kín ngôi đền của người vợ.

And as the sun sets behind her temple in the afternoon,

Và khi mặt trời lặn phía sau ngôi đền của bà vào buổi chiều,

it perfectly bathes his temple with her shadow.

bóng của nó hoàn toàn phủ kín ngôi đền của ông.

Sau 1300 năm, đôi tình nhân ấy

After 1,300 years, these two lovers still touch and kiss from their tomb.

vẫn ôm hôn nhau từ trong huyệt mộ.

Những người đang yêu ở khắp mọi nơi trên thế giới.

Around the world, people love.

Họ hát về tình yêu, nhảy vì tình yêu,

They sing for love, they dance for love,

they compose poems and stories about love.

sáng tác những bài thơ tình và truyện tình.

They tell myths and legends about love.

Họ kể những thần thoại và truyền thuyết về tình yêu.

Họ mòn mỏi héo hon vì tình yêu, họ sống vì tình yêu,

They pine for love, they live for love, they kill for love, and they die for love.

họ giết người vì tình, và chết vì tình.

Như Walt Whitman từng nói,

As Walt Whitman once said, "O I would stake all for you."

ông ấy nói "Tôi sẽ đánh cuộc tất cả vì em"

Các nhà nhân chủng học đã tìm thấy bằng chứng của tình yêu ở 170 xã hội.

Anthropologists have found evidence of romantic love in 170 societies.

They've never found a society that did not have it.

Và họ chưa hề tìm thấy một xã hội mà không hề có tình yêu.

Nhưng tình yêu không luôn luôn là một trải nghiệm hạnh phúc.

But love isn't always a happy experience.

Trong một nghiên cứu của sinh viên,

In one study of college students, they asked a lot of questions about love,

đã có rất nhiều câu hỏi về tình yêu,

nhưng hai câu mà đối với tôi là nổi bật nhất là

but the two that stood out to me the most were:

"Bạn đã bao giờ bị từ chối bởi một người bạn yêu thật lòng?"

"Have you ever been rejected by somebody who you really loved?"

And the second question was:

Và câu hỏi thứ hai là

"Bạn đã bao giờ rời bỏ ai đó thực lòng yêu bạn?"

"Have you ever dumped somebody who really loved you?"

And almost 95 percent of both men and women said yes to both.

Và gần như 95% cả nam lẫn nữ đã trả lời có cho cả hai câu.

Hầu như không ai sống sót trong tình yêu.

Almost nobody gets out of love alive.

So, before I start telling you about the brain,

Vì vậy, trước khi tôi bắt đầu nói với bạn về não bộ,

tôi muốn đọc cho bạn nghe

I want to read for you

what I think is the most powerful love poem on Earth.

bài thơ mà tôi cho rằng là bài thơ tình mãnh liệt nhất trên đời.

There's other love poems that are, of course, just as good,

Có những bài khác, tất nhiên, cũng hay như vậy,

nhưng tôi không nghĩ là có bài nào có thể hay hơn bài này.

but I don't think this one can be surpassed.

Nó được một người da đỏ Kwakult vô danh ở phía nam Alaska kể cho

It was told by an anonymous Kwakiutl Indian of southern Alaska

to a missionary in 1896.

một nhà truyền giáo vào năm 1896.

And here it is.

Tôi chưa từng có cơ hội đọc to nó lên trước đây.

I've never had the opportunity to say it before.

"Fire runs through my body with the pain of loving you.

"Lòng tôi như lửa đốt bởi nỗi đau vì yêu em,

nỗi đau đớn khắp người bởi ngọn lửa tình tôi dành cho em,

Pain runs through my body with the fires of my love for you.

Pain like a boil about to burst with my love for you,

Nỗi đau sôi sục sắp sửa vỡ tung bởi tình yêu tôi dành cho em,

bị thiêu đốt bởi tình yêu tôi dành cho em,

consumed by fire with my love for you.

I remember what you said to me.

Tôi nhớ mọi điều em nói với tôi.

Tôi nghĩ về tình yêu em dành cho tôi,

I am thinking of your love for me.

Tôi bị giằng xé bởi tình yêu em dành cho tôi.

I am torn by your love for me.

Nỗi đau chồng chất nỗi đau,

Pain and more pain --

where are you going with my love?

em đang bỏ đi đâu với tấm tình của tôi?

Tôi nghe kể em sẽ đi từ đây.

I am told you will go from here.

I am told you will leave me here.

Tôi nghe kể em sẽ rời bỏ tôi từ đây.

Tôi chết lặng trong sầu muộn.

My body is numb with grief.

Hãy nhớ điều tôi đã nói, tình yêu của tôi.

Remember what I said, my love.

Tạm biệt, tình yêu của tôi, tạm biêt."

Goodbye, my love, goodbye."

Emily Dickinson once wrote, "Parting is all we need to know of hell."

Emily Dickinson từng viết,

"Sự chia cách là mọi điều chúng ta cần biết về địa ngục."

Bao nhiêu kiếp người đã đau khổ

How many people have suffered

trong hàng triệu năm tiến hóa của loài người?

in all the millions of years of human evolution?

How many people around the world

Bao nhiêu người trên thế giới

đang nhảy múa trong hứng khởi ngay lúc này?

are dancing with elation at this very minute?

Romantic love is one of the most powerful sensations on Earth.

Tình yêu lãng mạn là một trong những xúc cảm mạnh mẽ nhất trên đời.

Vì thế, vài năm trước, tôi quyết định sẽ tìm hiểu bên trong bộ não

So, several years ago, I decided to look into the brain

và nghiên cứu về sự điên loạn này.

and study this madness.

Our first study of people who were happily in love

Nghiên cứu đầu tiên của chúng tôi về nhóm người hạnh phúc trong tình yêu

has been widely publicized,

đã được xuất bản rộng rãi,

so I'm only going to say very little about it.

nên tôi sẽ chỉ nói rất ít về nó.

We found activity in a tiny, little factory near the base of the brain

Chúng tôi tìm thấy các xung động trong một nhà máy tí hon gần nền não

called the ventral tegmental area.

gọi là khu VTA (ventral tegmental area)

We found activity in some cells called the A10 cells,

Chúng tôi tìm thấy các xung não ở các tế bào A10.

cells that actually make dopamine, a natural stimulant,

Các tế bào này tiết ra dopamine, một chất kích thích tự nhiên,

and spray it to many brain regions.

và bơm chúng ra nhiều khu khác của não bộ.

Chắc chắn rằng bộ phận này, VTA, là một phần của hệ thống tự thưởng của não bộ.

Indeed, this part, the VTA, is part of the brain's reward system.

Nó thấp hơn rất nhiều so với quá trình suy nghĩ nhận thức của bạn.

It's way below your cognitive thinking process.

It's below your emotions.

Nó thấp hơn cảm xúc của bạn.

It's part of what we call the reptilian core of the brain,

Đó là một phần của khu vực "não bò sát" của bộ não,

associated with wanting, with motivation, with focus and with craving.

liên hệ với sự thèm muốn, với động lực,

với sự tập trung và với khát khao.

In fact, the same brain region where we found activity

Thực chất, chúng tôi cũng tìm thấy xung não ở khu vực này

được kích hoạt khi bạn cảm thấy một nguồn cocaine lớn tràn qua.

becomes active also when you feel the rush of cocaine.

But romantic love is much more than a cocaine high --

Nhưng tình yêu lãng mạn thì còn hơn một lần phê thuốc --

at least you come down from cocaine.

ít nhất thì bạn còn tỉnh thuốc được.

Romantic love is an obsession, it possesses you.

Tình yêu là một nỗi ám ảnh. Nó chiễm hữu bạn.

You lose your sense of self.

Bạn mất đi nhận thức về bản thân.

Bạn không thể ngừng nghĩ về một người khác.

You can't stop thinking about another human being.

Somebody is camping in your head.

Ai đó đang đóng rễ trong đầu bạn.

Một thi sĩ Nhật Bản thế kỷ thứ 8 từng nói,

As an eighth-century Japanese poet said, "My longing had no time when it ceases."

"Khát khao của tôi chẳng bao giờ vơi bớt"

Hoang dại là tình yêu.

Wild is love.

Và nỗi ám ảnh có thể trở nên tồi tệ hơn khi bạn bị bỏ rơi.

And the obsession can get worse when you've been rejected.

Vì thế, hiện nay, Lucy Brown và tôi, nhà thần kinh học của dự án,

So, right now, Lucy Brown and I, the neuroscientists on our project,

đang tìm hiểu số liệu của những người

are looking at the data of the people

mà chúng tôi đặt vào máy sau khi họ mới bị bỏ rơi.

who were put into the machine after they had just been dumped.

It was very difficult actually, putting these people in the machine,

Thực sự là đã rất khó

để có thể đặt những người đó vào trong máy,

because they were in such bad shape.

bởi vì thể trạng của họ không được tốt.

(Tiếng cười)

(Laughter)

So anyway, we found activity in three brain regions.

Vì thế, dù sao thì, chúng tôi cũng thấy xung động não ở ba khu vực.

We found activity in the brain region,

Chúng tôi tìm thấy xung não ở khu,

in exactly the same brain region associated with intense romantic love.

chính xác là khu não bộ

liên quan tới tình yêu nồng nhiệt.

Tệ thật.

What a bad deal.

You know, when you've been dumped,

Bạn biết đấy, khi bạn bị bỏ rơi,

the one thing you love to do is just forget about this human being,

điều bạn muốn làm là quên hẳn con người đó đi,

và tiếp tục sống,

and then go on with your life -- but no, you just love them harder.

nhưng không, bạn lại chỉ càng yêu họ hơn.

Như nhà thơ Terence người La Mã từng nói,

As the poet Terence, the Roman poet once said,

he said, "The less my hope, the hotter my love."

ông ấy nói, "Hy vọng của tôi càng ít, tình yêu của tôi càng nhiệt thành."

Hẳn nhiên, chúng ta biết tại sao.

And indeed, we now know why.

Two thousand years later, we can explain this in the brain.

2000 năm sau, chúng ta có thể giải thích điều này qua não bộ.

Hệ thống não bộ, hệ thống trao thưởng

That brain system -- the reward system

for wanting, for motivation, for craving, for focus --

cho sự thiếu thốn, cho động lực, cho khát khao, cho sự tập trung,

becomes more active when you can't get what you want.

được kích hoạt khi bạn không có cái bạn muốn.

In this case, life's greatest prize: an appropriate mating partner.

Trong trường hợp này, giải thưởng giá trị nhất từ cuộc sống là :

một người bạn đời đích thực.

We found activity in other brain regions also --

Chúng tôi cũng tìm thấy hoạt động ở các vùng não khác --

trong một khu liên hệ với việc tính toán những điều được mất.

in a brain region associated with calculating gains and losses.

Bạn biết đấy, bạn nằm đó, nhìn vào bức tranh tổng thể,

You're lying there, you're looking at the picture,

và bạn ở trong chiếc máy này,

and you're in this machine,

và bạn tính toán, bạn biết đấy, mọi việc sai ở đâu.

and you're calculating what went wrong.

What have I lost?

Như kiểu, tôi đã mất gì?

As a matter of fact, Lucy and I have a little joke about this.

Thực ra thì, tôi và Lucy có một chuyện đùa vui về điều này.

Nó xuất phát từ một vở kịch của David Mamet,

It comes from a David Mamet play,

and there's two con artists in the play,

và có 2 kẻ lừa đảo trong vở kịch

và người phụ nữ đang lừa dối người đàn ông,

and the woman is conning the man,

and the man looks at the woman and says,

và anh ta nhìn vào cô ta rồi nói,

"Ôi em là một con ngựa tồi. Tôi sẽ không đặt cược vào em."

"Oh, you're a bad pony, I'm not going to bet on you."

And indeed, it's this part of the brain,

Và tất nhiên, chính là phần này của bộ não,

lõi của nhóm neuron ở thể vân, đang được kích hoạt

the core of the nucleus accumbens,

that is becoming active as you're measuring your gains and losses.

khi bạn đang tính toán thiệt hơn.

Đó cũng là phần não có hoạt động

It's also the brain region that becomes active

khi bạn sẵn sàng đón nhận nhũng sự mạo hiểm lớn

when you're willing to take enormous risks for huge gains and huge losses.

giữa thắng lớn và thua đậm.

Last but not least, we found activity in a brain region

Cuối cùng, chúng tôi cũng tìm thấy hoạt động ở một phần não

liên hệ với sự gắn kết sâu sắc với một cá nhân khác.

associated with deep attachment to another individual.

No wonder people suffer around the world, and we have so many crimes of passion.

Không thắc mắc tại sao người ta đau khổ

và chúng ta phạm phải nhiều tội lỗi vì đam mê.

When you've been rejected in love,

Khi bạn đã bị từ chối trong tình yêu,

bạn không chỉ bị nuốt chửng trong những xúc cảm tình yêu,

not only are you engulfed with feelings of romantic love,

mà bạn còn cảm thấy sự gắn kết sâu sắc đối với cá nhân này.

but you're feeling deep attachment to this individual.

Moreover, this brain circuit for reward is working,

Hơn thế nữa, mạch não cho phần thưởng cũng hoạt động,

và bạn cảm thấy nguồn năng lượng dồn dập, sự tập trung dồn dập,

and you're feeling intense energy, intense focus, intense motivation

động lực dồn dập và sự sẵn sàng để mạo hiểm tất cả

and the willingness to risk it all, to win life's greatest prize.

để giành được phần thưởng lớn nhất của cuộc sống.

So, what have I learned from this experiment

Vậy, tôi đã học được điều gì từ thí nghiệm này

that I would like to tell the world?

mà tôi muốn nói với cả thế giới?

Foremost, I have come to think

Trước hết, tôi nghĩ rằng

that romantic love is a drive, a basic mating drive.

tình yêu là một sự săn đuổi, một sự săn lùng bạn tình căn bản,

Không phải là sự săn đuổi tình dục -- sự săn đuổi tình dục chỉ đua bạn ra ngoài đó

Not the sex drive --

the sex drive gets you looking for a whole range of partners.

tìm kiếm cả một loạt bạn tình.

Tình yêu cho phép bạn tập trung năng lượng kết bạn

Romantic love enables you to focus your mating energy

on just one at a time, conserve your mating energy,

vào chỉ một người duy nhất, bảo tồn năng lượng của bạn,

and start the mating process with this single individual.

và bắt đầu quá trình kết bạn với cá nhân này.

Tôi nghĩ về mọi bài thơ tình tôi từng đọc,

I think of all the poetry that I've read about romantic love,

điều tóm gọn chúng lại là một câu nói của Plato

what sums it up best is something that is said by Plato

over 2,000 years ago.

hơn 2000 năm trước.

Ông nói "Các bậc thần thánh của tình yêu sống trong trạng thái của sự cần thiết.

He said, "The god of love lives in a state of need.

Đó là một sự cần thiết. Một sự thôi thúc.

It is a need, it is an urge, it is a homeostatic imbalance.

Đó là một sự mất cân bằng nội môi.

Like hunger and thirst, it's almost impossible to stamp out."

Như cơn đói khát, nó hầu như không thể bị dập tắt."

Tôi cũng tin rằng tình yêu là một thứ gây nghiện:

I've also come to believe that romantic love is an addiction:

a perfectly wonderful addiction when it's going well,

một sự nghiện ngập hoàn toàn tuyệt diệu khi nó như mong đợi,

và là một sự nghiện ngập kinh khủng khi nó không ổn.

and a perfectly horrible addiction when it's going poorly.

And indeed, it has all of the characteristics of addiction.

Và tất nhiên, nó có mọi tính chất của chất gây nghiện.

You focus on the person, you obsessively think about them,

Bạn tập trung vào người đó, suy nghĩ một cách ám ảnh về họ,

you crave them, you distort reality,

bạn khao khát họ, bạn bóp méo thực tế,

your willingness to take enormous risks to win this person.

bạn sẵn sàng đón nhận rủi ro lớn để dành được người đó.

And it's got the three main characteristics of addiction:

Và nó có cả 3 giai đoạn chính của chất gây nghiện.

Sự chịu đựng -- bạn cần nhìn thấy họ nhiều hơn, và nhiều hơn, và nhiều hơn --

tolerance, you need to see them more, and more, and more;

withdrawals;

quá trình cai nghiện, và cuối cùng, tái nghiện.

and last: relapse.

Tôi có một người bạn gái người vừa trải qua một chuyện tình tồi tệ,

I've got a girlfriend who's just getting over a terrible love affair.

It's been about eight months, she's beginning to feel better.

đã qua 8 tháng, cô ấy đã bắt đầu cảm thấy khá hơn.

Và hôm đó cô đang lái xe một mình,

And she was driving along in her car the other day,

thì đột nhiên nghe được một bài hát trên radio

and suddenly she heard a song on the car radio

gợi cô nhớ tới người đàn ông đó.

that reminded her of this man.

Not only did the instant craving come back,

Và cô ấy -- không những sự khao khát tức khắc quay trở lại,

but she had to pull over from the side of the road and cry.

mà cô ấy đã tạt vào lề đường

rồi khóc.

So, one thing I would like the medical community,

Vì vậy, một điều tôi muốn cộng đồng y khoa,

và cộng đồng luật pháp, và thậm chí, cộng đồng sinh viên,

and the legal community, and even the college community,

to see if they can understand, that indeed, romantic love

xem liệu họ có thể hiểu, rằng,

tình yêu là một trong những chất gây nghiện mạnh nhất trên Trái Đất.

is one of the most addictive substances on Earth.

I would also like to tell the world that animals love.

Tôi cũng muốn nói cho cả thế giới rằng động vật cũng biết yêu.

There's not an animal on this planet

Không có loài động vật nào trên hành tinh này

sẽ giao phối với bất cứ thứ gì qua đường.

that will copulate with anything that comes along.

Quá già, quá non, quá lôi thôi, quá ngu xuẩn, và chúng sẽ không giao phối.

Too old, too young, too scruffy, too stupid, and they won't do it.

Unless you're stuck in a laboratory cage --

Trừ khi chúng ở trong một chiếc lồng của phòng thí nghiệm --

and you know, if you spend your entire life in a little box,

và bạn biết đấy, nếu bạn dành cả đời trong một chiếc hộp nhỏ,

bạn sẽ không kén chọn về việc chọn ai để giao hợp --

you're not going to be as picky about who you have sex with,

but I've looked in a hundred species,

nhưng tôi đã tìm kiếm ở vài trăm loài,

và bất kể nơi đâu trong thế giới hoang dã, động vật có những sở thích riêng.

and everywhere in the wild, animals have favorites.

As a matter of fact, ethologists know this.

Thực tế là các nhà phong tục học biết điều này.

There are over eight words for what they call "animal favoritism:"

Có hơn 8 từ mà họ gọi là thiên hướng động vật:

selective proceptivity, mate choice, female choice, sexual choice.

chọn lọc, chọn bạn tình, chọn con cái, chọn giao phối.

And indeed, there are now three academic articles

Và có ba bài báo học thuật

in which they've looked at this attraction,

xem xét tới sự thu hút này,

which may only last for a second,

có thể chỉ kéo dài trong 1 giây,

but it's a definite attraction,

nhưng chắc chắn đó là một sự thu hút,

và hoặc là chính khu vực não bộ này, hệ thống tự thưởng,

and either this same brain region, this reward system,

or the chemicals of that reward system are involved.

hoặc các hóa chất liên quan tới hệ thống tự thưởng.

In fact, I think animal attraction can be instant --

Thực tế, tôi cho rằng sự thu hút động vật này có thể là ngay tức thì --

you can see an elephant instantly go for another elephant.

bạn có thể thấy một con voi mời gọi một con voi khác ngay tức thì.

And I think that this is really the origin

Và tôi nghĩ rằng đây thực sự là nguồn gốc

of what you and I call "love at first sight."

của thứ mà bạn và tôi gọi là "tình yêu sét đánh"

Mọi người thường hỏi tôi liệu

People have often asked me

whether what I know about love has spoiled it for me.

những điều tôi biết về tình yêu có phá hoại nó.

And I just simply say, "Hardly."

Và tôi chỉ có thể nói đơn giản, hầu như không.

You can know every single ingredient in a piece of chocolate cake,

Bạn có thể biết từng thành phần trong một mẩu bánh sô-cô-la.

và khi bạn ngồi xuống và ăn nó,

and then when you sit down and eat that cake,

you can still feel that joy.

bạn vẫn cảm thấy niềm vui ấy.

And certainly, I make all the same mistakes that everybody else does too,

Và chắc chắn tôi đã phạm phải những sai lầm

mà những người khác phạm phải,

but it's really deepened my understanding

nhưng nó thực sự làm sâu sắc thêm hiểu biết của tôi

and compassion, really, for all human life.

và lòng trắc ẩn, thực sự là vậy, cho toàn thể nhân sinh.

As a matter of fact, in New York, I often catch myself

Thực tế là, ở New York tôi thường thấy mình

looking in baby carriages and feeling a little sorry for the tot.

nhìn vào những xe nôi em bé và cảm thấy một chút thương tiếc cho đứa nhỏ,

And in fact, sometimes I feel a little sorry

và đôi khi tôi cảm thấy một chút thương tiếc

for the chicken on my dinner plate,

cho con gà trên đĩa ăn của tôi,

khi tôi nghĩ về sự mãnh liệt của khu não bộ này.

when I think of how intense this brain system is.

Our newest experiment has been hatched

Thí nghiệm mới nhất của chúng tôi đã được ấp ủ

by my colleague, Art Aron --

bởi đồng nghiệp của tôi, Art Aron,

putting people who are reporting that they are still in love,

đặt những người báo cáo rằng họ vẫn còn yêu,

trong một mối quan hệ lâu bền, vào máy chụp MRI.

in a long-term relationship, into the functional MRI.

We've put five people in so far,

Chúng tôi đã đặt năm người vào đó,

and indeed, we found exactly the same thing.

và chắc chắn, chúng tôi đã tìm thấy điều y hệt. Họ không hề nói dối.

They're not lying.

The brain areas associated with intense romantic love

Những khu vực não bộ này

liên hệ với tình yêu mãnh liệt,

still become active, 25 years later.

vẫn còn hoạt động, sau 25 năm.

There are still many questions to be answered

Vẫn còn nhiều câu hỏi cần được giải đáp

and asked about romantic love.

và cần được hỏi về tình yêu.

The question that I'm working on right this minute --

Câu hỏi mà tôi đang suy nghĩ ngay giây phút này,

và tôi sẽ chỉ nói về nó trong giây lát rồi kết thúc,

and I'm only going to say it for a second, and then end --

ấy là tại sao bạn lại yêu một người này, chứ không phải người khác?

is, why do you fall in love with one person, rather than another?

I never would have even thought to think of this,

Tôi chưa từng nghĩ là sẽ nghĩ tới điều này,

but Match.com, the Internet dating site,

nhưng Match.com, trang web hẹn hò,

came to me three years ago and asked me that question.

đã tới gặp tôi ba năm về trước và hỏi câu hỏi này.

Và tôi đã trả lời, tôi không biết.

And I said, I don't know.

I know what happens in the brain, when you do become in love,

Tôi biết điều xảy ra trong não bộ, khi bạn đang yêu,

but I don't know why you fall in love with one person rather than another.

nhưng tôi không biết tại sao bạn lại yêu người này

chứ không phải người khác.

Và vì thế tôi đã giành ba năm vừa qua nghiên cứu vấn đề này.

And so, I've spent the last three years on this.

And there are many reasons that you fall in love with one person

Và có rất nhiều lý do khiến bạn yêu người này

chứ không phải người khác, mà các nhà tâm lý học có thể kể cho bạn.

rather than another, that psychologists can tell you.

Và chúng ta có xu hướng yêu những người

And we tend to fall in love with somebody from the same socioeconomic background,

có cũng hoàn cảnh kinh tế xã hội,

cùng trình độ tri thức,

the same general level of intelligence, of good looks, the same religious values.

cùng cấp độ về ngoại hình,

cùng giá trị tôn giáo.

Your childhood certainly plays a role, but nobody knows how.

Tuổi thơ cũng góp một phần nhưng không ai hiểu bằng cách nào.

And that's about it, that's all they know.

Và thế đó, đó là toàn bộ những gì họ biết.

No, they've never found

Không, họ chưa từng tìm ra cách mà hai nhân cách

the way two personalities fit together to make a good relationship.

khớp với nhau để làm nên một mối quan hệ tốt.

So, it began to occur to me

Vì thế, nó trở nên rõ ràng với tôi

that maybe your biology pulls you towards some people rather than another.

rằng có thể các tác nhân sinh học kéo bạn

lại gần người này hơn người khác.

And I have concocted a questionnaire to see to what degree

Và tôi đã tạo ra một bộ câu hỏi để tìm xem

you express dopamine, serotonin, estrogen and testosterone.

bạn thể hiện tới mức độ nào dopamine, serotonin, estrogen và testosterone.

I think we've evolved four very broad personality types

Tôi nghĩ chúng ta đã phát triển bốn loại tính cách lớn

associated with the ratios of these four chemicals in the brain.

liên hệ tới tỷ lệ của bốn hóa chất này trong não bộ.

And on this dating site that I have created, called Chemistry.com,

Và trên trang web hẹn hò mà tôi sáng tạo nên,

gọi là Chemistry.com, tôi hỏi bạn một loạt các câu hỏi

I ask you first a series of questions

to see to what degree you express these chemicals,

để tìm hiểu xem bạn thể hiện như thế nào về bốn hóa chất này,

and I'm watching who chooses who to love.

và tôi đang theo dõi ai chọn ai để yêu.

And 3.7 million people have taken the questionnaire in America.

Và 3.7 triệu người đã trả lời bộ câu hỏi tại Mỹ,

và khoảng 600 ngàn người khác ở 33 nước khác.

About 600,000 people have taken it in 33 other countries.

I'm putting the data together now,

Tôi đang sắp xếp lại các dữ liệu,

and at some point -- there will always be magic to love,

và ở một chừng mực nào đó -- sẽ luôn có phép màu trong tình yêu,

nhưng tôi nghĩ tôi sẽ tiến gần hơn đến việc nắm bắt

but I think I will come closer to understanding

tại sao bạn có thể bước vào một căn phòng

why it is you can walk into a room and everybody is from your background,

và tất cả mọi người có cùng hoàn cảnh,

your same general level of intelligence, good looks,

cùng trình độ học thức,

cùng cấp độ ngoại hình,

và bạn không thấy bị thu hút bởi tất cả bọn họ.

and you don't feel pulled towards all of them.

I think there's biology to that.

Tôi nghĩ là có các tác nhân sinh học cho vấn đề này.

I think we're going to end up, in the next few years,

Tôi nghĩ trong vài năm tới, chúng ta sẽ

to understand all kinds of brain mechanisms

hiểu được mọi loại cơ chế của não bộ

that pull us to one person rather than another.

kéo chúng ta về phía người này chứ không phải người khác.

So, I will close with this.

Vì vậy, tôi sẽ kết thúc vấn đề này tại đây. Đây là các bậc tiền bối của tôi.

These are my older people.

Faulkner said, "The past is not dead, it's not even past."

Faulkner từng nói, "Quá khứ không hề chết đi,

thậm chí nó chẳng phải là quá khứ."

Chắc chắn rằng, chúng ta mang theo rất nhiều ký ức

Indeed, we carry a lot of luggage from our yesteryear in the human brain.

từ các năm trước đó trong não bộ của chúng ta.

And so, there's one thing that makes me pursue my understanding of human nature,

Và vì thế có một điều

khiến tôi theo đuổi quá trình tìm hiểu cơ chế tự nhiên của con người,

and this reminds me of it.

và câu chuyện sau khiến tôi nhớ lại ý định đó.

These are two women.

Đây là hai người phụ nữ.

Women tend to get intimacy differently than men do.

Phụ nữ thường thân thiết với nhau theo cách khác với nam giới.

Women get intimacy from face-to-face talking.

Phụ nữ trở nên thân thiết bởi từ việc nói chuyện mặt đối mặt.

Chúng tôi xoay mặt lại với nhau,

We swivel towards each other,

we do what we call the "anchoring gaze" and we talk.

nhìn nhau chăm chú và nói chuyện.

Đây là sự thân thiết kiểu phụ nữ.

This is intimacy to women.

I think it comes from millions of years

Tôi cho rằng nó có từ hàng triệu năm từ khi phụ nữ

bế đứa con và giữ nó trước mặt,

of holding that baby in front of your face,

cưng nựng nó, quở trách nó, dạy dỗ nó bằng lời nói.

cajoling it, reprimanding it, educating it with words.

Đàn ông thường thân thiết nhờ làm việc cạnh nhau,

Men tend to get intimacy from side-by-side doing.

(Tiếng cười)

As soon as one guy looks up, the other guy will look away.

Chỉ cần một người nhìn lên, người kia sẽ nhìn ra nơi khác.

(Tiếng cười)

(Laughter)

I think it comes from millions of years sitting behind the bush,

Tôi cho rằng nó có từ hàng triệu năm từ khi họ

đứng đằng sau -- ngồi đằng sau bụi rậm,

looking straight ahead, trying to hit that buffalo on the head with a rock.

nhìn thẳng về phía trước,

cố gắng ném hòn đá trúng đầu con trâu đó.

(Tiếng cười)

I think, for millions of years, men faced their enemies,

Tôi cho rằng suốt hàng triệu năm đàn ông đối diện kẻ thù của họ,

họ đã sát cánh cùng bạn bè.

they sat side-by-side with friends.

So my final statement is: love is in us.

Vì thế, câu chốt của tôi là: tình yêu ở trong mỗi chúng ta.

Nó được ghi sâu vào não bộ.

It's deeply embedded in the brain.

Our challenge is to understand each other.

Thử thách của chúng ta là tìm cách hiểu nhau. Cảm ơn các bạn.

Thank you.

(Vỗ tay)

(Applause)