The brain in love | Helen Fisher

Tłumaczenie: Karina Wieczorek Korekta: Łukasz Rumiński

I and my colleagues Art Aron and Lucy Brown and others,

Wraz z moimi współpracownikami Artem Aronem i Lucy Brown,

have put 37 people who are madly in love into a functional MRI brain scanner.

umieściliśmy 37 zakochanych osób

w urządzeniu do badania mózgu - rezonansie magnetycznym.

17 who were happily in love, 15 who had just been dumped,

17 badanych to szczęśliwie zakochani, 15 zostało właśnie porzuconych,

w tym momencie rozpoczynamy nasz trzeci eksperyment,

and we're just starting our third experiment:

studying people who report that they're still in love

w którym będziemy badać osoby zakochane

nawet po 25 latach małżeństwa.

after 10 to 25 years of marriage.

So, this is the short story of that research.

Oto krótka opowieść o naszym badaniu.

W dżungli w Gwatemali w miejscowości Tikal stoi świątynia,

In the jungles of Guatemala, in Tikal, stands a temple.

It was built by the grandest Sun King, of the grandest city-state,

zbudowana przez Króla Słońce,

króla największego miasta-państwa,

of the grandest civilization of the Americas, the Mayas.

króla największej cywilizacji Ameryk - Majów.

Ów król nazywał się Jasaw Chan K'awiil.

His name was Jasaw Chan K'awiil.

He stood over six feet tall.

Miał 180 cm wzrostu,

dożył osiemdziesiątki,

He lived into his 80s,

a gdy umarł, pochowano go u stóp świątyni w 720 roku naszej ery.

and he was buried beneath this monument in 720 AD.

And Mayan inscriptions proclaim that he was deeply in love with his wife.

Według inskrypcji Majów, król bardzo

kochał swoją żonę.

Na jej cześć wybudował świątynię, naprzeciwko własnej.

So, he built a temple in her honor, facing his.

And every spring and autumn, exactly at the equinox,

Każdej wiosny i jesieni, w czasie równonocy,

słońce wschodzi za jego świątynią

the sun rises behind his temple,

and perfectly bathes her temple with his shadow.

i doskonale pokrywa swoim cieniem jej świątynię.

And as the sun sets behind her temple in the afternoon,

I gdy po południu słońce zachodzi za jej świątynią,

it perfectly bathes his temple with her shadow.

wtedy pokrywa cieniem jego świątynię.

Po 1300 latach, ci zakochani

After 1,300 years, these two lovers still touch and kiss from their tomb.

wciąż obejmują się i całują zza grobu.

Wszędzie na świecie ludzie się kochają.

Around the world, people love.

Ludzie śpiewają i tańczą z miłości,

They sing for love, they dance for love,

they compose poems and stories about love.

piszą wiersze i historie o miłości.

They tell myths and legends about love.

Opowiadają o niej mity i legendy.

Usychają z miłości, żyją dla miłości,

They pine for love, they live for love, they kill for love, and they die for love.

zabijają z miłości, umierają z miłości.

Jak powiedział Walt Whitman

As Walt Whitman once said, "O I would stake all for you."

"Dla ciebie zaryzykowałbym wszystko"

Antropolodzy odnaleźli dowody na miłość romantyczną w 170 społeczeństwach.

Anthropologists have found evidence of romantic love in 170 societies.

They've never found a society that did not have it.

Nie odkryli społeczeństwa, które by jej nie znało.

Ale miłość to nie zawsze szczęśliwe doświadczenie.

But love isn't always a happy experience.

W pewnym badaniu przeprowadzonym przez studentów

In one study of college students, they asked a lot of questions about love,

zadano wiele pytań na temat miłości,

ale dwa, które najbardziej rzuciły mi się w oczy to

but the two that stood out to me the most were:

"czy kiedykolwiek zostałeś odrzucony przez osobę, którą naprawdę kochałeś?"

"Have you ever been rejected by somebody who you really loved?"

And the second question was:

A drugie pytanie to:

"czy kiedykolwiek porzuciłeś osobę, która naprawdę cię kochała?"

"Have you ever dumped somebody who really loved you?"

And almost 95 percent of both men and women said yes to both.

I prawie 95% kobiet i mężczyzn na oba pytania odpowiedziało "tak".

Prawie nikt nie jest w stanie umknąć miłości.

Almost nobody gets out of love alive.

So, before I start telling you about the brain,

Więc, zanim zacznę opowiadać o mózgu,

chciałabym przeczytać wam wiersz,

I want to read for you

what I think is the most powerful love poem on Earth.

który wg mnie jest najwspanialszym wierszem miłosnym na Ziemi.

There's other love poems that are, of course, just as good,

Istnieją oczywiście inne równie dobre,

ale ten moim zdaniem jest niedościgniony.

but I don't think this one can be surpassed.

Został wyrecytowany przez pewnego Indianina z plemienia Kwakutl z południowej Alaski

It was told by an anonymous Kwakiutl Indian of southern Alaska

to a missionary in 1896.

misjonarzowi w 1896. Oto on.

And here it is.

Jeszcze nigdy nie miałam okazji go powiedzieć.

I've never had the opportunity to say it before.

"Fire runs through my body with the pain of loving you.

"Przez moje ciało przebiega ogień, wraz z cierpieniem mojej miłości do ciebie

ból przenika moje ciało wraz z ogniem miłości do ciebie.

Pain runs through my body with the fires of my love for you.

Pain like a boil about to burst with my love for you,

Ból, niczym wrzód, który zaraz pęknie z miłości do ciebie

pochłonięty ogniem miłości, którą czuję do ciebie.

consumed by fire with my love for you.

I remember what you said to me.

Pamiętam wszystko, co mi powiedziałaś

Myślę o twojej miłości,

I am thinking of your love for me.

Twoja miłość mnie rozdziera.

I am torn by your love for me.

Ból i jeszcze więcej bólu

Pain and more pain --

where are you going with my love?

dokąd idziesz z moją miłością?

Mówią mi, że stąd odejdziesz.

I am told you will go from here.

I am told you will leave me here.

Mówią mi, że mnie tu zostawisz.

Moje ciało zdrętwiało z żalu.

My body is numb with grief.

Pamiętaj, co powiedziałem

Remember what I said, my love.

żegnaj, ma miłości, żegnaj"

Goodbye, my love, goodbye."

Emily Dickinson once wrote, "Parting is all we need to know of hell."

Emily Dickinson kiedyś napisała

"Rozstanie, to przedsmak piekła na ziemi"

Ileż osób cierpiało

How many people have suffered

przez miliony lat historii ludzkości?

in all the millions of years of human evolution?

How many people around the world

Ileż osób na całym świecie

tańczy ze szczęścia właśnie w tej chwili?

are dancing with elation at this very minute?

Romantic love is one of the most powerful sensations on Earth.

Miłość romantyczna jest jednym z najsilniejszych doznań na Ziemi.

Więc, kilka lat temu postanowiłam wejrzeć w mózg

So, several years ago, I decided to look into the brain

i przebadać to szaleństwo. Nasze pierwsze badanie

and study this madness.

Our first study of people who were happily in love

dotyczące ludzi szczęśliwie zakochanych

has been widely publicized,

było często przytaczane,

so I'm only going to say very little about it.

więc powiem o nim niewiele.

We found activity in a tiny, little factory near the base of the brain

Wykryliśmy pobudzenie w malutkiej fabryce u podstawy mózgu,

called the ventral tegmental area.

nazywanej polem brzusznym nakrywki.

We found activity in some cells called the A10 cells,

Odkryliśmy aktywność komórek nazywanych ApEn.

cells that actually make dopamine, a natural stimulant,

Komórki te produkują dopaminę, naturalną substancję pobudzającą,

and spray it to many brain regions.

i rozpylają ją dalej w mózg.

Ta część, pole brzuszne nakrywki, jest w mózgu częścią układu nagrody,

Indeed, this part, the VTA, is part of the brain's reward system.

będącej poza zasięgiem procesów myślowych.

It's way below your cognitive thinking process.

It's below your emotions.

Jest głębiej niż nasze emocje.

It's part of what we call the reptilian core of the brain,

Stanowi część tzw gadziego rdzenia mózgu,

associated with wanting, with motivation, with focus and with craving.

łączonego z potrzebami i motywacją,

skupieniem i pragnieniem.

In fact, the same brain region where we found activity

Miejsce to, w którym odnaleźliśmy pobudzenie,

uaktywnia się także, gdy zażyjemy kokainę.

becomes active also when you feel the rush of cocaine.

But romantic love is much more than a cocaine high --

Ale miłość romantyczna to dużo więcej niż haj kokainowy -

at least you come down from cocaine.

z kokainy można wytrzeźwieć.

Romantic love is an obsession, it possesses you.

Miłość romantyczna to obsesja. To opętanie.

You lose your sense of self.

Tracisz poczucie tożsamości.

Nie można przestać myśleć o drugiej osobie.

You can't stop thinking about another human being.

Somebody is camping in your head.

Ktoś zamieszkuje w twojej głowie.

Jak powiedział VIII-wieczny japoński poeta,

As an eighth-century Japanese poet said, "My longing had no time when it ceases."

"Moja tęsknota jest poza czasem gdy miłość umiera"

Miłość jest dzika.

Wild is love.

Obsesja staje się silniejsza, gdy zostajemy odrzuceni.

And the obsession can get worse when you've been rejected.

Więc teraz, wraz z neurologiem Lucy Brown

So, right now, Lucy Brown and I, the neuroscientists on our project,

przyglądamy się danym dotyczącym ludzi,

are looking at the data of the people

których przebadaliśmy rezonansem zaraz po tym, jak zostali porzuceni.

who were put into the machine after they had just been dumped.

It was very difficult actually, putting these people in the machine,

Ciężko nam było przebadać

tych ludzi,

because they were in such bad shape.

ponieważ byli w kiepskim stanie.

(śmiech)

(Laughter)

So anyway, we found activity in three brain regions.

Odkryliśmy pobudzenie w trzech częściach mózgu.

We found activity in the brain region,

Odkryliśmy aktywność w okolicy,

in exactly the same brain region associated with intense romantic love.

dokładnie tej samej okolicy,

która wiąże się z silną miłością romantyczną.

Co za pech.

What a bad deal.

You know, when you've been dumped,

Wiecie, kiedy ktoś zostaje porzucony

the one thing you love to do is just forget about this human being,

to jedyne czego się pragnie, to zapomnieć o tej osobie

i zacząć życie od nowa,

and then go on with your life -- but no, you just love them harder.

ale nie, zamiast tego kocha się ją bardziej.

Jak powiedział kiedyś rzymski poeta Terencjusz

As the poet Terence, the Roman poet once said,

he said, "The less my hope, the hotter my love."

"Im marniejsza nadzieja, tym silniejsza miłość"

I w rzeczy samej, teraz wiemy dlaczego.

And indeed, we now know why.

Two thousand years later, we can explain this in the brain.

2 000 lat później, możemy udowodnić,

że układ nagrody w mózgu

That brain system -- the reward system

for wanting, for motivation, for craving, for focus --

odpowiedzialny za potrzebę, motywację, pragnienie i skupienie

becomes more active when you can't get what you want.

działa silniej gdy nie możemy dostać tego, co chcemy.

In this case, life's greatest prize: an appropriate mating partner.

Więc, największą nagrodą jaką życie

może zaoferować to odpowiedni partner godowy.

We found activity in other brain regions also --

Wykryliśmy również pobudzenie

w innych okolicach mózgu - w części powiązanej z analizą strat i zysków.

in a brain region associated with calculating gains and losses.

Wiecie, leży człowiek w maszynie,

You're lying there, you're looking at the picture,

patrzy na zdjęcie

and you're in this machine,

i kalkuluje, co poszło nie tak.

and you're calculating what went wrong.

What have I lost?

Jak to się stało, że przegrałem?

As a matter of fact, Lucy and I have a little joke about this.

Lucy i ja mamy nawet żart na ten temat.

Jest to cytat z dramatu Davida Mameta, w którym bohaterami

It comes from a David Mamet play,

and there's two con artists in the play,

jest para oszustów,

gdzie kobieta próbuje oszukać mężczyznę,

and the woman is conning the man,

and the man looks at the woman and says,

który patrzy na nią i mówi:

"jesteś trefnym koniem, nie postawię na ciebie".

"Oh, you're a bad pony, I'm not going to bet on you."

And indeed, it's this part of the brain,

I jest to właśnie ta część mózgu,

jądro półleżące, które uaktywnia się

the core of the nucleus accumbens,

that is becoming active as you're measuring your gains and losses.

gdy oceniamy zyski i straty.

Jest to również ta część mózgu, która uaktywnia się

It's also the brain region that becomes active

gdy jesteśmy gotowi podjąć ryzyko,

when you're willing to take enormous risks for huge gains and huge losses.

gdy można wiele wygrać i wiele przegrać.

Last but not least, we found activity in a brain region

I wreszcie, odkryliśmy pobudzenie w części mózgu

odpowiedzialnej za głębokie przywiązanie do drugiej osoby.

associated with deep attachment to another individual.

No wonder people suffer around the world, and we have so many crimes of passion.

Nic dziwnego, że wszędzie na świecie ludzie cierpią

i że tyle zbrodni popełnia się z miłości.

When you've been rejected in love,

Będąc odrzuconym,

nie tylko obezwładnia nas miłość romantyczna

not only are you engulfed with feelings of romantic love,

ale czujemy głębokie przywiązanie do tej osoby.

but you're feeling deep attachment to this individual.

Moreover, this brain circuit for reward is working,

Co więcej, działa system nagrody

więc mamy masę energii, jesteśmy skupieni,

and you're feeling intense energy, intense focus, intense motivation

silnie zmotywowani i gotowi zaryzykować wszystko

and the willingness to risk it all, to win life's greatest prize.

aby tylko zdobyć tę największą nagrodę.

So, what have I learned from this experiment

Więc, jaką wiedzę mogę wam przekazać

that I would like to tell the world?

dzięki temu eksperymentowi?

Foremost, I have come to think

Przede wszystkim, zaczęłam postrzegać miłość

that romantic love is a drive, a basic mating drive.

jako popęd, pierwotny popęd do łączenia się w pary.

Nie jest to popęd seksualny, który ma tylko

Not the sex drive --

the sex drive gets you looking for a whole range of partners.

na celu poszukiwanie wielu partnerów.

Miłość romantyczna pozwala ci skupić energię godową

Romantic love enables you to focus your mating energy

on just one at a time, conserve your mating energy,

i oszczędzać ją na jedną osobę,

and start the mating process with this single individual.

i rozpocząć proces godowy z tą właśnie osobą.

Kiedy rozmyślam nad wierszami miłosnymi,

I think of all the poetry that I've read about romantic love,

przychodzi mi na myśl Platon i to, co

what sums it up best is something that is said by Plato

over 2,000 years ago.

powiedział ponad 2000 lat temu.

Powiedział "bożek miłości żyje w potrzebie.

He said, "The god of love lives in a state of need.

To jest potrzeba. To jest pragnienie.

It is a need, it is an urge, it is a homeostatic imbalance.

Jest to nierównowaga homeostatyczna.

Like hunger and thirst, it's almost impossible to stamp out."

Jak głód i pragnienie, prawie niemożliwe jest je stłumić".

Zaczęłam również wierzyć, że miłość romantyczna to uzależnienie:

I've also come to believe that romantic love is an addiction:

a perfectly wonderful addiction when it's going well,

doskonałe, gdy wszystko idzie dobrze,

i zupełnie koszmarne gdy sprawy mają się źle.

and a perfectly horrible addiction when it's going poorly.

And indeed, it has all of the characteristics of addiction.

I faktycznie, miłość ma wszystkie cechy uzależnienia.

You focus on the person, you obsessively think about them,

Człowiek skupia się na jednej osobie, obsesyjnie o niej myśli,

you crave them, you distort reality,

pragnie jej, fałszuje rzeczywistość,

your willingness to take enormous risks to win this person.

jest gotowy ponieść ogromne ryzyko by ją zdobyć.

And it's got the three main characteristics of addiction:

Miłość ma trzy cechy uzależnienia.

Najpierw chcemy widzieć tę osobę coraz częściej,

tolerance, you need to see them more, and more, and more;

withdrawals;

później głód, i na końcu nawrót.

and last: relapse.

Mam przyjaciółkę, która dochodzi do siebie po nieudanym związku,

I've got a girlfriend who's just getting over a terrible love affair.

It's been about eight months, she's beginning to feel better.

minęło osiem miesięcy i zaczyna czuć się lepiej.

Ale raz jadąc samochodem

And she was driving along in her car the other day,

nagle usłyszała w radio piosenkę,

and suddenly she heard a song on the car radio

która przypomniała jej byłego partnera.

that reminded her of this man.

Not only did the instant craving come back,

Wtedy nastąpił nagły głód miłości,

but she had to pull over from the side of the road and cry.

do tego stopnia, że musiała zjechać na pobocze,

aby się wypłakać.

So, one thing I would like the medical community,

Więc, chciałabym, aby lekarze

prawnicy a nawet naukowcy,

and the legal community, and even the college community,

to see if they can understand, that indeed, romantic love

spróbowali zrozumieć, że w rzeczy samej

miłość romantyczna jest najsilniej uzależniającą substancją na Ziemi.

is one of the most addictive substances on Earth.

I would also like to tell the world that animals love.

Chciałabym również powiedzieć światu, że zwierzęta też kochają.

There's not an animal on this planet

Nie ma na tym świecie istoty,

która będzie kopulować z kimkolwiek kto się nawinie.

that will copulate with anything that comes along.

Zbyt stary, zbyt młody, za brudny, za głupi - i po zalotach.

Too old, too young, too scruffy, too stupid, and they won't do it.

Unless you're stuck in a laboratory cage --

Pod warunkiem, że nie jest się w klatce w laboratorium -

and you know, if you spend your entire life in a little box,

bo wiecie, jeśli całe życie siedzi się w pudełku

nie ma się wymagań z kim chce się uprawiać seks -

you're not going to be as picky about who you have sex with,

but I've looked in a hundred species,

przyjrzałam się stu gatunkom zwierząt,

i stwierdzam, że zwierzęta mają swoich faworytów.

and everywhere in the wild, animals have favorites.

As a matter of fact, ethologists know this.

I rzeczywiście etolodzy o tym wiedzą.

There are over eight words for what they call "animal favoritism:"

Istnieje osiem terminów opisujących tzw preferencje zwierzęce:

selective proceptivity, mate choice, female choice, sexual choice.

selektywne faworyzowanie, wybór partnera, wybór samicy, wybór seksualny.

And indeed, there are now three academic articles

Istnieją trzy publikacje naukowe,

in which they've looked at this attraction,

w których badano owo przyciąganie,

which may only last for a second,

które może trwać tylko sekundę,

but it's a definite attraction,

jest to przyciąganie,

w które zaangażowany jest ten sam układ nagrody,

and either this same brain region, this reward system,

or the chemicals of that reward system are involved.

lub związane z nim neuroprzekaźniki.

In fact, I think animal attraction can be instant --

Uważam, że przyciąganie u zwierząt może być chwilowe,

you can see an elephant instantly go for another elephant.

na przykład u słoni, które co chwila idą za innym słoniem.

And I think that this is really the origin

I myślę, że stąd się wzięło to,

of what you and I call "love at first sight."

co nazywamy "miłością od pierwszego wejrzenia".

Ludzie często pytają mnie czy wszystko co wiem o miłości

People have often asked me

whether what I know about love has spoiled it for me.

nie psuje mi przypadkiem zabawy.

And I just simply say, "Hardly."

Odpowiadam, że to niemożliwe.

You can know every single ingredient in a piece of chocolate cake,

Można znać każdy składnik ciasta czekoladowego,

ale gdy zaczynasz je jeść,

and then when you sit down and eat that cake,

you can still feel that joy.

nie zepsuje ci to przyjemności.

And certainly, I make all the same mistakes that everybody else does too,

I ja oczywiście popełniam te same błędy

co wszyscy,

but it's really deepened my understanding

choć pogłębiło to moje zrozumienie

and compassion, really, for all human life.

i współczucie wobec wszystkich ludzi.

As a matter of fact, in New York, I often catch myself

Prawdę mówiąc, chodząc po Nowym Jorku często łapię się

looking in baby carriages and feeling a little sorry for the tot.

na zaglądaniu do wózków i żałowaniu brzdąców,

And in fact, sometimes I feel a little sorry

czasami nawet szkoda mi trochę

for the chicken on my dinner plate,

kurczaka na moim talerzu,

gdy pomyślę jak silnie działa ta część naszego mózgu.

when I think of how intense this brain system is.

Our newest experiment has been hatched

W naszym najnowszym eksperymencie

by my colleague, Art Aron --

autorstwa Arta Arona,

putting people who are reporting that they are still in love,

umieszczamy w funkcjonalnym rezonansie magnetycznym ludzi,

którzy twierdzą że będąc od wielu lat w związku, są dalej zakochani.

in a long-term relationship, into the functional MRI.

We've put five people in so far,

Do tej pory przebadaliśmy pięć osób

and indeed, we found exactly the same thing.

i faktycznie zobaczyliśmy to. Oni nie kłamią.

They're not lying.

The brain areas associated with intense romantic love

Obszary mózgu

odpowiedzialne za silną miłość romantyczną

still become active, 25 years later.

są po 25 latach dalej aktywne.

There are still many questions to be answered

Jest wiele pytań na temat miłości romantycznej,

and asked about romantic love.

które trzeba zadać i znaleźć odpowiedzi.

The question that I'm working on right this minute --

Pytanie

o którym opowiem krótko,

and I'm only going to say it for a second, and then end --

to dlaczego zakochujemy się akurat w tej osobie, a nie innej?

is, why do you fall in love with one person, rather than another?

I never would have even thought to think of this,

Nigdy by mi to nawet nie przyszło do głowy,

but Match.com, the Internet dating site,

ale serwis randkowy Match.com

came to me three years ago and asked me that question.

zgłosił się do mnie trzy lata temu z tymże pytaniem.

I odpowiedziałam, że nie wiem.

And I said, I don't know.

I know what happens in the brain, when you do become in love,

Wiem co się dzieje w mózgu gdy się zakochujemy,

but I don't know why you fall in love with one person rather than another.

ale nie wiem dlaczego akurat w tej osobie,

a nie w kimś innym.

Więc, poświęciłam temu ostatnie trzy lata.

And so, I've spent the last three years on this.

And there are many reasons that you fall in love with one person

I okazuje się, że jest wiele powodów,

dla których zakochujemy się akurat w tej osobie a nie innej.

rather than another, that psychologists can tell you.

Zazwyczaj zakochujemy się w kimś

And we tend to fall in love with somebody from the same socioeconomic background,

o tym samym pochodzeniu społeczno-ekonomicznym

o podobnym poziomie inteligencji,

the same general level of intelligence, of good looks, the same religious values.

tym samym poziomie atrakcyjności

i tych samych wartościach religijnych.

Your childhood certainly plays a role, but nobody knows how.

Dzieciństwo bez wątpienia gra rolę, ale nikt nie wie jaką.

And that's about it, that's all they know.

I to wszystko, co wiedzą psycholodzy.

No, they've never found

Nie, nigdy nie odkryto jak dwie osobowości

the way two personalities fit together to make a good relationship.

dopasowują się aby stworzyć udany związek.

So, it began to occur to me

Więc zaczęło do mnie docierać,

that maybe your biology pulls you towards some people rather than another.

że może to biologia ciągnie nas

w stronę tych, a nie innych ludzi.

And I have concocted a questionnaire to see to what degree

Stworzyłam więc kwestionariusz sprawdzający do jakiego stopnia

you express dopamine, serotonin, estrogen and testosterone.

kieruje nami dopamina, serotonina, estrogen i testosteron.

I think we've evolved four very broad personality types

Wydaje mi się, że powstały cztery szerokie typy osobowości

associated with the ratios of these four chemicals in the brain.

związane z proporcją tych substancji w mózgu.

And on this dating site that I have created, called Chemistry.com,

Stworzyłam portal randkowy chemistry.com

na którym na początku zadajemy serię pytań sprawdzających

I ask you first a series of questions

to see to what degree you express these chemicals,

w jakim stopniu działają w nas te substancje.

and I'm watching who chooses who to love.

Sprawdzam jak ludzie się dobierają.

And 3.7 million people have taken the questionnaire in America.

3,7 miliona ludzi wypełniło mój kwestionariusz w Ameryce

i około 600 000 w 33 innych krajach.

About 600,000 people have taken it in 33 other countries.

I'm putting the data together now,

Teraz zbieram dane

and at some point -- there will always be magic to love,

i kiedyś - choć zawsze będzie w miłości odrobina magii -

myślę, że uda mi się lepiej zrozumieć

but I think I will come closer to understanding

jak to jest, że wchodząc do pokoju

why it is you can walk into a room and everybody is from your background,

w którym każdy ma takie samo pochodzenie,

your same general level of intelligence, good looks,

ten sam poziom inteligencji,

ten sam poziom atrakcyjności,

to i tak nie ciągnie nas do nich wszystkich.

and you don't feel pulled towards all of them.

I think there's biology to that.

Myślę, że u podstaw tego leży biologia.

I think we're going to end up, in the next few years,

Myślę, że za kilka lat

to understand all kinds of brain mechanisms

zrozumiemy mechanizmy mózgowe,

that pull us to one person rather than another.

które powodują, że ciągnie nas do tej osoby a nie innej.

So, I will close with this.

Więc zakończę w ten sposób. To są moi staruszkowie.

These are my older people.

Faulkner said, "The past is not dead, it's not even past."

Faulkner kiedyś powiedział "Przeszłość nie umarła,

nie przeminęła nawet".

I faktycznie, niesiemy w głowach bagaż

Indeed, we carry a lot of luggage from our yesteryear in the human brain.

z przeszłości.

And so, there's one thing that makes me pursue my understanding of human nature,

Jest jedna rzecz,

która każe mi dążyć do zrozumienia natury ludzkiej

and this reminds me of it.

i to zdjęcie mi to przypomina.

These are two women.

To są dwie kobiety.

Women tend to get intimacy differently than men do.

Kobiety postrzegają bliskość inaczej niż mężczyźni.

Women get intimacy from face-to-face talking.

Doznajemy uczucia bliskości dzięki rozmowie twarzą w twarz.

Odwracamy się w swoją stronę

We swivel towards each other,

we do what we call the "anchoring gaze" and we talk.

robimy tzw "kotwiczące spojrzenie" i rozmawiamy.

To jest bliskość dla kobiet.

This is intimacy to women.

I think it comes from millions of years

Myślę, że wzięła się z

milionów lat trzymania dzieci przed sobą,

of holding that baby in front of your face,

czulenia się do nich, napominania, uczenia ich za pomocą słów.

cajoling it, reprimanding it, educating it with words.

Mężczyźni natomiast, zyskują bliskość w działaniu ramię w ramię.

Men tend to get intimacy from side-by-side doing.

(śmiech)

As soon as one guy looks up, the other guy will look away.

Gdy tylko jakiś mężczyzna spojrzy na kolegę, ten odwraca wzrok.

(śmiech)

(Laughter)

I think it comes from millions of years sitting behind the bush,

Myślę, że to się bierze z milionów lat

stania, czy siedzenia za krzakiem

looking straight ahead, trying to hit that buffalo on the head with a rock.

patrzenia prosto przed siebie

i prób upolowania mamuta.

(śmiech)

I think, for millions of years, men faced their enemies,

Myślę, że mężczyźni stawali oko w oko z wrogami,

a siadywali ramię w ramię z przyjaciółmi.

they sat side-by-side with friends.

So my final statement is: love is in us.

Więc, ostatnie co chcę powiedzieć, to że miłość jest w nas.

Jest głęboko zakorzeniona w naszych umysłach.

It's deeply embedded in the brain.

Our challenge is to understand each other.

Naszym wyzwaniem jest zrozumienie siebie nawzajem. Dziękuję.

Thank you.

(oklaski)

(Applause)