The brain in love | Helen Fisher

Translator: Arvind Patil

I and my colleagues Art Aron and Lucy Brown and others,

मी माझी सहाध्यायी आर्ट आरोन ल्युसी ब्राऊन व अन्य काही

have put 37 people who are madly in love into a functional MRI brain scanner.

प्रेमाने झपाटलेल्या ३७ जणांच्या मेंदूचा MRI स्कॅन अभ्यासत होतो.

17 who were happily in love, 15 who had just been dumped,

त्यातील १७ जण प्रेमात आनंदी होते अन्य १५ जणांचा प्रेमभंग झाला होता

and we're just starting our third experiment:

आमच्या तिसऱ्या प्रयोगाची सुरवात होती .

studying people who report that they're still in love

अश्या लोकांनी जे अजूनही प्रेमात पडले आहेत

after 10 to 25 years of marriage.

लग्न होऊन १० ते २५ वर्षे होऊनही .

So, this is the short story of that research.

ही या शोधाची अल्प ओळख आहे .

In the jungles of Guatemala, in Tikal, stands a temple.

ग्वाटेमालाच्या जंगलात टिकत येथे एक मंदिर आहे.

It was built by the grandest Sun King, of the grandest city-state,

ते बांधले होते महान सून किंगने त्यामाहन देशाच्या शहरात

of the grandest civilization of the Americas, the Mayas.

जेथे वसत होती महान अमेरिकन संस्कृती मायाज

His name was Jasaw Chan K'awiil.

तेथे होता जास्वाज चान कविल

He stood over six feet tall.

सहा फुट उंचीचा

He lived into his 80s,

वय ८० च्या आसपास

and he was buried beneath this monument in 720 AD.

इ.स ७२० मध्ये त्याचे लोकांनी स्मारक बांधले

And Mayan inscriptions proclaim that he was deeply in love with his wife.

स्मारकावर कोरले होते त्याचे त्याच्या पत्नीवर अतोनात प्रेम होते .

So, he built a temple in her honor, facing his.

त्याने तिच्यासाठी एक मंदिर बांधले त्याच्या समोरच त्याचे मंदिर होते

And every spring and autumn, exactly at the equinox,

जेव्हा वसंत व शिशिर ऋतूत दिवस रात्र समान असतात

the sun rises behind his temple,

आणि सूर्य जेव्हा त्याच्या मंदिरामागे उगवतो .

and perfectly bathes her temple with his shadow.

तेव्हा त्याच्या मंदिराच्या सावलीने तिचे मंदिर झाकले जी

And as the sun sets behind her temple in the afternoon,

सूर्य अस्तास जातेवेळी दुपारी

it perfectly bathes his temple with her shadow.

त्याचे मंदिर तिच्या मंदिराच्या सावलीने झाकले जाई ,

After 1,300 years, these two lovers still touch and kiss from their tomb.

१३०० वर्षानंतरही जणू काही हि दोन प्रेमिक एकमेकांच्या थडग्याला स्पर्श करतात .

Around the world, people love.

जगभरातील सर्वच प्रेम करतात .

They sing for love, they dance for love,

प्रेमात नाचतात ,गातात .

they compose poems and stories about love.

कविता करतात आपल्या प्रेमाच्या कथा लिहितात

They tell myths and legends about love.

आपल्या प्रेमाच्या गूढ गोष्टी ,दंतकथा सांगतात

They pine for love, they live for love, they kill for love, and they die for love.

प्रेमासाठी ते जगतात,झुरतात , प्रसंगी ठार मारतात मरण हि पत्करतात .

As Walt Whitman once said, "O I would stake all for you."

जसे वालट व्हाईट मन म्हणतो "मी तुझ्यासाठी सर्व काही पणाला लावेन "

Anthropologists have found evidence of romantic love in 170 societies.

समाज शास्त्रज्ञानी १७० देशात रोमांचकारी प्रेमाची उदाहरणे पहिलीत .

They've never found a society that did not have it.

यापासून कोणताही मानवी समाज मुक्त नाही .

But love isn't always a happy experience.

पण प्रेम काही सदैव आनंद दायी अनुभव नसतो .

In one study of college students, they asked a lot of questions about love,

महाविद्यालयातील तरुणांना एका अभ्यासात प्रेमाबाबत अनेक प्रश्न विचारले .

but the two that stood out to me the most were:

त्यातील दोन मला भावले .

"Have you ever been rejected by somebody who you really loved?"

"तुम्ही ज्यावर प्रेम करता त्या व्यक्तीने तुम्हाला झिडकारले आहे ?"

And the second question was:

दुसरा प्रश्न

"Have you ever dumped somebody who really loved you?"

"तुम्ही तुमच्यावर प्रेम करणाऱ्या व्यक्तीस कधी झिडकारले ?"

And almost 95 percent of both men and women said yes to both.

आणि ९५ टक्के सांगायचे दोन्ही गोष्टी त्यांनी केल्या ,

Almost nobody gets out of love alive.

कोणाचीही जिवंतपणी प्रेमापासून सुटका नाही .

So, before I start telling you about the brain,

मेंदुबाबत काही सांगण्यास सुरवात करण्याआधी

I want to read for you

मी काही वाचून दाखविते

what I think is the most powerful love poem on Earth.

जी पृथ्वीतलावरील सर्वोत्तम शक्तिशाली प्रेम कविता आहे .

There's other love poems that are, of course, just as good,

इतर हि अर्थात चांगल्या आहेत .

but I don't think this one can be surpassed.

पण या कवितेहून नाही .

It was told by an anonymous Kwakiutl Indian of southern Alaska

जी रचली आहे दक्षिण अलास्का येथील वाकाषण भाषेत एका अनामिक भारतीयाने

to a missionary in 1896.

जो १८९६सालात मिशनरी होता .

And here it is.

मी वाचते

I've never had the opportunity to say it before.

मला कधीही हि कविता वाचण्यास संधी मिळाली नाही .

"Fire runs through my body with the pain of loving you.

"माझ्झ्या देहात प्रेम वेदनेने अंगार फुलला आहे .

Pain runs through my body with the fires of my love for you.

सर्व शरीर वेदनामय झाले तुझ्याबद्दलच्या प्रेमाग्नीने.

Pain like a boil about to burst with my love for you,

शरीर आतून उकळते आहे आणि एक दिवशी विच्छिन्न होईल स्फोट होऊन

consumed by fire with my love for you.

तुझ्या बद्दलच्या प्रेमभावनेच्या अग्नीने

I remember what you said to me.

तू मला सांगायची ते माझ्या स्मरणात आहे .

I am thinking of your love for me.

मी माझ्यावरील तुझ्या प्रेमाचा विचार करीत

I am torn by your love for me.

उध्वस्त झालो आहे .

Pain and more pain --

अधिकाधिक वेदना भोगत आहे .

where are you going with my love?

कोठे जाशील माझे प्रेम घेऊन

I am told you will go from here.

मला कळाले तू येथून जाणार आहेस

I am told you will leave me here.

मला सोडून जाणार आहेस .

My body is numb with grief.

शरीर बधीर झाले आहे .

Remember what I said, my love.

मी सांगितलेले स्मरणात ठेव

Goodbye, my love, goodbye."

हा माझा निरो घे "

Emily Dickinson once wrote, "Parting is all we need to know of hell."

एमिली डिक्सन लिहिते "विरह म्हणजे नरक "

How many people have suffered

कितीजण यात होरपळले

in all the millions of years of human evolution?

मानवी उत्क्रांतीच्या लाखो वर्षात

How many people around the world

जगभरातील किती लोक

are dancing with elation at this very minute?

अभिमान व आनंदाने नाचत असतील गात असतील या क्षणी .

Romantic love is one of the most powerful sensations on Earth.

रोमांचकारी प्रेम पृथ्वीतलावरील ही एक शक्तिशाली भावना आहे .

So, several years ago, I decided to look into the brain

अनेक वर्षापूर्वी मी याबद्दल मेंदूचे अध्ययन करायचे ठरविले,

and study this madness.

आणि या वेडाचा अभ्यास केला .

Our first study of people who were happily in love

आमचा प्रेमात आनंदी असलेल्यांचा अभ्यास

has been widely publicized,

सर्वत्र प्रसिद्ध झाला .

so I'm only going to say very little about it.

त्यामुळे मी त्याबद्दल फार कमी बोलेल .

We found activity in a tiny, little factory near the base of the brain

मेंदूत आम्हाला त्याच्या मुळाशी एक उत्पादन केंद्र आढळले

called the ventral tegmental area.

ज्यास vental tegmental भाग म्हणतात

We found activity in some cells called the A10 cells,

आम्हाला काही A 10 नावाच्या पेशीत काही हालचाली दिसल्या .

cells that actually make dopamine, a natural stimulant,

या पेशी नैसर्गिक प्रेरक हार्मोन डोपोमीन बनवितात.

and spray it to many brain regions.

हा स्त्राव मेंदूच्या अन्य भागात फवारतो .

Indeed, this part, the VTA, is part of the brain's reward system.

VTA हा मेंदूचा भाग हा एक प्रकारचे आपणास पारितोषिक आनद देणारा असतो .

It's way below your cognitive thinking process.

तुमच्या तार्किक विचारसरणीच्या मुलाशी आंत असतो

It's below your emotions.

तसेच भावनेच्या मुळाशीही

It's part of what we call the reptilian core of the brain,

यास मेंदूचा रेप्टी लियान कोअर म्हणतात.

associated with wanting, with motivation, with focus and with craving.

याचा संबंध इच्छा प्रेरणा आणि भूक याशी असतो .

In fact, the same brain region where we found activity

याच मेंदूच्या भागात क्रिया केंद्र असते

becomes active also when you feel the rush of cocaine.

जेव्हा कोकेनेची इच्छा होते ते क्रिया करू लागते ते मिळविण्यासाठी .

But romantic love is much more than a cocaine high --

पण कोकेनच्या या लालसेहून प्रेम भावना वेगळी असते .

at least you come down from cocaine.

कोकेनचा अमल उतरल्यावर तुम्ही ठीक होता .

Romantic love is an obsession, it possesses you.

रोमांचित प्रेम हि मात्र तुम्हाला सतत प्रभावित अरीत असते .

You lose your sense of self.

त्यात तुम्ही स्वतःला विसरता .

You can't stop thinking about another human being.

दुसऱ्याचा विचारही तुम्ही करीत नाही

Somebody is camping in your head.

तुमच्या डोक्यात काहीतरी घर करून बसले असते .

As an eighth-century Japanese poet said, "My longing had no time when it ceases."

आठव्या शतकातील जपानी कवी म्हणतो "माझ्या इच्छा आकांक्षा यांना अंत नाही "

Wild is love.

प्रेम अनियंत्रित असते .

And the obsession can get worse when you've been rejected.

आणि ते जेव्हा झिडकारले जाते तेव्हा हा वेडेपणा अधिक वाढतो .

So, right now, Lucy Brown and I, the neuroscientists on our project,

ल्युई ब्राऊन व मी आम्ही न्युरो विशारद

are looking at the data of the people

त माहितीचा अभ्यास करू लागलो ,

who were put into the machine after they had just been dumped.

ज्यांना प्रेमात झिडकारले अश्याच्या मेंदूंची तपासणी केली

It was very difficult actually, putting these people in the machine,

यांना त्या यंत्रान ठेवणे अतिशय जिकीरीचे होते .

because they were in such bad shape.

ते इतक्या दुरवस्थेत होते .

(Laughter)

(हशा)

So anyway, we found activity in three brain regions.

मेंदूच्या तीन भागात हालचाली दिसल्या.

We found activity in the brain region,

या मेंदूतील तीन हालचाली

in exactly the same brain region associated with intense romantic love.

प्रेमाची जाणीव होणाऱ्या मेंदूच्या भागात आढळली .

What a bad deal.

फारच वाईट आहे हे .

You know, when you've been dumped,

तुम्ही बधीर झाला आहात .

the one thing you love to do is just forget about this human being,

तुम्ही या अवस्थेत तुम्ही मानवता विसरता ,

and then go on with your life -- but no, you just love them harder.

या कठोर प्रेमात तुम्ही आपल्या जीवनातील कर्तव्ये विसरता .

As the poet Terence, the Roman poet once said,

प्राचीन रोमन कवी टेरेन्स एकदा म्हणाला

he said, "The less my hope, the hotter my love."

"जितक्या माझ्या अपेक्षा कमी तितके माझे प्रेम उच्च

And indeed, we now know why.

आपल्याला माहित आहे .

Two thousand years later, we can explain this in the brain.

आज दोन हजार वर्षांनी आपण मेंदूचे स्प्ष्टीकरण करू शकतो .

That brain system -- the reward system

मेंदूत बक्षीस देणारी यंत्रणा असते .

for wanting, for motivation, for craving, for focus --

गरजा पूर्तीसाठी ,प्रेरणा देण्यासाठी , भुकेसाठी

becomes more active when you can't get what you want.

ही कार्यन्वित होते विशेषतः तुम्हाला हवे असलेले मिळत नाही तेव्हा .

In this case, life's greatest prize: an appropriate mating partner.

आपल्या जीवनाला सुयोग्य जोडीदार मिळावा ही सर्वात मोठी अपेक्षा असते .

We found activity in other brain regions also --

आपल्याला मेंदूच्या अन्य भागातही याची क्रिया आढळते .

in a brain region associated with calculating gains and losses.

मेंदूचा जो भाग नफ्या तोट्याचा विचार करतो तेथेही याची क्रिया दिसते .

You're lying there, you're looking at the picture,

तुम्ही तेथे राहून एक चित्र पहात आहात .,

and you're in this machine,

येथे मशीन मध्ये आहात .

and you're calculating what went wrong.

विचार करीत काय बरे आपले चुकले ?

What have I lost?

मी काय गमावले

As a matter of fact, Lucy and I have a little joke about this.

ल्युसी व मी यावर विनोद केले आहेत .

It comes from a David Mamet play,

जे डेव्हिड मामेटच्या नाटकावर आधारित आहेत .

and there's two con artists in the play,

त्याच्या नाटकातील दोन प्रतिवादी असतात

and the woman is conning the man,

त्यातील महिला पुरुषांस हिणवते .

and the man looks at the woman and says,

टो त्या स्त्रीकडे बघून म्हणतो ,

"Oh, you're a bad pony, I'm not going to bet on you."

"तू एक नादान घोडी आहेस , तुझ्यावर पैज मी नाही लावणार "

And indeed, it's this part of the brain,

हा मेंदूचा भाग आहे .

the core of the nucleus accumbens,

त्याच्या आतील भागात असलेले केंद्र

that is becoming active as you're measuring your gains and losses.

जाणीव करून देते नफा नुकसानीची .

It's also the brain region that becomes active

हा मेंदूचा क्रियाशील भाग असतो .

when you're willing to take enormous risks for huge gains and huge losses.

तुम्ही मोठ्या फायद्यासाठी प्रचंड तोटा होण्याचा धोका स्वीकारता टो या भागात

Last but not least, we found activity in a brain region

सरतेशेवटी आम्हाला मेंदूत एक हालचाल दिसली

associated with deep attachment to another individual.

ती दुसर्या व्यक्तीच्या सवेद्नेशी खोलवर जोडलेले असते .

No wonder people suffer around the world, and we have so many crimes of passion.

लोक दुखः व गुन्हेगारी वृतीने पछाडलेले आहेत

When you've been rejected in love,

प्रेमात झिडकारल्याचा हा परिणाम आहे.

not only are you engulfed with feelings of romantic love,

रोमांचित प्रेमाच्या भावनेत तुम्ही केवळ नुसते भरलेलेच नसतातt

but you're feeling deep attachment to this individual.

त्या व्यक्तीच्या बद्दल प्रचक़्न्द ओढ असते .

Moreover, this brain circuit for reward is working,

या ठिकाणी मेंदूतील बक्षीस प्रणाली काम करते .

and you're feeling intense energy, intense focus, intense motivation

त्या अवस्थेत तुम्ही अधिक शक्तिशाली उत्साही व कार्यप्रवण होता .

and the willingness to risk it all, to win life's greatest prize.

आयुष्यातील मोठी बक्षीस प्राप्त करण्यासाठी धोकाही स्वीकारता .

So, what have I learned from this experiment

मी या प्रयोगापासून जे शिकले

that I would like to tell the world?

ते जगाला सांगू इच्छिते.

Foremost, I have come to think

मी या विचाराप्रत आले

that romantic love is a drive, a basic mating drive.

की प्रेम ही मिलनाला चालना देणारे असते .

Not the sex drive --

शरीरसुखासाठी नाही

the sex drive gets you looking for a whole range of partners.

शरीरसुखाची लालसा वेगवेगळे जोडीदार शोधते.

Romantic love enables you to focus your mating energy

तर रोमांचकारी प्रेम एकाच व्यक्तीवर एकवटलेले असते .

on just one at a time, conserve your mating energy,

एकाचवेळी मिलनासाठी सर्व शक्ती साठवलेले असते.

and start the mating process with this single individual.

आणि मिलनाची क्रिया या व्यक्तीपासून सुरु होते,

I think of all the poetry that I've read about romantic love,

प्रेमाबद्दल मी ज्या काही कविता ऐकल्यात ,

what sums it up best is something that is said by Plato

त्यांचा अर्थ प्लेटोच्या विचाराशी जुळते . जे त्याने 2000 वर्षापूर्वी सांगितले .

over 2,000 years ago.

तो म्हणतो

He said, "The god of love lives in a state of need.

"या गरजेच्या अवस्थेत परमेश्वर असतो " ही गरज आहे आस आहे

It is a need, it is an urge, it is a homeostatic imbalance.

एकप्रकारची ही शरीराची चयापचयक्रिया संतुलन असते .

Like hunger and thirst, it's almost impossible to stamp out."

भूक.तहान सारखी जी टाळता येत नाही ,

I've also come to believe that romantic love is an addiction:

मी या निर्णयाप्रत आल्ये प्रेम हे एकप्रकारचे व्यसन आहे .

a perfectly wonderful addiction when it's going well,

चांगले चालले तर ते आश्यर्यकारक व्यसन आहे.

and a perfectly horrible addiction when it's going poorly.

जर नीट नसेल तर ते महाभयानक व्यसन ठरते ,

And indeed, it has all of the characteristics of addiction.

व्यसनाधीनतेची सर्व लक्षणे यात दिसतात .

You focus on the person, you obsessively think about them,

तुमचे लक्ष त्या व्यक्तीवर केंद्रित होते तिचाच विचार सतत मनात येतो .

you crave them, you distort reality,

तुम्हाला तिची आस लागते , तुम्ही वास्तवता विसरता

your willingness to take enormous risks to win this person.

ते प्राप्त करण्यासाठी तुम्ही असाधारण धोकेही स्वीकारता .

And it's got the three main characteristics of addiction:

यात व्यसनाधीनतेची तीन लक्षणे दिसतात .

tolerance, you need to see them more, and more, and more;

सहनशीलता तुम्हाला अधिकाधिक वेळा ती दिसावी असे वाटते .

withdrawals;

विथड्रोल पुन्हा व्यसनाकडे वळणे

and last: relapse.

आरोग्य खालावणे.

I've got a girlfriend who's just getting over a terrible love affair.

माझी एक मैत्रीण आहे ती नुकतीच प्रेमाच्या या भयंकर विळख्यातून बाहेर आली

It's been about eight months, she's beginning to feel better.

आठ महिन्यान्त्र ती ठीक झाली .

And she was driving along in her car the other day,

त्यांतरएके दिवशी कार चालवीत होती

and suddenly she heard a song on the car radio

तिने कार रेडीयोतील गाणे ऐकले .

that reminded her of this man.

तिला त्याची आठवण झाली ,

Not only did the instant craving come back,

पण पण एवढ्याने तिची त्याच्याबद्दलची ओढ जागी झाली

but she had to pull over from the side of the road and cry.

ती रस्त्याच्या कडेला थांबून रडली .

So, one thing I would like the medical community,

मी वैद्यकीय विश्वाला तसेच

and the legal community, and even the college community,

कायदे विभागाला व महाविद्यालयांना सांगू इच्छिते ,

to see if they can understand, that indeed, romantic love

तुम्ही ही बाब जाणा.

is one of the most addictive substances on Earth.

हे जगातील सर्वात मोठे महाव्यसन आहे .

I would also like to tell the world that animals love.

मी जगाला सांगू इच्छिते प्राणी ही प्रेम करतात

There's not an animal on this planet

पृथ्वीतलावर असा एकही प्राणी नाही,

that will copulate with anything that comes along.

जो समागम करू इच्छित नाही .

Too old, too young, too scruffy, too stupid, and they won't do it.

फारच च वयस्कर ,फार लहान वेडे हे

Unless you're stuck in a laboratory cage --

यास अपवाद आहेत .

and you know, if you spend your entire life in a little box,

जर तुम्ही तुमचे संपूर्ण आयुष्य एखाद्या खुराड्यात घालविले

you're not going to be as picky about who you have sex with,

तर तुम्ही कोणाशी समागम करावा या बद्दल चोखंदळ होणार नाही .

but I've looked in a hundred species,

मी शंभर प्रजातींचा अभ्यास केला

and everywhere in the wild, animals have favorites.

सर्वत्र दिसून आले की प्राण्यांमध्येही आपली आवड असते ,

As a matter of fact, ethologists know this.

प्राणी वर्तन विशारद हे जाणतात.

There are over eight words for what they call "animal favoritism:"

प्राण्यांच्या या" आवडीसाठी" आठ शब्द आहेत

selective proceptivity, mate choice, female choice, sexual choice.

जोडीदार निवड, मीनाची निवड ,मादीची निवड, आणिं भोगाची निवड

And indeed, there are now three academic articles

याबदल तीन अभ्यासपूर्ण लेख आहेत .

in which they've looked at this attraction,

या आकर्षणाचा त्यांनी अभ्यास केला

which may only last for a second,

जे क्षणभर टिकते ,

but it's a definite attraction,

पण आकर्षण निश्चित असते .

and either this same brain region, this reward system,

मेंदूच्या भागात ही बखीस प्रणाली असते ,

or the chemicals of that reward system are involved.

याशी काही रासायनिक बदल निगडीत असतात.

In fact, I think animal attraction can be instant --

मला वाटते प्राण्यांतील आकर्षण तात्कालिक असते .

you can see an elephant instantly go for another elephant.

एक हत्ती दुसऱ्या हत्तीकडे जाताना तुम्ही पहाता ,

And I think that this is really the origin

मला वाटते हा एक आरंभ बिंदू असतो .

of what you and I call "love at first sight."

यास तुम्ही "प्रथमदर्शनी प्रेम" म्हणता .

People have often asked me

लोक मला अनेकदा विचारतात

whether what I know about love has spoiled it for me.

प्रेमाच्या या माहितीमुळे माझ्यात काही बिघाड झाला काय ?

And I just simply say, "Hardly."

मी त्यावेळी म्हणते :फारच अल्प "

You can know every single ingredient in a piece of chocolate cake,

चोकलेटकेक मधील प्रत्येक घटक तुम्हाला माहित आहे

and then when you sit down and eat that cake,

आणि जेव्हा तुम्ही तो बसून खाता

you can still feel that joy.

तेव्हा तुम्हाला तसाच आनंद मिळतो

And certainly, I make all the same mistakes that everybody else does too,

मी ही इतरांसारखीच चुका करणारी आहे .

but it's really deepened my understanding

याने माझी समज

and compassion, really, for all human life.

आणि मानवी जीवनाबाबत असलेली जाणीव दृढ झाली.

As a matter of fact, in New York, I often catch myself

न्यूयार्क मध्ये तुम्हाला मी आढळेल

looking in baby carriages and feeling a little sorry for the tot.

बाबागाडीतून जाणाऱ्या लहानग्याकडे पहाताना व त्याच्या बद्दल वाईट वाटताना

And in fact, sometimes I feel a little sorry

मला काहीवेळा वाईट वाटते ,

for the chicken on my dinner plate,

माझ्या ताटातील चिकन बद्दल

when I think of how intense this brain system is.

आम्हीजेव्हा विचर करतो किती प्रभावी आहे ही मेंदूतील यंत्रणा

Our newest experiment has been hatched

आमचा नवा सिद्धांत

by my colleague, Art Aron --

जो आर्ट एरोनचा आहे .

putting people who are reporting that they are still in love,

ज्यांना वाटे आपण आजही प्रेमात आहोत

in a long-term relationship, into the functional MRI.

दीर्घकालीन प्रेमात आहोत त्यांच्या मेंदूचा MRI त्याने तपासला ,

We've put five people in so far,

आशा पाचजणांचे मेंदू आम्ही तपासले .

and indeed, we found exactly the same thing.

आम्हाला त्यात असेच आढळले ,

They're not lying.

ते खोटे बोलत नव्हते.

The brain areas associated with intense romantic love

त्यांच्या मेंदूत प्रेमाची खोलवर जाणीव दिसत होती ,

still become active, 25 years later.

ती 25 वर्षानंतरही क्रियाशील होती ,

There are still many questions to be answered

अद्याप खूप प्रश्न अनुत्तरीत आहेत .

and asked about romantic love.

रोमांचित प्रेमाबाबत खूप काही अद्याप विचारले गेले नाही .

The question that I'm working on right this minute --

मी ज्या प्रश्नावर सध्या काम करते

and I'm only going to say it for a second, and then end --

त्याबद्दल थोडक्यात बोलते आणि थांबते ,

is, why do you fall in love with one person, rather than another?

प्रश्न आहे आपण एकाच्याच प्रेमात का पडतो ?

I never would have even thought to think of this,

मी याचा कधी विचार केला नव्हता .

but Match.com, the Internet dating site,

match .com इंटरनेट वरील डेटींग साईटवर

came to me three years ago and asked me that question.

तीन वर्षापूर्वी मी हा प्रश्न स्वतःला विचारला होता .

And I said, I don't know.

मी उत्तरले मला माहित नाही

I know what happens in the brain, when you do become in love,

तुम्ही प्रेमात पडल्यावर मेंदूत काय होते ते मी जाणते ,

but I don't know why you fall in love with one person rather than another.

पण युंही एकाच व्यक्तीच्या प्रेमात का पडता याचे कारण मला माहित नाही.

And so, I've spent the last three years on this.

म्हणून मी यावर तीन वर्षे काम केले .

And there are many reasons that you fall in love with one person

एकाच्याच प्रेमात पडण्याची .

rather than another, that psychologists can tell you.

अनेक करणे आहेत

And we tend to fall in love with somebody from the same socioeconomic background,

आपला कल समान आर्थिक व सामाजिक स्तर असलेल्या व्यक्तीकडे असतो .

the same general level of intelligence, of good looks, the same religious values.

सामान्य बुदिमत्ता सुन्दर दिसणे समान धार्मिक मुल्ये याकडेही कल असतो

Your childhood certainly plays a role, but nobody knows how.

याची सुरवात लहानपणापासून होते कशी ते अद्याप माहित नाही .

And that's about it, that's all they know.

त्यांना माहित असते हे सर्व

No, they've never found

पण त्यांना मार्ग दिसत नाही

the way two personalities fit together to make a good relationship.

चांगले प्रेम जपण्यासाठी दोन व्यक्तिमत्वे कशी एकत्र यावीत ,

So, it began to occur to me

मला आढळले

that maybe your biology pulls you towards some people rather than another.

कदाचित तुमची जैविकता तुम्हाला काहीकडे आकृष्ट करत असेल .

And I have concocted a questionnaire to see to what degree

मी एक प्रश्नावली बनविली आहे कितपत तुम्ही यात बुडाला आहात जाणण्यास

you express dopamine, serotonin, estrogen and testosterone.

तुम्ही डोपोमाईन.सेरोटोनीन , इस्टोजन स्टेस्टोस्टेरोन प्रदर्शित करता

I think we've evolved four very broad personality types

आपली स्थूलमानाने चार व्यक्तिमत्वे विकसित झाली आहेत .

associated with the ratios of these four chemicals in the brain.

ती या चार हार्मोन्सच्या गुणोतरावर आधारित आहेत .

And on this dating site that I have created, called Chemistry.com,

या डेटींग साईट वर मी chemistry,com निर्माण केली आहे.

I ask you first a series of questions

मी प्रश्नांच्या पहिल्या मालिकेस सुरवात करते

to see to what degree you express these chemicals,

पाहू या तुम्ही किती प्रगट करता या रसायनांना

and I'm watching who chooses who to love.

मी पहाते कोण कोणास प्रेमासाठी निवडते.

And 3.7 million people have taken the questionnaire in America.

370 लक्ष लोकांना ही प्रश्न्वली दिली होती .

About 600,000 people have taken it in 33 other countries.

यात 33 देशातील 60,000 जण होते

I'm putting the data together now,

मी ही सर्व माहिती एकत्र करीत आहे .

and at some point -- there will always be magic to love,

आणि एक वेळ येईल जादुई प्रेमाची

but I think I will come closer to understanding

मी हे जाणण्याच्या जवळ आले आहे

why it is you can walk into a room and everybody is from your background,

तुम्ही जेव्हा एका खोलीतून जाता तेथे अन्य ही आहेत

your same general level of intelligence, good looks,

तुमच्या सामान्य बुदिमत्तेच्या पातळीचे तुम्हाला अनुरूप सुंदरतेचे.

and you don't feel pulled towards all of them.

तरीही तुम्ही त्यांच्या प्रेमात पडत नाही .

I think there's biology to that.

याचे कारण जैविक आहे

I think we're going to end up, in the next few years,

याचे उत्तर काही वर्षात मिळेल

to understand all kinds of brain mechanisms

that pull us to one person rather than another.

जी यंत्रणा आपल्याला एकाकडेच का आकृष्ट करते अन्यकडे का नाही

So, I will close with this.

मी हे सांगून येथे थांबते.

These are my older people.

हे माझे वृद्ध आहेत

Faulkner said, "The past is not dead, it's not even past."

फौल्क्नेर म्हणतो " भूतकाळ कधी संपत नसतो तो भूतकाळ नसतोच मुळी "

Indeed, we carry a lot of luggage from our yesteryear in the human brain.

आपण आपल्या मेंदूत कालचे ओझे वाहत असतो

And so, there's one thing that makes me pursue my understanding of human nature,

मला माझ्या मानवी स्वभावाच्या अभ्यासासाठी एक गोष्टीने प्रेरित केले

and this reminds me of it.

त्याचे मला स्मरण झाले

These are two women.

दोन महिला आहेत

Women tend to get intimacy differently than men do.

यांनानिकट यावेसे वाटते , पुरुषाहून भिन्न प्रकारे

Women get intimacy from face-to-face talking.

महिला समोरासमोर येऊन बोलताना निकट येतात

We swivel towards each other,

आपण एकमेकांशी जुडतो

we do what we call the "anchoring gaze" and we talk.

आपण याला" अन्केरिंग गेज" म्हणतो

This is intimacy to women.

महिलांबाबत निक्त्तेची ही भावना

I think it comes from millions of years

लाखो वर्षापासून अस्तित्वात आहे .

of holding that baby in front of your face,

लहान बाळाला तुमच्या चेहऱ्या समोर आणताना

cajoling it, reprimanding it, educating it with words.

स्तुती करताना .रागवताना , शब्दांनी शिकविताना

Men tend to get intimacy from side-by-side doing.

माणसाठी असे आढळते

As soon as one guy looks up, the other guy will look away.

एक दुसऱ्याकडे पहातो तेव्हा दुसरा लक्ष वळवितो .

(Laughter)

(हशा )

I think it comes from millions of years sitting behind the bush,

लाखो वर्षपासून हे चालत आले आहे झुडूपामागे बसून .

looking straight ahead, trying to hit that buffalo on the head with a rock.

सरळ पाहत समोरील म्हशीच्या डोक्यावर दगड मारीत

I think, for millions of years, men faced their enemies,

लाखो वर्षापासून माणसे शत्रूशी लढतात

they sat side-by-side with friends.

हे करताना ते आपल्या मित्रासोबत जवळ बसतात

So my final statement is: love is in us.

म्हणून मी शेवटी म्हणते "प्रेम आपल्यातच असते "

It's deeply embedded in the brain.

ते मेंदूतच जडलेले असते ,

Our challenge is to understand each other.

आव्हान असते एकमेकांना जाणण्याचे

Thank you.

आभारी आहे .

(Applause)

(टाळ्या )