The mind behind Tesla, SpaceX, SolarCity ... | Elon Musk

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Khanh Do-Bao Reviewer: Phuc Hoang

Chris Anderson: Elon, what kind of crazy dream

Chris Anderson: Elon, giấc mơ cháy bỏng nào đã khiến

would persuade you to think of trying

anh nghĩ tới việc tham gia

to take on the auto industry and build an all-electric car?

ngành ô tô và chế tạo ô tô điện?

Elon Musk: Well, it goes back to when I was in university.

Elon Musk: Vâng, hồi còn học đại học

I thought about, what are the problems that are most likely

tôi ngẫm nghĩ, những vấn đề nào có khả năng

to affect the future of the world or the future of humanity?

ảnh hưởng tới tương lai thế giới và nhân loại nhất?

I think it's extremely important that we have sustainable transport

Tôi nghĩ rằng hệ thống vận tải

and sustainable energy production.

và sản xuất năng lượng bền vững là cực kỳ quan trọng.

That sort of overall sustainable energy problem

Vấn đề năng lượng bền vững

is the biggest problem that we have to solve this century,

là vấn đề quan trọng nhất chúng ta cần giải quyết trong thế kỉ này,

independent of environmental concerns.

độc lập với các vấn đề môi trường.

In fact, even if producing CO2 was good for the environment,

Thậm chí ngay cả khi sản xuất CO2 có lợi cho môi trường

given that we're going to run out of hydrocarbons,

chúng ta vẫn sẽ cạn kiệt nguồn hydrocarbon,

we need to find some sustainable means of operating.

chúng ta cần tìm ra phương thức vận hành bền vững.

CA: Most of American electricity comes from

CA: Hầu hết điện năng của nước Mỹ là từ

burning fossil fuels.

việc đốt nhiên liệu hóa thạch mà ra.

How can an electric car that plugs into that electricity help?

Vậy xe điện sử dụng nguồn điện này có thể cải thiện điều gì?

EM: Right. There's two elements to that answer.

EM: Đúng vậy. Có 2 lý do cho việc này.

One is that, even if you take the same source fuel

Một là, ngay cả khi bạn sử dụng nguồn nhiên liệu tương tự

and produce power at the power plant

và sản xuất điện tại các nhà máy

and use it to charge electric cars, you're still better off.

và sử dụng nó để nạp cho ô tô điện, bạn vẫn được lợi.

So if you take, say, natural gas,

Vì vậy ví dụ như khí thiên nhiên,

which is the most prevalent hydrocarbon source fuel,

đó là nguồn các-bon hữu cơ phổ biến nhất,

if you burn that in a modern

nếu đốt lượng các-bon này trong một

General Electric natural gas turbine,

tua bin đốt khí tự nhiên thường tại nhà máy điện,

you'll get about 60 percent efficiency.

bạn đạt hiệu suất khoảng 60%.

If you put that same fuel in an internal combustion engine car,

Nếu cho cùng lượng nhiên liệu vào xe động cơ đốt trong,

you get about 20 percent efficiency.

hiệu suất chỉ còn 20%.

And the reason is, in the stationary power plant,

Và lý do là, trong nhà máy điện,

you can afford to have something that weighs a lot more,

bạn có khả năng đốt một lượng nhiên liệu lớn hơn,

is voluminous,

đồ sộ,

and you can take the waste heat

và bạn có thể lấy nhiệt thừa

and run a steam turbine and generate

và chạy một tua bin nước,

a secondary power source.

tạo nguồn điện thứ hai.

So in effect, even after you've taken transmission loss into account and everything,

Vì vậy, trong thực tế, kể cả khi bạn tính đến tổn thất trong quá trình truyền tải và mọi thứ,

even using the same source fuel, you're at least twice as better off

cả khi sử dụng nguồn nhiên liệu tương tự, hiệu quả tốt hơn gấp đôi

charging an electric car, then burning it at the power plant.

khi ta sạc điện cho ô tô, rồi sau đó mới đốt nhiên liệu ở nhà máy điện.

CA: That scale delivers efficiency.

CA: Điểm đó mang lại hiệu quả.

EM: Yes, it does.

EM: Vâng, đúng vậy.

And then the other point is, we have to have sustainable means

Còn một vấn đề khác, chúng ta phái có nguồn năng lượng bền vững

of power generation anyway, electricity generation.

cho thế hệ năng lượng mới, thế hệ năng lượng điện.

So given that we have to solve sustainable electricity generation,

Chúng ta phải giải quyết vấn đề về nguồn điện bền vững,

then it makes sense for us to have electric cars

thì các các ô tô điện mới phát huy được tác dụng

as the mode of transport.

như là một dạng giao thông.

CA: So we've got some video here

CA: Chúng ta có đoạn video

of the Tesla being assembled,

về việc lắp ráp của Tesla

which, if we could play that first video --

ta sẽ xem đoạn video đầu

So what is innovative about this process in this vehicle?

Vậy có điều gì sáng tạo trong quy trình sản xuất những chiếc xe này?

EM: Sure. So, in order to accelerate the advent of electric transport,

EM: Để thúc đấy sự ra đời của các phương tiện giao thông chạy điện,

and I should say that I think, actually,

và tôi muốn nói là tôi nghĩ, thực tế là,

all modes of transport will become fully electric

toàn bộ các dạng giao thông sẽ chuyển sang chạy điện toàn bộ

with the ironic exception of rockets.

với một ngoại lệ đó là tên lửa.

There's just no way around Newton's third law.

Không cách nào tránh được định luật III của Newton mà.

The question is how do you accelerate

Câu hỏi đặt ra là làm sao để chúng ta thúc đẩy

the advent of electric transport?

sự phát triển của phương tiện giao thông chạy điện?

And in order to do that for cars, you have to come up with

Và để để làm việc đó đối với ô tô, bạn phải có được

a really energy efficient car,

một chiếc ô tô thực sự hiệu quả về năng lượng,

so that means making it incredibly light,

có nghĩa là xe phải cấu tạo thật nhẹ,

and so what you're seeing here

và đó là thứ mà các bạn đang nhìn đây

is the only all-aluminum body and chassis car

đây là chiếc xe mà vỏ và khung gầm được làm hoàn toàn bằng nhôm

made in North America.

được chế tạo ở Bắc Mỹ.

In fact, we applied a lot of rocket design techniques

Thực tế, chúng tôi đã áp dụng rất nhiều kỹ thuật thiết kế hỏa tiễn

to make the car light despite having a very large battery pack.

để làm cho xe nhẹ đi mặc dù có khối ắc quy lớn.

And then it also has the lowest drag coefficient

Và khi đó nó cũng có lực ma sát ít nhất

of any car of its size.

so với loại xe cùng cỡ.

So as a result, the energy usage is very low,

Vì thế, kết quả là năng lượng sử dụng sẽ rất thấp,

and it has the most advanced battery pack,

và nó có khối ắc quy tân tiến nhất,

and that's what gives it the range that's competitive,

và điều đó tạo nên yếu tố cạnh tranh

so you can actually have on the order of a 250-mile range.

để được xuất hiện trên dòng động cơ 250 dặm.

CA: I mean, those battery packs are incredibly heavy,

CA: Tôi thấy khối ắc quy cực kỳ nặng.

but you think the math can still work out intelligently --

vậy anh vẫn cho là tính toán

by combining light body, heavy battery,

bù trừ thân xe nhẹ với ắc quy nặng

you can still gain spectacular efficiency.

sẽ vẫn cho ra hiệu quả mong đợi.

EM: Exactly. The rest of the car has to be very light

EM: Chính xác. Phần còn lại của chiếc xe phải cực nhẹ

to offset the mass of the pack,

để đỡ bớt phần nặng,

and then you have to have a low drag coefficient so that you have good highway range.

và rồi chiếc xe phải có sức kéo tốt để đạt hiệu quả đường dài.

And in fact, customers of the Model S

Thực ra, những khách hàng của dòng xe S

are sort of competing with each other

đang cạnh tranh với nhau

to try to get the highest possible range.

để đạt được quãng đường dài nhất.

I think somebody recently got 420 miles out of a single charge.

Tôi nghĩ có người mới đây đi được tận 420 dặm trong một lần lên sạc.

CA: Bruno Bowden, who's here, did that,

CA: Đó là Bruno Bowden, có mặt ở đây,

broke the world record.EM: Congratulations.

phá kỷ lục thế giới. EM: Xin chúc mừng.

CA: That was the good news. The bad news was that

CA: Đó là tin tốt. Tin xấu là để đạt

to do it, he had to drive at 18 miles an hour constant speed

vận tốc đó, anh ấy phải lái với vận tốc 18 dặm một giờ

and got pulled over by the cops. (Laughter)

và bị cảnh sát bắt. (cười)

EM: I mean, you can certainly drive --

EM: Ý tôi là, bạn cũng lái được...

if you drive it 65 miles an hour,

Nếu bạn lái 65 dặm một giờ,

under normal conditions,

trong điều kiện bình thường,

250 miles is a reasonable number.

250 dặm là quãng đường thông thường.

CA: Let's show that second video

CA: GIờ ta hãy xem video thứ hai

showing the Tesla in action on ice.

quay chiếc Tesla chạy trên băng.

Not at all a dig at The New York Times, this, by the way.

Không hẳn là moi móc ở tờ The New York Times.

What is the most surprising thing about the experience

Đối với anh trải nghiệm nào trong việc lái xe Tesla

of driving the car?

là đáng ngạc nhiên nhất?

EM: In creating an electric car,

EM: Trong việc chế tạo xe điện,

the responsiveness of the car is really incredible.

khả năng phản ứng của nó rất đáng kinh ngạc,

So we wanted really to have people feel as though

Chúng tôi thật sự muốn người lái cảm nhận như

they've almost got to mind meld with the car,

họ hoà tâm trí cùng với chiếc xe vậy,

so you just feel like you and the car are kind of one,

kiểu như bạn và xe là một thực thể,

and as you corner and accelerate, it just happens,

bạn cua và tăng tốc, nó tăng tốc ngay,

like the car has ESP.

như thể xe có hệ thống chống lắc.

You can do that with an electric car because of its responsiveness.

Xe điện mới làm được như thế.

You can't do that with a gasoline car.

Xe chạy xăng thì không.

I think that's really a profound difference,

Tôi nghĩ đó là điểm khác biệt lớn

and people only experience that when they have a test drive.

mà người ta cảm nhận được khi lái thử.

CA: I mean, this is a beautiful but expensive car.

CA: Nó là chiếc xe đẹp nhưng đắt tiền.

Is there a road map where this becomes

Có cách nào để nó trở thành

a mass-market vehicle?

sản phẩm thông thường không?

EM: Yeah. The goal of Tesla has always been

EM: Có. Mục đích của xe Tesla luôn là như vậy.

to have a sort of three-step process,

có quá trình ba bước, trong đó

where version one was an expensive car at low volume,

phiên bản một là số lượng nhỏ giá thành cao,

version two is medium priced and medium volume,

phiên bản hai là số lượng trung giá trung,

and then version three would be low price, high volume.

và ba là xe cỡ lớn giá thấp.

So we're at step two at this point.

Hiện giờ chúng tôi đang ở phiên bản hai.

So we had a $100,000 sports car, which was the Roadster.

Phiên bản xe Roadster giá 100.000 đô.

Then we've got the Model S, which starts at around 50,000 dollars.

Phiên bản kia là dòng S, giá khởi điểm 50.000 đô.

And our third generation car, which should hopefully

Loại xe đời thứ ba, dự kiến sẽ

be out in about three or four years

ra thị trường trong 3, 4 năm tới,

will be a $30,000 car.

có giá 30.000 đô.

But whenever you've got really new technology,

Mỗi khi công nghệ mới ra đời

it generally takes about three major versions

thường trải qua ba phiên bản chính

in order to make it a compelling mass-market product.

để đủ sức hấp dẫn trên thị trường sản xuất hàng loạt.

And so I think we're making progress in that direction,

Chúng tôi đang phát triển theo ba bước đó,

and I feel confident that we'll get there.

nên tôi tự tin sẽ ra được thị trường lớn.

CA: I mean, right now, if you've got a short commute,

CA: Hiện giờ, nếu chỉ lái đoạn ngắn,

you can drive, you can get back, you can charge it at home.

ta có thể lái đi, rồi lái về sạc ở nhà.

There isn't a huge nationwide network of charging stations now that are fast.

Hiên giờ chưa có trạm sạc điện nhanh rộng rãi trên cả nước

Do you see that coming, really, truly,

Anh có ý tưởng nào về việc đó,

or just on a few key routes?

hay chỉ dựng trạm sạc vài nơi chính yếu?

EM: There actually are far more charging stations

EM: Thực ra có nhiều trạm sạc

than people realize,

hơn mọi người tưởng.

and at Tesla we developed something

Công ty Tesla đang xây dựng công nghệ

called a Supercharging technology,

gọi là công nghệ Sạc cấp tốc,

and we're offering that if you buy a Model S

đi kèm với dòng sản phẩm S

for free, forever.

miễn phí mãi mãi.

And so this is something that maybe a lot of people don't realize.

Đây cũng là điều chắc ít người biết đến.

We actually have California and Nevada covered,

Chúng tôi đã được bang California và Nevada thông qua,

and we've got the Eastern seaboard

các bang bờ Đông thông qua,

from Boston to D.C. covered.

từ Boston cho đến D.C.

By the end of this year, you'll be able to drive

Đến cuối năm nay, bạn có thể lái

from L.A. to New York

từ L.A đến New York

just using the Supercharger network,

sử dụng hệ thống trạm sạc cấp tốc,

which charges at five times the rate of anything else.

sạc nhanh hơn năm lần so với mọi loại sạc khác.

And the key thing is to have a ratio of drive to stop,

Điểm chính yếu là tỷ lệ nghỉ đỗ

to stop time, of about six or seven.

chừng sáu hay bảy lần thôi.

So if you drive for three hours,

Nếu lái khoảng ba tiếng,

you want to stop for 20 or 30 minutes,

bạn sẽ dừng 20, 30 phút,

because that's normally what people will stop for.

thường mọi người dừng nghỉ chân chừng đấy.

So if you start a trip at 9 a.m.,

Bạn khời hành lúc 9h sáng,

by noon you want to stop to have a bite to eat,

tới trưa dừng ăn chút ít,

hit the restroom, coffee, and keep going.

đi vệ sinh, mua thức uống, rồi đi tiếp.

CA: So your proposition to consumers is, for the full charge, it could take an hour.

CA: Vậy đề xuất của anh với khách hàng là, để sạc đầy bình mất chừng một giờ.

So it's common -- don't expect to be out of here in 10 minutes.

Cũng bình thường thôi... Đừng mong đi tiếp trong 10 phút.

Wait for an hour, but the good news is,

Chờ 1 tiếng đi, nhưng có sao đâu,

you're helping save the planet,

bạn đang cứu Trái Đất.

and by the way, the electricity is free. You don't pay anything.

Vả lại, điện miễn phí mà. Bạn có phải trả tiền đâu.

EM: Actually, what we're expecting is for people

EM: Thực ra điều tôi kỳ vọng là khách hàng

to stop for about 20 to 30 minutes, not for an hour.

chỉ dừng 20, 30 phút, không phải một tiếng.

It's actually better to drive for about maybe 160, 170 miles

Tốt hơn là lái thẳng 160, 170 dặm

and then stop for half an hour

rồi nghỉ nửa tiếng

and then keep going.

rồi tiếp tục hành trình.

That's the natural cadence of a trip.

Thế mới là nhịp điệu của chuyến đi.

CA: All right. So this is only one string to your energy bow.

CA: Được rồi. Vậy đấy là một ý tưởng của anh giải quyết vấn đề năng lượng.

You've been working on this solar company SolarCity.

Anh đang làm việc với công ty năng lượng mặt trời SolarCity.

What's unusual about that?

Có điều gì đặc biệt ở đây không?

EM: Well, as I mentioned earlier,

EM: Như tôi có nói trước đó,

we have to have sustainable electricity production

chúng tôi sản xuất điện bền vững

as well as consumption,

cũng như tiêu thụ điện,

so I'm quite confident that the primary means

nên tôi khá tự tin nguồn điện chính yếu

of power generation will be solar.

sẽ là năng lượng mặt trời.

I mean, it's really indirect fusion, is what it is.

Ý tôi là năng lượng mặt trời là gián tiếp thôi.

We've got this giant fusion generator in the sky called the sun,

Chúng ta có nhà máy phát điện khổng lồ mặt trời rồi,

and we just need to tap a little bit of that energy

chỉ cần tận dụng một phần nhỏ năng lượng đó

for purposes of human civilization.

cho mục đích phục vụ xã hội con người.

What most people know but don't realize they know

Điều nhiều người không biết là họ biết,

is that the world is almost entirely solar-powered already.

rằng phần lớn thế giới đã chạy bằng năng lượng mặt trời.

If the sun wasn't there, we'd be a frozen ice ball

Mặt trời mà không tồn tại, ta đã thành quả cầu tuyết từ lâu

at three degrees Kelvin,

quả cầu âm 270 độ C.

and the sun powers the entire system of precipitation.

Mặt trời cung cấp năng lượng cho hệ thống khí quyển.

The whole ecosystem is solar-powered.

Toàn bộ hệ sinh thái phụ thuộc vào năng lượng mặt trời.

CA: But in a gallon of gasoline, you have,

CA: Nhưng trong mỗi 3.7 lít xăng

effectively, thousands of years of sun power

là hàng nghìn năm năng lương

compressed into a small space,

tích tụ lại trong một bình chất lỏng

so it's hard to make the numbers work right now on solar,

nên thật khó mà so sánh hay cạnh tranh với

and to remotely compete with, for example, natural gas,

ví dụ như khí đốt tự nhiên, dầu mỏ

fracked natural gas. How are you going to build a business here?

Làm sao ta có thể xây dựng việc kinh doanh?

EM: Well actually, I'm confident that solar

EM: Chà thực ra thì tôi tự tin rằng năng lượng mặt trời

will beat everything, hands down, including natural gas.

sẽ đánh bại mọi loại năng lượng khác, kể cả khí đốt tự nhiên

(Applause)CA: How?

(Vỗ tay) CA: Sao lại thế?

EM: It must, actually. If it doesn't, we're in deep trouble.

EM: Phải như thế thôi. Nếu không chúng ta gặp rắc rối lớn.

CA: But you're not selling solar panels to consumers.

CA: Nhưng anh không bán tấm năng lượng mặt trời

What are you doing?

Anh đang sử dụng nó làm gì?

EM: No, we actually are. You can buy a solar system

EM: Chúng tôi có bán đấy chứ. Khách hàng có thể mua

or you can lease a solar system.

hoặc thuê hệ thống năng lượng.

Most people choose to lease.

Đa số mọi người chọn thuê.

And the thing about solar power is that

Năng lượng mặt trời có ưu điểm không đòi hỏi

it doesn't have any feed stock or operational costs,

dự trữ trong kho hay phí hoạt động kho bãi,

so once it's installed, it's just there.

một khi lắp đặt xong, ta dùng được mãi.

It works for decades. It'll work for probably a century.

Dùng được nhiều thập kỷ. Có khi cả một thế kỷ.

So therefore, the key thing to do is to get the cost

Thế nên, chủ yếu là phải giảm giá

of that initial installation low,

lắp đặt ban đầu thấp nhất

and then get the cost of the financing low,

và sử dụng tài chính đầu tư thấp,

because that interest -- those are the two factors that drive the cost of solar.

bởi tiền lãi chính là một nhân tố đẩy cao giá năng lượng mặt trời.

And we've made huge progress in that direction,

Chúng tôi đang phát triển theo hướng đó,

and that's why I'm confident we'll actually beat natural gas.

nên tôi tự tin sẽ đánh bại được khí đốt tự nhiên.

CA: So your current proposition to consumers is,

CA: Để xuất hiện tại của anh với khách hàng là

don't pay so much up front.

ban đầu họ trả phí thấp.

EM: Zero.CA: Pay zero up front.

EM: MIễn phí. CA: Miễn phí ban đầu.

We will install panels on your roof.

Bên anh sẽ cài đặt tấm mặt trời trên mái nhà họ

You will then pay, how long is a typical lease?

rồi họ trả tiền sau. Vậy hạn thuê là bao lâu?

EM: Typical leases are 20 years,

EM: Hạn thuê thường là 20 năm.

but the value proposition is, as you're sort of alluding to, quite straightforward.

nhưng vị trí định giá, như anh đang ám chỉ, khá thẳng thắn

It's no money down, and your utility bill decreases.

không phải đặt cọc, và tiền điện còn bớt đi.

Pretty good deal.

Giao dịch lời đấy chứ.

CA: So that seems like a win for the consumer.

CA: Có vẻ như là tin tốt cho khách hàng.

No risk, you'll pay less than you're paying now.

Không rủi ro, trả tiền ít hơn về sau.

For you, the dream here then is that --

Với anh, giấc mơ ở đây là...

I mean, who owns the electricity from those panels for the longer term?

Tức là, về lâu dài ai sở hữu điện tạo ra từ tấm phản này?

I mean, how do you, the company, benefit?

Công ty anh sẽ kiếm lời như thế nào?

EM: Well, essentially,

EM: Về bản chất thì,

SolarCity raises a chunk of capital

SolarCity kêu gọi một khoản tiền vốn

from say, a company or a bank.

coi như là từ một công ty hay ngân hàng,

Google is one of our big partners here.

Google cũng là một đối tác.

And they have an expected return on that capital.

Họ mong đợi khoản lãi từ số tiền vốn đó.

With that capital, SolarCity purchases and installs the panel on the roof

Từ số vốn đó SolarCity mua và lắp đặt tấm phản quang trên mái nhà

and then charges the homeowner or business owner

với giá một tháng thuê cho chủ nhà hay chủ doanh nghiệp,

a monthly lease payment, which is less than the utility bill.

vẫn rẻ hơn tiền điện nước.

CA: But you yourself get a long-term commercial benefit from that power.

CA: Và bản thân anh cũng có khoản lợi tài chính dài hạn từ đó.

You're kind of building a new type of distributed utility.

Anh đang xây dựng hệ thống phân phối điện kiểu mới.

EM: Exactly. What it amounts to

EM: Chính xác. Điều đó sẽ đóng góp

is a giant distributed utility.

vào việc phân phối một lượng lớn điện năng.

I think it's a good thing, because utilities

Một điều tốt, bởi điện đang bị

have been this monopoly, and people haven't had any choice.

độc quyền, người dân không có sự lựa chọn.

So effectively it's the first time

Lần đầu tiên có sự cạnh tranh

there's been competition for this monopoly,

với thế độc quyền này,

because the utilities have been the only ones

vì trước nay điện nước thuộc về chủ sở hữu

that owned those power distribution lines, but now it's on your roof.

đường dây phân phối, nhưng giờ điện có ngay trên trần nhà bạn.

So I think it's actually very empowering

Điều đó thực sự trao quyền cho

for homeowners and businesses.

các chủ hộ và chủ doanh nghiệp.

CA: And you really picture a future

CA: Anh thật sự nhìn thấy được viễn cảnh

where a majority of power in America,

trong một, hai thập kỷ tới hoặc trong lúc anh còn sống

within a decade or two, or within your lifetime, it goes solar?

ở Mỹ đa phần năng lượng sẽ đi thành mặt trời cả?

EM: I'm extremely confident that solar will be at least a plurality of power,

EM: Tôi cực kỳ tin tưởng năng lượng mặt trời sẽ trở thành năng lượng đa phần,

and most likely a majority,

có thể là nguồn năng lượng chính,

and I predict it will be a plurality in less than 20 years.

tôi tiên đoán có thể là trong 20 năm nữa.

I made that bet with someone —CA: Definition of plurality is?

Tôi có cá cược điều này với một người. CA: Định nghĩa năng lượng đa phần?

EM: More from solar than any other source.

EM: Năng lượng từ mặt trời nhiều hơn các nguồn khác

CA: Ah. Who did you make the bet with?

CA: À. Anh cá cược với ai thế?

EM: With a friend who will remain nameless.

EM: Với một người bạn xin được giấu tên.

CA: Just between us. (Laughter)

CA: Nói cho tôi nghe thôi. (Cười)

EM: I made that bet, I think, two or three years ago,

EM: Tôi cá cược chừng hai, ba năm trước,

so in roughly 18 years,

tức là khoảng 18 năm nữa,

I think we'll see more power from solar than any other source.

tôi nghĩ năng lượng từ mặt trời sẽ áp đảo các nguồn khác.

CA: All right, so let's go back to another bet that you made

CA: Giờ hãy nói về cuộc cá cược

with yourself, I guess, a kind of crazy bet.

anh đặt ra với bản thân, tôi đoán vậy, khá điên rồ.

You'd made some money from the sale of PayPal.

Anh cũng kiếm được kha khá từ Paypal.

You decided to build a space company.

Rồi anh đi mở công ty du hành vũ trụ.

Why on Earth would someone do that?

Sao lại lại có người lại dư hơi đi làm thế nhỉ?

(Laughter)

(Cười)

EM: I got that question a lot, that's true.

EM: Tôi cũng hay bị hỏi thế lắm.

People would say, "Did you hear the joke about the guy

Mọi người hay nói, "Bạn nghe chuyện cười về cái ông

who made a small fortune in the space industry?"

vừa kiếm được một ít tiền trong ngành vũ trụ chưa?"

Obviously, "He started with a large one," is the punchline.

Dĩ nhiên rồi. Câu gây cười là: "Cái ông khởi nghiệp với bộn tiền chứ gì."

And so I tell people, well, I was trying to figure out

Cho nên tôi hay trả lời là, ừ thì tôi đang tìm cách

the fastest way to turn a large fortune into a small one.

tiêu tiền làm sao cho mau hết.

And they'd look at me, like, "Is he serious?"

Thế là mọi người nhìn tôi kiểu: "Anh ta nói thật à?"

CA: And strangely, you were. So what happened?

CA: Lạ lùng thay, anh nói thật. Chuyện gì đã xảy ra?

EM: It was a close call. Things almost didn't work out.

EM: Mọi chuyện suýt nữa thì vỡ lở.

We came very close to failure,

Chúng tôi rất gần đến sạt nghiệp rồi.

but we managed to get through that point in 2008.

nhưng cũng xoay sở qua giai đoạn đó năm 2008.

The goal of SpaceX is to try to advance rocket technology,

Mục tiêu của SpaceX là nâng tầm công nghệ tên lửa,

and in particular to try to crack a problem

và giải quyết vấn đề sống còn

that I think is vital

đó là

for humanity to become a space-faring civilization,

biến mọi người trở thành hành khách vũ trụ,

which is to have a rapidly and fully reusable rocket.

muốn vậy phải sớm có tên lửa có thể tái sử dụng.

CA: Would humanity become a space-faring civilization?

CA: Nhân loại có thể trở thành hành khách vũ trụ ư?

So that was a dream of yours, in a way, from a young age?

Đó là giấc mơ của anh từ tấm bé?

You've dreamed of Mars and beyond?

Anh luôn mơ tới sao Hoả và hơn thế nữa?

EM: I did build rockets when I was a kid,

EM: Lúc nhỏ tôi có hay xây tên lửa,

but I didn't think I'd be involved in this.

nhưng không nghĩ tôi sẽ tham gia vào chuyện này.

It was really more from the standpoint of

Chuyện kinh doanh du hành vũ trụ

what are the things that need to happen in order for

bắt nguồn từ góc nhìn về tương lai

the future to be an exciting and inspiring one?

làm sao cho nó trở nên thú vị đầy cảm hứng.

And I really think there's a fundamental difference,

Tôi nghĩ điều khác biệt cơ bản là

if you sort of look into the future,

nếu bạn nhìn vào tương lai,

between a humanity that is a space-faring civilization,

giữa loài người có thể du hành vũ trụ

that's out there exploring the stars, on multiple planets,

khám phá các vì sao, các hành tinh khác

and I think that's really exciting,

thì thật thú vị biết bao,

compared with one where we are forever confined to Earth

so với loài người bị giam mãi trên Trái Đất

until some eventual extinction event.

chờ đến ngày diệt vong.

CA: So you've somehow slashed the cost of building

CA: Vậy là bằng cách nào đó anh đã cắt giảm một giá thành sản xuất

a rocket by 75 percent, depending on how you calculate it.

một chiếc hoả tiễn xuống 75%, tuỳ cách tính.

How on Earth have you done that?

Làm cách nào anh làm được thế?

NASA has been doing this for years. How have you done this?

NASA nắm quyền rất lâu rồi. Anh can thiệp ra sao?

EM: Well, we've made significant advances

EM: À, chúng tôi có tiến bộ lớn về

in the technology of the airframe, the engines,

công nghệ phóng không, động cơ,

the electronics and the launch operation.

chương trình điện tử và phóng hỏa tiễn.

There's a long list of innovations

Có cả một danh sách dài những phát minh

that we've come up with there

tôi có thể nghĩ ra nhưng

that are a little difficult to communicate in this talk, but --

hơi khó để công bố ở đây, nên...

CA: Not least because you could still get copied, right?

CA: Không phải vì anh sợ bị chôm ý tưởng đấy chứ?

You haven't patented this stuff. It's really interesting to me.

Anh vẫn chưa đăng kí bản quyền, tôi lấy làm lạ.

EM: No, we don't patent.CA: You didn't patent because you think it's

EM: Không, chúng tôi không đăng kí bản quyền. CA: Đó là vì anh nghĩ đăng kí sẽ

more dangerous to patent than not to patent.

nguy hiểm hơn không đăng ký à?

EM: Since our primary competitors are national governments,

EM: Do đối thủ cạnh tranh chính của chúng tôi là chính phủ,

the enforceability of patents is questionable.(Laughter) (Applause)

nên việc đăng kí bản quyền hơi rắc rối chút.

CA: That's really, really interesting.

(Cười) (Vỗ tay) CA: Thật đáng quan tâm.

But the big innovation is still ahead,

Anh vẫn chưa nói về phát minh lớn

and you're working on it now. Tell us about this.

anh đang nghiên cứu. Hãy nói với chúng tôi về điều đó.

EM: Right, so the big innovation—

EM: Vâng, phát minh lớn ở đây là...

CA: In fact, let's roll that video and you can talk us through it, what's happening here.

CA: Để tôi bật clip lên và anh diễn giải theo nhé?

EM: Absolutely. So the thing about rockets is that

EM: Được thôi. Nói chung các hoả tiễn

they're all expendable.

chúng đều phát triển thêm được.

All rockets that fly today are fully expendable.

Tất cả các hoả tiễn từng được phóng đều thế.

The space shuttle was an attempt at a reusable rocket,

Tàu con thoi cũng là một nỗ lực xây tàu tái sử dụng,

but even the main tank of the space shuttle was thrown away every time,

nhưng đến thùng xăng cũng toàn bị vứt di,

and the parts that were reusable

trong khi phần có thể tái sử dụng

took a 10,000-person group nine months to refurbish for flight.

cần tới nhóm 10.000 người tu sửa trong chín tháng.

So the space shuttle ended up costing a billion dollars per flight.

Thế là con tàu ngốn tới cả tỷ đô một lần bay.

Obviously that doesn't work very well for —

Hẳn là điều đó không được ưu ái lắm...

CA: What just happened there? We just saw something land?

CA: Chuyện gì vừa xảy ra? Có gì vừa hạ cánh à?

EM: That's right. So it's important that the rocket stages

Em: Đúng vậy. Quan trọng là các phần của hoả tiễn

be able to come back, to be able to return to the launch site

có thể quay trở lại bệ phóng để lại có thể

and be ready to launch again within a matter of hours.

được phóng lần nữa trong vòng vài giờ.

CA: Wow. Reusable rockets.EM: Yes. (Applause)

CA: Chà. Hoả tiễn tái sử dụng. EM: Đúng vậy. (Vỗ tay)

And so what a lot of people don't realize is,

Điều nhiều người không biết là,

the cost of the fuel, of the propellant, is very small.

phí nhiên liệu, của máy đẩy là rất ít.

It's much like on a jet.

Chỉ bằng máy bay thường,

So the cost of the propellant is about .3 percent

nên giá trị của máy đẩy chỉ chiếm 0.3%

of the cost of the rocket.

của giá cả chiếc hoả tiễn.

So it's possible to achieve, let's say,

Cho nên việc cắt giảm được

roughly 100-fold improvement in the cost of spaceflight

100 lần giá một lần phóng hỏa tiễn là khả thi.

if you can effectively reuse the rocket.

nếu ta có thể tái sử dụng hỏa tiễn một cách hiệu quả.

That's why it's so important.

Thế nên việc đó rất quan trọng.

Every mode of transport that we use,

Mọi phương tiện giao thông ta đang dùng,

whether it's planes, trains, automobiles, bikes, horses,

máy bay, tàu lửa, xe máy, xe đạp, ngựa

is reusable, but not rockets.

đều có thể tái sử dụng, hoả tiễn lại không.

So we must solve this problem in order to become a space-faring civilization.

Ta phải giải quyết vấn đề này mới đưa người ra vũ trụ được.

CA: You asked me the question earlier

CA: Lúc trước anh có hỏi tôi

of how popular traveling on cruises would be

liệu du hành vũ trụ có được chuộng nữa không nếu

if you had to burn your ships afterward.EM: Certain cruises are apparently highly problematic.

bay xong ta phải huỷ tàu. EM: Quả thật vấn đề tàu khá nan giải.

CA: Definitely more expensive.

CA: Chắc chắn là đắt tiền rồi.

So that's potentially absolutely disruptive technology,

Đó là thật sự là công nghệ sáng tạo tiềm năng

and, I guess, paves the way for your dream to actually take,

tạo tiền đà cho giấc mơ của anh

at some point, to take humanity to Mars at scale.

đến lúc nào đó sẽ đưa được người lên sao Hoả.

You'd like to see a colony on Mars.

Chắc anh cũng muốn thấy khu dân cư trên sao Hỏa.

EM: Yeah, exactly. SpaceX, or some combination

EM: Chính xác. SpaceX hoặc một số kếp hợp

of companies and governments, needs to make progress

công ty tư và chính phủ cần phải tiến bộ

in the direction of making life multi-planetary,

theo hướng đưa cuộc sống lên tầm đa hành tinh,

of establishing a base on another planet,

đến việc xây dựng nền tảng trên hành tinh khác,

on Mars -- being the only realistic option --

ví dụ sao Hoả là một lựa chọn thực tế,

and then building that base up

rồi từ nền tảng đó xây dựng lớn mạnh

until we're a true multi-planet species.

đến khi ta thành loài sống trên đa hành tinh.

CA: So progress on this "let's make it reusable,"

CA: Giờ hãy chuyển sang phần "hỏa tiễn tái sử dụng".

how is that going? That was just a simulation video we saw.

Diễn tiến như thế nào rồi? Clip vừa rồi rất thú vị đấy.

How's it going?

Diễn tiến như thế nào?

EM: We're actually, we've been making some good progress recently

EM: Chúng tôi gần đây có vài kết quả khả quan

with something we call the Grasshopper Test Project,

với dự án Thử nghiệm Dế nhảy

where we're testing the vertical landing portion of the flight,

thử nghiệm phóng chiều thẳng đứng,

the sort of terminal portion which is quite tricky.

một dạng đuôi tàu khó chế tạo.

And we've had some good tests.

Có vài thử nghiệm thành công.

CA: Can we see that?EM: Yeah.

CA: Chúng tôi có thể xem không? EM: Được chứ.

So that's just to give a sense of scale.

Để dễ mường tượng độ lớn,

We dressed a cowboy as Johnny Cash

chúng tôi cho hình nộm cao bồi ăn mặc như Johnny Cash

and bolted the mannequin to the rocket. (Laughter)

rồi mắc ốc vít dính vào hoả tiễn. (Cười)

CA: All right, let's see that video then,

CA: Rồi, vậy ta xem video đó đi,

because this is actually amazing when you think about it.

điều đó thật sự tuyệt nếu bạn nghĩ kỹ.

You've never seen this before. A rocket blasting off and then --

Bạn chưa từng thấy điều đó bao giờ. Hoả tiễn nổ máy chuẩn bị rồi thì...

EM: Yeah, so that rocket is about the size

EM: Vâng, hoả tiễn kích cỡ

of a 12-story building.

tòa nhà 12 tầng.

(Rocket launch)

(Tiếng hỏa tiễn bay lên)

So now it's hovering at about 40 meters,

Giờ nó đang lơ lửng ở độ cao 40m,

and it's constantly adjusting

liên tục điều chỉnh

the angle, the pitch and yaw of the main engine,

góc độ, độ cao, đường trệch của động cơ chính,

and maintaining roll with cold gas thrusters.

và giữ guồng quay của cần đẩy xăng nhiệt độ thấp.

CA: How cool is that? (Applause)

CA: Thế có tuyệt không cơ chứ? (Vỗ tay)

Elon, how have you done this?

Elon, anh sao anh có thể làm được vậy?

These projects are so -- Paypal, SolarCity,

Các dự án này thật là... Paypal, SolarCity này,

Tesla, SpaceX, they're so spectacularly different,

Tesla, SpaceX này, chúng thật khác biệt nhau,

they're such ambitious projects at scale.

đều là những dự án đầy tham vọng với quy mô lớn.

How on Earth has one person

Sao có thể có một người

been able to innovate in this way?

có thể sáng tạo đến vậy được?

What is it about you?

Anh có bí quyết gì thế?

EM: I don't know, actually.

Em: Tôi thật không biết.

I don't have a good answer for you.

Tôi không biết trả lời sao cho thoả.

I work a lot. I mean, a lot.

Tôi làm việc rất nhiều. Thực sự rất nhiều.

CA: Well, I have a theory.EM: Okay. All right.

CA: Thôi được, tôi có lý thuyết thế này nhé. EM: Vâng, mời anh.

CA: My theory is that you

CA: Lý thuyết là anh có

have an ability to think at a system level of design

khả năng suy nghĩ ở tầm thiết kế

that pulls together design, technology and business,

liên kết thiết kế, công nghệ và kinh doanh với nhau.

so if TED was TBD, design, technology and business,

Nếu như TED là TBD - thiết kế, công nghệ và kinh doanh

into one package,

kết hợp làm một,

synthesize it in a way that very few people can and --

kết hợp cách mà ít người có thể nghĩ đến,

and this is the critical thing -- feel so damn confident

và một điều cực quan trọng, là cực kỳ tự tin

in that clicked-together package that you take crazy risks.

vào tổ hợp đó sẽ thành công đủ để nhận rủi ro lớn.

You bet your fortune on it, and you seem to have done that multiple times.

Anh cá cược cả gia tài vào nó, và có vẻ anh làm thế nhiều lần.

I mean, almost no one can do that.

Ý tôi là, gần như không ai làm được vậy.

Is that -- could we have some of that secret sauce?

Liệu đó..., chúng tôi có thể biết bí quyết thành công này không?

Can we put it into our education system? Can someone learn from you?

Ta có thể đưa điều này vào hệ thống giáo dục không? Người khác có thể học được từ anh không?

It is truly amazing what you've done.

Điểu anh làm thật sự tuyệt vời.

EM: Well, thanks. Thank you.

EM: Chà, xin cảm ơn anh.

Well, I do think there's a good framework for thinking.

Tôi cho rằng đó là một cách thức suy nghĩ thôi.

It is physics. You know, the sort of first principles reasoning.

Như vật lý vậy, có những cách thức lý luận cả.

Generally I think there are -- what I mean by that is,

Nói chung ý tôi muốn nói là,

boil things down to their fundamental truths

tối giản mọi thứ xuống thành những sự thật cơ bản

and reason up from there,

rồi từ đó lý luận thêm ra,

as opposed to reasoning by analogy.

hơn là lý luận theo dạng loại suy.

Through most of our life, we get through life

Phần lớn cuộc đời ta đều suy luận

by reasoning by analogy,

theo dạng loại suy,

which essentially means copying what other people do with slight variations.

tức cơ bản là bắt chước người khác nhưng thay đổi ít nhiều.

And you have to do that.

Ta phải làm thế thôi.

Otherwise, mentally, you wouldn't be able to get through the day.

Nếu không vì tinh thần ta không chống chọi được hết ngày.

But when you want to do something new,

Nhưng nếu ta muốn làm điều mới mẻ,

you have to apply the physics approach.

thì phải áp dụng cách nghiên cứu vật lý.

Physics is really figuring out how to discover

Vật lý là để khám phá ra

new things that are counterintuitive, like quantum mechanics.

điều mới lạ trái ngược lẽ thường, như vật lý lượng tử chẳng hạn.

It's really counterintuitive.

Rất ngược với kiểu nghĩ thông thường.

So I think that's an important thing to do,

Một việc quan trọng nữa là,

and then also to really pay attention to negative feedback,

ta nên lắng nghe, thậm chí là đòi hỏi phản hồi tiêu cực,

and solicit it, particularly from friends.

nhất là từ bạn bè.

This may sound like simple advice,

Có vẻ như lời khuyên này giản dị quá,

but hardly anyone does that,

nhưng ít người làm thế

and it's incredibly helpful.

nên nó rất hữu ích đấy.

CA: Boys and girls watching, study physics.

CA: Các cô cậu học sinh, hãy học vật lý.

Learn from this man.

Học từ con người này.

Elon Musk, I wish we had all day, but thank you so much for coming to TED.

Elon Musk, giá như chúng tôi có hẳn một ngày, nhưng chân thành cảm ơn anh đã đến với TED.

EM: Thank you. CA: That was awesome. That was really, really cool.

EM: Xin cảm ơn. CA: Buổi nói chuyện thật tuyệt. Rất, rất hay.

Look at that. (Applause)

Nhìn anh ta xem. (Vỗ tay)

Just take a bow. That was fantastic.

Mời anh chào khán giả. Bài nói chuyện rất hay

Cảm ơn nhiều.

Thank you so much.