Janet Echelman: Taking imagination seriously

Janet Echelman: Hãy dùng trí tưởng tượng một cách nghiêm túc

Translator: Nguyen Thi Nu Reviewer: Phy Tran

This story

Câu chuyện này

is about taking imagination seriously.

nói về việc dùng trí tưởng tượng một cách nghiêm túc.

Fourteen years ago,

14 năm về trước

I first encountered this ordinary material, fishnet,

lần đầu tiên tôi biết đến một loại vật liệu rất phổ biến này, đó chính là lưới đánh cá

used the same way for centuries.

nó được dùng theo cách giống nhau trong suốt hàng thế kỷ

Today, I'm using it to create

Và hôm nay, tôi đang dùng nó để tạo ra

permanent, billowing, voluptuous forms

những hình thể lâu dài đầy gợi cảm, sóng cồn

the scale of hard-edged buildings

kích cỡ của những tòa nhà thuộc khuynh hướng hội họa trừu tượng

in cities around the world.

ở những thành phố trên khắp thế giới.

I was an unlikely person to be doing this.

Tôi đã từng nghĩ mình không được sinh ra để làm điều này.

I never studied sculpture,

Tôi chưa bao giờ học về nghệ thuật điêu khắc,

engineering or architecture.

nghề kỹ sư hay kiến trúc.

In fact, after college

Thực tế là sau khi học xong đại học

I applied to seven art schools

tôi đã nộp đơn vào 7 trường về nghệ thuật

and was rejected by all seven.

và đã bị tất cả 7 trường này từ chối.

I went off on my own to become an artist,

Tôi tự mình xuất phát vả trở thành một nghệ sĩ

and I painted for 10 years,

và tôi đã vẽ tranh trong suốt 10 năm,

when I was offered a Fulbright to India.

khi tôi được trao học bổng Fullbright theo học tại Ấn Độ.

Promising to give exhibitions of paintings,

Cam kết sẽ tổ chức những buổi triển lãm tranh,

I shipped my paints and arrived in Mahabalipuram.

tôi gửi chuyển những bức tranh của mình theo đường biển và đến Mahabalipuram.

The deadline for the show arrived --

Kỳ hạn cuối cùng cho buổi triển lãm đã đến.

my paints didn't.

nhưng những bức tranh của tôi thì chưa hoàn tất.

I had to do something.

Tôi phải làm điều gì đó.

This fishing village was famous for sculpture.

Ngôi làng đánh cá này nổi tiếng về những tác phẩm điêu khắc.

So I tried bronze casting.

Vì thế, tôi đã thử đúc khuôn đồng.

But to make large forms was too heavy and expensive.

Nhưng để làm những hình thể lớn thì quá nặng và đắt đỏ.

I went for a walk on the beach,

Tôi đã đi dạo trên bờ biển,

watching the fishermen

quan sát những ngư dân

bundle their nets into mounds on the sand.

bó những chiếc lưới của họ vào trong những gò cát.

I'd seen it every day,

Tôi đã nhìn thấy việc này hằng ngày

but this time I saw it differently --

nhưng lần này tôi đã thấy điều khác biệt --

a new approach to sculpture,

một sự tiếp cận mới với nghệ thuật điêu khắc,

a way to make volumetric form

một phương pháp để làm hình dạng đầy thể tích

without heavy solid materials.

mà không cần đến những nguyên liệu rắn và nặng

My first satisfying sculpture

Tác phẩm điêu khắc ưng ý đầu tiên của tôi

was made in collaboration with these fishermen.

được làm với sự cộng tác cùng những ngư dân này.

It's a self-portrait

Đó là một bức chân dung tự họa

titled "Wide Hips."

với chủ đề "Những vòng hông rộng"

(Laughter)

(tiếng cười)

We hoisted them on poles to photograph.

chúng tôi kéo chúng lên những chiếc cột để chụp hình.

I discovered

Tôi đã phát hiện ra rằng

their soft surfaces

những bề mặt mềm mại của chúng

revealed every ripple of wind

được lộ ra mỗi khi gió thổi nhẹ

in constantly changing patterns.

theo những hình mẫu có thể thay đổi liên tục.

I was mesmerized.

Tôi đã bị mê hoặc.

I continued studying craft traditions

Tôi tiếp tục học những nghề thủ công truyền thống

and collaborating with artisans,

và cộng tác với những người thợ thủ công

next in Lithuania with lace makers.

tếp đó là ở Lithuania với những người sản xuất đăng ten

I liked the fine detail

Tôi thích chi tiết sắc nét

it gave my work,

nó sinh ra công việc của tôi

but I wanted to make them larger --

nhưng tôi muốn làm chúng lớn hơn --

to shift from being an object you look at

để chuyển đổi từ việc trở thành một vật thể mà bạn nhìn thấy

to something you could get lost in.

thành một thứ gì đó mà bạn có thể bị lạc trong đó.

Returning to India to work with those fishermen,

Quay trở về Ấn Độ để làm việc với những ngư dân kia,

we made a net

chúng tôi đã làm một cái lưới

of a million and a half hand-tied knots --

với 1,5 triệu nút thắt hình hoa bó --

installed briefly in Madrid.

được cố định trong 1 thời gian ngắn ở Madrid.

Thousands of people saw it,

Hàng ngàn người đã thấy nó,

and one of them was the urbanist

và một trong số họ là người thành thị

Manual Sola-Morales

chính là Manual Sola-Morales

who was redesigning the waterfront

người đang thiết kế lại bến cảng

in Porto, Portugal.

ở Porto, Bồ Đào Nha.

He asked if I could build this

Ông ấy đã hỏi tôi có thể xây dựng công trình này

as a permanent piece for the city.

như một phần vĩnh cửu của thành phố hay không.

I didn't know if I could do that

Tôi không biết mình có thể làm được điều này

and preserve my art.

và bảo tồn tác phẩm nghệ thuật của mình hay không

Durable, engineered, permanent --

cái gì lâu bền, được xây dựng và vĩnh cửu

those are in opposition

tất cả những điều đó đối lập với

to idiosyncratic, delicate and ephemeral.

phong cách riêng, mỏng manh và sớm nở tối tàn.

For two years, I searched for a fiber

Tôi đã tìm kiếm một cấu trúc

that could survive ultraviolet rays,

có thể tồn tại dưới những tia tử ngoại

salt, air, pollution,

không khí mặn, ô nhiễm

and at the same time remain soft enough

và cùng lúc đó vẫn giữ được đủ mềm mại

to move fluidly in the wind.

để di động trong gió

We needed something to hold the net up

Chúng tôi cần một thứ gì đó để giữ cái lưới trên cao

out there in the middle of the traffic circle.

ra khỏi khu vực giữa vòng xoay trên giao lộ.

So we raised this 45,000-pound steel ring.

Vì thế chúng tôi đã nâng nó bằng chiếc đai sắt nặng 45,000 pao

We had to engineer it

Chúng tôi phải thiết kế nó

to move gracefully in an average breeze

để di chuyển dễ dàng trong 1 cơn gió nhẹ ở mức trung bình

and survive in hurricane winds.

và tồn tại trong những cơn cuồng phong.

But there was no engineering software

Nhưng khi đó chẳng có phần mềm kỹ thuật nào

to model something porous and moving.

để thiết kế một thứ xốp và có thể di chuyển.

I found a brilliant aeronautical engineer

Tôi đã gặp một anh kỹ sư hàng không tài ba

who designs sails for America's Cup racing yachts

người đã thiết kế những chiếc thuyền cho giải vô địch đua thuyền Hoa Kỳ

named Peter Heppel.

Anh ta là Peter Heppel.

He helped me tackle the twin challenges

Anh ấy đã giúp tôi vượt qua thử thách nhân đôi này

of precise shape

để đạt được hình dạng chính xác

and gentle movement.

và di chuyển nhẹ nhàng

I couldn't build this the way I knew

Tôi không thể xây dựng nó theo cách mà tôi đã biết

because hand-tied knots

bởi vì những chiếc nút thắt hình hoa bó

weren't going to withstand a hurricane.

không thể chống chịu lại được gió bão.

So I developed a relationship

Vì thế tôi đã xây dựng mối quan hệ

with an industrial fishnet factory,

với một nhà máy sản xuất lưới đánh cá công nghiệp,

learned the variables of their machines,

học hỏi những yếu tố biến đổi trong máy móc của họ,

and figured out a way

và tìm ra một cách

to make lace with them.

để buộc chúng lại.

There was no language

Chẳng có ngôn ngữ nào

to translate this ancient, idiosyncratic handcraft

có thể chuyển đổi cái nghề thủ công cổ truyền mang đậm phong cách riêng này

into something machine operators could produce.

thành những thứ mà máy móc có thể sản xuất.

So we had to create one.

Vì thế, chúng tôi phải tạo ra nó.

Three years and two children later,

3 năm sau và thêm 2 đứa trẻ nữa,

we raised this 50,000-square-foot lace net.

chúng tôi nâng nó lên thành cái lưới đăng ten rộng 50,000 sq.ft

It was hard to believe

Thật khó có thể tin được rằng

that what I had imagined

đó chính là điều mà tôi đã tưởng tượng ra

was now built, permanent

bây giờ đã được xây dựng, kiên cố

and had lost nothing in translation.

và chẳng bị bỏ sót thứ gì khi thể hiện ra.

(Applause)

(Vỗ tay)

This intersection had been bland and anonymous.

Chỗ giao nhau này đã từng là vô nghĩa và bị giấu tên.

Now it had a sense of place.

Bây giờ thì nó đã có ý nghĩa riêng.

I walked underneath it

Tôi đi bộ bên dưới nó

for the first time.

lần đầu tiên.

As I watched the wind's choreography unfold,

Ngay khi tôi xem kế hoạch dùng gió được trình bày ra,

I felt sheltered

Tôi cảm thấy được che chở

and, at the same time,

và, cũng tại thời điểm đó

connected to limitless sky.

tôi thấy mình được kết nối với bầu trời vô tận.

My life was not going to be the same.

Cuộc đời tôi ko còn giống như trước nữa.

I want to create these oases of sculpture

Tôi muốn tạo ra những tinh hoa của nghệ thuật điêu khắc

in spaces of cities around the world.

trong không gian ở các thành phố trên khắp thế giới.

I'm going to share two directions

Tôi sẽ chia sẻ hai khuynh hướng

that are new in my work.

mới trong công việc của tôi.

Historic Philadelphia City Hall:

Tòa nhà lịch sử - trụ sở của thành phố Philadelphia:

its plaza, I felt, needed a material for sculpture

tôi nhận thấy rằng quảng trường của nó cần một nguyên liệu điêu khắc

that was lighter than netting.

mà nhẹ hơn cả lưới.

So we experimented

Do vậy, chúng tôi đã thử nghiệm

with tiny atomized water particles

với những nguyên tử nước nhỏ bé đã được nguyên tử hóa

to create a dry mist

để tạo ra một màn sương khô

that is shaped by the wind

được tạo hình bởi gió.

and in testing, discovered

Và trong thử nghiệm đã phát hiện ra rằng

that it can be shaped by people

nó có thể được tạo hình bởi những người

who can interact and move through it without getting wet.

có thể tương tác và di chuyển qua nó mà không bị ướt.

I'm using this sculpture material

Tôi dùng nguyên liệu điêu khắc này

to trace the paths of subway trains above ground

để phác họa các hướng đi của xe điện ngầm trên mặt đất

in real time --

trong thời điểm thực tế --

like an X-ray of the city's circulatory system unfolding.

tương tự như hình chụp X quang hệ thống tuần hoàn của thành phố đang trải ra.

Next challenge,

Thử thách tiếp theo,

the Biennial of the Americas in Denver

là sự kiện xảy ra hai năm một lần của Châu Mỹ được tổ chức tại Denver

asked, could I represent

đã yêu cầu tôi có thể mô tả

the 35 nations of the Western hemisphere and their interconnectedness

35 quốc gia của bán cầu Tây và mối liên kết của họ

in a sculpture?

trong 1 tác phẩm điêu khắc được không.

(Laughter)

(tiếng cười)

I didn't know where to begin,

Tôi không biết phải bắt đầu từ đâu,

but I said yes.

nhưng tôi đã trả lời đồng ý.

I read about the recent earthquake in Chile

Tôi đã đọc về trận động đất gần đây ở Chi-lê

and the tsunami that rippled across

và cơn sóng thần xẻ dọc

the entire Pacific Ocean.

toàn bộ Thái Bình Dương.

It shifted the Earth's tectonic plates,

Nó đã thay đổi kiến tạo địa tầng của Trái Đất,

sped up the planet's rotation

làm tăng sự quay vòng của hành tinh

and literally shortened the length of the day.

và làm ngắn lại độ dài ngày thực tế.

So I contacted NOAA,

Vì thế tôi đã liên hệ với Cơ quan Quản trị đại dương và khí quyển Quốc gia (NOAA)

and I asked if they'd share their data on the tsunami,

và tôi yêu cầu họ chia sẻ cơ sở dữ liệu về cơn sóng thần,

and translated it into this.

và chuyển đổi nó vào trong công trình này.

Its title: "1.26"

Tên gọi của nó "1.26"

refers to the number of microseconds

đề cập đến con số của những phần triệu của giây

that the Earth's day was shortened.

mà độ dài ngày trên Trái Đất bị ngắn lại.

I couldn't build this with a steel ring, the way I knew.

Tôi không thể xây dựng nó với 1 một vòng đai thép, theo cách mà tôi đã biết.

Its shape was too complex now.

Hình dạng của nó quá phức tạp.

So I replaced the metal armature

Do vậy, tôi đã thay thế vỏ kim loại

with a soft, fine mesh

bằng một mắt lưới mềm mại và chắc chắn

of a fiber 15 times stronger than steel.

có kết cấu vững chắc hơn thép 15 lần.

The sculpture could now be entirely soft,

Công trình kiến trúc này giờ đây hoàn toàn mềm mại,

which made it so light

khiến nó trở nên rất nhẹ

it could tie in to existing buildings --

và có thể buộc lên những tòa nhà hiện tại --

literally becoming part of the fabric of the city.

thực sự trở thành một phần kết cấu của thành phố này.

There was no software

Không có phần mềm nào

that could extrude these complex net forms

có thể chế tạo ra những hình thể mạng lưới phức tạp này

and model them with gravity.

và tạo kiểu cho chúng với trọng lực.

So we had to create it.

Vì thế, chúng tôi phải chế tạo nó.

Then I got a call from New York City

Sau đó tôi nhận được một cuộc điện thoại từ thành phố New York

asking if I could adapt these concepts

hỏi xem liệu tôi có thể ứng dụng những ý tưởng này

to Times Square

tại quảng trường Thời đại

or the High Line.

hay công viên trên cao Highline.

This new soft structural method

Phương pháp xây dựng mềm mới này

enables me to model these

cho phép tôi thiết kế những nơi này

and build these sculptures

và tạo ra những tác phẩm kiến trúc này

at the scale of skyscrapers.

tại vỏ ngoài của những tòa nhà chọc trời

They don't have funding yet,

Chúng chưa nhận được tài trợ vốn,

but I dream now

nhưng tôi đang mơ ước

of bringing these to cities around the world

về việc mang những điều này tới các thành phố trên khắp thế giới

where they're most needed.

tới những nơi mà chúng được cần tới nhất.

Fourteen years ago,

14 năm trước,

I searched for beauty

tôi đã tìm kiếm vẻ đẹp

in the traditional things,

trong những đồ vật truyền thống,

in craft forms.

những hình mẫu thủ công.

Now I combine them with hi-tech materials and engineering

Bây giờ tôi kết hợp chúng với những vật liệu công nghệ cao và kỹ thuật

to create voluptuous, billowing forms

để tạo ra những hình thể sóng gió đầy gợi cảm

the scale of buildings.

vỏ ngoài của những tòa nhà.

My artistic horizons continue to grow.

Tiềm năng nghệ thuật của tôi đang lớn dần.

I'll leave you with this story.

Tôi sẽ kể cho bạn nghe câu chuyện cuối cùng này.

I got a call from a friend in Phoenix.

Tôi nhận được điện thoại của một người bạn ở Phoenix.

An attorney in the office

Một luật sư văn phòng

who'd never been interested in art,

người chẳng bao giờ quan tâm đến nghệ thuật,

never visited the local art museum,

chưa từng đến thăm quan viện bảo tàng nghệ thuật địa phương,

dragged everyone she could from the building

đã kéo tất cả mọi người ở tòa nhà

and got them outside to lie down underneath the sculpture.

và bảo họ nằm xuống dưới tác phẩm điêu khắc.

There they were in their business suits,

Ở đó, họ mặc những trang phục công sở,

laying in the grass,

đang nằm dài trên cỏ,

noticing the changing patterns of wind

và chú ý tới mô hình thay đổi của gió

beside people they didn't know,

bên cạnh những người mà họ ko quen biết,

sharing the rediscovery of wonder.

chia sẻ sự khám phá lại về kỳ quan này.

Thank you.

Cám ơn các bạn.

(Applause)

(tiếng vỗ tay)

Thank you. Thank you.

Cám ơn các bạn. Xin cảm ơn.

Thank you.

Cám ơn các bạn.

Thank you. Thank you.

Cám ơn các bạn. Xin cám ơn.

(Applause)

(tiếng vỗ tay)