Janet Echelman: Taking imagination seriously

Translator: Tatevik Avetisyan Reviewer: Arpiné Grigoryan

This story

Այս պատմությունը

is about taking imagination seriously.

երևակայությանը լուրջ վերաբերվելու մասին է:

Fourteen years ago,

14 տարի առաջ

I first encountered this ordinary material, fishnet,

առաջին անգամ հայտանբերեցի այս սովորական նյութը` ուռկանաթելը,

used the same way for centuries.

որ դարեր շարունակ նույն կիրառությունն է ունեցել:

Today, I'm using it to create

Այսօր ես այդ նյութն օգտագործում եմ ստեղծելու համար

permanent, billowing, voluptuous forms

կայուն, փողփողացող,

the scale of hard-edged buildings

ամրակուռ շինությունների ծավալներին հավասար դյութիչ ձևաքանդակներ`

in cities around the world.

աշխարհի տարբեր քաղաքներում:

I was an unlikely person to be doing this.

Ես այդ գործի համար ամենաանհավանական մարդն էի:

I never studied sculpture,

Երբևէ չէի ուսանել քանդակագործություն,

engineering or architecture.

ճարտարագիտություն կամ ճարտարապետություն:

In fact, after college

Ի դեպ, քոլեջն ավարտելուց հետո

I applied to seven art schools

դիմեցի արվեստի յոթ դպրոց

and was rejected by all seven.

և բոլորից էլ մերժում ստացա:

I went off on my own to become an artist,

Ընտրեցի նկարիչ դառնալու իմ ուղին.

and I painted for 10 years,

տասը տարի է նկարում էի,

when I was offered a Fulbright to India.

երբ Fullbright ծրագրով Հնդկաստան այցելելու հրավեր ստացա:

Promising to give exhibitions of paintings,

Խոստանալով գեղանկարչական ցուցահանդես կազմակերպել`

I shipped my paints and arrived in Mahabalipuram.

ներկերն առաքեցի, իսկ ինքս ժամանեցի Մահաբալիպուրամ:

The deadline for the show arrived --

Ցուցահանդեսի օրը մոտենում էր,

my paints didn't.

իսկ ներկերս այդպես էլ չկային:

I had to do something.

Հարկավոր էր ինչ-որ բան անել:

This fishing village was famous for sculpture.

Ձկնորսական այդ գյուղը հայտնի էր քանդակագործությամբ:

So I tried bronze casting.

Այսպիսով փորձեցի բրոնզե ձուլածո պատրաստել:

But to make large forms was too heavy and expensive.

Սակայն մեծ ծավալի աշխատանքներ պատրաստելը դժվարին և թանկ գործ էր:

I went for a walk on the beach,

Դուրս եկա ծովափին զբոսնելու

watching the fishermen

ու սկսեցի դիտել, թե ձկնորսներն ինչպես են

bundle their nets into mounds on the sand.

ցանցերը կապկպում ու դիզում ավազին:

I'd seen it every day,

Ամեն օր դա տեսել էի,

but this time I saw it differently --

բայց այս անգամ այլ կերպ ընկալեցի`

a new approach to sculpture,

որպես քանդակի ստեղծման նոր մոտեցում,

a way to make volumetric form

որպես առանց ծանր հոծ նյութի

without heavy solid materials.

ծավալատարածական ձև ստանալու միջոց:

My first satisfying sculpture

Ինձ գոհացնող առաջին քանդակը

was made in collaboration with these fishermen.

պատրաստեցի այդ ձկնորսների հետ:

It's a self-portrait

Ինքնանկար է,

titled "Wide Hips."

կոչվում է «Լայն կոնքեր»:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

We hoisted them on poles to photograph.

Լուսանկարելու համար ցանցը բարձրացրինք ձողերի վրա:

I discovered

Բացահայտեցի,

their soft surfaces

որ ուռկանաթելի ճկուն մակերեսները

revealed every ripple of wind

արտացոլում են քամու ամեն հպում`

in constantly changing patterns.

ստեղծելով անընդհատ փոփոխվող պատկերներ:

I was mesmerized.

Ես հմայվել էի:

I continued studying craft traditions

Շարունակեցի ձեռագործություն ուսումնասիրել

and collaborating with artisans,

և համագործակցել արհեստավորների հետ,

next in Lithuania with lace makers.

այնուհետ նաև Լիտվայում` ժանեկագործների հետ:

I liked the fine detail

Ինձ դուր էին գալիս այն նուրբ մանրամասները,

it gave my work,

որ արդյունքում ստանում էի,

but I wanted to make them larger --

սակայն ցանկանում էի առավել մեծածավալ գործեր ստեղծել.

to shift from being an object you look at

փոխակերպել քանդակը առարկայից, որին նայում ես,

to something you could get lost in.

մի բանի, որի մեջ կարող ես կորչել:

Returning to India to work with those fishermen,

Վերադարձա Հնդկաստան` աշխատելու տեղի ձկնորսների հետ.

we made a net

պատրաստեցինք ձեռագործ ցանց`

of a million and a half hand-tied knots --

միլիոն ու կես կապերից`

installed briefly in Madrid.

այն, կարճ ժամանակով, ցուցադրության դնելով Մադրիդում:

Thousands of people saw it,

Հազարավոր մարդիկ տեսան այն.

and one of them was the urbanist

նրանցից մեկը ուրբանիստ

Manual Sola-Morales

Մանուել Սոլա-Մորալեսն էր,

who was redesigning the waterfront

ով վերաձևավորում էր

in Porto, Portugal.

Պորտուգալիայի Պորտո քաղաքի ափամերձ հատվածը:

He asked if I could build this

Նա հարցրեց, թե կկարողանամ արդյոք պատրաստել

as a permanent piece for the city.

մշտապես ցուցադրվող գործ` քաղաքի համար:

I didn't know if I could do that

Չգիտեի` արդյոք կկարողանամ դա անել

and preserve my art.

պահպանելով իմ արվեստը:

Durable, engineered, permanent --

Կայուն, ճարտարագիտական լուծումներով, մշտադիմացկուն.

those are in opposition

այդ հատկությունները հակասության մեջ էին

to idiosyncratic, delicate and ephemeral.

նյութին բնորոշ նուրբ եթերայնության հետ:

For two years, I searched for a fiber

Երկու տարի փնտրում էի մանրաթել,

that could survive ultraviolet rays,

որը կդիմանար արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներին,

salt, air, pollution,

աղով հագեցած օդին ու մթնոլորտի աղտոտվածությանը,

and at the same time remain soft enough

բայց միևնույն ժամանակ կմնար այնքան նուրբ,

to move fluidly in the wind.

որ ծածանվեր քամու հպումից:

We needed something to hold the net up

Մեզ պետք էր մի բան, որը ցանցը

out there in the middle of the traffic circle.

խաչմերուկի կենտրոնում պահեր:

So we raised this 45,000-pound steel ring.

Այսպիսով վեր խոյացրինք 20 տոննայանոց պողպատե օղակը:

We had to engineer it

Ստիպված էինք ճարտարագիտական այնպիսի լուծում տալ,

to move gracefully in an average breeze

որ քանդակը նրբագեղ շարժվեր թեթև հովից

and survive in hurricane winds.

և դիմանար փոթորկին:

But there was no engineering software

Սակայն գոյություն չուներ ճարտարագիտական համակարգչային ծրագիր,

to model something porous and moving.

որ կարողանար մոդելավորել ծակոտկեն և շարժունակ նյութը:

I found a brilliant aeronautical engineer

Ես ավիացիայի մի փայլուն ճարտարագետի գտա,

who designs sails for America's Cup racing yachts

ով Ամերիկայի սպորտանավերի գավաթի մրցության համար առագաստներ է նախագծում:

named Peter Heppel.

Նրա անունը Փիթեր Հեփփել է:

He helped me tackle the twin challenges

Նա ինձ օգնեց երկու գերխնդիր լուծել`

of precise shape

ապահովել ճշգրիտ ձև

and gentle movement.

ու նուրբ շարժունություն:

I couldn't build this the way I knew

Գիտեի, որ սա իմ իմացած ձևով չէի կարողանա պատրաստել,

because hand-tied knots

քանի որ ձեռագործ ամրակապերը

weren't going to withstand a hurricane.

մրրիկին չէին դիմանա:

So I developed a relationship

Այսպիսով, ես կապ հաստատեցի

with an industrial fishnet factory,

ուռկան արտադրող գործարանի հետ,

learned the variables of their machines,

ծանոթացա նրանց դազգահների տարատեսակներին

and figured out a way

և պարզեցի`

to make lace with them.

ինչպես ժանյակ հյուսել դրանցով:

There was no language

Չկար ծրագրավորման այն լեզուն,

to translate this ancient, idiosyncratic handcraft

որն այդ ավանդական ձեռագործ արհեստը փոխակերպեր

into something machine operators could produce.

մեքենայի միջոցով գործարկվող արտադրության:

So we had to create one.

Պետք է այդպիսին ստեղծեինք:

Three years and two children later,

Երեք տարի անց և երկու երեխա ունենալուց հետո,

we raised this 50,000-square-foot lace net.

վեր խոյացավ 15 կմ քառակուսի մակերեսով ժանեկահյուս ցանցը:

It was hard to believe

Դժվար էր հավատալ,

that what I had imagined

որ այն, ինչ պատկերացրել էի,

was now built, permanent

այժմ կառուցվել էր, կայուն էր

and had lost nothing in translation.

և այդ փոխակերպման ժամանակ ոչինչ չէր կորցրել:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

This intersection had been bland and anonymous.

Սա անհայտ ու անհրապույր խաչմերուկ էր:

Now it had a sense of place.

Այժմ այն ընկալելի տարածք էր:

I walked underneath it

Մտա քանդակի տակ

for the first time.

առաջին անգամ:

As I watched the wind's choreography unfold,

Մինչ դիտում էի քամու խաղը,

I felt sheltered

ինձ պարուրեց օթևանի տակ գտնվելու

and, at the same time,

ու միևնույն ժամանակ

connected to limitless sky.

անծայրածիր երկնքին կապված լինելու զգացումը:

My life was not going to be the same.

Իմ կյանքն այլևս նույնը չէր լինելու:

I want to create these oases of sculpture

Ուզում եմ տարածական քանդակների այս օազիսները

in spaces of cities around the world.

ստեղծել աշխարհի տարբեր քաղաքներում:

I'm going to share two directions

Այժմ ծանոթացնեմ աշխատանքիս

that are new in my work.

երկու նոր ուղղություներին:

Historic Philadelphia City Hall:

Սա պատմական Ֆիլադելֆիայի քաղաքապետարանն է:

its plaza, I felt, needed a material for sculpture

Զգում էի, որ դրա հրապարակի ձևավորման համար

that was lighter than netting.

քանդակը ավելի թեթև նյութից պետք է լինի, քան ցանցը:

So we experimented

Այսպիով, փորձեցինք

with tiny atomized water particles

փոշիացրած ջրի նուրբ մասնիկների միջոցով

to create a dry mist

չոր մշուշ ստանալ,

that is shaped by the wind

որը ձևափոխվում է քամուց:

and in testing, discovered

Փորձարկման ժամանակ հայտնաբերեցինք նաև,

that it can be shaped by people

որ մարդիկ նույնպես կարող են շփվել այս նյութի հետ

who can interact and move through it without getting wet.

և անցնել միջով` առանց թրջվելու:

I'm using this sculpture material

Այս քանդակային նյութն օգտագործում եմ

to trace the paths of subway trains above ground

մետրոյի գնացքների երթուղիների հետագիծը պատկերելու համար`

in real time --

ընթացքի պահին,

like an X-ray of the city's circulatory system unfolding.

ասես քաղաքի արյան շրջանառության համակարգի ռենտգենյան պատկերը լինի:

Next challenge,

Հաջորդ մարտահրավերը

the Biennial of the Americas in Denver

Դենվերում կայանալիք Հյուսիսային և Հարավային Ամերիկաների բիենալեն էր.

asked, could I represent

ինձ հարցրեցին, թե արդյոք կարող եմ

the 35 nations of the Western hemisphere and their interconnectedness

Արևմտյան կիսագնդի 35 երկրներն ու դրանց փոխկապվածությունը

in a sculpture?

պատկերել քանդակի միջոցով:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

I didn't know where to begin,

Չգիտեի ինչից սկսել,

but I said yes.

բայց ասացի` այո:

I read about the recent earthquake in Chile

Կարդացի Չիլիում վերջին ժամանակները տեղի ունեցած երկրաշարժի

and the tsunami that rippled across

և ցունամիի մասին, որն ալեկոծել էր

the entire Pacific Ocean.

ողջ Խաղաղ օվկիանոսը:

It shifted the Earth's tectonic plates,

Այն տեղաշարժել էր երկրի տեկտոնիկ սալերը,

sped up the planet's rotation

արագացրել մոլորակի պտույտը

and literally shortened the length of the day.

և բառացիորեն կրճատել ցերեկվա տևողությունը:

So I contacted NOAA,

Կապվեցի NOAA-ի (Ազգային օվկիանոսային և մթնոլորտային վարչության) հետ,

and I asked if they'd share their data on the tsunami,

խնդրեցի տալ ցունամիի մասին տվյալները

and translated it into this.

և դրանք փոխակերպեցի ահա սրան.

Its title: "1.26"

կոչվում է «1.26».

refers to the number of microseconds

այն միկրովայրկյանի չափն է,

that the Earth's day was shortened.

որով Երկրի օրը կարճացել էր:

I couldn't build this with a steel ring, the way I knew.

Ես չէի կարող դա կառուցել պողպատե օղակի վրա` իմ իմացած ձևով:

Its shape was too complex now.

Չափազանց բարդ կառուցվածք ուներ:

So I replaced the metal armature

Մետաղական հիմքը փոխարինեցի

with a soft, fine mesh

փափուկ, նրբին մանրաթելի մաղով,

of a fiber 15 times stronger than steel.

որը 15 անգամ պողպատից ամուր էր:

The sculpture could now be entirely soft,

Քանդակն այժմ լիովին ճկուն կստացվեր

which made it so light

ու այնքան թեթև,

it could tie in to existing buildings --

որ կարող էր ամրացվել տեղի շենքերին`

literally becoming part of the fabric of the city.

դառնալով քաղաքի հենքի մի մասը:

There was no software

Չկար այն համակարգչային ծրագիրը,

that could extrude these complex net forms

որը կարտածեր այդ բարդ ցանցկեն ձևերը

and model them with gravity.

և կմոդելավորեր ձգողականությամբ:

So we had to create it.

Այսպիսով մենք այն պետք է ստեղծեինք:

Then I got a call from New York City

Հետո զանգ ստացա Նյու Յորքից.

asking if I could adapt these concepts

խնդրեցին այդ գաղափարը հարմարեցնել

to Times Square

Թայմզ Սքուերին

or the High Line.

կամ Հայլայնին:

This new soft structural method

Այս նոր, ճկուն կառուցվածքային մեթոդը

enables me to model these

ինձ հնարավորություն է տալիս

and build these sculptures

մոդելավորել և կառուցել քանդակներ,

at the scale of skyscrapers.

որոնք հասնում են երկնաքերների ծավալներին:

They don't have funding yet,

Թեև շատ քաղաքներ դեռևս ֆինանսավորում չունեն,

but I dream now

ես երազում եմ

of bringing these to cities around the world

այս քանդակները տանել այնտեղ,

where they're most needed.

որտեղ դրանց կարիքն ամենից շատ կա:

Fourteen years ago,

14 տարի առաջ

I searched for beauty

գեղեցկություն էի փնտրում

in the traditional things,

ավանդական իրերի

in craft forms.

և արհեստագործական ձևերի մեջ:

Now I combine them with hi-tech materials and engineering

Այժմ դրանք համադրում եմ տեխնոլոգիական և ճարտարագիտական ձեռքբերումների հետ`

to create voluptuous, billowing forms

ստեղծելու դյութիչ, կոհակվող, ձևեր,

the scale of buildings.

որոնք հասնում են շինությունների ծավալներին:

My artistic horizons continue to grow.

Իմ ստեղծարար հորիզոններն ընդարձակվում են:

I'll leave you with this story.

Ահա մի վերջին պատմություն:

I got a call from a friend in Phoenix.

Ֆինիքսում բնակվող ընկերներիցս մեկից զանգ ստացա:

An attorney in the office

Լինելով իրավաբան`

who'd never been interested in art,

նա արվեստով երբևէ չէր հետաքրքվել,

never visited the local art museum,

տեղի արվեստի թանգարան անգամ չէր այցելել,

dragged everyone she could from the building

իսկ այժմ նա դուրս էր բերել շենքից ում կարողացել էր

and got them outside to lie down underneath the sculpture.

ու ասել, որպեսզի պառկեն քանդակի տակ:

There they were in their business suits,

Պաշտոնական կոստյումներ հագած այդ մարդիկ

laying in the grass,

այժմ պառկած էին խոտին`

noticing the changing patterns of wind

իրենց անծանոթ այլ մարդկանց կողքին, ու դիտում էին

beside people they didn't know,

ստեղծագործությունը, քամուց ձևափոխվող պատկերները

sharing the rediscovery of wonder.

և միասին վերաբացահայտում էին հրաշքը:

Thank you.

Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Thank you. Thank you.

Շնորհակալություն: Շնորհակալություն:

Thank you.

Շնորհակալություն:

Thank you. Thank you.

Շնորհակալություն: Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)