Mohamed Ali: The link between unemployment and terrorism

Mohamed Ali: İşsizlik ve terörizm arasındaki bağ

Çeviri: Okan KILIC Gözden geçirme: Murat Kaya

I would like to talk to you about a story

Size bir hikaye anlatmak istiyorum,

about a small town kid.

küçük bir kasabada yaşayan bir çocuk hakkında.

I don't know his name, but I do know his story.

Adını bilmiyorum, ama hikayesini biliyorum.

He lives in a small village in southern Somalia.

Güney Somali'de küçük bir köyde yaşıyor.

His village is near Mogadishu.

Köyü, Mogadishu'nun yakınlarında.

Drought drives the small village into poverty

Kuraklık, bu küçük köyü yoksulluğa sürüklüyor

and to the brink of starvation.

ve açlığın kıyısına.

With nothing left for him there,

Orada kendisi için hiçbir şey kalmayınca,

he leaves for the big city,

büyük şehire gitmek için ayrıldı,

in this case, Mogadishu, the capital of Somalia.

bu hikayede, Mogadishu'ya, Somali'nin başkentine.

When he arrives, there are no opportunities,

Oraya ulaştığında, hiçbir fırsat yoktu,

no jobs, no way forward.

iş yoktu, ilerleme yoktu.

He ends up living in a tent city

Mogadishu'nun kenar mahallelerinde

on the outskirts of Mogadishu.

bir çadır kentte yaşamaya başladı.

Maybe a year passes, nothing.

Belki de bir yıl geçti, hiçbir şey yok.

One day, he's approached by a gentleman

Bir gün, yanına bir beyefendi yanaştı,

who offers to take him to lunch,

kendisini öğle yemeğine davet etti,

then to dinner, to breakfast.

sonra da akşam yemeğine, kahvaltıya.

He meets this dynamic group of people,

Dinamik bir insan grubuyla tanıştı,

and they give him a break.

kendisine rahat bir ortam verdiler.

He's given a bit of money

Biraz para verdiler,

to buy himself some new clothes,

kendisine yeni kıyafetler alması,

money to send back home to his family.

arkada kalan ailesine, evine göndermesi için.

He is introduced to this young woman.

Genç bir bayanla tanıştırıldı.

He eventually gets married.

Sonunda onunla evlendi.

He starts this new life.

Bu yeni hayata başladı.

He has a purpose in life.

Artık hayatta bir amacı vardı.

One beautiful day in Mogadishu,

Mogadishu'da güzel bir günde,

under an azure blue sky,

masmavi gökyüzünün altında,

a car bomb goes off.

bir arabaya yüklenmiş bomba patladı.

That small town kid with the big city dreams

Küçük bir kasabada, büyük şehir hayallerine sahip o çocuk

was the suicide bomber,

bir intihar bombacısıydı,

and that dynamic group of people

o dinamik insan grubu, el-Şebab'dı,

were al Shabaab, a terrorist organization

bir terör örgütü,

linked to al Qaeda.

El-kaide'ye bağlı.

So how does the story of a small town kid

Peki, nasıl oluyor da küçük bir kasaba çocuğunun hikayesi,

just trying to make it big in the city

büyük şehirde geçinmeye çalışırken

end up with him blowing himself up?

kendini havaya uçurmasıyla sonuçlanıyor?

He was waiting.

Bekliyordu.

He was waiting for an opportunity,

Bir fırsat için bekliyordu,

waiting to begin his future,

geleceğine başlamak için bekliyordu,

waiting for a way forward,

ilerlemek için bekliyordu

and this was the first thing that came along.

karşısına çıkan ilk şey bu oldu.

This was the first thing that pulled him out

Bekleyiş dediğimiz şeyden onu çekip çıkaran

of what we call waithood.

ilk şey buydu.

And his story repeats itself

Ve onun hikayesi dünya çapında,

in urban centers around the world.

şehir merkezlerinde kendisini tekrarlıyor.

It is the story of the disenfranchised,

Bu, mahrum bırakılmanın hikayesi,

unemployed urban youth

işsiz genç kentlilerin,

who sparks riots in Johannesburg,

Johannesburg'da bir isyanın kıvılcımını ateşleyen,

sparks riots in London,

Londra'da bir isyanın kıvılcımını ateşleyen,

who reaches out for something other than waithood.

beklemek dışında birşeyler yapmaya çalışanların hikayesi.

For young people, the promise of the city,

Genç insanlar için büyük şehirlerin vaat ettiği şey,

the big city dream is that of opportunity,

büyük şehir hayalleri, bu fırsattır,

of jobs, of wealth,

iştir, servettir,

but young people are not sharing in the prosperity of their cities.

ama genç insanlar şehirlerinin zenginliğinden pay almazlar.

Often it's youth who suffer from the highest unemployment rates.

Gençler, sıklıkla en yüksek işsizlik oranlarından muzdarip olanlardır.

By 2030, three out of five people living in cities

2030 yılına kadar, şehirlerde yaşayan her 5 insandan 3'ü

will be under the age of 18.

18 yaşın altında olacak.

If we do not include young people

Eğer şehirlerimizin büyümesinde

in the growth of our cities,

genç insanları da hesaba katmazsak,

if we do not provide them opportunities,

eğer onlara fırsatlar sunmazsak,

the story of waithood,

bu bekleyiş hikayesi,

the gateway to terrorism, to violence, to gangs,

terörizme, şiddete, çetelere bir geçit olarak

will be the story of cities 2.0.

yeni nesil şehirlerin hikayesi olacak.

And in my city of birth, Mogadishu,

Ve benim doğduğum şehirde, Mogadishu'da

70 percent of young people suffer from unemployment.

genç insanların yüzde yetmişi işsizlikle boğuşuyor.

70 percent don't work,

Yüzde yetmiş, çalışmıyor,

don't go to school.

okula gitmiyor.

They pretty much do nothing.

Hemen hemen hiçbir şey yapmıyorlar.

I went back to Mogadishu last month,

Geçen ay Mogadishu'ya gittim,

and I went to visit Madina Hospital,

Madina hastanesini ziyaret ettim,

the hospital I was born in.

doğduğum hastaneyi.

I remember standing in front of that

O kurşunlanmış hastanenin önünde

bullet-ridden hospital thinking,

durup düşündüğümü hatırlıyorum,

what if I had never left?

eğer hiç gitmemiş olsaydım ne olurdu?

What if I had been forced

Eğer aynı bekleyiş durumunda

into that same state of waithood?

kalmaya zorlansaydım ne olurdu?

Would I have become a terrorist?

Bir terörist mi olurdum?

I'm not really sure about the answer.

Cevaptan kesin olarak emin değilim.

My reason for being in Mogadishu that month

O ay Mogadishu'da olma nedenim

was actually to host

aslında bir gençlik ve girişimcilik

a youth leadership and entrepreneurship summit.

zirvesine ev sahipliği yapmaktı.

I brought together about 90 young Somali leaders.

Yaklaşık 90 genç Somalili lideri bir araya getirdim.

We sat down and brainstormed on solutions

Oturup, şehirlerinin karşılaştığı en büyük zorlukların

to the biggest challenges facing their city.

çözümü için beyin fırtınası yaptık.

One of the young men in the room was Aden.

Odadaki genç adamlardan biri Aden'di.

He went to university in Mogadishu, graduated.

Mogadishu'da üniversiteye gitmiş ve mezun olmuştu.

There were no jobs, no opportunities.

Ortada ne bir fırsat ne bir iş vardı.

I remember him telling me,

Bana, üniversite mezunu ve işsiz,

because he was a college graduate,

hayal kırıklığına uğramış biri olduğu için,

unemployed, frustrated,

El-Şebap ve diğer terör örgütleri için

that he was the perfect target for al Shabaab

kendisinin mükemmel bir hedef olduğunu

and other terrorist organizations, to be recruited.

söylediğini hatırlıyorum.

They sought people like him out.

Onun gibi insanları arıyorlar.

But his story takes a different route.

Ama onun hikayesi farklı bir rotaya sapıyor.

In Mogadishu, the biggest barrier

Mogadishu'da A noktasından B noktasına

to getting from point A to point B are the roads.

gitmek için en büyük engel, yollar.

Twenty-three years of civil war

Yirmi üç yıl süren iç savaş

have completely destroyed the road system,

yol sistemini tamamen yok etti

and a motorbike can be the easiest way

ve ulaşımın en kolay yolu

to get around.

bir motosikletle olabilmektedir.

Aden saw an opportunity and seized it.

Aden, bir fırsat gördü ve sahiplendi.

He started a motorbike company.

Bir motosiklet şirketi kurdu.

He began renting out motorbikes

Normalde satın almaya gücü yetmeyen yerel halka

to local residents who couldn't normally afford them.

motosiklet kiralamaya başladı.

He bought 10 bikes, with the help

Ailesinin ve arkadaşlarının yardımları ile

of family and friends,

on motosiklet satın aldı,

and his dream is to eventually expand

hayali ise, gelecek üç yıl içinde toplamda

to several hundred within the next three years.

birkaç yüz motosiklete ulaşmak.

How is this story different?

Bu hikayenin nesi farklı?

What makes his story different?

Onun hikayesini ne farklı kılıyor?

I believe it is his ability to identify

Farkın, yeni bir fırsatı tanıma ve sahiplenme

and seize a new opportunity.

konusundaki yeteneği olduğuna inanıyorum.

It's entrepreneurship,

Bu girişimcilik

and I believe entrepreneurship can be

ve inanıyorum ki girişimcilik,

the most powerful tool against waithood.

bekleyiş karşısında en güçlü araç olabilir.

It empowers young people

Girişimcilik genç insanlara,

to be the creators of the very economic opportunities

umutsuzca aramakta oldukları ekonomik fırsatların

they are so desperately seeking.

yaratıcıları olma gücünü veriyor.

And you can train young people to be entrepreneurs.

Ve genç insanları girişimciler olmak üzere eğitebilirsiniz.

I want to talk to you about a young man

Size toplantılarımdan birine katılan

who attended one of my meetings,

genç bir adamdan söz etmek istiyorum,

Mohamed Mohamoud, a florist.

Mohamed Mohamoud, bir çiçekçi.

He was helping me train some of the young people

Zirve sırasında girişimcilik ve nasıl yenilikçi olunacağı

at the summit in entrepreneurship

ve bir girişimcilik kültürünün

and how to be innovative

nasıl oluşturulacağı konusunda

and how to create a culture of entrepreneurship.

bazı genç insanları eğitmede bana yardımcı oluyordu.

He's actually the first florist Mogadishu has seen

Aslında kendisi Mogadishu'da yaklaşık 22 yıldır

in over 22 years,

görülen ilk çiçekçiydi,

and until recently, until Mohamed came along,

son zamanlara kadar, Mohamed ortaya çıkana kadar,

if you wanted flowers at your wedding,

eğer düğününüzde çiçek istiyorsanız,

you used plastic bouquets

yurtdışından gönderilen plastik

shipped from abroad.

buketleri kullanırdınız.

If you asked someone,

Eğer, "En son ne zaman

"When was the last time you saw fresh flowers?"

taze bir çiçek gördünüz?" diye sorarsanız,

for many who grew up under civil war,

iç savaş sırasında büyüyenlerin çoğunluğu için

the answer would be, "Never."

cevap "Hiç görmedim" olacaktır.

So Mohamed saw an opportunity.

Mohamed bir fırsat gördü.

He started a landscaping and design floral company.

Bir peyzaj ve tasarım çiçekçiliği şirketi kurdu.

He created a farm right outside of Mogadishu,

Mogadishu'nun hemen dışında bir çiftlik kurdu,

and started growing tulips and lilies,

sert Mogadishu ikliminde

which he said could survive

hayatta kalabileceğini düşündüğü

the harsh Mogadishu climate.

laleler, zambaklar yetiştirmeye başladı,

And he began delivering flowers to weddings,

Ve düğünlere çiçek teslimatı yapmaya,

creating gardens at homes

şehrin her yanında evlerde ve iş yerlerinde

and businesses around the city,

bahçeler oluşturmaya başladı,

and he's now working on creating

şimdi ise, son 22 yılda Mogadishu'nun ilk

Mogadishu's first public park in 22 years.

halka açık parkını oluşturmaya çalışıyor.

There's no public park in Mogadishu.

Mogadishu'da halka açık bir park yok.

He wants to create a space where families,

Ailelerin, genç insanların bir araya gelebileceği

young people, can come together,

ve kendi deyimiyle, şu ünlü gülleri

and, as he says, smell the proverbial roses.

koklayabilecekleri bir alan yaratmak istiyor.

And he doesn't grow roses because

Ve bu arada, çok fazla su tükettikleri

they use too much water, by the way.

için kendisi gül yetiştirmiyor.

So the first step is to inspire young people,

Yani, ilk adım, genç insanlara ilham vermek,

and in that room, Mohamed's presence

o odada Mohamed'in bulunması

had a really profound impact on the youth in that room.

oradaki genç insanlar üzerinde gerçekten derin bir etki yarattı

They had never really thought about starting up a business.

Gerçekten bir iş kurmayı hiç düşünmemişlerdi.

They've thought about working for an NGO,

Bir STK'de çalışmayı düşünmüşlerdi,

working for the government,

devlet için çalışmayı düşünmüşlerdi,

but his story, his innovation,

ama onun hikayesi, onun yenilikçiliği,

really had a strong impact on them.

üzerlerinde gerçekten güçlü bir etki yarattı.

He forced them to look at their city

Onları kendi şehirlerine bir fırsatlar

as a place of opportunity.

bölgesi olarak bakmaya zorladı.

He empowered them to believe that they could be entrepreneurs,

Onları, birer girişimci olabileceklerine, değişim yaratabileceklerine

that they could be change makers.

inanmaları için teşvik etti.

By the end of the day, they were coming up

Günün sonunda, şehirlerinin en büyük

with innovative solutions

problemlerine yenilikçi çözümler

to some of the biggest challenges facing their city.

üretmeye başlamışlardı.

They came up with entrepreneurial solutions

Yerel sorunlarına girişimsel çözümler

to local problems.

buluyorlardı.

So inspiring young people

Yani genç insanlara ilham vermek

and creating a culture of entrepreneurship

ve bir girişimcilik kültürü oluşturmak

is a really great step,

gerçekten büyük bir adım,

but young people need capital

ama genç insanların, fikirlerini gerçekleştirmek için

to make their ideas a reality.

sermayeye de ihtiyaçları var.

They need expertise and mentorship

İşlerini geliştirmek ve yürütmek için

to guide them in developing and launching their businesses.

kendilerine yol gösterecek tecrübe ve rehberliğe ihtiyaçları var.

Connect young people with the resources they need,

Genç insanları ihtiyaçları olan kaynaklarla buluşturun,

provide them the support they need to go from ideation to creation,

fikir aşamasından yaratmaya geçmeleri için ihtiyaçları olan desteği sağlayın,

and you will create catalysts for urban growth.

böylece kentsel büyüme için bir katalizör yaratacaksınız.

For me, entrepreneurship is more than just

Bana göre, girişimcilik, bir iş kurmaktan

starting up a business.

daha fazla bir şey.

It's about creating a social impact.

Sosyal bir etki yaratmakla ilgili.

Mohamed is not simply selling flowers.

Mohamed sadece çiçek satmıyor.

I believe he is selling hope.

İnanıyorum ki, umut da satıyor.

His Peace Park, and that's what he calls it,

Onun Barış Parkı, o öyle adlandırıyor,

when it's created, will actually transform

tamamlandığı zaman,aslında insanların

the way people see their city.

şehirlerine bakış açısını değiştirecek.

Aden hired street kids to help rent out

Aden, motosiklerini kiralamaya ve bakımlarını

and maintain those bikes for him.

yapmaya yardım etmeleri için sokak çocuklarını işe alıyor.

He gave them the opportunity to escape

Onlara bekleyişin felç edici etkisinden kaçmak için

the paralysis of waithood.

gereken fırsatı veriyor.

These young entrepreneurs are having

Bu genç girişimciler, şehirlerinde

a tremendous impact in their cities.

muazzam etkiler yaratıyorlar.

So my suggestion is,

Benim önerim,

turn youth into entrepreneurs,

gençliği, girişimcilere dönüştürün,

incubate and nurture their inherent innovation,

içlerinden gelen yenilikçiliği ortaya çıkarıp besleyin,

and you will have more stories of flowers and Peace Parks

bu şekilde, çiçekçiler ve Barış Parkları hakkında,

than of car bombs and waithood.

bombalamalar ve bekleyişlerden daha çok hikayeniz olacak.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)