The illusion of consciousness | Dan Dennett

Dan Dennett'tan bilincimiz üzerine

Çeviri: ugur damar Gözden geçirme: Ali Erhat Nalbant

So I'm going to speak about a problem that I have

Size bir problemimden bahsedecegim;

and that's that I'm a philosopher.

Ben bir felsefeciyim.

(Laughter)

(gülmeler)

When I go to a party and people ask me what do I do

Bir partiye gittiğimde, insanlar neyle uğraştığımı sorunca

and I say, "I'm a professor," their eyes glaze over.

"Profesörüm" dediğim zaman, bana sıkkın gözlerle bakıyorlar.

When I go to an academic cocktail party

Akademik bir kokteyle gittiğimde,

and there are all the professors around, they ask me what field I'm in

etraftaki profesörler hangi alandan olduğumu sorduklarında

and I say, "philosophy" -- their eyes glaze over.

ve "Felsefe." dedigim zaman bana sıkkın gözlerle bakıyorlar.

(Laughter)

(gülmeler)

When I go to a philosopher's party

Felsefecilerin bir partisine gittiğimde

(Laughter)

(gülmeler)

and they ask me what I work on and I say, "consciousness,"

ve bana ne uzerinde calistigimi sorduklarinda ve bilinç olduğunu söylüyorum,

their eyes don't glaze over -- their lips curl into a snarl.

sıkkın gözlerle bakmıyorlar. Dudak büküp homurdanıyorlar.

(Laughter)

(gülmeler)

And I get hoots of derision and cackles and growls

ve alaycı kahkahalar, kıkırdamalar ve homurtularla karşılaşıyorum.

because they think, "That's impossible! You can't explain consciousness."

Çünkü "Bu imkansız! Bilinç açıklanamaz." şeklinde düşünüyorlar.

The very chutzpah of somebody thinking

Birisinin, bilincin açıklanabilir olduğunu düşünmesi

that you could explain consciousness is just out of the question.

cüretini göstermesi bile kabul edilemez.

My late, lamented friend Bob Nozick, a fine philosopher,

Rahmetli arkadaşım, iyi bir felsefeci olan Bob Nozick

in one of his books, "Philosophical Explanations,"

"Felsefi Açıklamalar" isimli bir kitabında | ç.n. "Philosophical Explanations"

is commenting on the ethos of philosophy --

felsefenin ahlak kuralları -filozofların işleri yürütüşleri-

the way philosophers go about their business.

hakkında yorum yapıyor.

And he says, you know, "Philosophers love rational argument."

Diyor ki; "Filozoflar rasyonel tartışmaları çok sever."

And he says, "It seems as if the ideal argument

ve devam ediyor ; "Filozoflar için ideal bir tartışma,

for most philosophers is you give your audience the premises

dinleyicilerinize önermelerde bulunmanız ve

and then you give them the inferences and the conclusion,

onlara çıkarımlarınızı ve sonuçlarınızı vermenizmiş gibi görünüyor

and if they don't accept the conclusion, they die.

ve bu sonuçlar kabul edilmezse ölüyorlar.

Their heads explode." The idea is to have an argument

Kafaları patlıyor." Bir tartışmaya girmenin sebebi

that is so powerful that it knocks out your opponents.

rakibinizi nakavt edecek kadar güçlü olmasıdır.

But in fact that doesn't change people's minds at all.

Fakat aslında; bu, insanların fikirlerinde değişiklik yaratmaz.

It's very hard to change people's minds

Sonuçta; bilinç gibi bir şey hakkında

about something like consciousness,

insanların fikrini değiştirmek çok zordur,

and I finally figured out the reason for that.

ve bunun neden bu kadar zor olduğunu sonunda anladım.

The reason for that is that everybody's an expert on consciousness.

Bunun nedeni, herkesin bilinç konusunda bir uzman olması.

We heard the other day that everybody's got a strong opinion about video games.

Geçtiğimiz gün herkesin bilgisayar oyunları hakkında sağlam bir görüşü olduğunu öğrendik.

They all have an idea for a video game, even if they're not experts.

Uzman olmasalar bile herkesin bu oyunlar hakkinda bir fikri var.

But they don't consider themselves experts on video games;

Fakat kendilerini uzman olarak görmüyorlar,

they've just got strong opinions.

sadece sağlam fikirleri var.

I'm sure that people here who work on, say, climate change

Eminim ki burada, mesela; iklim değişikliği ve küresel ısınma

and global warming, or on the future of the Internet,

veya internetin geleceği üzerine çalışanlar, bu konularda

encounter people who have very strong opinions

bir sonraki gelişmenin ne olacağı hakkında

about what's going to happen next.

güçlü fikirleri olan insanlarla karşılaşmışlardır.

But they probably don't think of these opinions as expertise.

Fakat muhtemelen bu fikirlerin uzman olduğunu düşünmüyorlar.

They're just strongly held opinions.

Sadece bu fikirlerine içten inanıyorlar.

But with regard to consciousness, people seem to think,

Ancak konu bilinç olunca; insanlar,

each of us seems to think, "I am an expert.

her birimiz "Ben uzmanım. Basitçe bilinçli olarak

Simply by being conscious, I know all about this."

bu konuda her şeyi biliyorum." diye düşünüyor gibiyiz.

And so, you tell them your theory and they say,

ve onlara teorinizi anlattiginizda;

"No, no, that's not the way consciousness is!

"Hayır, hayır, bilinç o şekilde değildir.

No, you've got it all wrong."

Hayir, tamamen yanlış anlamışsınız." diyorlar.

And they say this with an amazing confidence.

Ve bunu inanilmaz bir kararlilikla soyluyorlar.

And so what I'm going to try to do today

Ve bu gun yapmaya calisacagim sey

is to shake your confidence. Because I know the feeling --

özgüveninizi kırmak olacak. Çünkü bu hissi biliyorum,

I can feel it myself.

kendim de hissedebiliyorum.

I want to shake your confidence that you know your own innermost minds --

En dipteki düşüncelerinizi bildiğiniz; sizin, kendi bilinciniz hakkında

that you are, yourselves, authoritative about your own consciousness.

yetkin olduğunuz konusundaki güveninizi kırmak istiyorum.

That's the order of the day here.

Bugünün amacı bu şekilde.

Now, this nice picture shows a thought-balloon, a thought-bubble.

Şimdi, bu güzel resimde bir düşünce balonu var. Bir baloncuk.

I think everybody understands what that means.

Sanırım herkes bunun ne anlama geldiğini biliyor.

That's supposed to exhibit the stream of consciousness.

Bunun zihinden geçenleri olduğu gibi anlatması gerekiyor.

This is my favorite picture of consciousness that's ever been done.

Bu, bence bilinç hakkında yapılmış en iyi resim.

It's a Saul Steinberg of course -- it was a New Yorker cover.

Tabi, bu bir Saul Steinberg. New Yorker'da kapak olmuştu.

And this fellow here is looking at the painting by Braque.

Buradaki arkadaş Braque'ın bir resmine bakıyor.

That reminds him of the word baroque, barrack, bark, poodle,

ve resim ona barok, baraka, barka, kaniş ve

Suzanne R. -- he's off to the races.

Suzanne R. kelimelerini hatırlatıyor. Çok da heyecanlanıyor.

There's a wonderful stream of consciousness here

Burada tamamen saf ve olduğu gibi bir zihin var.

and if you follow it along, you learn a lot about this man.

ve takip etmeye devam ederseniz, bu adamı daha yakından tanıyabilirsiniz.

What I particularly like about this picture, too,

Bu resimde özellikle hosuma giden diğer bir bölüm de;

is that Steinberg has rendered the guy

Steinberg'in bu adamı

in this sort of pointillist style.

noktacı bir tarzda yapmis olmasi.

Which reminds us, as Rod Brooks was saying yesterday:

Bunun bize hatırlattığı şey; Roy Brooks'un dün söylediği gibi;

what we are, what each of us is -- what you are, what I am --

bizim, her birimizin -sizin,benim-

is approximately 100 trillion little cellular robots.

yaklaşık 100 trilyon tane hücresel robottan ibaret olduğumuz.

That's what we're made of.

İşte bu, bizi meydana getiren şeydir.

No other ingredients at all. We're just made of cells, about 100 trillion of them.

Başka hiç bir şeyden değil. Sadece hücrelerden oluşuyoruz, yaklaşık 100 trilyon tanesinden.

Not a single one of those cells is conscious;

Bir tek hücre bile bilinç sahibi değil.

not a single one of those cells knows who you are, or cares.

o hücrelerin hiçbiri sizin kim olduğunu bilmiyor veya umursamiyor.

Somehow, we have to explain

Bir şekilde açıklamak zorunda oldugumuz şey;

how when you put together teams, armies, battalions

nasıl oluyor da, her biri, bir bakteriden çok da farklı olmayan

of hundreds of millions of little robotic unconscious cells --

bilinçten yoksun küçük robotik hücrelerden oluşan

not so different really from a bacterium, each one of them --

takımları, orduları, timleri bir araya getirince

the result is this. I mean, just look at it.

sonuç bu oluyor. Yani, bir bakın.

The content -- there's color, there's ideas, there's memories,

İçerikte renk var, fikirler var, hafıza var,

there's history. And somehow all that content of consciousness

tarih var, ve bir şekilde bilincin bütün içeriği

is accomplished by the busy activity of those hoards of neurons.

bu değerli nöron gruplarının yoğun aktivitesi tarafından oluşturuluyor.

How is that possible? Many people just think it isn't possible at all.

Bu nasıl mümkün olabilir? Birçok insan mümkün olmadığını düşünüyor.

They think, "No, there can't be any

"Hayır, bilincin hiç bir şekilde

sort of naturalistic explanation of consciousness."

doğal bir açıklaması olamaz." şeklinde düşünüyor.

This is a lovely book by a friend of mine named Lee Siegel,

Bu da, şu an Hawaii Üniversitesi'nde din profesörü olan

who's a professor of religion, actually, at the University of Hawaii,

Lee Siegel adlı bir arkadaşımın çok hoş bir kitabı.

and he's an expert magician, and an expert

ve o bir büyü uzmanı, Hindistan'daki

on the street magic of India, which is what this book is about,

sokak büyüsü üzerine uzman, ki kitap da bunun hakkında

"Net of Magic."

"Büyü ağı." | ç.n. "Net of Magic"

And there's a passage in it which I would love to share with you.

İçinde sizinle paylaşmaktan çok mutlu olacağım bir bölüm var.

It speaks so eloquently to the problem.

Soruna çok etkileyici bir biçimde yaklaşıyor.

"'I'm writing a book on magic,' I explain, and I'm asked, 'Real magic?'

"Büyü hakkında bir kitap yazıyorum." dediğimde, "Gerçek büyü mü?" diye soruyorlar.

By 'real magic,' people mean miracles,

Gerçek büyü deyimiyle insanlar mucizeleri,

thaumaturgical acts, and supernatural powers.

olağandışı eylemleri ve doğaüstü güçleri kastediyor.

'No,' I answer. 'Conjuring tricks, not real magic.'

"Hayır!" diyorum. "Sihirbazlık numaraları, gerçek büyü değil."

'Real magic,' in other words, refers to the magic that is not real;

Gerçek büyü, diğer bir deyişle, yapılabilen bir büyünün

while the magic that is real, that can actually be done, is not real magic."

gerçek olmadığı düşünüldüğünde, yapılamayacak büyüyü tarifler.

(Laughter)

(Gulmeler)

Now, that's the way a lot of people feel about consciousness.

Şu an bu bir çok insanın bilinç hakkında düşündüğü şey.

(Laughter)

(Gulmeler)

Real consciousness is not a bag of tricks.

Gerçek bilinç bir yığın hile değildir.

If you're going to explain this as a bag of tricks,

Eğer bunu bir yığın hile olarak açıklayacaksanız,

then it's not real consciousness, whatever it is.

o zaman açıkladığınız şey gerçek bilinç değil, başka bir şeydir.

And, as Marvin said, and as other people have said,

Marvin'in ve diğer insanların da söylediği gibi;

"Consciousness is a bag of tricks."

"Bilinç bir yığın hiledir."

This means that a lot of people are just left completely dissatisfied

Bu, ben bilinci açıklamaya çalıştığımda birçok insanın

and incredulous when I attempt to explain consciousness.

tatmin olmamış ve şüpheci kalması anlamına gelir.

So this is the problem. So I have to

İşte sorun bu. Bu yüzden,

do a little bit of the sort of work

açıklanan bir büyü numarasını

that a lot of you won't like,

görmenin hoş bir şey olmaması ile aynı sebepten,

for the same reason that you don't like to see

çoğunuzun hoşlanmayacağı türden bazı şeyler

a magic trick explained to you.

yapmaya zorundayım.

How many of you here, if somebody -- some smart aleck --

Çok bilmiş birisi gelip size,

starts telling you how a particular magic trick is done,

bir sihrin nasıl yapıldığını anlatmaya kalksa

you sort of want to block your ears and say, "No, no, I don't want to know!

kaçınız kulaklarını tıkayıp "Hayır, hayır, bilmek istemiyorum." der?

Don't take the thrill of it away. I'd rather be mystified.

Heyecanı kaçırmayın. Esrarengiz olması daha iyi.

Don't tell me the answer."

Bana cevabı söylemeyin.

A lot of people feel that way about consciousness, I've discovered.

Birçok insan bilinç hakkında böyle düşünüyor, bunu keşfettim.

And I'm sorry if I impose some clarity, some understanding on you.

ve eğer bilginiz ve anlayışınız üzerinde zorlayıcı olursam özür dilerim.

You'd better leave now if you don't want to know some of these tricks.

Bu numaraların bir kısmını öğrenmek istemiyorsanız, şu an burayı terketseniz iyi olur.

But I'm not going to explain it all to you.

Ama, size hepsini açıklamayacağım.

I'm going to do what philosophers do.

Felsefecilerin yaptığını yapacağım.

Here's how a philosopher explains the sawing-the-lady-in-half trick.

Burada bir felsefecinin, bayanı ikiye bölme numarasını nasıl açıkladığını görüyoruz.

You know the sawing-the-lady-in-half trick?

Bayanı ikiye bölme numarasını biliyorsunuz, değil mi?

The philosopher says, "I'm going to explain to you how that's done.

Felsefeci diyor ki: "Size bunun nasıl yapıldığını anlatacağım."

You see, the magician doesn't really saw the lady in half."

Gördüğünüz gibi, sihirbaz gerçekten kadını ikiye bölmüyor."

(Laughter)

(gülmeler)

"He merely makes you think that he does."

Sadece öyle yaptığını düşünmenizi sağlıyor.

And you say, "Yes, and how does he do that?"

ve siz "İyi de, nasıl yapıyor bunu?" diyorsunuz.

He says, "Oh, that's not my department, I'm sorry."

O da; "O benim alanım değil, üzgünüm." diyor.

(Laughter)

(gülmeler)

So now I'm going to illustrate how philosophers explain consciousness.

Şimdi, felsefecilerin bilinci nasıl açıkladığını göstereceğim.

But I'm going to try to also show you

Fakat aynı zamanda, bilincin veya

that consciousness isn't quite as marvelous --

kendi bilincimizin, düşündüğümüz gibi

your own consciousness isn't quite as wonderful --

mükemmel olmadığını da

as you may have thought it is.

size göstermeye çalışacağım.

This is something, by the way, that Lee Siegel talks about in his book.

Bu da aslında Lee Siegel'in kitabında bahsettiği bir şey.

He marvels at how he'll do a magic show, and afterwards

Nasıl sihirbazlık yaptığına hayret edecek ve sonrasında

people will swear they saw him do X, Y, and Z. He never did those things.

insanlar onun X,Y ve Z'yi yaptığını gördüğüne dair yemin edecek. Bunların hiç birini yapmadı.

He didn't even try to do those things.

Bunları yapmaya çalışmadı bile.

People's memories inflate what they think they saw.

İnsanların hafızaları, gördüklerini sandıkları şeyleri abartır.

And the same is true of consciousness.

Aynısı bilinç için de geçerlidir.

Now, let's see if this will work. All right. Let's just watch this.

Şimdi, bakalım işe yarayacak mı? Pekala. Bunu izleyin.

Watch it carefully.

Dikkatle izleyin.

I'm working with a young computer-animator documentarian

Nick Deamer isminde bilgisayar animelerini belgeselleştiren

named Nick Deamer, and this is a little demo that he's done for me,

bir gençle çalışıyorum ve bu,

part of a larger project some of you may be interested in.

benim için oluşturduğu küçük bir demosu.

We're looking for a backer.

Bir sponsor arıyoruz.

It's a feature-length documentary on consciousness.

Bu bilinç üzerine normal uzunlukta bir film

OK, now, you all saw what changed, right?

Tamam, şimdi, değişikliği farkettiniz mi?

How many of you noticed that every one of those squares changed color?

Kaçınız rengi değişen karelerin her birini farketti?

Every one. I'll just show you by running it again.

Herkes. Şimdi tekrar yürüteceğim.

Even when you know that they're all going to change color,

Hepsinin renginin değiştiğinizi bilmenize rağmen

it's very hard to notice. You have to really concentrate

farketmeniz zor. Hepsindeki değişimi yakalamak için

to pick up any of the changes at all.

gerçekten konsantre olmak zorundasınız.

Now, this is an example -- one of many --

Şimdi, bu, üzerinde şu an fazlaca çalışılan

of a phenomenon that's now being studied quite a bit.

bir çok kavramdan bir örnek.

It's one that I predicted in the last page or two of my

"Bu türde deneyler yaparsanız, insanların çok büyük değişiklikleri

1991 book, "Consciousness Explained,"

yakalayamadığını anlarsınız." dediğim

where I said if you did experiments of this sort,

1991 yılında çıkan "Açıklanan Bilinç" adlı kitabımın son

you'd find that people were unable to pick up really large changes.

1-2 sayfasında öngördüğüm bir şey.

If there's time at the end,

Konuşmamın sonunda vakit kalırsa

I'll show you the much more dramatic case.

çok daha etkileyici bir örnek göstereceğim.

Now, how can it be that there are all those changes going on,

Şimdi, bu kadar çok değişiklik süregeliyorken, nasıl oluyor da

and that we're not aware of them?

biz bunları farkedemiyoruz.

Well, earlier today, Jeff Hawkins mentioned the way your eye saccades,

Bugün buraya gelmeden önce, Jeff Hawkins; gözün hızlı,

the way your eye moves around three or four times a second.

saniyede 3-4 kez hareket etmesinden bahsetti.

He didn't mention the speed. Your eye is constantly in motion,

Hızdan bahsetmedi. Gözümüz sürekli hareket halindedir,

moving around, looking at eyes, noses, elbows,

gözlere, burunlara, dirseklere, çevremizdeki

looking at interesting things in the world.

ilginç şeylere bakar.

And where your eye isn't looking,

ve gözümüzün bakmadığı yerde

you're remarkably impoverished in your vision.

görüş kaliteniz belirgin şekilde düşüktür.

That's because the foveal part of your eye,

Bunu sebebi gözün "fovea" denen ve net görüşten

which is the high-resolution part,

sorumlu kısmının yaklaşık olarak sadece

is only about the size of your thumbnail held at arms length.

kol mesafesindeki başparmağınızın tırnağı boyutlarında oluşudur.

That's the detail part.

Bu ayrıntıydı.

It doesn't seem that way, does it?

Bu şekilde görünmüyor, değil mi?

It doesn't seem that way, but that's the way it is.

Öyle görünmese de, öyle.

You're getting in a lot less information than you think.

Düşündüğünüzden çok daha az bilgi alıyorsunuz.

Here's a completely different effect. This is a painting by Bellotto.

Burada bambaşka bir etki var. Bu, Bellotto'nun bir resmi.

It's in the museum in North Carolina.

Kuzey Carolina'da bir müzede.

Bellotto was a student of Canaletto's.

Bellotto, Canaletto'nun bir öğrencisiydi.

And I love paintings like that --

Bu tarz resimlere bayılırım,

the painting is actually about as big as it is right here.

resim aslında burada durduğu kadar büyük.

And I love Canalettos, because Canaletto has this fantastic detail,

Canaletto'yu çok severim. Çünkü bu mükemmel detaya sahip

and you can get right up

ve şöyle bir kalkıp

and see all the details on the painting.

resimdeki tüm detayları görebilirsiniz.

And I started across the hall in North Carolina,

Kuzey Carolina'daki salonda gezmeye başladım, çünkü

because I thought it was probably a Canaletto,

bir Canaletto eseri olduğunu düşündüm

and would have all that in detail.

ve ayrıntısıyla inceledim.

And I noticed that on the bridge there, there's a lot of people --

farkettim ki, resimdeki köprüde birçok insan var

you can just barely see them walking across the bridge.

ve köprü boyunca insanların yürüdüğünü zorlukla görebiliyorum.

And I thought as I got closer

Yaklaştıkça

I would be able to see all the detail of most people,

çoğunun elbiseleri vb. detaylarını da

see their clothes, and so forth.

görebileceğimi düşündüm.

And as I got closer and closer, I actually screamed.

Daha da yaklaştım ve gerçekten çığlık attım.

I yelled out because when I got closer,

Bağırdım, çünkü yaklaştığımda

I found the detail wasn't there at all.

detayın hiç de orada olmadığını farkettim.

There were just little artfully placed blobs of paint.

Sadece sanatasalca yerleştirilmiş boya birikintileri vardı

And as I walked towards the picture,

ve resme doğru yürüdükçe

I was expecting detail that wasn't there.

orada olmayan detayı görmeyi umuyordum.

The artist had very cleverly suggested people and clothes

Sanatçı; insanları, elbiselerini, vagonları ve tüm bu tarz şeyleri

and wagons and all sorts of things,

çok akıllıca önermiş

and my brain had taken the suggestion.

ve benim beynim de bu öneriyi kabult etti.

You're familiar with a more recent technology, which is -- There,

Siz daha güncel bir teknolojiyi tanıyorsunuz, ki --işte burda

you can get a better view of the blobs.

Bu boyaların daha iyi bir görüntüsünü alabilirsiniz.

See, when you get close

Yaklaştıkça görüyorsunuz ki,

they're really just blobs of paint.

bu şey gerçekten sadece bir boya birikintisinden ibaret.

You will have seen something like this -- this is the reverse effect.

Böyle bir şey daha göreceksiniz- bu ters etkidir.

I'll just give that to you one more time.

Bir kez daha göstereceğim.

Now, what does your brain do when it takes the suggestion?

Şimdi, bu önermeyi kabul ettiğinde beyniniz ne yapmakta?

When an artful blob of paint or two, by an artist,

Bir sanatçının sanatsal bir veya iki boya birikintisi ile

suggests a person -- say, one of

bir kişiye, diyelim ki

Marvin Minsky's little society of mind --

böyle bir Marvin Minskey'in "aklın küçük toplumu"nu önerdiğini düşünelim.

do they send little painters out to fill in all the details in your brain somewhere?

Ayrıntıları tamamlamak için beynimizde bir yere küçük ressamlar mı yolluyorlar?

I don't think so. Not a chance. But then, how on Earth is it done?

Sanmıyorum. Olamaz. Peki, nasıl oluyor bu?

Well, remember the philosopher's explanation of the lady?

Felsefecinin bayan hakkındaki açıklamasını hatırlayalım.

It's the same thing.

Aynı şey.

The brain just makes you think that it's got the detail there.

Beyniniz sadece sizi orada o detayın olduğuna inandırıyor.

You think the detail's there, but it isn't there.

Detayın orada olduğunu düşünüyorsunuz. Ama orada değil.

The brain isn't actually putting the detail in your head at all.

Beyin aslında detayı kafanıza yerleştirmiyor.

It's just making you expect the detail.

Sadece detay beklentisini yaratıyor.

Let's just do this experiment very quickly.

Hadi bu deneyi hızlıca yapalım.

Is the shape on the left the same as the shape on the right, rotated?

Soldaki şekil, çevrilince sağdakiyle aynı oluyor mu?

Yes.

Evet.

How many of you did it by rotating the one on the left

Kaç kişi, aklının gözüyle soldakini çevirip

in your mind's eye, to see if it matched up with the one on the right?

sağdakiyle aynı olup olmadığına baktı?

How many of you rotated the one on the right? OK.

Kaç kişi sağdakini çevirdi? Tamam.

How do you know that's what you did?

Bunu böyle yaptığınızı nereden biliyorsunuz?

(Laughter)

(gülmeler)

There's in fact been a very interesting debate

Aslında bilişsel bilimde

raging for over 20 years in cognitive science --

20 yıldır şiddetle süregelen ilginç bir tartışma var.

various experiments started by Roger Shepherd,

Akıldaki görüntülerin döndürmenin açısal hızının ölçümünü yapan

who measured the angular velocity of rotation of mental images.

Roger Shepherd tarafından çeşitli deneyler başlatıldı.

Yes, it's possible to do that.

Evet, bunu yapabilmek mümkün.

But the details of the process are still in significant controversy.

Ancak sürecin ayrıntıları halen önemli bir anlaşmazlık konusu.

And if you read that literature, one of the things

Ve literatürü okursanız, bir şekilde

that you really have to come to terms with is

kabul etmeniz gereken şeylerden biri, denek olsanız bile

even when you're the subject in the experiment, you don't know.

gerçekte ne olduğunu bilememeniz.

You don't know how you do it.

Nasıl yaptığınızı bilmiyorsunuz.

You just know that you have certain beliefs.

Sadece belirli inançlarınızın olduğunu biliyorsunuz.

And they come in a certain order, at a certain time.

ve onlar belirli bir sırayla, belirli bir zamanda geliyorlar.

And what explains the fact that that's what you think?

Gerçeğin, sizin düşündüğünüz şey olduğunu ne açıklar?

Well, that's where you have to go backstage and ask the magician.

İşte burası, geri dönüp sihirbaza sormamız gereken yer.

This is a figure that I love: Bradley, Petrie, and Dumais.

Bu, çok sevdiğim bir şekil. Bradley, Petrie ve Dumais.

You may think that I've cheated,

Buradaki beyaz kenardan

that I've put a little whiter-than-white boundary there.

daha beyazını koyduğumu ve sizi aldattığımı düşünebilirsiniz.

How many of you see that sort of boundary,

Dairelerin önünde Necker küpünün durduğu

with the Necker cube floating in front of the circles?

türden kenarı kaçınız görüyor?

Can you see it?

Görebiliyor musunuz?

Well, you know, in effect, the boundary's really there, in a certain sense.

Peki, kenarın gerçekten orada olduğunu kesinlikle biliyorsunuz.

Your brain is actually computing that boundary,

Beyniniz aslında o kenarı hesaplıyor,

the boundary that goes right there.

şuraya giden kenarı.

But now, notice there are two ways of seeing the cube, right?

Ama şimdi, küpün iki farklı görünümünü farkedin, tamam mı?

It's a Necker cube.

Bu bir Necker küpü.

Everybody can see the two ways of seeing the cube? OK.

Herkes küpün 2 farklı görünümünü farketti mi? Tamam.

Can you see the four ways of seeing the cube?

Küpün 4 farklı görünümünü farkedebiliyor musunuz?

Because there's another way of seeing it.

Çünkü onu görmenin başka bir yolu var.

If you're seeing it as a cube floating in front of some circles,

Eğer bunu, bazı dairelerin, bazı siyah dairelerin, önünde duran

some black circles, there's another way of seeing it.

bir küp olarak görüyorsanız, görmenin farklı bir yolu var.

As a cube, on a black background,

Bir parça İsviçre peynirinde görüldüğü gibi

as seen through a piece of Swiss cheese.

siyah bir zeminde bir küp olarak.

(Laughter)

(gülmeler)

Can you get it? How many of you can't get it? That'll help.

Görebildiniz mi? Kaç kişi göremedi? Bu yardımcı olur.

(Laughter)

(gülmeler)

Now you can get it. These are two very different phenomena.

Şimdi görebiliyorsunuz. Bunlar çok farklı 2 fenomen.

When you see the cube one way, behind the screen,

Küpü bir yönden görürseniz, ekranın arkasında,

those boundaries go away.

kenarlar kaybolur.

But there's still a sort of filling in, as we can tell if we look at this.

Fakat halen, şuna bakarsak, tamamlamamız gereken şeyler var.

We don't have any trouble seeing the cube, but where does the color change?

Küpü görmemizde bir sorun yok, ama renk değişimi nerde?

Does your brain have to send little painters in there?

Beyniniz oraya küçük ressamlar mı yollamak zorunda?

The purple-painters and the green-painters

Mor ve yeşil boyayıcılar,

fight over who's going to paint that bit behind the curtain? No.

perdedeki pikseli kimin boyayacağı üzerine kavga mı ediyor? Hayır.

Your brain just lets it go. The brain doesn't need to fill that in.

Beyniniz bunu önemsemiyor. Beynin orayı tamamlama ihtiyacı yok.

When I first started talking about

Az önce gördüğünüz Bradley, Petrie, Dumais

the Bradley, Petrie, Dumais example that you just saw --

örneği hakkında konuşmaya ilk başladığımda

I'll go back to it, this one --

-ki birazdan döneceğim, buna-

I said that there was no filling-in behind there.

ardında tamamlamanın olmadığını söylemiştim

And I supposed that that was just a flat truth, always true.

ve bunun tartışılmaz bir doğruluk, hep doğru olduğunu sanırdım.

But Rob Van Lier has recently shown that it isn't.

Fakat, Rob Von Lier yakın zamanda bunun böyle olmadığını gösterdi.

Now, if you think you see some pale yellow --

Şimdi, soluk sarı gördüğünüzü düşünüyorsanız,

I'll run this a few more times.

birkaç kez daha yürüteceğim.

Look in the gray areas,

Gri alanlara bakın

and see if you seem to see something sort of shadowy moving in there --

ve orada gölge benzeri bir şeyin hareket ettiğini görüp görmediğinize bakın.

yeah, it's amazing. There's nothing there. It's no trick.

Evet! Müthiş! Orada hiç bir şey yok. Bu bir numara değil.

["Failure to Detect Changes in Scenes" slide]

(Ekrandaki Değişiklikleri Saptamada Başarısızlık)

This is Ron Rensink's work, which was in some degree

Bu, kitabın sonundaki öneriden

inspired by that suggestion right at the end of the book.

bir derece ilham almış Ron Rensink'in çalışması.

Let me just pause this for a second if I can.

Bir saniye duraklatmama izin verin, yapabilirsem.

This is change-blindness.

Bu değişim-körlüğü.

What you're going to see is two pictures,

Biri diğerinden çok az farklı

one of which is slightly different from the other.

2 resim göreceksiniz.

You see here the red roof and the gray roof,

Burada kırmızı ve gri çatıyı görüyorsunuz,

and in between them there will be a mask,

ve aralarında yaklaşık

which is just a blank screen, for about a quarter of a second.

çeyrek saniye boyunca maske denilen sadece boş ekran görünecek.

So you'll see the first picture, then a mask,

Yani önce ilk resim, sonra maske görünecek.

then the second picture, then a mask.

Sonra ikinci resim, sonra tekrar maske.

And this will just continue, and your job as the subject

ve bu devam edecek, denek olarak göreviniz

is to press the button when you see the change.

değişikliği farkettiğinizde düğmeye basmak.

So, show the original picture for 240 milliseconds. Blank.

Pekala, asıl resmi 240 milisaniye boyunca göster. Boşluk.

Show the next picture for 240 milliseconds. Blank.

Diğer resmi 240 milisaniye boyunca göster. Boşluk.

And keep going, until the subject presses the button, saying,

ve devam et, ta ki denek düğmeye basana ve

"I see the change."

"farkettim" diyene kadar.

So now we're going to be subjects in the experiment.

Şimdi bu deneyde biz denek olacağız.

We're going to start easy. Some examples.

Kolaydan başlayalım. Bazı örnekler.

No trouble there.

Bunda sorun yok.

Can everybody see? All right.

Herkes görebiliyor mu? pekala.

Indeed, Rensink's subjects took only a little bit more

Ciddi anlamda, Rensink'in denekleri düğmeye 1 saniyeden

than a second to press the button.

çok az sonra basıyordu.

Can you see that one?

Bunu farkedebildiniz mi?

2.9 seconds.

2.9 saniye.

How many don't see it still?

Halen görmeyen kaç kişi var?

What's on the roof of that barn?

Ambarın çatısındaki de ne?

(Laughter)

(gülmeler)

It's easy.

Bu kolay.

Is it a bridge or a dock?

Bu bir köprü mü, yoksa iskele mi?

There are a few more really dramatic ones, and then I'll close.

Birkaç tane de çok etkileyici örnek var, sonra kapatacağım.

I want you to see a few that are particularly striking.

Biraz ilginç ve göze çarpan örnek görmenizi istiyorum.

This one because it's so large and yet it's pretty hard to see.

Bu çok büyük ve farketmesi zor olduğu için.

Can you see it?

Görüyor musunuz?

Audience: Yes.

İzleyiciler: Evet.

Dan Dennett: See the shadows going back and forth? Pretty big.

Gölgelerin ileri ve geri gidişini gördünüz mü? Çok büyük.

So 15.5 seconds is the median time

Onun denekleri için 15 buçuk saniye

for subjects in his experiment there.

ortalama süredir.

I love this one. I'll end with this one,

Bunu çok seviyorum. Çok belirgin ve önemli

just because it's such an obvious and important thing.

bir şey olduğu için bununla bitireceğim.

How many still don't see it? How many still don't see it?

Kaç kişi halen görmedi? Kaç kişi halen göremedi?

How many engines on the wing of that Boeing?

Boeing'in kanadında kaç tane motor var?

(Laughter)

(gülmeler)

Right in the middle of the picture!

Tam resmin ortasında.

Thanks very much for your attention.

İlginiz için teşekkürler.

What I wanted to show you is that scientists,

Size anlatmak istediğim şey, bilim insanlarının

using their from-the-outside, third-person methods,

dışarıdan, bir üçüncü şahıs yöntemi kullanarak; size kendi bilinciniz

can tell you things about your own consciousness

hakkında hayal bile edemeyeceğiniz

that you would never dream of,

şeyler söyleyebileceğidir.

and that, in fact, you're not the authority

Ve aslında düşündüğünüz gibi kendi bilinciniz

on your own consciousness that you think you are.

konusunda söz sahibi olmadığınızdır.

And we're really making a lot of progress

Aklın bir teorisi ile

on coming up with a theory of mind.

önemli bir yol katediyoruz.

Jeff Hawkins, this morning, was describing his attempt

Jeff Hawkins, bu sabah, büyük ve önemli bir teoriyi sinirbilime

to get theory, and a good, big theory, into the neuroscience.

katmak için yaşadığı zorluğu anlatıyordu.

And he's right. This is a problem.

Haklıydı, bu bir problem.

Harvard Medical School once -- I was at a talk --

Bir keresinde Harvard Tıp Fakültesi'nde

director of the lab said, "In our lab, we have a saying.

bir konuşmadaydım ve laboratuar şefi dedi ki: "Bizde bir söz vardır:

If you work on one neuron, that's neuroscience.

Eğer bir nöron(sinir hücresi) üzerinde çalışıyorsanız; o, sinirbilimdir.

If you work on two neurons, that's psychology."

Eğer 2 nöron üzerinde çalışıyorsanız; o, psikolojidir."

(Laughter)

(gülmeler)

We have to have more theory, and it can come as much from the top down.

Daha çok teorimiz olmalı, böylece elimizde daha çok sonuç kalacaktır.

Thank you very much.

Çok teşekkürler

(Applause)

(alkışlar)