The illusion of consciousness | Dan Dennett

Μετάφραση: Yanni Arvanitis Επιμέλεια: Nicholas Koutris

So I'm going to speak about a problem that I have

Πρόκειται λοιπόν να μιλήσω για ένα πρόβλημα που έχουμε

and that's that I'm a philosopher.

κι αυτό είναι ότι είμαι φιλόσοφος.

(Laughter)

(γέλια)

When I go to a party and people ask me what do I do

Όταν πηγαίνω σε ένα πάρτι και με ρωτάνε τι κάνω

and I say, "I'm a professor," their eyes glaze over.

και απαντάω "είμαι καθηγητής" τα μάτια τους παγώνουν.

When I go to an academic cocktail party

Όταν πηγαίνω σε ένα ακαδημαϊκό κοκτέιλ πάρτι

and there are all the professors around, they ask me what field I'm in

και υπάρχουν όλοι οι καθηγητές γύρω, με ρωτούν σε ποιόν τομέα ανήκω

and I say, "philosophy" -- their eyes glaze over.

και λέω φιλοσοφία - τα μάτια τους παγώνουν.

(Laughter)

(γέλια)

When I go to a philosopher's party

Όταν πηγαίνω σε πάρτι φιλοσόφων

(Laughter)

(γέλια)

and they ask me what I work on and I say, "consciousness,"

και με ρωτάνε πάω σε ποιο θέμα δουλεύω και λέω συνείδηση,

their eyes don't glaze over -- their lips curl into a snarl.

τα μάτια τους δεν παγώνουν - μπερδεύουν τη γλώσσα τους.

(Laughter)

(γέλια)

And I get hoots of derision and cackles and growls

Και εισπράττω χλευασμούς, χάχανα και δυσαρέσκεια

because they think, "That's impossible! You can't explain consciousness."

γιατί νομίζουν ότι "Αυτό είναι αδύνατον!. Η συνείδηση δεν μπορεί να εξηγηθεί."

The very chutzpah of somebody thinking

Και μόνο το θράσος ότι κάποιος

that you could explain consciousness is just out of the question.

θα προσπαθήσει να εξηγήσει τη συνείδηση είναι αδιανόητο.

My late, lamented friend Bob Nozick, a fine philosopher,

Ο πολύκλαυστος φίλος μου Μπομπ Νόζικ, ένας εξαίρετος φιλόσοφος,

in one of his books, "Philosophical Explanations,"

σε ένα από τα βιβλία του, "Φιλοσοφικές εξηγήσεις,"

is commenting on the ethos of philosophy --

σχολιάζει το ήθος της φιλοσοφίας ...

the way philosophers go about their business.

τον τρόπο με τον οποίο οι φιλόσοφοι λειτουργούν.

And he says, you know, "Philosophers love rational argument."

Και λέει, ξέρετε, "Οι φιλόσοφοι λατρεύουν τα λογικά επιχειρήματα."

And he says, "It seems as if the ideal argument

Και λέει, "Φαίνεται ότι το ιδεώδες επιχείρημα

for most philosophers is you give your audience the premises

για τους περισσότερους φιλόσοφους είναι να δώσουν στο κοινό της βάσεις του συλλογισμού

and then you give them the inferences and the conclusion,

και στη συνέχεια να δώσουν τα συμπεράσματα και το πόρισμα,

and if they don't accept the conclusion, they die.

και το πόρισμα δεν γίνει δεκτό το κοινό πεθαίνει.

Their heads explode." The idea is to have an argument

Τα κεφάλια τους εκρήγνυνται. "Η ιδέα είναι να έχεις ένα επιχείρημα

that is so powerful that it knocks out your opponents.

τόσο ισχυρό που κατατροπώνει τους αντιπάλους σου.

But in fact that doesn't change people's minds at all.

Αλλά στην πραγματικότητα δεν αλλάζει καθόλου τη γνώμη των άλλων.

It's very hard to change people's minds

Είναι δύσκολο να αλλάξεις τη γνώμη των ανθρώπων

about something like consciousness,

για κάτι όπως η συνείδηση,

and I finally figured out the reason for that.

και τελικά κατάλαβα το λόγο γιατί συμβαίνει αυτό.

The reason for that is that everybody's an expert on consciousness.

Ο λόγος γι αυτό είναι ότι όλοι είναι αυθεντίες στη συνείδηση.

We heard the other day that everybody's got a strong opinion about video games.

Ακούσαμε τις προάλλες ότι όλοι έχουν ισχυρή άποψη για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.

They all have an idea for a video game, even if they're not experts.

Όλοι έχουν γνώμη για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ακόμα κι αν δεν είναι ειδικοί.

But they don't consider themselves experts on video games;

Αλλά δεν θεωρούν τους εαυτούς τους ειδικούς στα ηλεκτρονικά παιχνίδια,

they've just got strong opinions.

απλά έχουν ισχυρή άποψη.

I'm sure that people here who work on, say, climate change

Είμαι σίγουρος ότι αυτοί που δουλεύουν, ας πούμε, στην κλιματική αλλαγή

and global warming, or on the future of the Internet,

και την παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας, ή το μέλλον του ιντερνέτ,

encounter people who have very strong opinions

συναντούν ανθρώπους που έχουν ισχυρές απόψεις

about what's going to happen next.

για το τι πρόκειται να γίνει.

But they probably don't think of these opinions as expertise.

Αλλά μάλλον δεν θεωρούν τις απόψεις τους ως πραγματογνωμοσύνη.

They're just strongly held opinions.

Απλά έχουν ισχυρές απόψεις.

But with regard to consciousness, people seem to think,

Αλλά σε σχέση με τη συνείδηση, οι άνθρωποι νομίζουν,

each of us seems to think, "I am an expert.

ο καθένας μας νομίζει, "Είμαι ειδικός.

Simply by being conscious, I know all about this."

Απλά επειδή έχω συνείδηση, ξέρω για το θέμα."

And so, you tell them your theory and they say,

Και έτσι, τους αναπτύσσεις τη θεωρία σου και απαντάνε,

"No, no, that's not the way consciousness is!

"Όχι, όχι, δεν είναι αυτό η συνείδηση!

No, you've got it all wrong."

Όχι, κάνεις λάθος."

And they say this with an amazing confidence.

Και το λένε αυτό με εκπληκτική βεβαιότητα.

And so what I'm going to try to do today

Και έτσι, αυτό που θα προσπαθήσω να κάνω σήμερα

is to shake your confidence. Because I know the feeling --

είναι να κλονίσω την βεβαιότητα αυτή. Γιατί ξέρω το αίσθημα --

I can feel it myself.

Την αισθάνομαι κι εγώ.

I want to shake your confidence that you know your own innermost minds --

Θέλω να κλονίσω την βεβαιότητα ότι ξέρετε τον ενδότατο νου σας --

that you are, yourselves, authoritative about your own consciousness.

ότι είστε οι εσείς οι ίδιοι, αυθεντίες στη δική σας συνείδηση.

That's the order of the day here.

Αυτό είναι το πρόγραμμα της ημέρας.

Now, this nice picture shows a thought-balloon, a thought-bubble.

Τώρα, αυτή η ωραία εικόνα δείχνει ένα μπαλόνι-σκέψη. Μια φυσαλίδα σκέψης.

I think everybody understands what that means.

Πιστεύω ότι όλοι καταλαβαίνουν τι σημαίνει αυτό.

That's supposed to exhibit the stream of consciousness.

Υποτίθεται ότι δείχνει τη ροή της συνείδησης.

This is my favorite picture of consciousness that's ever been done.

Αυτή είναι η αγαπημένη μου εικόνα της συνείδησης που έχει γίνει ποτέ.

It's a Saul Steinberg of course -- it was a New Yorker cover.

Φυσικά είναι του Σαούλ Στάινμπεργκ - ήταν εξώφυλλο στον Νιού Γιόρκερ.

And this fellow here is looking at the painting by Braque.

Και αυτός εδώ κοιτάει έναν πίνακα του Μπράκ.

That reminds him of the word baroque, barrack, bark, poodle,

Αυτό μου θυμίζει τη λέξη μπαρόκ, μπάρακ (στρατώνας), μπάρκ (γαύγισμα), πουντλ (σκυλάκι κανίς),

Suzanne R. -- he's off to the races.

Σουζάν Ρ. -- καθ' οδόν προς τις κούρσες.

There's a wonderful stream of consciousness here

Υπάρχει μια θαυμάσια ροή συνείδησης εδώ

and if you follow it along, you learn a lot about this man.

και αν την ακολουθήσετε, μαθαίνετε πολλά για αυτόν τον άνθρωπο.

What I particularly like about this picture, too,

Αυτό που ειδικά μου αρέσει επίσης σ' αυτή την εικόνα,

is that Steinberg has rendered the guy

είναι ότι ο Στάνιμπεργκ απέδωσε αυτόν τον άνθρωπο

in this sort of pointillist style.

με αυτή την τεχνική.

Which reminds us, as Rod Brooks was saying yesterday:

Που μας θυμίζει, όπως έλεγε ο Ροντ Μπρουκς χθες:

what we are, what each of us is -- what you are, what I am --

και αυτό που είμαστε, αυτό που ο καθένας από εμάς είναι - αυτό που είστε, αυτό που είμαι -

is approximately 100 trillion little cellular robots.

είναι περίπου 100 τρισεκατομμύρια μικρά κυτταρικά ρομπότ.

That's what we're made of.

Απ' αυτά είμαστε φτιαγμένοι.

No other ingredients at all. We're just made of cells, about 100 trillion of them.

Καθόλου άλλα συστατικά. Είμαστε φτιαγμένοι από κύτταρα, περίπου 100 τρισεκατομμύρια από αυτά.

Not a single one of those cells is conscious;

Ούτε ένα από αυτά τα κύτταρα δεν έχει συνείδηση,

not a single one of those cells knows who you are, or cares.

ούτε ένα από αυτά τα κύτταρα δεν ξέρει ποιος είστε, ή ενδιαφέρεται.

Somehow, we have to explain

Με κάποιο τρόπο, πρέπει να εξηγήσουμε

how when you put together teams, armies, battalions

πως, όταν συνθέτουμε ομάδες, στρατούς, πλήθη

of hundreds of millions of little robotic unconscious cells --

εκατοντάδων εκατομμυρίων από μικρά ρομποτικά κύτταρα χωρίς συνείδηση -

not so different really from a bacterium, each one of them --

όχι στ' αλήθεια διαφορετικά από ένα βακτηρίδιο, το καθένα από αυτά -

the result is this. I mean, just look at it.

το αποτέλεσμα είναι. Εννοώ, κοιτάξτε το.

The content -- there's color, there's ideas, there's memories,

Το περιεχόμενο - υπάρχει χρώμα, υπάρχουν ιδέες, υπάρχουν μνήμες,

there's history. And somehow all that content of consciousness

υπάρχει ιστορία. Και, με κάποιο τρόπο όλο αυτό το περιεχόμενο της συνείδησης

is accomplished by the busy activity of those hoards of neurons.

επιτυγχάνεται από τη δραστηριότητα αυτών των ορδών από νευρώνες.

How is that possible? Many people just think it isn't possible at all.

Πως είναι δυνατόν αυτό; Πολλοί νομίζουν ότι απλά δεν είναι δυνατόν.

They think, "No, there can't be any

Νομίζουν, "Όχι, δεν μπορεί να υπάρχει καμία

sort of naturalistic explanation of consciousness."

φυσική εξήγηση της συνείδησης."

This is a lovely book by a friend of mine named Lee Siegel,

Αυτό είναι ένα πολύ ωραίο βιβλίο ενός φίλου μου, του Λη Σίγκελ,

who's a professor of religion, actually, at the University of Hawaii,

που είναι καθηγητής της θρησκείας μάλιστα, στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης,

and he's an expert magician, and an expert

και είναι αυθεντία στη μαγεία, και αυθεντία

on the street magic of India, which is what this book is about,

στη μαγεία του πεζοδρομίου στην Ινδία, στην οποία αναφέρεται το βιβλίο,

"Net of Magic."

"Δίχτυ Μαγείας."

And there's a passage in it which I would love to share with you.

Και υπάρχει μια παράγραφος που θα ήθελα να τη μοιραστώ μαζί σας.

It speaks so eloquently to the problem.

Μιλάει τόσο πειστικά για το πρόβλημα.

"'I'm writing a book on magic,' I explain, and I'm asked, 'Real magic?'

"Γράφω ένα βιβλίο για μαγεία," εξηγώ και με ρωτάνε "Αληθινή μαγεία;"

By 'real magic,' people mean miracles,

Ως αληθινή μαγεία οι άνθρωποι θεωρούν τα θαύματα,

thaumaturgical acts, and supernatural powers.

θαυματουργές πράξεις, και υπερφυσικές δυνάμεις.

'No,' I answer. 'Conjuring tricks, not real magic.'

"Όχι, απαντώ. Ταχυδακτυλουργικά τρικ, και όχι αληθινή μαγεία."

'Real magic,' in other words, refers to the magic that is not real;

Η αληθινή μαγεία, με άλλα λόγια, αναφέρεται στη μαγεία που δεν είναι αληθινή,

while the magic that is real, that can actually be done, is not real magic."

ενώ η μαγεία που είναι αληθινή, που μπορεί να γίνει, δεν είναι αληθινή μαγεία."

(Laughter)

(γέλια)

Now, that's the way a lot of people feel about consciousness.

Λοιπόν, αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο πολλοί αντιμετωπίζουν τη συνείδηση.

(Laughter)

(γέλια)

Real consciousness is not a bag of tricks.

Η αληθινή συνείδηση δεν είναι ένας σάκος με κόλπα.

If you're going to explain this as a bag of tricks,

Αν την εξηγήσουμε σαν να ήταν ένας σάκος με κόλπα,

then it's not real consciousness, whatever it is.

τότε δεν είναι αληθινή συνείδηση, ότι και να 'ναι.

And, as Marvin said, and as other people have said,

Και, όπως είπε ο Μάρβιν, και όπως έχουν πει κι άλλοι,

"Consciousness is a bag of tricks."

"Η συνείδηση είναι ένας σάκος με κόλπα".

This means that a lot of people are just left completely dissatisfied

Αυτό σημαίνει ότι πολλοί είναι απλά τελείως δυσαρεστημένοι

and incredulous when I attempt to explain consciousness.

και καχύποπτοι όταν προσπαθώ να εξηγήσω τη συνείδηση.

So this is the problem. So I have to

Οπότε αυτό είναι το πρόβλημα. Άρα πρέπει να προσπαθήσω

do a little bit of the sort of work

να κάνω λίγη από τη δουλειά

that a lot of you won't like,

που δεν θα αρέσει σε πολλούς από εσάς,

for the same reason that you don't like to see

για τον ίδιο λόγο που δεν σας αρέσει να

a magic trick explained to you.

σας εξηγούν τα ταχυδακτυλουργικά κόλπα.

How many of you here, if somebody -- some smart aleck --

Πόσοι από εσάς εδώ, αν κάποιος - κάποιος εξυπνάκιας -

starts telling you how a particular magic trick is done,

αρχίσει να σας εξηγεί πως γίνεται ένα συγκεκριμένο κόλπο,

you sort of want to block your ears and say, "No, no, I don't want to know!

βουλώνετε τ' αυτιά σας και λέτε "Όχι, δεν θέλω να ξέρω!"

Don't take the thrill of it away. I'd rather be mystified.

Μην αφαιρείς τη συγκίνηση. Προτιμάω να παραμυθιάζομαι.

Don't tell me the answer."

Μου μου λες πως γίνεται."

A lot of people feel that way about consciousness, I've discovered.

Πολλοί αισθάνονται έτσι για τη συνείδηση, ανακάλυψα.

And I'm sorry if I impose some clarity, some understanding on you.

Και λυπάμαι αν σας επιβάλλω κάποια εξήγηση, κάποια κατανόηση.

You'd better leave now if you don't want to know some of these tricks.

Καλύτερα να φύγετε τώρα αν δεν θέλετε να μάθετε κάποια απ' αυτά τα κόλπα.

But I'm not going to explain it all to you.

Αλλά δεν πρόκειται να σας εξηγήσω τα πάντα.

I'm going to do what philosophers do.

Θα κάνω αυτό που κάνουν οι φιλόσοφοι.

Here's how a philosopher explains the sawing-the-lady-in-half trick.

Να πως εξηγεί ένας φιλόσοφος το κόλπο που κόβουν μια γυναίκα στη μέση με το πριόνι.

You know the sawing-the-lady-in-half trick?

Το ξέρετε το κόλπο που κόβουν τη γυναίκα στη μέση με το πριόνι;

The philosopher says, "I'm going to explain to you how that's done.

Ο φιλόσοφος λέει, "Θα σας εξηγήσω πως γίνεται αυτό.

You see, the magician doesn't really saw the lady in half."

Βλέπετε, ο μάγος δεν κόβει στ' αλήθεια τη γυναίκα στη μέση.

(Laughter)

(γέλια)

"He merely makes you think that he does."

"Απλά σας κάνει να νομίζετε ότι την κόβει στη μέση."

And you say, "Yes, and how does he do that?"

Και ρωτάτε "Ναι, αλλά πως το κάνει αυτό;"

He says, "Oh, that's not my department, I'm sorry."

Και απαντάει, "Ω, αυτό δεν είναι δική μου αρμοδιότητα, λυπάμαι."

(Laughter)

(γέλια)

So now I'm going to illustrate how philosophers explain consciousness.

Οπότε τώρα θα σας δείξω πως οι φιλόσοφοι εξηγούν τη συνείδηση.

But I'm going to try to also show you

Θα προσπαθήσω επίσης να σας δείξω

that consciousness isn't quite as marvelous --

ότι η συνείδηση δεν είναι και τόσο σπουδαία -

your own consciousness isn't quite as wonderful --

η συνείδησή σας δεν είναι και τόσο θαυμάσια -

as you may have thought it is.

όπως ίσως νομίζετε.

This is something, by the way, that Lee Siegel talks about in his book.

Αυτό είναι κάτι, παρεμπιπτόντως, για το οποίο ο Λι Σίγκελ μιλάει στο βιβλίο του.

He marvels at how he'll do a magic show, and afterwards

Απορεί πως θα κάνει μια επίδειξη μαγείας και μετά

people will swear they saw him do X, Y, and Z. He never did those things.

το κοινό ορκίζεται ότι τον είδαν να κάνει Χ, Ψ και Ω. Ποτέ δεν έκανε αυτά τα πράγματα.

He didn't even try to do those things.

Ούτε και προσπάθησε να κάνει αυτά τα πράγματα.

People's memories inflate what they think they saw.

Η μνήμη των ανθρώπων υπερβάλλει για το τι νομίζουν ότι είδαν.

And the same is true of consciousness.

Και το ίδιο είναι αλήθεια για τη συνείδηση.

Now, let's see if this will work. All right. Let's just watch this.

Τώρα, ας δούμε αν αυτό λειτουργεί. Εντάξει. Ας δούμε αυτό.

Watch it carefully.

Παρακολουθείστε προσεκτικά.

I'm working with a young computer-animator documentarian

Δουλεύω με έναν νέο προγραμματιστή κινουμένων σχεδίων

named Nick Deamer, and this is a little demo that he's done for me,

που λέγεται Νικ Ντίμερ, και αυτό είναι μια επίδειξη που έκανε για μένα,

part of a larger project some of you may be interested in.

τμήμα ενός μεγαλύτερου προγράμματος που ίσως να ενδιαφέρει μερικούς από σας.

We're looking for a backer.

Ψάχνουμε για χορηγό.

It's a feature-length documentary on consciousness.

Είναι ένα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους για τη συνείδηση.

OK, now, you all saw what changed, right?

ΟΚ, τώρα, όλοι είδατε τι άλλαξε, σωστά;

How many of you noticed that every one of those squares changed color?

Πόσοι από σας παρατηρήσατε ότι κάθε ένα από αυτά τα τετράγωνα άλλαξε χρώμα;

Every one. I'll just show you by running it again.

Όλοι. Θα σας το δείξω ξανά.

Even when you know that they're all going to change color,

Ακόμα κι να ξέρετε ότι όλα θα αλλάξουν χρώμα,

it's very hard to notice. You have to really concentrate

είναι πολύ δύσκολο να το παρατηρήσετε. Πρέπει να συγκεντρωθείτε πραγματικά

to pick up any of the changes at all.

για να παρατηρήστε κάποιες από τις αλλαγές.

Now, this is an example -- one of many --

Τώρα, αυτό είναι ένα παράδειγμα - ένα από τα πολλά -

of a phenomenon that's now being studied quite a bit.

ενός φαινομένου που τώρα μελετάται αρκετά.

It's one that I predicted in the last page or two of my

Είναι κάτι που προέβλεψα στις 1-2 τελευταίες σελίδες του

1991 book, "Consciousness Explained,"

βιβλίου μου το 1991, "Η Συνείδηση Ερμηνεύεται,"

where I said if you did experiments of this sort,

όπου είπα ότι αν γίνουν τέτοιου τύπου πειράματα,

you'd find that people were unable to pick up really large changes.

θα βρεθεί ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να ανιχνεύσουν μεγάλες διαφορές.

If there's time at the end,

Αν υπάρχει χρόνος στο τέλος,

I'll show you the much more dramatic case.

θα σας δείξω μια πιο εντυπωσιακή περίπτωση.

Now, how can it be that there are all those changes going on,

Τώρα, πως μπορεί να γίνονται όλες αυτές οι αλλαγές,

and that we're not aware of them?

και να μην τις αντιλαμβάνεστε;

Well, earlier today, Jeff Hawkins mentioned the way your eye saccades,

Λοιπόν, νωρίτερα σήμερα, ο Τζεφ Χώκινς ανέφερε τον τρόπο που το μάτι κάνει σακκαδικές κινήσεις,

the way your eye moves around three or four times a second.

τον τρόπο που το μάτι κινείται τρεις με τέσσερις φορές το δευτερόλεπτο.

He didn't mention the speed. Your eye is constantly in motion,

Δεν ανέφερε την ταχύτητα. Το μάτι βρίσκεται σε συνεχή κίνηση,

moving around, looking at eyes, noses, elbows,

περιστρέφεται κοιτώντας μάτια, μύτες, αγκώνες,

looking at interesting things in the world.

κοιτώντας ενδιαφέροντα πράγματα στον κόσμο.

And where your eye isn't looking,

Και εκεί που δεν κοιτάει το μάτι,

you're remarkably impoverished in your vision.

η όραση είναι σημαντικά φτωχότερη.

That's because the foveal part of your eye,

Αυτό γίνεται γιατί η ωχρά κηλίδα του ματιού,

which is the high-resolution part,

που είναι το τμήμα υψηλής ανάλυσης,

is only about the size of your thumbnail held at arms length.

είναι περίπου το μέγεθος του νυχιού με το χέρι τεντωμένο.

That's the detail part.

Αυτό είναι το τμήμα της λεπτομέρειας.

It doesn't seem that way, does it?

Δεν μοιάζει να είναι έτσι, σωστά;

It doesn't seem that way, but that's the way it is.

Δεν φαίνεται να είναι έτσι, αλλά έτσι είναι.

You're getting in a lot less information than you think.

Προσλαμβάνετε πολύ λιγότερες πληροφορίες απ' ότι νομίζετε.

Here's a completely different effect. This is a painting by Bellotto.

Να ένα τελείως διαφορετικό φαινόμενο. Αυτός είναι ένας πίνακας το Μπελότο.

It's in the museum in North Carolina.

Βρίσκεται στο μουσείο της Βόρειας Καρολίνας.

Bellotto was a student of Canaletto's.

Ο Μπελότο ήταν μαθητής του Καναλέτο.

And I love paintings like that --

Και μου αρέσουν πίνακες σαν αυτόν -

the painting is actually about as big as it is right here.

ο πίνακας είναι στην πραγματικότητα όσο μεγάλος είναι εδώ.

And I love Canalettos, because Canaletto has this fantastic detail,

Και μου αρέσουν οι πίνακες του Καναλέτο γιατί έχουν φανταστική λεπτομέρεια,

and you can get right up

και μπορείτε να πάτε κοντά

and see all the details on the painting.

και να δείτε όλες τις λεπτομέρειες στον πίνακα.

And I started across the hall in North Carolina,

Και ξεκίνησα από τη μια άκρη της αίθουσας στη Βόρεια Καρολίνα

because I thought it was probably a Canaletto,

γιατί σκέφτηκα ότι μάλλον ήταν Καναλέτο,

and would have all that in detail.

και θα είχε όλη αυτή τη λεπτομέρεια.

And I noticed that on the bridge there, there's a lot of people --

Και πρόσεξα ότι εκεί στη γέφυρα υπήρχαν πολλοί άνθρωποι -

you can just barely see them walking across the bridge.

και μόλις ξεχωρίζουν καθώς διασχίζουν τη γέφυρα.

And I thought as I got closer

Και σκέφτηκα καθώς πλησίαζα

I would be able to see all the detail of most people,

ότι θα μπορούσα να δω τις λεπτομέρειες των περισσότερων,

see their clothes, and so forth.

να δω τα ρούχα τους κλπ κλπ.

And as I got closer and closer, I actually screamed.

Και καθώς πλησίαζα όλο και πιο κοντά στην κυριολεξία ξεφώνησα.

I yelled out because when I got closer,

Φώναξα γιατί καθώς πήγα πιο κοντά,

I found the detail wasn't there at all.

ανακάλυψα ότι η λεπτομέρεια δεν υπήρχε καθόλου.

There were just little artfully placed blobs of paint.

Ήταν απλά σταγόνες μπογιάς καλλιτεχνικά τοποθετημένες.

And as I walked towards the picture,

Και καθώς προχώρησα προς τον πίνακα,

I was expecting detail that wasn't there.

περίμενα να δω λεπτομέρεια που δεν υπήρχε.

The artist had very cleverly suggested people and clothes

Ο καλλιτέχνης πρότεινε πολύ έξυπνα ανθρώπους και ρούχα

and wagons and all sorts of things,

και άμαξες και διάφορα άλλα πράγματα,

and my brain had taken the suggestion.

και ο εγκέφαλός μου δέχτηκε την πρόταση.

You're familiar with a more recent technology, which is -- There,

Είστε εξοικειωμένοι με μια πιο πρόσφατη τεχνολογία που είναι - εκεί.

you can get a better view of the blobs.

Μπορείτε να δείτε καλύτερα τις σταγονες.

See, when you get close

Βλέπετε, όταν πάτε πιο κοντά

they're really just blobs of paint.

είναι στ' αλήθεια μόνο σταγόνες μπογιάς.

You will have seen something like this -- this is the reverse effect.

Θα είχατε δει κάτι σαν κι αυτό - αυτό είναι το αντίστροφο αποτέλεσμα.

I'll just give that to you one more time.

Θα σας το δείξω άλλη μια φορά.

Now, what does your brain do when it takes the suggestion?

Τώρα, τι κάνει ο εγκέφαλος όταν δέχεται μια πρόταση;

When an artful blob of paint or two, by an artist,

Όταν μια-δυο καλλιτεχνικές σταγόνες μπογιάς από ένα καλλιτέχνη,

suggests a person -- say, one of

προτείνουν ένα πρόσωπο - ας πούμε έναν από

Marvin Minsky's little society of mind --

το μικρό σύλλογο του νου του Μάρβιν Μίνσκυ -

do they send little painters out to fill in all the details in your brain somewhere?

στέλνουν μικρούς ζωγράφους να συμπληρώσουν όλες τις λεπτομέρειες κάπου στον εγκέφαλό σας;

I don't think so. Not a chance. But then, how on Earth is it done?

Δεν νομίζω. Σε καμία περίπτωση. Αλλά τότε, πως στο καλό γίνεται;

Well, remember the philosopher's explanation of the lady?

Λοιπόν, θυμάστε την εξήγηση του φιλοσόφου για την γυναίκα;

It's the same thing.

Είναι το ίδιο πράγμα.

The brain just makes you think that it's got the detail there.

Ο εγκέφαλος σας κάνει να νομίζετε ότι έχει όλη τη λεπτομέρεια.

You think the detail's there, but it isn't there.

Νομίζετε ότι η λεπτομέρεια είναι εκεί αλλά δεν είναι.

The brain isn't actually putting the detail in your head at all.

Ο εγκέφαλος στην πραγματικότητα δεν βάζει τη λεπτομέρεια στο κεφάλι σας.

It's just making you expect the detail.

Απλά σας κάνει να περιμένετε τη λεπτομέρεια.

Let's just do this experiment very quickly.

Ας κάνουμε αυτό το πείραμα στα γρήγορα.

Is the shape on the left the same as the shape on the right, rotated?

Είναι το σχήμα στα αριστερά το ίδιο με αυτό στα δεξιά περιστραμμένο;

Yes.

Ναι.

How many of you did it by rotating the one on the left

Πόσοι από εσάς το έκαναν περιστρέφοντας αυτό στα αριστερά

in your mind's eye, to see if it matched up with the one on the right?

με το νου σας, για να δείτε αν ταίριαζε με αυτό στα δεξιά;

How many of you rotated the one on the right? OK.

Και πόσοι περιστρέψατε αυτό στα δεξιά; Εντάξει.

How do you know that's what you did?

Πως ξέρετε ότι αυτό κάνατε;

(Laughter)

(γέλια)

There's in fact been a very interesting debate

Πράγματι έχει υπάρξει μια πολύ ενδιαφέρουσα αντιπαράθεση

raging for over 20 years in cognitive science --

που κρατάει πάνω από 20 χρόνια στη γνωστική επιστήμη -

various experiments started by Roger Shepherd,

διάφορα πειράματα που ξεκίνησαν από τον Ρότζερ Σέπαρντ,

who measured the angular velocity of rotation of mental images.

που μέτρησε τη γωνιακή ταχύτητα της περιστροφής νοητικών εικόνων.

Yes, it's possible to do that.

Ναι, είναι δυνατό να γίνει αυτό.

But the details of the process are still in significant controversy.

Αλλά οι λεπτομέρειες της διαδικασίας είναι ακόμα υπό συζήτηση.

And if you read that literature, one of the things

Και αν διαβάσετε τη βιβλιογραφία, ένα από τα πράγματα

that you really have to come to terms with is

που πρέπει να κατανοήσετε είναι

even when you're the subject in the experiment, you don't know.

ότι ακόμα και είστε το υποκείμενο του πειράματος, δεν ξέρετε.

You don't know how you do it.

Δεν ξέρετε πως το κάνετε.

You just know that you have certain beliefs.

Απλά ξέρετε ότι έχετε κάποια πιστεύω.

And they come in a certain order, at a certain time.

Και ότι έρχονται με κάποια σειρά, κάποια στιγμή.

And what explains the fact that that's what you think?

Και τι εξηγεί το γεγονός ότι αυτό είναι που σκέφτεστε;

Well, that's where you have to go backstage and ask the magician.

Λοιπόν, εδώ πρέπει να πάτε στα καμαρίνια και να ρωτήσετε τον ταχυδακτυλουργό.

This is a figure that I love: Bradley, Petrie, and Dumais.

Αυτή είναι η εικόνα που λατρεύω. Μπράντλυ, Πέτρι και Ντουμάις

You may think that I've cheated,

Μπορεί να πιστεύετε ότι σας εξαπάτησα,

that I've put a little whiter-than-white boundary there.

ότι έβαλα λίγο πιο άσπρο από το άσπρο όριο εκεί.

How many of you see that sort of boundary,

Πόσοι από σας είδαν αυτό το όριο,

with the Necker cube floating in front of the circles?

με τον κύβο του Νέκερ να αιωρείται μπροστά από τους κύκλους;

Can you see it?

Το βλέπετε;

Well, you know, in effect, the boundary's really there, in a certain sense.

Λοιπόν, ξέρετε, στην ουσία το όριο είναι στ' αλήθεια εκεί, κατά κάποιο τρόπο.

Your brain is actually computing that boundary,

Ο εγκέφαλός σας υπολογίζει αυτό το όριο,

the boundary that goes right there.

το όριο που πάει εδώ.

But now, notice there are two ways of seeing the cube, right?

Αλλά τώρα, παρατηρείστε ότι υπάρχουν δυο τρόποι για να δείτε τον κύβο, σωστά;

It's a Necker cube.

Είναι ένας κύβος του Νέκερ.

Everybody can see the two ways of seeing the cube? OK.

Όλοι βλέπετε τους δυο τρόπους που μπορούμε να δούμε τον κύβο, σωστά;

Can you see the four ways of seeing the cube?

Μπορείτε να δείτε τους τέσσερις τρόπους που μπορούμε να δούμε τον κύβο;

Because there's another way of seeing it.

Γιατί υπάρχει κι άλλος τρόπος να τον δούμε.

If you're seeing it as a cube floating in front of some circles,

Αν τον βλέπετε ως ένα κύβο που αιωρείται μπροστά από κάποιους κύκλους,

some black circles, there's another way of seeing it.

μερικούς μαύρους κύκλους, υπάρχει κι άλλος τρόπος να τον δείτε.

As a cube, on a black background,

Ως ένα κύβο σε μαύρο φόντο,

as seen through a piece of Swiss cheese.

όπως αν τον βλέπατε μέσα από ένα κομμάτι Ελβετικό τυρί.

(Laughter)

(γέλια)

Can you get it? How many of you can't get it? That'll help.

Το καταλαβαίνετε; Πόσοι το καταλαβαίνετε; Αυτό θα βοηθήσει.

(Laughter)

(γέλια)

Now you can get it. These are two very different phenomena.

Τώρα μπορείτε να το καταλάβετε. Αυτά είναι δύο πολύ διαφορετικά φαινόμενα.

When you see the cube one way, behind the screen,

Όταν βλέπετε τον κύβο με ένα τρόπο, πίσω από την οθόνη,

those boundaries go away.

τα όρια εξαφανίζονται.

But there's still a sort of filling in, as we can tell if we look at this.

Αλλά παραμένει ένα είδος γεμίσματος όπως φαίνεται όταν κοιτάμε αυτό.

We don't have any trouble seeing the cube, but where does the color change?

Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα να δούμε τον κύβο, αλλά που είναι η αλλαγή χρώματος;

Does your brain have to send little painters in there?

Χρειάζεται ο εγκέφαλός σας να στείλει μικρούς ζωγράφους εκεί;

The purple-painters and the green-painters

ΟΙ κόκκινοι ζωγράφοι και οι πράσινοι ζωγράφοι

fight over who's going to paint that bit behind the curtain? No.

ανταγωνίζονται ποιος θα ζωγραφίσει πίσω από την κουρτίνα; Όχι.

Your brain just lets it go. The brain doesn't need to fill that in.

Ο εγκέφαλός σας τα παρατάει. Δεν χρειάζεται να συμπληρώσει τίποτα.

When I first started talking about

Όταν πρωτοάρχισα να μιλάω για

the Bradley, Petrie, Dumais example that you just saw --

το παράδειγμα των Μπράντλυ, Πέτρι και Ντουμάις που μόλις είδατε -

I'll go back to it, this one --

Ξαναπάω σ' αυτό, αυτό εδώ -

I said that there was no filling-in behind there.

Είπα ότι δεν υπήρχε συμπλήρωμα εδώ πίσω.

And I supposed that that was just a flat truth, always true.

Και υπέθεσα ότι αυτή ήταν η απλή αλήθεια, πάντα αλήθεια.

But Rob Van Lier has recently shown that it isn't.

Αλλά ο Ρομπ Βαν Λίερ πρόσφατα έδειξε ότι δεν είναι.

Now, if you think you see some pale yellow --

Τώρα, αν νομίζετε ότι βλέπετε λίγο απαλό κίτρινο -

I'll run this a few more times.

Θα το τρέξω μερικές φορές ακόμα.

Look in the gray areas,

Κοιτάξτε στις γκρι περιοχές,

and see if you seem to see something sort of shadowy moving in there --

και προσέξτε αν βλέπετε κάτι σα σκιά να κινείται εκεί -

yeah, it's amazing. There's nothing there. It's no trick.

ναι! Είναι καταπληκτικό. Δεν υπάρχει τίποτε εκεί. Δεν είναι κόλπο.

["Failure to Detect Changes in Scenes" slide]

Αυτή είναι η δουλειά του Ρον Ρένσνινκ που σε κάποιο βαθμό

This is Ron Rensink's work, which was in some degree

ήταν εμπνευσμένη απ' αυτή την πρόταση στο τέλος του βιβλίου.

inspired by that suggestion right at the end of the book.

Επιτρέψτε μου να σταματήσω αυτό για ένα δευτερόλεπτο.

Let me just pause this for a second if I can.

Αυτό είναι τύφλωση αλλαγής.

This is change-blindness.

Αυτό που πρόκειται να δείτε είναι δύο εικόνες,

What you're going to see is two pictures,

που η κάθε μία είναι λίγο διαφορετική από την άλλη.

one of which is slightly different from the other.

Βλέπετε εδώ την κόκκινη σκεπή και την γκρι σκεπή,

You see here the red roof and the gray roof,

και ανάμεσά τους θα υπάρχει μια μάσκα,

and in between them there will be a mask,

που είναι απλά μια λευκή οθόνη, για περίπου ένα τέταρτο του δευτερολέπτου.

which is just a blank screen, for about a quarter of a second.

Οπότε θα δείτε την πρώτη εικόνα, και μετά τη μάσκα.

So you'll see the first picture, then a mask,

Ύστερα τη δεύτερη εικόνα, και μετά τη μάσκα.¼

then the second picture, then a mask.

Και αυτό θα συνεχιστεί και στόχος σας είναι ως υποκείμενα

And this will just continue, and your job as the subject

να πιέσετε το κουμπί όταν δείτε την αλλαγή.

is to press the button when you see the change.

Λοιπόν, δείχνουμε την πρωτότυπη εικόνα για 240 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Λευκό.

So, show the original picture for 240 milliseconds. Blank.

Δείχνουμε την επόμενη εικόνα για 240 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Λευκό.

Show the next picture for 240 milliseconds. Blank.

Και συνεχίζουμε έως ότου το υποκείμενο πιέζει το κουμπί λέγοντας

And keep going, until the subject presses the button, saying,

"Βλέπω την αλλαγή."

"I see the change."

Και τώρα θα γίνουμε υποκείμενα στο πείραμα.

So now we're going to be subjects in the experiment.

Θα ξεκινήσουμε εύκολα. Μερικά παραδείγματα.

We're going to start easy. Some examples.

Κανένα πρόβλημα εδώ.

No trouble there.

Βλέπετε όλοι; Εντάξει.

Can everybody see? All right.

Πράγματι, τα υποκείμενα του Ρέσνικ χρειάστηκαν λίγο παραπάνω

Indeed, Rensink's subjects took only a little bit more

από ένα δευτερόλεπτο για να πατήσουν το κουμπί.

than a second to press the button.

Το βλέπετε;

Can you see that one?

2,9 δευτερόλεπτα.

2.9 seconds.

Πόσοι δεν το έχετε δει ακόμα;

How many don't see it still?

Τι υπάρχει στη σκεπή αυτού του αχυρώνα;

What's on the roof of that barn?

(γέλια)

(Laughter)

Είναι εύκολο.

It's easy.

Είναι γέφυρα ή αποβάθρα;

Is it a bridge or a dock?

Υπάρχουν μερικά ακόμα πιο θεαματικά, και θα τελειώσω.

There are a few more really dramatic ones, and then I'll close.

Θέλω να δείτε μερικά που είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά.

I want you to see a few that are particularly striking.

Αυτό γιατί είναι τόσο μεγάλο κι όμως είναι δύσκολο να το δει κανείς.

This one because it's so large and yet it's pretty hard to see.

Το βλέπετε;

Can you see it?

Το ακροατήριο: Ναι

Audience: Yes.

Βλέπετε τις σκιές που κινούνται μπρος-πίσω; Αρκετά μεγάλο.

Dan Dennett: See the shadows going back and forth? Pretty big.

Ώστε, ο μέσος χρόνος είναι 15 δευτερόλεπτα

So 15.5 seconds is the median time

για τα υποκείμενα σ' αυτό το πείραμα.

for subjects in his experiment there.

Αυτό το λατρεύω, θα τελειώσω μ' αυτό,

I love this one. I'll end with this one,

γιατί είναι τόσο εμφανές και σημαντικό.

just because it's such an obvious and important thing.

Πόσοι δεν το έχετε δει ακόμα; Πόσοι δεν το έχετε δει ακόμα;

How many still don't see it? How many still don't see it?

Πόσοι κινητήρες υπάρχουν στο φτερό αυτού του Μπόινγκ;

How many engines on the wing of that Boeing?

(γέλια)

(Laughter)

Ακριβώς στη μέση της φωτογραφίας!

Right in the middle of the picture!

Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.

Thanks very much for your attention.

Αυτό που ήθελα να σας δείξω είναι ότι οι επιστήμονες,

What I wanted to show you is that scientists,

χρησιμοποιούν τις εξωτερικές μεθόδους σε τρίτο πρόσωπο,

using their from-the-outside, third-person methods,

μπορούν να σας πουν πράγματα για τη συνείδησή σας

can tell you things about your own consciousness

που ούτε θα τα ονειρευόσασταν.

that you would never dream of,

Και ότι, ουσιαστικά, δεν είστε αυθεντία

and that, in fact, you're not the authority

στη συνείδησή σας όπως νομίζετε ότι είστε.

on your own consciousness that you think you are.

Και στ' αλήθεια κάνουμε μεγάλη πρόοδο

And we're really making a lot of progress

στην διατύπωση μιας θεωρίας του νου.

on coming up with a theory of mind.

Ο Τζεφ Χώκινς, σήμερα το πρωί, περιέγραφε την προσπάθειά του

Jeff Hawkins, this morning, was describing his attempt

να αναπτύξει μια θεωρία, μια καλή, μεγάλη θεωρία, στη νευροεπιστήμη.

to get theory, and a good, big theory, into the neuroscience.

Και έχει δίκιο. Αυτό είναι το πρόβλημα.

And he's right. This is a problem.

Ο διευθυντής της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ - ήμουν εκεί για μια ομιλία

Harvard Medical School once -- I was at a talk --

είπε κάποτε, "Στο εργαστήριό μας έχουμε ένα ρητό.

director of the lab said, "In our lab, we have a saying.

Αν δουλεύετε σε ένα νευρώνα, αυτό είναι νευροεπιστήμη.

If you work on one neuron, that's neuroscience.

Αν δουλέτετε σε δύο νευρώνες, αυτό είναι ψυχολογία."

If you work on two neurons, that's psychology."

(γέλια)

(Laughter)

Χρειαζόμαστε περισσότερη θεωρία, και μπορεί να αναπτυχθεί από πάνω προς τα κάτω.

We have to have more theory, and it can come as much from the top down.

Σας ευχαριστώ πολύ.

Thank you very much.

(χειροκρότημα)

(Applause)