Bryan Stevenson: We need to talk about an injustice | TED

Bryan Stevenson: Adaletsizlik hakkında konuşmalıyız

Çeviri: Meric Aydonat Gözden geçirme: Diba Szamosi

Bu benim için büyük bir onur.

Well, this is a really extraordinary honor for me.

Hayatımın büyük kısmını

I spend most of my time in jails, in prisons, on death row.

hücrelerde, hapishanelerde, ölüm hücrelerinde geçirdim.

I spend most of my time in very low-income communities,

Zamanımın büyük kısmını aşırı düşük gelirli mahallelerde,

in the projects and places where there's a great deal of hopelessness.

umudunu yitirmiş projelerde ve yerlerde geçirdim.

Ve burada, TED'de olmak

And being here at TED and seeing the stimulation, hearing it,

ve bu çağrıyı görmek, duymak

has been very, very energizing to me.

benim için çok enerji verici.

And one of the things that's emerged in my short time here

Burada geçirdiğim kısa zamanda gördüğüm şey

is that TED has an identity.

TED'in bir kimliği olduğu.

And you can actually say things here that have impacts around the world.

Burada dünyaya gerçekten katkısı

olacak şeyler söyleyebilirsiniz.

And sometimes when it comes through TED, it has meaning and power

Bazı şeyler TED'den çıkınca

başka yerde sahip olamadıkları kadar

that it doesn't have when it doesn't.

anlama ve güce sahip oluyorlar.

And I mention that because I think identity is really important.

Bundan bahsediyorum çünkü bence kimlik gerçekten önemli.

Harika bazı sunumlar izledik.

And we've had some fantastic presentations.

Sanırım şunu öğrendik ki

And I think what we've learned is that, if you're a teacher,

bir öğretmenseniz ağzınızdan çıkan şeyler anlamlıdırlar

your words can be meaningful,

ama eğer gerçekten önem veren bir öğretmenseniz

but if you're a compassionate teacher, they can be especially meaningful.

söyledikleriniz özellikle anlamlıdır.

Bir doktorsanız iyi şeyler yapabilirsiniz,

If you're a doctor, you can do some good things,

ama eğer değer veren bir doktorsanız başka şeyler yapabilirsiniz.

but if you're a caring doctor, you can do some other things.

Size kimliğin gücünden konuşmak istiyorum.

So I want to talk about the power of identity.

Bunu hukuk alanında çalışırken

And I didn't learn about this actually practicing law

ya da işimi yaparken fark etmedim.

and doing the work that I do.

Büyükannemden öğrendim.

I actually learned about this from my grandmother.

Ben geleneksel

I grew up in a house that was the traditional African American home

bir Afrikalı Amerikalı ailede büyüdüm;

ailemizin reisi bir kadındı,

that was dominated by a matriarch,

and that matriarch was my grandmother.

büyükannem.

Sertti, güçlüydü,

She was tough, she was strong, she was powerful.

sözü dinlenirdi.

She was the end of every argument in our family.

Evdeki bütün tartışmaların sonucunu o belirlerdi.

(Laughter)

She was the beginning of a lot of arguments in our family.

Evimizdeki birçok tartışmayı başlatan da oydu.

(Laughter)

Gerçekten köle olan bir ailenin kızıydı.

She was the daughter of people who were actually enslaved.

Anne babası 1840'larda Virginia'da köle olarak doğmuştu.

Her parents were born in slavery in Virginia in the 1840s.

1880'lerde doğmuştu

She was born in the 1880s,

ve kölelikten gelmek

and the experience of slavery

onun dünyaya bakışını şekillendirmişti.

very much shaped the way she saw the world.

And my grandmother was tough, but she was also loving.

Sertti, ama aynı zamanda sevecendi.

Küçük bir erkek çocuğuyken onu görmeye gittiğimde,

When I would see her as a little boy,

beni kucaklardı.

she'd come up to me and give me these hugs.

Beni o kadar sıkı kucaklardı ki zor nefes alırdım

And she'd squeeze me so tight I could barely breathe,

sonra da bırakırdı.

and then she'd let me go.

Bir iki saat sonra onu tekrar gördüğümde

And an hour or two later, if I saw her,

bana "Bryan, sana sarılmamı hala hissediyor musun?" diye sorardı.

she'd come over to me and say, "Bryan, do you still feel me hugging you?"

"Hayır." dersem, tekrar saldırırdı,

If I said, "No," she'd assault me again,

"Evet" dersem, beni rahat bırakırdı.

and if I said, "Yes," she'd leave me alone.

Öyle bir özelliği vardı ki

And she just had this quality that you always wanted to be near her.

hep onun yanında olmayı isterdiniz.

Tek sorun 10 tane çocuğu vardı.

And the only challenge was that she had 10 children.

My mom was the youngest of her 10 kids.

Annemler onun bu 10 çocuğunun en küçüğüydü.

And sometimes when I would go and spend time with her,

Bazen onunla vakit geçirmeye gittiğimde,

onun dikkati ve zamanını almak zor olurdu.

it would be difficult to get her time and attention.

Kuzenlerim her yerde koşuştururlardı.

My cousins would be running around everywhere.

Sekiz dokuz yaşlarında

And I remember, when I was about eight or nine years old,

bir gün kalkıp salona gittiğimde

waking up one morning, going into the living room,

bütün kuzenlerimin koşuşturduğunu hatırlıyorum.

and all of my cousins were running around.

Büyükannem de odanın karşısında oturup

And my grandmother was sitting across the room,

bana bakıyordu.

staring at me.

Önce bir oyun oynadığımızı sandım

And at first, I thought we were playing a game.

Ona bakıp gülümsedim,

And I would look at her, and I'd smile, but she was very serious.

ama o çok ciddiydi.

Bundan 15 20 dakika sonra,

And after about 15 or 20 minutes of this,

yerinden kalktı, odanın öbür tarafına geldi,

she got up and she came across the room,

and she took me by the hand,

beni elimden tuttu

and she said, "Come on, Bryan. You and I are going to have a talk."

ve "Haydi Bryan. Seninle konuşmamız lazım." dedi.

Bunu sanki dün olmuş gibi hatırlıyorum.

And I remember this just like it happened yesterday.

I never will forget it.

Hiçbir zaman unutmayacağım.

She took me out back and said, "Bryan, I'm going to tell you something,

Beni dışarı çıkardı ve "Bryan, sana birşey söyleyeceğim,

ama bunu söylediğimi kimseye söyleme."

but you don't tell anybody what I tell you."

"Tamam, nineciğim." dedim.

I said, "OK, Mama."

"Sakin söyleme." dedi. "Tabii ki" dedim.

She said, "Now, you make sure you don't do that."

I said, "Sure."

Sonra beni oturttu, bana baktı

Then she sat me down and she looked at me,

ve "Seni izlediğimi

and she said, "I want you to know I've been watching you."

bilmeni istiyorum." dedi.

And she said, "I think you're special."

"Bence sen özelsin.

She said, "I think you can do anything you want to do."

Ne istersen yapabilirsin." dedi.

Bunu hiç unutmayacağım.

I will never forget it.

And then she said, "I just need you to promise me three things, Bryan."

Sonra "Bana üç şey için söz vermeni istiyorum Bryan." dedi.

"Peki nineciğim." dedim.

I said, "OK, Mama."

"Senden ilk isteğim,

She said, "The first thing I want you to promise me

anneni hep sevmen.

is that you'll always love your mom."

O benim küçük kızım

She said, "That's my baby girl,

ve ona hep göz kulak olacağına söz vermeni istiyorum." dedim.

and you have to promise me now you'll always take care of her."

Zaten anneme tapıyordum, onun için "Evet nineciğim, söz." dedim.

Well, I adored my mom, so I said, "Yes, Mama. I'll do that."

Sonra "Söz vermeni istediğim ikinci şey

Then she said, "The second thing I want you to promise me

her zaman doğru olanı yapman,

is that you'll always do the right thing,

doğru olan şey zor olan şey olsa bile." dedi.

even when the right thing is the hard thing."

Biraz düşündüm ve "Tamam nineciğim, söz." dedim.

And I thought about it, and I said, "Yes, Mama. I'll do that."

Son olarak da "Senden üçüncü isteğimse

Then finally, she said, "The third thing I want you to promise me

hiçbir zaman içki içmemen." dedi.

is that you'll never drink alcohol."

(Gülüşmeler)

(Laughter)

Dokuz yaşındaydım, o yüzden "Tamam nineciğim, içmeyeceğim." dedim.

Well, I was nine years old, so I said, "Yes, Mama. I'll do that."

Güneyde, kırsal bir bölgede büyüdüm,

I grew up in the country in the rural South,

benden bir yaş büyük bir ağabeyim ve bir yaş küçük bir kız kardeşim var.

and I have a brother a year older than me and a sister a year younger.

14 15 yaşlarındayken bir gün,

When I was about 14 or 15,

one day, my brother came home and he had this six-pack of beer;

ağabeyim eve elinde altılı bir bira paketiyle geldi --

Nereden buldu bilmiyorum --

I don't know where he got it.

beni ve kız kardeşimi alıp ağaçlık bölgeye götürdü.

He grabbed me and my sister, and we went out in the woods,

Orada üç çocuk her zaman yaptığımız çılgınlıkları yapıyorduk.

and we were just out there doing the stuff we crazily did,

Biradan bir yudum aldı ve kız kardeşime verdi, o da biraz aldı

and he had a sip of this beer and gave some to my sister

ve bana verdiler.

and she had some, and they offered it to me.

Ben "Hayır, hayır, hayır. Gerek yok. Siz için. Ben içmeyeceğim." dedim.

I said, "No, that's OK. Y'all go ahead. I'm not going to have any."

Ağabeyim "Haydi. Bugün bunu yapacağız, sen de biz ne yaparsak onu yapmak zorundasın.

My brother said, "Come on. We're doing this today; you always do what we do.

Ben biraz aldım, kardeşin aldı. Sıra sende." dedi.

I had some, your sister had some. Have some beer."

Ben "Hayır, bu bana doğru gelmiyor, siz için. Siz için." dedim.

I said, "No, I don't feel right about that. Y'all go ahead."

Sonra ağabeyim bana dik dik bakmaya başladı.

"Ne derdin var? İç işte." dedi.

And then my brother stared at me and said, "What's wrong with you? Have some beer."

Sonra bana baktı ve

Then he looked at me real hard and said,

"Umarım hala

"Oh, I hope you're not still hung up on that conversation Mama had with you."

ninemizle yaptığın konuşmada takılı kalmadın." dedi.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

"Neden bahsediyorsun." dedim.

I said, "What are you talking about?"

"Ninem bütün torunlarına özel olduklarını söyler." dedi.

He said, "Oh, Mama tells all the grandkids that they're special."

(Gülüşmeler)

(Laughter)

I was devastated.

Yıkılmıştım.

(Gülüşmeler)

(Laughter)

Burada size bir şey itiraf edeceğim.

And I'm going to admit something to you.

Büyük ihtimalle söylememem gereken bir şey.

I'm going to tell you something I probably shouldn't.

Bu büyük kitlelere yayınlanacak.

I know this might be broadcast broadly.

Ama 52 yasındayım,

But I'm 52 years old,

ve size şunu itiraf edeceğim

and I'm going to admit to you

that I've never had a drop of alcohol.

hayatımda bir damla içki içmedim.

(Applause)

(Alkışlar)

I don't say that because I think that's virtuous;

Bunu çok erdemli bir şey olduğundan değil;

I say that because there is power in identity.

kimlikte var olan güçten dolayı söylüyorum.

When we create the right kind of identity,

Doğru kimliği yaratırsak,

we can say things to the world around us

etrafımızdaki dünyaya çok da mantıklı

that they don't actually believe make sense.

gelmeyen şeyleri söyleyebiliriz.

Onlara yapamayacaklarını düşündükleri

We can get them to do things that they don't think they can do.

şeyleri yaptırabiliriz.

Büyükannemi düşündüğümde,

When I thought about my grandmother,

ona göre tabii ki bütün torunları özeldi.

of course she would think all her grandkids were special.

Dedem içki yasağından dolayı hapisteydi.

My grandfather was in prison during prohibition.

Dayılarım içkinin neden olduğu hastalıklardan ölmüşlerdi.

My male uncles died of alcohol-related diseases.

Ona göre bu da bizim uymamız gereken bir şeydi.

And these were the things she thought we needed to commit to.

Şimdiye kadar adalet sistemimizle ilgili

Well, I've been trying to say something about our criminal justice system.

bir şeyler söylemeye çalıştım.

Ülkemiz 40 sene önce olduğundan

This country is very different today than it was 40 years ago.

çok farklı.

In 1972, there were 300,000 people in jails and prisons.

1972'de hapishanelerde 300.000 kişi vardı.

Bugün 2,3 milyon kişi.

Today, there are 2.3 million.

The United States now has the highest rate of incarceration

Birleşik Devletler dünyanın en çok

hapis cezası veren ülkesi.

in the world.

We have seven million people on probation and parole.

Şartlı veya kefaletli olarak tahliye edilmiş yedi milyon kişi var.

And mass incarceration, in my judgment,

Bana kalırsa, toplu hapsetme

has fundamentally changed our world.

dünyamızı kökünden değiştirdi.

Fakir mahallelerde, farklı ırkların yaşadığı mahallerde,

In poor communities, in communities of color,

bu durumdan dolayı

there is this despair,

çaresizlik var,

there is this hopelessness

that is being shaped by these outcomes.

umutsuzluk var.

18 ile 30 yaş arasındaki

One out of three Black men between the ages of 18 and 30

her üç siyahi erkekten birisi

is in jail, in prison, on probation or parole.

ya hapiste, ya da şartlı veya kefaletli tahliyle salınmış.

Ülkenin dört bir yanındaki şehirlerde --

In urban communities across this country --

Los Angeles, Philadelphia, Baltimore, Washington --

Los Angeles, Philadelphia, Baltimore, Washington --

beyaz olmayan erkeklerin yüzde 50-60'i

50 to 60 percent of all young men of color

ya hapiste, ya da şartlı veya kefaletli tahliyle salınmış.

are in jail or prison

or on probation or parole.

Sistemimiz sadece ırktan dolayı

Our system isn't just being shaped in these ways

kutuplaşmış değil,

that seem to be distorting around race,

aynı zamanda fakirlikten dolayı da kutuplaşmış.

they're also distorted by poverty.

Bu ülkedeki adalet sistemimiz

We have a system of justice in this country

eğer beyaz ve suçluysanız,

that treats you much better if you're rich and guilty

fakir ve masum olanlara davrandığından daha iyi davranıyor.

than if you're poor and innocent.

Sonuçları suçtan çok

Wealth, not culpability, shapes outcomes.

varlık belirliyor.

And yet, we seem to be very comfortable.

Yine de, biz çok rahatmışız gibi görünüyoruz.

Korku ve öfke politikası

The politics of fear and anger have made us believe

bizi bunlar sanki

that these are problems that are not our problems.

başkasının derdiymiş gibi inandırdı.

We've been disconnected.

Bağlantımız koptu.

Bu bana ilginç geliyor.

It's interesting to me.

We're looking at some very interesting developments in our work.

İşimde bazı ilginç gelişmeler görüyorum.

Benim eyaletim Alabama, diğer bazı eyaletler gibi,

My state of Alabama, like a number of states,

eğer bir mahkumiyetiniz varsa

actually permanently disenfranchises you if you have a criminal conviction.

oy verme hakkınızı elinizden alıyor.

Alabama'da şimdi

Right now in Alabama,

34 percent of the Black male population has permanently lost the right to vote.

zenci erkeklerin yüzde 34'u

oy verme haklarını ölene kadar kaybetti.

Öngörülerimize göre,

We're actually projecting that in another 10 years,

önümüzdeki on senede

the level of disenfranchisement will be as high as it's been

oy verme oranı

since prior to the passage of the Voting Rights Act.

Oy Verme Hakkı Kanunu'nun geçmesinden önceki oranla eşit olacak.

Ve şaşırtıcı bir sessizlik var.

And there is this stunning silence.

Ben çocukları temsil ediyorum.

I represent children.

Birçok müvekkilim çok genç.

A lot of my clients are very young.

The United States is the only country in the world

Birleşik Devletler, 13 yasındaki çocukları

müebbet hapse mahkum eden

where we sentence 13-year-old children

dünyadaki tek ülke.

to die in prison.

We have life imprisonment without parole for kids in this country.

Bu ülkede çocuklar şartlı tahliye söz konusu olmadan müebbete mahkum ediliyor.

Bu davalar gerçekten oluyor.

And we're actually doing some litigation.

Dünyadaki tek ülke.

The only country in the world.

İdamı istenilen insanları temsil ediyorum.

I represent people on death row.

It's interesting, this question of the death penalty.

Bu idam cezası tartışması çok ilginç.

Birçok açıdan,

In many ways, we've been taught to think that the real question is:

gerçek sorunun,

insanlar işledikleri suçlardan dolayı ölmeyi hakkediyor mu olduğuna inandırıldık.

Do people deserve to die for the crimes they've committed?

And that's a very sensible question.

Bu gayet mantıklı bir soru.

Ancak, sahip olduğumuz kimliğe göre

But there's another way of thinking about where we are in our identity.

bu soruyu farklı biçimde sorabiliriz.

Eğer bunu yaparsak,

The other way of thinking about it is not:

sormamız gereken insanlar işledikleri suçlardan dolayı ölmeyi hakkediyorlar mı değil,

Do people deserve to die for the crimes they commit?,

biz öldürmeyi hakkediyor muyuz.

but: Do we deserve to kill?

Bence bu inanılmaz.

I mean, it's fascinating.

Amerika'daki idam cezası hatalarla şekilleniyor.

Death penalty in America is defined by error.

For every nine people who have been executed,

İdam edilen her dokuz kişi için

we've actually identified one innocent person

bir kişinin suçsuz olduğunu tespit ettik

ve o kişi salıverildi.

who's been exonerated and released from death row.

İnanılmaz bir hata oranı --

A kind of astonishing error rate --

her dokuz kişiden birisi masum.

one out of nine people, innocent.

İnanılmaz.

I mean, it's fascinating.

Havacılıkta, kalkan her dokuz uçaktan

In aviation, we would never let people fly on airplanes

if, for every nine planes that took off,

birisi düşseydi

one would crash.

hiçbir uçuş yapılmasına izin vermezdik.

(Laughter)

But somehow, we can insulate ourselves from this problem.

Ama bir şekilde kendimizi bu sorundan soyutlayabiliyoruz.

Bizim sorunumuz değil.

It's not our problem.

It's not our burden.

Bizim derdimiz değil.

It's not our struggle.

Bizim kavgamız değil.

I talk a lot about these issues.

Bu konular hakkında çok konuşuyorum.

I talk about race

Irk hakkında ve öldürmeyi

and this question of whether we deserve to kill.

hakkedip etmediğimiz hakkında konuşuyorum.

And it's interesting,

Bu çok ilginç, öğrencilerime Afrikalı Amerikalılar'ın tarihini öğretirken

when I teach my students about African American history,

onlara kölelikten bahsediyorum.

I tell them about slavery.

Onlara terörden bahsediyorum,

I tell them about terrorism,

yeniden yapılanma sürecinden ve bunu takip eden

the era that began at the end of reconstruction

İkinci Dünya Savaşı'ndan bahsediyorum.

that went on to World War II.

We don't really know very much about it.

Onun hakkında pek bir şey bilmiyorlar.

But for African Americans in this country,

Ancak bu ülkedi Afrikalı Amerikalılar için,

that was an era defined by terror.

terörle şekillenmiş bir dönemdi.

Pek çok topluluk, linç edilme tehlikesiyle karşı karşıyaydı.

In many communities, people had to worry about being lynched.

Bombalanmaktan korkuyorlardı.

They had to worry about being bombed.

Hayatlarını şekillendiren terör tehdidiydi.

It was the threat of terror that shaped their lives.

Bu yaşça büyük kimseler bana gelip

And these older people come up to me now and say,

"Bay Stevenson, konuşmalar, sunumlar yapıyorsunuz,

"Mr. Stevenson, you give talks, you make speeches,

insanlara terörle ilk defa 11 Eylül'den sonra

you tell people to stop saying we're dealing with terrorism

karşı karşıya geldiklerini söylemeyi kesmelerini

for the first time in our nation's history after 9/11."

söyler misiniz." diyorlar.

They tell me to say, "No, tell them that we grew up with that."

"Biz bunlarla büyüdük deyin." diyorlar.

Ve tabii ki bu terör çağını

And that era of terrorism, of course, was followed by segregation

ayrımcılık

ve yıllar süren

and decades of racial subordination

ırkçılık takip etti.

and apartheid.

Ve ne yazık ki bu ülkede alışılagelmiş olarak

And yet, we have in this country

this dynamic where we really don't like to talk about our problems.

sorunlarımızdan konuşmayı sevmiyoruz.

Tarihimiz hakkında konuşmayı sevmiyoruz.

We don't like to talk about our history.

And because of that, we really haven't understood

Bunun yüzünden de tarihte yaptığımız şeyleri

what it's meant to do the things we've done historically.

neden yaptığımızı tam olarak anlayamadık.

Sürekli birbirimizle çatışıyoruz.

We're constantly running into each other.

Sürekli gerilim ve çatışma yaratıyoruz.

We're constantly creating tensions and conflicts.

Irktan konuşmakta güçlük çekiyoruz,

We have a hard time talking about race,

çünkü bence kendimizi gerçeğe ve uzlaşmaya

and I believe it's because we are unwilling to commit ourselves

to a process of truth and reconciliation.

adamak istemiyoruz.

In South Africa,

Güney Afrika'da insanlar

people understood that we couldn't overcome apartheid

gerçeğe ve uzlaşmaya adanmadan

ırkçılığın çözümlenmeyeceğini anladılar.

without a commitment to truth and reconciliation.

Rwanda'da, soykırım sırasında bile, adanmışlık vardı,

In Rwanda, even after the genocide, there was this commitment.

ancak bu ülkede bunu başaramadık.

But in this country, we haven't done that.

Almanya'da idam cezasıyla ilgili bir ders veriyordum.

I was giving some lectures in Germany about the death penalty.

Büyüleyiciydi,

It was fascinating,

çünkü sunumumdan sonra akademisyenlerden birisi ayağa kalktı

because one of the scholars stood up after the presentation

ve "Sizin konuştuklarınızı duymak

and said, "Well, you know, it's deeply troubling

insanı derinden yaralıyor.

to hear what you're talking about."

Almanya'da idam cezası yok.

He said, "We don't have the death penalty in Germany,

and of course, we can never have the death penalty in Germany."

Doğal olarak da Almanya'da hiçbir zaman idam cezası olamaz." dedi.

Oda sessizleşti

And the room got very quiet,

and this woman said,

ve bir kadın

"There's no way, with our history,

"Asla olamaz, bizim tarihimizle

insanların sistematik bir şekilde

we could ever engage in the systematic killing of human beings.

ölümüne asla izin veremeyiz.

Kasıtlı bir şekilde

It would be unconscionable for us

insan öldürmek

to, in an intentional and deliberate way,

bizim için vicdansızlık olur." dedi.

set about executing people."

Bunun hakkında düşündüm.

And I thought about that.

Almanya Devleti'nin

What would it feel like to be living in a world

insanları idam ettiği bir dünyada

where the nation-state of Germany was executing people,

yaşamak nasıl olurdu,

especially if they were disproportionately Jewish?

hele bu insanlar büyük ölçüde Musevi olsalardı?

Buna katlanamazdım.

I couldn't bear it.

It would be unconscionable.

Bu vicdansızlık olurdu.

And yet, in this country,

Ancak bu ülkede

eski güney eyaletlerinde

in the states of the Old South,

insanları idam ediyoruz.

we execute people --

Burada eğer kurban beyazsa idama mahkum etme oranı

where you're 11 times more likely to get the death penalty

kurbanın siyah olduğundan 11 kat daha fazla

if the victim is white than if the victim is Black,

ve eğer sanık siyahsa idama mahkum etme oranı

22 times more likely to get it

sanığın beyaz olduğundan 22 kat fazla.

if the defendant is Black and the victim is white --

Bu eyaletlerin topraklarında

in the very states where there are, buried in the ground,

linç edilmiş insanların kemikleri gömülü.

the bodies of people who were lynched.

Ama yine de bu bağlantısızlık var.

And yet, there is this disconnect.

Bence bizim kimliğimiz riskte.

Well, I believe that our identity is at risk,

Bu zor şeylere

that when we actually don't care about these difficult things,

önem vermiyoruz,

pozitif ve harika şeylere

the positive and wonderful things are nonetheless implicated.

önem veriyoruz.

We love innovation.

Buluşlara bayılıyoruz.

We love technology. We love creativity.

Teknolojiye bayılıyoruz. Yaratıcılığa bayılıyoruz.

We love entertainment.

Eğlenceye bayılıyoruz.

Ama aslında

But ultimately,

bu gerçekler

those realities are shadowed by suffering,

acıyla, istismarla,

abuse, degradation,

ayrışmayla, marjinalleşmeyle

gölgeleniyor.

marginalization.

Bana kalırsa bu iki durumu

And for me, it becomes necessary to integrate the two,

birleştirmeliyiz.

Çünkü özünde

because ultimately, we are talking about a need to be more hopeful,

daha umutlu olmaktan

daha kararlı, karmaşık bir dünyada yaşamanın

more committed, more dedicated

to the basic challenges of living in a complex world.

getirdiği sorunlara kendimizi daha fazla adamaktan bahsediyoruz.

Benim için bu, fakirlerle,

And for me, that means

dezavantajlılarla,

spending time thinking and talking about the poor, the disadvantaged,

TED'e gelme fırsatı bulamayanlarla

those who will never get to TED,

konuşmak anlamına geliyor.

Onları düşünmek

but thinking about them in a way that is integrated in our own lives.

hayatımızın bir parçası haline gelmeli.

Biliyorsunuz, özünde, hepimiz görmediğimiz şeylere inanmak zorundayız.

You know, ultimately, we all have to believe things we haven't seen.

We do.

İnanıyoruz da. Ne kadar gerçekçiysek, aklın yoluna da o kadar inanıyoruz.

As rational as we are, as committed to intellect as we are,

innovation, creativity, development

Yenilik, yaratıcılık,

gelişme sadece zihnimizdeki

comes not from the ideas in our mind alone.

fikirlerden gelmez.

Kalbimizdeki bir inançtan

They come from the ideas in our mind

that are also fueled by some conviction in our heart.

güç alıp zihnimizde oluşturduğumuz

fikirlerden gelir.

And it's that mind-heart connection that I believe compels us

Ve bana kalırsa,

bizim bu zihin-kalp bağlantımız

bizim sadece parlak

to not just be attentive to all the bright and dazzly things,

ve göz alıcı şeylere değil,

karanlık ve zor şeylere de önem göstermemizi sağlar.

but also the dark and difficult things.

Büyük Çek lideri Vaclav Havel bundan bahsetmişti.

Václav Havel, the great Czech leader, talked about this.

He said, "When we were in Eastern Europe and dealing with oppression,

"Doğu Avrupa'da baskıyla başa çıkmaya çalışırken,

her türlü şeyi istedik,

we wanted all kinds of things.

But mostly what we needed was hope,

ama en çok ihtiyacımız olan umuttu,

an orientation of the spirit,

ruhumuzu yöneltmekti,

a willingness to sometimes be in hopeless places

bazen de umutsuz yerlerde bulunup

tanıklık etmekti." demişti.

and be a witness."

Well, that orientation of the spirit is very much at the core of what I believe

Bu ruh yönelimi

bence TED topluluklarının bile

bağlılığının

even TED communities have to be engaged in.

temelinde olmalı.

Teknoloji ve tasarımın

There is no disconnect around technology and design

getirdiği hiçbir bağlantısızlık bizi

that will allow us to be fully human

acı çekmeye, fakirliğe, dişlanmışlığa, adaletsizliğe

önem vermediğimiz sürece

until we pay attention to suffering,

to poverty, to exclusion, to unfairness, to injustice.

tam olarak insan olmamıza izin vermez.

Ancak sizi uyarıyorum:

Now, I will warn you

that this kind of identity is a much more challenging identity

bu tarz bir kimliğe sahip olmak

bunlara önem vermediğiniz

than ones that don't pay attention to this.

durumdan çok daha zordur.

Bunu anlayacaksınız.

It will get to you.

I had the great privilege, when I was a young lawyer,

Genç bir avukatken Rosa Parks'la tanışma şerefine eriştim.

of meeting Rosa Parks.

Parks Hanım arada sırada Montgomery'ye gelirdi,

And Ms. Parks used to come back to Montgomery every now and then,

en yakın arkadaşlarıyla toplanırdı,

and she would get together with two of her dearest friends,

yaşlıca kadınlardı,

these older women,

Johnnie Carr, Montgomery

Johnnie Carr, who was the organizer of the Montgomery bus boycott --

otobüs boykotunun düzenleyicisydi --

harika bir siyahi kadın --

amazing African American woman --

and Virginia Durr, a white woman,

Virginia Durr, beyaz bir kadın,

whose husband, Clifford Durr, represented Dr. King.

eşi Clifford Durr Dr. King'i temsil etti.

Bu kadınlar bir araya gelip sadece konuşurlardı.

And these women would get together and just talk.

And every now and then Ms. Carr would call me,

Arada Carr Hanım beni çağırır

and she'd say, "Bryan, Ms. Parks is coming to town.

ve "Bryan, Parks Hanım şehre geliyor. Bir araya gelip konuşacağız.

We're going to get together and talk. Do you want to come over and listen?"

Sen de gelip dinlemek ister misin?" derdi.

Ben de "Tabii ki isterim." derdim.

And I'd say, "Yes, ma'am, I do."

"Buraya gelince ne yapacaksın?" derdi.

She'd say, "What are you going to do when you get here?"

Ben de "Dinleyeceğim." derdim.

I said, "I'm going to listen."

Oraya gider ve dinlerdim.

And I'd go over there and I would, I'd just listen.

Bu bana enerji ve güç verirdi.

It would be so energizing and so empowering.

Bir keresinde orada bu kadınları dinlerken,

And one time I was over there listening to these women talk,

birkaç saat sonra Parks Hanım bana dönüp

and after a couple of hours, Ms. Parks turned to me and said,

"Şimdi Bryan, bana Eşit Adalet Girişimi'nin ne olduğunu anlat.

"Bryan, tell me what the Equal Justice Initiative is.

Ne yapmaya çalıştığını anlat." dedi.

Tell me what you're trying to do."

Ona anlatmaya başladım.

And I began giving her my rap.

"Adaletsizlikle savaşmaya çalışıyoruz.

"We're trying to challenge injustice.

Haksız yargılanmış kişilere yardım etmeye çalışıyoruz.

We're trying to help people who have been wrongly convicted.

Adli yargı idaresinde

We're trying to confront bias and discrimination

taraflılıkla ve ayrımcılıkla çatışmaya çalışıyoruz.

in the administration of criminal justice.

Şartlı tahliye görüşmelerine izin verilmeyen çocuklara yardım etmeye çalışıyoruz.

We're trying to end life without parole sentences for children.

İdam cezası hakkında bir şeyler yapmaya çalışıyoruz.

We're trying to do something about the death penalty.

Hapishanelerdeki insanların sayısını azaltmaya çalışıyoruz.

We're trying to reduce the prison population.

Toplu hapsedilmeyi engellemeye çalışıyoruz."

Ona bütün bu zırvalarımı anlattım ve bitirdiğimde bana baktı ve

We're trying to end mass incarceration."

I gave her my whole rap, and when I finished she looked at me

"Mmm mmm mmm.

and she said, "Mmm mmm mmm.

Bu seni çok çok çok yorgun düşürecek." dedi.

That's going to make you tired, tired, tired."

(Gülüşmeler)

(Laughter)

And that's when Ms. Carr leaned forward, she put her finger in my face,

Bunun üzerine Carr Hanım bana doğru eğildi, parmağını yüzüme koyup

"İşte bu yüzden çok çok çok cesur olmalısın." dedi.

she said, "That's why you've got to be brave, brave, brave."

Ben TED toplumunun gerçekten

And I actually believe that the TED community

needs to be more courageous.

çok cesur olması gerektiğine inanıyorum.

Bu zorluklarla, sorunlarla,

We need to find ways to embrace these challenges,

acılarla baş edecek

yollar bulmalıyız.

these problems, the suffering.

Çünkü bizim insanlığımız

Because ultimately, our humanity depends on everyone's humanity.

herkesin insanlığına bağlı.

I've learned very simple things doing the work that I do.

İşimi yaparken çok basit bazı şeyler öğrendim.

Bana çok basit bazı şeyler öğretti.

It's just taught me very simple things.

Anladım ki

I've come to understand and to believe

her birimiz

that each of us is more than the worst thing we've ever done.

yaptığımız en kötü şeyden daha fazlayız.

I believe that for every person on the planet.

Gezegendeki herkes için böyle düşünüyorum.

Bence birisi yalan söylese de sadece bir yalancı değildir.

I think if somebody tells a lie, they're not just a liar.

Bence birisi kendine ait olmayan bir şeyi alsa da

I think if somebody takes something that doesn't belong to them,

sadece bir hırsız değildir.

they're not just a thief.

Bence birini öldürseniz bile, sadece bir katil değilsinizdir.

I think even if you kill someone, you're not just a killer.

İşte bu yüzden, insanlık onuru

And because of that, there's this basic human dignity

kanunlar tarafından korunmalı.

that must be respected by law.

Ayrıca bence,

I also believe

bu ülkenin ve dünyamızın

that in many parts of this country,

pek çok yerinde

and certainly in many parts of this globe,

that the opposite of poverty is not wealth.

fakirliğin zıttı zenginlik değil.

Buna inanmıyorum.

I don't believe that.

Bence pek çok yerde,

I actually think, in too many places,

fakirliğin zıttı adalet.

the opposite of poverty is justice.

Ve bence

And finally, I believe

ne kadar güzel, ilham verici,

that, despite the fact that it is so dramatic and so beautiful

heyecan verici

and so inspiring and so stimulating,

olsa da

we will ultimately not be judged by our technology,

sonunda teknolojimizle yargılanmayacağız,

tasarımlarımızla yargılanmayacağız,

we won't be judged by our design,

we won't be judged by our intellect and reason.

zekamızla ve mantığımızla yargılanmayacağız.

Ultimately, you judge the character of a society

Sonunda bir toplumun karakterini

not by how they treat their rich and the powerful and the privileged,

zenginlere, güçlülere ve ayrıcalıklılara nasıl davrandığıyla tartmazsınız,

fakirlere, dışlanmışlara, hapsedilmişlere

but by how they treat the poor,

the condemned,

nasıl davrandığıyla tartarsınız.

the incarcerated.

Bu tavır sayesinde

Because it's in that nexus

kendi derinliğimizi

that we actually begin to understand truly profound things

anlarız.

about who we are.

I sometimes get out of balance.

Bazen konumdan sapıyorum. Şu hikayeyle bitireceğim.

I'll end with this story.

Bazen kendimi çok zorluyorum.

I sometimes push too hard.

I do get tired, as we all do.

Hepimiz gibi, yoruluyorum.

Bazen bu fikirler kendilerini gerçekten önemli

Sometimes those ideas get ahead of our thinking

açılardan düşündürtüyorlar.

in ways that are important.

Ben çok ağır cezalara mahkum edilmiş

And I've been representing these kids

çocukları temsil ediyorum.

who have been sentenced to these very harsh sentences.

Hapishaneye 13 14 yaşlarındaki, bir yetişkin gibi yargılanmasına

And I go to the jail and I see my client, who's 13 and 14,

karar verilmiş müvekkillerimi görmeye gidiyorum.

and he's been certified to stand trial as an adult.

I start thinking, well, how did that happen?

Ve düşünüyorum, bu nasıl olmuş?

Bir yargıç seni olmadığın bir şeye

How can a judge turn you into something that you're not?

nasıl dönüştürebiliyor?

And the judge has certified him as an adult, but I see this kid.

Yargıç onun bir yetişkin olduğuna karar vermiş, ama ben bu çocuğu görüyorum.

And I was up too late one night and I started thinking,

Bir gece geç saatlerde düşünüyordum,

tanrım, eğer bir yargıç seni olmadığın bir şeye dönüştürebiliyorsa

well, if the judge can turn you into something you're not,

sihirli güçleri olmalı.

the judge must have magic power.

Evet Bryan yargıcın sihirli güçleri var.

Yeah, Bryan, the judge has some magic power.

You should ask for some of that.

Bunları seninle paylaşmasını istemelisin.

And because I was up too late and wasn't thinking real straight,

Geç saatte ayakta olduğum için doğru düşünemiyordum,

bir önerge üzerinde çalışmaya başladım.

I started working on a motion.

14 yaşında, zavallı, zenci bir müvekkilim vardı.

I had a client who was 14 years old, a young, poor Black kid.

Önerge üzerinde çalışmaya başladım

And I started working on this motion, and the head of the motion was:

ve önergemin başı: "Fakir,

"Motion to try my poor, 14-year-old Black male client

14 yaşındaki, zenci erkek müvekkilimi,

ayrıcalıklı, beyaz, 75 yaşındaki

like a privileged, white, 75-year-old corporate executive."

şirket yöneticisi gibi savunacağım." idi.

(Laughter)

(Alkışlar)

(Applause and cheers)

Önergeme, savcılıkta, poliste,

And I put in my motion that there was prosecutorial misconduct

yargıda uygunsuzluk olduğunu koydum.

and police misconduct and judicial misconduct.

Şöyle çılgın bir satırı da koymuştum, bu ülkede uygunluk yok,

There was a crazy line in there

about how there's no conduct in this county, it's all misconduct.

hep uygunsuzluk var.

Ertesi sabah kalktığımda bu çılgın önermeyi rüyamda mı görmüştüm

And the next morning, I woke up and I thought,

yoksa gerçekten yazdım mı düşündüm.

now, did I dream that crazy motion, or did I actually write it?

Dehşet verici olarak, sadece yazmakla kalmamış,

And to my horror, not only had I written it,

mahkemeye de göndermiştim.

but I had sent it to court.

(Alkışlar)

(Applause)

Birkaç ay geçti

A couple months went by,

and I just had forgotten all about it.

ve bunu yeni unutmuştum.

Sonunda karar vermiştim,

And I finally decided,

mahkemeye gidecek ve bu çılgın savunmayı yapacaktım.

"Gosh, I've got to go to the court and do this crazy case."

Arabama bindim,

And I got in my car, and I was feeling really overwhelmed -- overwhelmed.

kendimi gerçekten boğulmuş hissediyordum.

Arabama bindim ve adliyeye gittim.

And I got in my car and went to this courthouse.

Çok zor ve sancılı olacağını düşünüyordum.

And I was thinking, this is going to be so difficult, so painful.

Arabamdan indim ve adliye sarayına yürümeye başladım.

And I finally got out of the car and started walking up to the courthouse.

Adliye sarayının merdivenlerinden çıkarken,

And as I was walking up the steps,

oranın yaşlıca siyahi bir temizlikçisi vardı.

there was an older Black man who was the janitor in this courthouse.

Beni gördüğünde, bana doğru gelip

When this man saw me, he came over and said, "Who are you?"

kim olduğumu sordu.

"Avukatım." dedim. "Avukat mısın?" dedi. "Evet efendim." dedim.

I said, "I'm a lawyer." He said, "You're a lawyer?" I said, "Yes, sir."

Adam bana doğru yaklaştı

And this man came over to me, and he hugged me.

ve bana sarıldı.

And he whispered in my ear.

Kulağıma fısıldadı:

He said, "I'm so proud of you."

"Seninle gurur duyuyorum."

Size söylüyorum,

And I have to tell you, it was energizing.

bu bana enerji verdi.

It connected deeply with something in me

Bu, içimdeki kimlikle

ve her insanın topluma ve farklı bakışlara

about identity,

about the capacity of every person to contribute to community,

katkıda bulunma kapasitesiyle

bir bağlantı kurdu.

to a perspective that is hopeful.

Mahkemeye girdim.

Well, I went into the courtroom.

İçeri girer girmez, yargıç benim geldiğimi gördü.

And as soon as I walked in, the judge saw me coming.

"Bay Stevenson, bu çılgın önermeyi siz mi yazdınız?" dedi.

He said, "Mr. Stevenson, did you write this crazy motion?"

"Evet efendim ben yazdım." dedim. Tartışmaya başladık.

I said, "Yes, sir. I did." And we started arguing.

Sinirlenmiş insanlar içeriye girmeye başladılar.

And people started coming in,

Bu çılgın şeyleri yazmıştım.

just outraged I'd written these crazy things.

Ve polis memurları, yardımcı savcılar,

And police officers were coming in

katipler içeriye giriyorlardı.

and assistant prosecutors and clerk workers.

Ben ne olduğunu anlayamadan,

Before I knew it, the courtroom was filled with people

ırktan, fakirlikten, eşitsizlikten

angry that we were talking about race,

konuştuğumuz için

that we were talking about poverty, talking about inequality.

sinirli olan insanlar mahkemeye dolmuştu.

Gözümün ucuyla, ileri geri gidip gelen temizlikçiyi gördüm.

And out of the corner of my eye, I could see this janitor pacing back and forth.

Pencereden bakıyordu ve bütün bu karmaşayı duyuyordu.

He kept looking through the window and could hear all the holler.

İleri geri gitmeye devam etti.

Sonunda, bu yaşlıca zenci adam yüzünde endişeli bir ifadeyle

And finally, this older Black man with a very worried look on his face

içeri girdi ve arkama oturdu,

came into the courtroom and sat behind me, almost at counsel table.

neredeyse avukatların masasına.

Ten minutes later, the judge said we'd take a break.

10 dakika sonra yargıç ara vereceğimizi söyledi.

Arada emniyet müdürü yardımcısı

During the break, there was a deputy sheriff who was offended

temizlikçinin mahkeme salonuna girmesine sinirlenmişti.

that the janitor had come into court.

Ayağa kalktı ve bu yaşlıca zenci adama gitti.

The deputy jumped up and ran over to this older Black man.

"Jimmy, mahkeme salonunda n'apıyorsun?" dedi.

He said, "Jimmy, what are you doing in this courtroom?"

Yaşlıca zenci adam ayağa kalktı,

And this older Black man stood up and looked at that deputy

müdür yardımcısına ve bana baktı

and he looked at me,

ve "Bu salona,

and he said, "I came into this courtroom to tell this young man,

bu genç adama

gözünü ödülden ayırma ve dayan demek için geldim." dedi.

'Keep your eyes on the prize, hold on.'"

TED'e gelme nedenim

I've come to TED

because I believe that many of you understand

bence çoğunuz

evrenin ahlak terazisinin

that the moral arc of the universe is long,

adalete doğru olduğunun farkındasınız.

but it bends toward justice;

İnsanlar olarak insan haklarına ve insanin saygınlığına

that we cannot be full, evolved human beings

önem vermeden tam olarak evrimleşemeyeceğimizin farkındasınız.

until we care about human rights and basic dignity;

that all of our survival is tied to the survival of everyone;

Bizim hayatta kalmamızın

diğerlenin hayatta kalmasına bağlı olduğunun farkındasınız.

that our visions of technology and design

Teknoloji, tasarım,

eğlence, yaratıcılık vizyonlarımızın

and entertainment and creativity

insanlık, şefkat ve adaletle

have to be married with visions of humanity, compassion and justice.

iç içe olması gerektiğinin farkındasınız.

Herşeyden fazla da,

And more than anything, for those of you who share that,

aranızda bu hissi paylaşanlara,

I've simply come to tell you

gözlerinizi ödülden ayırmayın ve dayanın

to keep your eyes on the prize, hold on.

demeye geldim.

Çok teşekkür ederim.

Thank you very much.

(Applause and cheers)

(Alkışlar)

Chris Anderson: Brian, so you heard and saw

Chris Anderson: Bu seyircilerin ve bu topluluğun

an obvious desire by this audience, this community,

bu konuda size yardımcı olmak

to help you on your way and to do something on this issue.

istediklerini açık olarak gördünüz ve duydunuz.

Other than writing a check,

Bir çek yazmaktan başka

ne yapabiliriz?

what could we do?

BS: Well, there are opportunities all around us.

BS: Etrafımızda birçok olanak var.

If you live in the state of California, for example,

Mesela Kaliforniya'da yaşıyorsanız

bu yaz bir referandum olacak.

there's a referendum coming up this spring

Burada ceza politikasına harcadığımız parayı

where there's going to be an effort to redirect some of the money we spend

başka yerlere aktarma çabası olacak.

on the politics of punishment.

Örneğin, burada Kaliforniya'da

For example, here in California,

önümüzdeki beş yıl içinde

we're going to spend one billion dollars

idam cezasına bir milyar dolar harcayacağız --

on the death penalty in the next five years --

bir milyar dolar.

one billion dollars.

And yet, 46 percent of all homicide cases don't result in arrest,

Yine de cinayet vakalarının

yüzde 45'i gözaltıyla sonuçlanmıyor,

56 percent of all rape cases don't result.

Tecavüz vakalarının yüzde 56'sı sonuçlanmıyor.

Bunu değiştirme fırsatımız var.

So there's an opportunity to change that.

Referandum, bu paraların

And this referendum would propose

having those dollars go to law enforcement and safety.

hukuki yaptırımlara ve güvenliğe sağlanmasını öneriyor.

Bence hepimizin çevresinde olanaklar var.

And I think that opportunity exists all around us.

CA: Son otuz senede

CA: There's been this huge decline in crime in America

Amerika'da suçta çok büyük bir düşüş var.

over the last three decades.

Bunun bir kısmı da

And part of the narrative of that

is sometimes that it's about increased incarceration rates.

artan hapsetme oranları.

Bunu söyleyen birisine ne derdiniz?

What would you say to someone who believed that?

BS: Aslında vahşi suç

BS: Well, actually, the violent crime rate has remained relatively stable.

oranı görece olarak sabit kaldı.

Toplu hapsetme oranlarındaki artış aslında

The great increase in mass incarceration in this country

bu vahşi suçlar kategorisinde olmadı.

wasn't really in violent crime categories.

Uyuşturucuya karşı olan amaçsız savaşla oldu.

It was this misguided war on drugs.

That's where the dramatic increases have come

Hapishanelerimizin nüfusundaki bu gözle görülür

in our prison population.

artış böyle oldu.

(Applause)

And we got carried away with the rhetoric of punishment.

Bu ceza söylemine kendimizi kaptırdık.

And so we have "Three Strikes" laws

Üç çentik yasalarımız var,

that put people in prison forever

bu kaynakları

for stealing a bicycle, for low-level property crimes,

asıl kurbanlara vereceğimize

rather than making them give those resources back

bisiklet çalanları, adı mali suçları işleyenleri

to the people who they victimized.

sonsuza dek hapse tıkıyoruz.

I believe we need to do more

Bence asıl kurbanlara yardım etmek için daha fazla şey yapmalıyız,

to help people who are victimized by crime,

daha az değil.

not do less.

Şimdiki adalet sistemimiz kimse için

And I think our current punishment philosophy

hiçbir şey yapmıyor.

does nothing for no one.

And I think that's the orientation that we have to change.

Bana kalırsa değiştirmemiz gereken eğilim bu.

(Alkışlar)

(Applause)

CA: Burada çok büyük bir ilgi gördünüz.

CA: Bryan, you've struck a massive chord here.

İlham verici birisisiniz.

You're an inspiring person.

Thank you so much for coming to TED. Thank you.

TED'e geldiğiniz için çok teşekkür ediyorum. Teşekkürler.

(Applause and cheers)

(Alkışlar)

BS: Thank you. Thank you.

(Applause and cheers)