Bryan Stevenson: We need to talk about an injustice | TED

Bryan Stevenson: Chúng ta cần nói về sự bất công

Translator: Ha Thu Hai

Thật là vinh hạnh cho tôi khi được đứng đây và cùng chia sẻ với mọi người

Well, this is a really extraordinary honor for me.

Tôi đã phải trải qua thời gian dài

I spend most of my time in jails, in prisons, on death row.

trong tù, sau song sắt và cả trong nhà tù dành cho người bị kết án tử hình.

I spend most of my time in very low-income communities,

Tôi cũng đã trải qua một thời gian dài sống trong cộng đồng của những người có thu nhập thấp

in the projects and places where there's a great deal of hopelessness.

với những dự án và nơi tràn ngập sự tuyệt vọng

Và tôi đến đây

And being here at TED and seeing the stimulation, hearing it,

tôi lại được khuyến khích và rồi tôi lắng nghe

has been very, very energizing to me.

chính điều này đã tiếp thêm nghị lực cho tôi rất nhiều

And one of the things that's emerged in my short time here

Và một trong những điều nổi bật nhất mà tôi nhận ra được trong khoảng thời gian ngắn tôi đến đây

is that TED has an identity.

đó là TED có một bản sắn riêng của mình.

And you can actually say things here that have impacts around the world.

và các bạn có thể nói về rất nhiều điều

có ảnh hưởng trên toàn thế giới tại đây.

And sometimes when it comes through TED, it has meaning and power

và đôi khi bạn đến với TED

nó mang lại ý nghĩa và sức mạnh cho bạn

that it doesn't have when it doesn't.

mà nếu như bạn không đến bạn sẽ không có được sức mạnh như thế

And I mention that because I think identity is really important.

và tôi đề cập đến điều này bởi tôi nghĩ bản sắc thực sự rất quan trọng

chúng ta đã có vài bài diễn thuyết rất tuyệt vời

And we've had some fantastic presentations.

và tôi cho rằng những gì mà chúng ta nhận thấy được

And I think what we've learned is that, if you're a teacher,

đó là, nếu bạn là giáo viên, lời nói của bạn sẽ có ý nghĩa

your words can be meaningful,

nhưng nếu bạn là một giáo viên giàu lòng trắc ẩn,

but if you're a compassionate teacher, they can be especially meaningful.

lời nói của bạn đặc biệt có ý nghĩa.

còn nếu bạn là một bác sĩ, bạn có thể làm vài điều tốt

If you're a doctor, you can do some good things,

nhưng nếu bạn là một bác sĩ tận tâm, bạn có thể làm thêm nhiều điều tốt khác.

but if you're a caring doctor, you can do some other things.

đó là lý do tại sao tôi muốn nói về sức mạnh của bản sắc nhân cách

So I want to talk about the power of identity.

thực ra tôi không học được điều này

And I didn't learn about this actually practicing law

khi tôi hành nghề luật sư hay qua những công việc tôi làm

and doing the work that I do.

mà tôi thực sự học được điều này từ bà của mình

I actually learned about this from my grandmother.

Tôi lớn lên trong một ngôi nhà,

I grew up in a house that was the traditional African American home

một gia đình người Mỹ gốc phi truyền thống

và theo chế độ mẫu hệ

that was dominated by a matriarch,

and that matriarch was my grandmother.

và bà tôi là người làm chủ gia đình.

Bà rất cứng rắn, mạnh mẽ

She was tough, she was strong, she was powerful.

và đầy quyền lực trong gia đình

She was the end of every argument in our family.

Bà luôn là người chấm dứt mọi trận cãi vã trong gia đình

(Laughter)

She was the beginning of a lot of arguments in our family.

và cũng luôn là người khơi nên nhiều cuộc tranh cãi trong gia đình

(Laughter)

Ba mẹ bà thực ra là người con của nô lệ.

She was the daughter of people who were actually enslaved.

Cha mẹ bà sinh ra trong thời kỳ nô lệ tại Virginia vào những năm 1840

Her parents were born in slavery in Virginia in the 1840s.

và bà sinh vào những năm 1880

She was born in the 1880s,

và phải niếm trải những tháng ngày làm nô lệ,

and the experience of slavery

chính điều đó đã định hình nên cách bà nhìn nhận cuộc đời.

very much shaped the way she saw the world.

And my grandmother was tough, but she was also loving.

Bà cứng rắn, nhưng cũng đắm thắm.

Khi tôi còn bé, mỗi khi tôi nhìn bà

When I would see her as a little boy,

bà sẽ đến bên và ôm tôi vào lòng

she'd come up to me and give me these hugs.

bà ôm tôi chặt đến mức tôi thấy khó thở

And she'd squeeze me so tight I could barely breathe,

rồi sau đó bà để tôi đi

and then she'd let me go.

một hoặc hai giờ sau, nếu tôi lại gặp bà

And an hour or two later, if I saw her,

bà sẽ tiến đến và nói :" Bryan à, con vẫn cảm thấy như bà ôm con chứ?"

she'd come over to me and say, "Bryan, do you still feel me hugging you?"

và nếu tôi nói " dạ không", bà sẽ lại "tấn công" tôi

If I said, "No," she'd assault me again,

và nếu tôi nói "dạ có", bà sẽ để tôi một mình.

and if I said, "Yes," she'd leave me alone.

Bà sỡ hữu một tính cách

And she just had this quality that you always wanted to be near her.

mà bạn sẽ luôn muốn ở gần.

Thách thức duy nhất là bà có đến 10 đứa con.

And the only challenge was that she had 10 children.

My mom was the youngest of her 10 kids.

Mẹ tôi là con út trong nhà,

And sometimes when I would go and spend time with her,

thỉnh thoảng, tôi đến và ở bên bà

nhưng thật khó để bà có thời gian quan tâm đến tôi.

it would be difficult to get her time and attention.

Các anh chị em họ của tôi cứ xung quanh bà mọi nơi

My cousins would be running around everywhere.

Và tôi còn nhớ, lúc đó tôi khoảng 8, 9 tuổi gì đó

And I remember, when I was about eight or nine years old,

có một buổi sáng, tôi thức dậy, vào phòng khách

waking up one morning, going into the living room,

và tôi thấy tất cả các anh chị em họ chạy xung quanh phòng,

and all of my cousins were running around.

bà tôi thì đang ngồi đối diện

And my grandmother was sitting across the room,

nhìn tôi chằm chằm.

staring at me.

Lúc đầu, tôi tưởng chúng tôi đang chơi một trò chơi

And at first, I thought we were playing a game.

thế rồi tôi nhìn bà và cười

And I would look at her, and I'd smile, but she was very serious.

nhưng bà có vẻ rất nghiêm trọng.

15, 20 phút trôi qua

And after about 15 or 20 minutes of this,

bà đứng dậy, băng qua căn phòng

she got up and she came across the room,

and she took me by the hand,

rồi cầm tay tôi

and she said, "Come on, Bryan. You and I are going to have a talk."

bà nói:" Đi nào, Bryan. Bà và con sẽ nói chuyện nhé"

tôi nhớ như in ngày đó, tưởng chừng như mới xảy qua hôm qua vậy

And I remember this just like it happened yesterday.

I never will forget it.

Và tôi sẽ không bao giờ quên được.

She took me out back and said, "Bryan, I'm going to tell you something,

bà dẫn tôi ra khỏi phòng, ra phía sau nhà và nói " Bryan này, bà sẽ nói với con một chuyện

nhưng con đừng nói với ai nhé"

but you don't tell anybody what I tell you."

Tôi đáp " dạ được thôi ạ"

I said, "OK, Mama."

Bà nói: " nào, hãy chắc chắn là con sẽ không làm thế chứ". Tôi nói "chắc chắn ạ"

She said, "Now, you make sure you don't do that."

I said, "Sure."

Rồi bà ngồi xuống, nhìn tôi

Then she sat me down and she looked at me,

và nói " bà muốn con biết rằng

and she said, "I want you to know I've been watching you."

bà vẫn luôn theo chân đến con".

And she said, "I think you're special."

"Bà nghĩ con là đứa trẻ đặc biệt"

She said, "I think you can do anything you want to do."

" Bà nghĩ con có thể làm mọi thứ mà con muốn"

Tôi sẽ không bao giờ quên lời bà.

I will never forget it.

And then she said, "I just need you to promise me three things, Bryan."

rồi bà nói tiếp " Con chỉ cần hứa với bà 3 điều, Bryan à"

Tôi nói " dạ được ạ"

I said, "OK, Mama."

" điều đầu tiên bà muốn con hứa

She said, "The first thing I want you to promise me

là con phải luôn yêu thương mẹ con"

is that you'll always love your mom."

"nó là đứa con gái bé bỏng của bà,

She said, "That's my baby girl,

con hãy hứa rằng sẽ luôn chăm sóc mẹ con nhé"

and you have to promise me now you'll always take care of her."

À, tôi yêu mẹ, vì thế tôi hứa ngay " Vâng, con sẽ làm ạ"

Well, I adored my mom, so I said, "Yes, Mama. I'll do that."

" điều thứ 2 bà muốn con hứa

Then she said, "The second thing I want you to promise me

là sẽ luôn làm những việc đúng đắn

is that you'll always do the right thing,

dẫu có khó khăn đến mấy".

even when the right thing is the hard thing."

Tôi suy nghĩ rồi nói " Vâng, con sẽ làm ạ"

And I thought about it, and I said, "Yes, Mama. I'll do that."

cuối cùng bà nói " điều thứ 3

Then finally, she said, "The third thing I want you to promise me

là con hãy hứa với bà rằng con sẽ không bao giờ uống rượu".

is that you'll never drink alcohol."

(tiếng cười)

(Laughter)

À, lúc đó tôi mới 9 tuổi nên tôi nói " Vâng, con hứa ạ"

Well, I was nine years old, so I said, "Yes, Mama. I'll do that."

Tôi lớn lên ở vùng quê miền Nam

I grew up in the country in the rural South,

và có một anh trai, lớn hơn tôi một tuổi và một em gái, nhỏ hơn tôi một tuổi

and I have a brother a year older than me and a sister a year younger.

Đến khi tôi 14, 15 tuổi

When I was about 14 or 15,

one day, my brother came home and he had this six-pack of beer;

một ngày kia, anh tôi về nhà và mang về 6 chai bia

Tôi không biết anh ấy có nó từ đâu

I don't know where he got it.

anh ấy kéo tôi và đứa em gái cùng đi vào rừng

He grabbed me and my sister, and we went out in the woods,

đại loại là chúng tôi đã ở ngoài đó làm những thứ điên cuồng

and we were just out there doing the stuff we crazily did,

anh ấy uống xong một ngụm bia thì đưa cho tôi và em gái

and he had a sip of this beer and gave some to my sister

và họ đưa bia cho tôi.

and she had some, and they offered it to me.

tôi nói " không, không, không. không sao. Hai người cứ uống đi. Em sẽ không uống một giọt bia nào cả"

I said, "No, that's OK. Y'all go ahead. I'm not going to have any."

Anh trai tôi nói, " thôi nào, Chúng ta làm việc này hôm nay, và em luôn cùng làm những gì anh và em gái làm mà"

My brother said, "Come on. We're doing this today; you always do what we do.

Anh đã uống một ít, em gái em cũng đã uống một ít, nào tới lượt em uống đấy"

I had some, your sister had some. Have some beer."

Tôi nói " Không, em không cảm thấy như thế là đúng. Hai người cứ uống đi, cứ tiếp tục"

I said, "No, I don't feel right about that. Y'all go ahead."

Và rồi anh tôi nhìn tôi chằm chằm

và nói " Em bị làm sao vậy? uống tí đi"

And then my brother stared at me and said, "What's wrong with you? Have some beer."

anh ấy nhìn tôi khó chịu,

Then he looked at me real hard and said,

" ồ, anh mong em sẽ không bận tâm quá nhiều

"Oh, I hope you're not still hung up on that conversation Mama had with you."

về buổi nói chuyện đó của bà ngoại và em"

( tiếng cười)

(Laughter)

Tôi nói " Anh đang nói gì thế?"

I said, "What are you talking about?"

Anh trả lời " Bà nói với tất cả những đứa cháu rằng chúng đặc biệt"

He said, "Oh, Mama tells all the grandkids that they're special."

(tiếng cười)

(Laughter)

I was devastated.

Lúc đấy, tôi thấy thất vọng

(tiếng cười)

(Laughter)

Tôi muốn thú nhận với các bạn một điều

And I'm going to admit something to you.

mà đáng lý tôi không nên nói ra

I'm going to tell you something I probably shouldn't.

Tôi biết rằng buổi nói chuyện này sẽ được phát sóng rộng rãi

I know this might be broadcast broadly.

Tuy nhiên tôi vẫn sẽ nói, tôi đã 52 tuổi

But I'm 52 years old,

và tôi xin thừa nhận rằng

and I'm going to admit to you

that I've never had a drop of alcohol.

tôi chưa từng uống một giọt rượu nào

(Applause)

( tiếng vỗ tay )

I don't say that because I think that's virtuous;

Không phải tôi nói ra vì tôi nghĩ tôi làm thế là đúng, là đạo đức;

I say that because there is power in identity.

mà tôi muốn nói đến sức mạnh của nhân cách con người.

When we create the right kind of identity,

Khi chúng ta tạo ra một nhân cách đúng đắn

we can say things to the world around us

chúng ta có thể nói mọi thứ với thế giới xung quanh ta

that they don't actually believe make sense.

rằng những gì mà họ không hề tin lại thực sự có ý nghĩa.

Chúng ta có thể khiến họ bắt tay vào làm những việc

We can get them to do things that they don't think they can do.

mà họ không nghĩ rằng họ làm được.

Mỗi khi nghĩ về bà ngoại

When I thought about my grandmother,

tất nhiên tôi biết bà cho rằng tất cả những đứa cháu đều đặc biệt.

of course she would think all her grandkids were special.

Ông ngoại tôi đã ở tù suốt thời kỳ cấm nấu và bán rượu,

My grandfather was in prison during prohibition.

cậu tôi chết vì bệnh do rượu gây ra.

My male uncles died of alcohol-related diseases.

Và tất nhiên bà nghĩ có những điều chúng ta cần phải cam kết.

And these were the things she thought we needed to commit to.

Tôi thì đã và đang cố nói ra đôi điều

Well, I've been trying to say something about our criminal justice system.

về hệ thống tư pháp của

quốc gia chúng ta, nó đã khác đi rất nhiều

This country is very different today than it was 40 years ago.

so với 40 năm về trước.

In 1972, there were 300,000 people in jails and prisons.

Năm 1972, đã có 300.000 người bị tù

Ngày nay, con số đó đã lên đến 2,3 triệu

Today, there are 2.3 million.

The United States now has the highest rate of incarceration

Nước Mỹ giờ đây có tỉ lệ phạt tù cao nhất

trên thế giới

in the world.

We have seven million people on probation and parole.

và có 7 triệu người bị quản chế hoặc được tạm tha

And mass incarceration, in my judgment,

theo tôi, sự phạt tù rộng rãi như thế

has fundamentally changed our world.

đã cơ bản thay đổi thế giới này

Đối với những người nghèo, người da màu

In poor communities, in communities of color,

hệ lụy

there is this despair,

của việc này đã

there is this hopelessness

that is being shaped by these outcomes.

khiến họ phải sống với nỗi thất vọng tràn trề.

cứ 3 người đàn ông da đen

One out of three Black men between the ages of 18 and 30

ở độ tuổi từ 18 đến 30 thì có một người

is in jail, in prison, on probation or parole.

đang trong tù, bị quản chế hoặc được tạm tha.

Ở những thành phố lớn trên đất nước này

In urban communities across this country --

như Los Angeles, Philadelphia, Baltimore, Washington

Los Angeles, Philadelphia, Baltimore, Washington --

có đên 50 - 60% người da màu

50 to 60 percent of all young men of color

đang trong tình trạng tương tự, họ bị tù, bị quản chế hoặc tạm tha

are in jail or prison

or on probation or parole.

Hệ thống pháp luật của chúng ta không chỉ được định hình bằng

Our system isn't just being shaped in these ways

những cách như thế, không chỉ bị biến tướng do sự phân biệt chủng tộc

that seem to be distorting around race,

mà còn bị bóp méo bởi cái nghèo.

they're also distorted by poverty.

Chúng ta đang có một hệ thống tư pháp

We have a system of justice in this country

sẽ sẵn sàng đối xử với các bạn tốt hơn nhiều

that treats you much better if you're rich and guilty

nếu bạn phạm tội nhưng giàu có so với người nghèo dù họ vô tội

than if you're poor and innocent.

Chính sự giàu có, chứ không phải là có tội hay không có tội

Wealth, not culpability, shapes outcomes.

ảnh hưởng đến kết quả.

And yet, we seem to be very comfortable.

mặc dù vậy, chúng ta dường như vẫn thấy thoải mái về điều này

Nỗi sợ hãi lẫn và giận dữ chính trị

The politics of fear and anger have made us believe

đã khiến chúng ta tin rằng

that these are problems that are not our problems.

đây không phải và vấn đề mà chúng ta phải lo

We've been disconnected.

thế là chúng ta tách biệt

nhưng điều này lại khiến tôi quan tâm

It's interesting to me.

We're looking at some very interesting developments in our work.

Chúng ta đang chứng kiến vài sự phát triển rất thú vị trong việc làm của mình

Tôi sống ở bang Alabama, cũng giống như những bang khác

My state of Alabama, like a number of states,

sẽ thực sự tước quyền bầu cử của bạn mãi mãi

actually permanently disenfranchises you if you have a criminal conviction.

nếu bạn phạm tội hình sự

Ngay hiện nay, ở bang Alabama

Right now in Alabama,

34 percent of the Black male population has permanently lost the right to vote.

có 34% đàn ông da đen

bị vĩnh viễn mất quyền bầu cử

Chúng tôi dự đoán rằng thêm 10 năm nữa

We're actually projecting that in another 10 years,

mức độ tước quyền công dân

the level of disenfranchisement will be as high as it's been

sẽ lại nặng như

since prior to the passage of the Voting Rights Act.

trước khi Đạo Luật Bầu Cử được thông qua

Và có một sự im lặng đáng trách

And there is this stunning silence.

Tôi muốn đại diện lên tiếng nói cho trẻ em.

I represent children.

Rất nhiều khác hàng của tôi vẫn còn rất nhỏ

A lot of my clients are very young.

The United States is the only country in the world

Mỹ là quốc gia duy nhất trên thế giới

kết án đứa trẻ 13 tuổi

where we sentence 13-year-old children

tù chung thân.

to die in prison.

We have life imprisonment without parole for kids in this country.

Chúng ta có án tù chung thân không hề đặc xá cho trẻ em

chúng ta thực ra còn đang thực hiện những vụ kiện tụng trẻ em

And we're actually doing some litigation.

và là nước duy nhất trên thế giới làm điều này.

The only country in the world.

Tôi xin lên tiếng làm đại diện cho những người tử tù

I represent people on death row.

It's interesting, this question of the death penalty.

câu hỏi về án tử hình được đặt ra này rất thú vị.

Bằng nhiều cách, chúng ta được dạy để tin rằng

In many ways, we've been taught to think that the real question is:

câu hỏi thực sự là

liệu người ta có đáng phải chết vì tội lỗi mà họ đã gây ra?

Do people deserve to die for the crimes they've committed?

And that's a very sensible question.

Đây là một câu hỏi rất hợp lý

nhưng vẫn có cách nghĩ khác

But there's another way of thinking about where we are in our identity.

về chúng ta đang ở đâu trong nhân cách của mình.

Cách nghĩ khác về điều này

The other way of thinking about it is not:

không phải là liệu người có tội có đáng chết hay không

Do people deserve to die for the crimes they commit?,

mà liệu chúng ta có quyền giết họ hay không?

but: Do we deserve to kill?

ý tôi là, thật khó tin!

I mean, it's fascinating.

Án tử hình tại Mỹ được xác định một cách không chính xác

Death penalty in America is defined by error.

For every nine people who have been executed,

cứ 9 người bị kết án tử

we've actually identified one innocent person

chúng tôi tìm thấy một người vô tội

được giải tội và thả khỏi tử tù

who's been exonerated and released from death row.

đây là tỉ lệ kết án sai khủng khiếp

A kind of astonishing error rate --

1 trong 9 người bị kết án là người vô tội

one out of nine people, innocent.

thật sự khó mà tưởng tượng nỗi

I mean, it's fascinating.

Trong ngành hàng không, chúng ta sẽ không bao giờ để mọi người đi

In aviation, we would never let people fly on airplanes

if, for every nine planes that took off,

nếu cứ mỗi 9 máy bay cất cánh

one would crash.

mà có một chiếc bị rơi

(Laughter)

But somehow, we can insulate ourselves from this problem.

Nhưng bằng cách nào đó, chúng ta lại tách mình khỏi vấn đề này

xem đó không phải là vấn đề của chúng ta,

It's not our problem.

It's not our burden.

không phải gánh nặng của chúng ta

It's not our struggle.

cũng không phải điều mà chúng ta cần đấu tranh, nỗ lực.

I talk a lot about these issues.

Tôi nói rất nhiều về những vấn đề này

I talk about race

về chủng tộc và về câu hỏi

and this question of whether we deserve to kill.

liệu chúng ta có xứng đáng giết họ.

And it's interesting,

Và điều thú vị là khi tôi dạy học sinh của mình về lịch sử của người Mỹ gốc Phi

when I teach my students about African American history,

Tôi kể với họ về chế độ nô lệ,

I tell them about slavery.

khủng bố -

I tell them about terrorism,

thời kỳ này bắt đầu từ cuối công cuộc tái thiết

the era that began at the end of reconstruction

và kéo dài cho đến Thế Chiến thứ II

that went on to World War II.

We don't really know very much about it.

Chúng ta thực sự không biết nhiều về điều này

But for African Americans in this country,

nhưng đối với người Mỹ gốc Phi ở quốc gia này

that was an era defined by terror.

đó là một thời kỳ khủng khiếp.

Nhiều cộng đồng đã lo sợ bị hành hình,

In many communities, people had to worry about being lynched.

họ lo sợ bị ném bom

They had to worry about being bombed.

và chính mối đe dọa của khủng bố định hình nên cuộc sống của họ.

It was the threat of terror that shaped their lives.

Những người đó đến và

And these older people come up to me now and say,

nói với tôi rằng : "Ông Stevenson, ông có những buổi nói chuyện, những bài diễn thuyết

"Mr. Stevenson, you give talks, you make speeches,

hãy nói với mọi người đừng cho là

you tell people to stop saying we're dealing with terrorism

chúng ta chỉ đương đầu với khủng bố lần đầu tiên trong lịch sử dân tộc

for the first time in our nation's history after 9/11."

kể từ sau sự kiện 11/9,

They tell me to say, "No, tell them that we grew up with that."

mà hãy nói với họ rằng chúng tôi đã phải lớn lên cùng với điều đó

và tất nhiên, thời kỳ khủng bố

And that era of terrorism, of course, was followed by segregation

đã kéo theo sự phân biệt sắc tộc

và hàng thập niên lệ thuộc chủng tộc

and decades of racial subordination

và chế độ diệt chủng apartheid.

and apartheid.

Chúng ta thấy được thực trạng này

And yet, we have in this country

this dynamic where we really don't like to talk about our problems.

nhưng chúng ta lại không muốn bàn về vấn đề của chính mình

chúng ta không muốn nói về lịch sử

We don't like to talk about our history.

And because of that, we really haven't understood

và vì thế, chúng ta đã chẳng hiểu được

what it's meant to do the things we've done historically.

điều đó có ý nghĩa như thế nào

chúng ta không ngừng mâu thuẫn

We're constantly running into each other.

không ngừng gây ra căng thẳng và bất hòa

We're constantly creating tensions and conflicts.

chúng ta đã khó khăn lắm khi nói về vấn đề chủng tộc

We have a hard time talking about race,

tôi tin chắc đó là vì chúng ta không sẵn sàng thừa nhận

and I believe it's because we are unwilling to commit ourselves

to a process of truth and reconciliation.

chân lý và hòa giải

In South Africa,

Ở Nam phi, người ta biết

people understood that we couldn't overcome apartheid

rằng họ không thể chống chọi với chế độ apartheid

nếu họ không cam kết với sự thật và làm hoà

without a commitment to truth and reconciliation.

Ở Rwanda, thậm chí sau khi diệt chủng đẫm máu xảu ra, đã có cam kết được đưa ra

In Rwanda, even after the genocide, there was this commitment.

nhưng ở đất nước này, chúng ta vẫn chưa làm được điều đó

But in this country, we haven't done that.

Tôi đã có vài bài diễn thuyết ở Đức về mức án tử hình

I was giving some lectures in Germany about the death penalty.

thật kinh ngạc

It was fascinating,

vì sau bài thuyết trình của tôi, có một học giả đứng lên

because one of the scholars stood up after the presentation

và nói " Thực sự là tôi rất khó chịu khi

and said, "Well, you know, it's deeply troubling

phải nghe những gì ông đang đề cập đến"

to hear what you're talking about."

" Ở Đức không có mức án tử hình

He said, "We don't have the death penalty in Germany,

and of course, we can never have the death penalty in Germany."

và tất nhiên, chúng tôi sẽ không bao giờ có hình phạt tử hình ở Đức"

Căn phòng trở nên yên lặng

And the room got very quiet,

and this woman said,

rồi người phụ nữ này nói tiếp

"There's no way, with our history,

" trong lịch sử của chúng tôi

Chưa bao giờ,chúng tôi tham gia

we could ever engage in the systematic killing of human beings.

vào việc giết người có hệ thống cả

việc làm đó thật vô lương tâm

It would be unconscionable for us

dù vô tình hay cố ý

to, in an intentional and deliberate way,

cũng không nên tử hình ai đó"

set about executing people."

và tôi nghĩ về điều này

And I thought about that.

Bạn sẽ cảm thấy như thế nào nếu

What would it feel like to be living in a world

sống trong một thế giới

where the nation-state of Germany was executing people,

nơi Đức đã thi hành án tử hình,

especially if they were disproportionately Jewish?

nhất là khi đó là người Do Thái lai

Tôi không thể làm ngơ được.

I couldn't bear it.

It would be unconscionable.

Như thế quá vô lương tâm

And yet, in this country,

Ở đất nước của chúng ta,

tại những bang Miền Nam lâu đời

in the states of the Old South,

người ta vẫn thực thi án tử hình

we execute people --

bạn có khả năng bị kết án tử hình cao gấp 11 lần

where you're 11 times more likely to get the death penalty

nếu nạn nhân là người da trắng so với nạn nhân là người da đen

if the victim is white than if the victim is Black,

và gấp 22 lần

22 times more likely to get it

nếu bị đơn là người da đen còn nạn nhân là người da trắng

if the defendant is Black and the victim is white --

chính những tiểu bang này đã chôn

in the very states where there are, buried in the ground,

biết bao thi thể của người bị xử tử

the bodies of people who were lynched.

và vì thế, có sự ngăn cách

And yet, there is this disconnect.

Tôi cho rằng nhân cách của chúng ta đang bị mai một

Well, I believe that our identity is at risk,

khi chúng ta không thực sự quan tâm

that when we actually don't care about these difficult things,

đến những thứ khó khăn

thì những điều tốt đẹp

the positive and wonderful things are nonetheless implicated.

tuyệt nhiên cũng bị ảnh hưởng

We love innovation.

Chúng ta thích cải tiến

We love technology. We love creativity.

yêu công nghệ, thích sáng tạo

We love entertainment.

thích giải trí

Nhưng cuối cùng,

But ultimately,

thực tế này

those realities are shadowed by suffering,

vẫn bị che khuất bởi nỗi thống khổ,

abuse, degradation,

sự lạm dụng, thoái hóa đạo đức

và xem nhẹ nhân cách.

marginalization.

Còn đối với tôi, việc kết hợp cả hai điều trên

And for me, it becomes necessary to integrate the two,

là thực sự cần thiết

Vì dẫu sao chúng ta cũng đang nói

because ultimately, we are talking about a need to be more hopeful,

về sự cần thiết để hy vọng nhiều hơn

cống hiến nhiều hơn và tận tâm hơn

more committed, more dedicated

to the basic challenges of living in a complex world.

đối với những thử thách cơ bản trong cuộc sống, trong thế giới phức tạp này

Với tôi, việc đó có nghĩa là

And for me, that means

dành thời gian để suy nghĩ, để nói

spending time thinking and talking about the poor, the disadvantaged,

về người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn,

those who will never get to TED,

về những ai không có dịp đến với TED

Tuy nhiên, hãy suy nghĩ về họ theo cách

but thinking about them in a way that is integrated in our own lives.

hòa nhập với cả cuộc sống của chính chúng ta.

Các bạn biết đó, cuối cùng thì chúng ta cũng phải tin vào những gì mà chúng ta chưa từng tận mắt chứng kiến

You know, ultimately, we all have to believe things we haven't seen.

We do.

Vâng. Chúng ta có lý, chúng ta cống hiến cho trí tuệ.

As rational as we are, as committed to intellect as we are,

innovation, creativity, development

Đổi mới, sáng tạo,

và phát triển có được

comes not from the ideas in our mind alone.

không đơn thuần chỉ từ ý tưởng trong đầu chúng ta

mà chúng xuất phát từ những ý tưởng

They come from the ideas in our mind

that are also fueled by some conviction in our heart.

rồi được tiếp sức

bằng niềm tin của trái tim

And it's that mind-heart connection that I believe compels us

Và đó chính là sự kết nối của trái tim và khối óc, của tâm và trí

mà tôi tin sẽ khiến chúng ta

không chỉ chú ý

to not just be attentive to all the bright and dazzly things,

đến những điều tươi sáng làm lóa mắt

mà cả những điều khó khăn

but also the dark and difficult things.

Vaclav Havel, một vị lãnh tụ vĩ đại của Séc, đã nói về điều này.

Václav Havel, the great Czech leader, talked about this.

He said, "When we were in Eastern Europe and dealing with oppression,

" khi chúng tôi ở Đông Âu, đối phó với sự áp bức

chúng tôi muốn có được tất cả

we wanted all kinds of things.

But mostly what we needed was hope,

nhưng thứ chúng tôi cần nhất là niềm tin

an orientation of the spirit,

một tinh thần có định hướng

a willingness to sometimes be in hopeless places

và sự sẵn sàng ứng phó với nỗi thất vọng

và đôi khi trở thành một nhân chứng"

and be a witness."

Well, that orientation of the spirit is very much at the core of what I believe

Thực sự, định hướng

là điều cốt lõi trong niềm tin của tôi

mà thậm chí công đồng TED

even TED communities have to be engaged in.

cũng như vậy.

có sự ngăn cách

There is no disconnect around technology and design

giữa công nghệ và thiết kế

that will allow us to be fully human

cho phép chúng ta là con người thực thụ

chỉ khi nào chúng ta thực sự chú ý đến nỗi thống khổ

until we pay attention to suffering,

to poverty, to exclusion, to unfairness, to injustice.

sự nghèo khó, không cho ai đó được hưởng được quyền lợi và sự bất công

Giờ đây tôi cảnh báo các bạn rằng

Now, I will warn you

that this kind of identity is a much more challenging identity

để có được nhân cách như thế

chúng ta phải trải qua rất nhiều thử thách

than ones that don't pay attention to this.

so với khi chúng ta không chú ý

đến những điều vừa nêu.

It will get to you.

I had the great privilege, when I was a young lawyer,

Tôi có được một đặc ân rất lớn, khi tôi còn là một luật sư non nớt, tôi đã gặp Rosa Park

of meeting Rosa Parks.

Bà Park từng đến Montgomery rất nhiều lần

And Ms. Parks used to come back to Montgomery every now and then,

và bà đi cùng với 2 người bạn thân nhất của mình

and she would get together with two of her dearest friends,

Họ là

these older women,

Johnnie Carr, người tổ chức

Johnnie Carr, who was the organizer of the Montgomery bus boycott --

chiến dịch tẩy chay trên xe buýt tại Montgomery

bà là người phụ nữ Mỹ gốc Phi tuyệt vời

amazing African American woman --

and Virginia Durr, a white woman,

và Virginia Durr, một phụ nữ da trắng

whose husband, Clifford Durr, represented Dr. King.

mà chồng bà chính là Clifford Durr, luật sư đại diện cho Tiến sĩ King

Những người phụ nưc này chỉ đến và nói chuyện

And these women would get together and just talk.

And every now and then Ms. Carr would call me,

cứ mỗi lần như thế, bà Carr sẽ gọi

and she'd say, "Bryan, Ms. Parks is coming to town.

và nói " Này, Bryan, bà Park sẽ đến thị trấn và chúng tôi sẽ cũng đến để nói chuyện

We're going to get together and talk. Do you want to come over and listen?"

cậu có muốn đến nghe không?"

và tôi trả lời " Vâng, tôi sẽ đến"

And I'd say, "Yes, ma'am, I do."

Bà ấy hỏi " vậy cậu dự định sẽ làm gì khi đến đây?"

She'd say, "What are you going to do when you get here?"

tôi nói " Tôi sẽ lắng nghe"

I said, "I'm going to listen."

Và rồi tôi đến đó, và tôi sẽ chỉ lắng nghe

And I'd go over there and I would, I'd just listen.

việc này thực sự đã tiếp thêm nghị lực cho tôi rất nhiều

It would be so energizing and so empowering.

có một lần tôi đến và nghe họ nói

And one time I was over there listening to these women talk,

sau vài tiếng, bà Park quay sang

and after a couple of hours, Ms. Parks turned to me and said,

và nói: " Nào, Bryan, hãy nói cho tôi nghe về đơn kiến nghị tính công bằng của tư pháp

"Bryan, tell me what the Equal Justice Initiative is.

và những gì cậu đang cố thực hiện "

Tell me what you're trying to do."

Thế là tôi bắt đầu nói huyên thuyên

And I began giving her my rap.

" À, chúng tôi đang cố thay đổi sự bất công.

"We're trying to challenge injustice.

Chúng tôi đang cố gắng giúp những người bị kết án oan,

We're trying to help people who have been wrongly convicted.

cố gắng đương đầu với sự thiên vị và phân biệt xử

We're trying to confront bias and discrimination

trong cách xét xử tư pháp,

in the administration of criminal justice.

cố gắng chấm dứt cảnh trẻ em bị kết án chung thân mà không hề được đặc xá,

We're trying to end life without parole sentences for children.

cố gắng làm được việc gì đó về án tử hình,

We're trying to do something about the death penalty.

giảm thiểu số người bị bỏ tù,

We're trying to reduce the prison population.

và chấm dứt việc bắt giam diện rộng".

Khi tôi nói hết ý của mình, bà ấy nhìn tôi

We're trying to end mass incarceration."

I gave her my whole rap, and when I finished she looked at me

và nói " ừm, ừm, ừm"

and she said, "Mmm mmm mmm.

" Việc đó sẽ khiến cậu mệt mỏi, mệt mỏi, và mệt mỏi"

That's going to make you tired, tired, tired."

( Tiếng cười )

(Laughter)

And that's when Ms. Carr leaned forward, she put her finger in my face,

Và đó cũng là lúc bà Carr nhũi tới, đặt tay lên mặt tôi

và nói:" Thế nên cậu phải thật dũng cảm, dũng cảm và dũng cảm".

she said, "That's why you've got to be brave, brave, brave."

Tôi thực sự cho rằng cộng đồng TED

And I actually believe that the TED community

needs to be more courageous.

cần phải dũng cảm hơn.

Chúng ta cần tìm cách

We need to find ways to embrace these challenges,

để đối đầu với những thách thức,

những vấn đề và cả nỗi khổ mà sự bất công gây ra

these problems, the suffering.

Bởi vì xét cho cùng, tất cả chúng ta phụ thuộc

Because ultimately, our humanity depends on everyone's humanity.

từng cá nhân sống trên hành tinh này.

I've learned very simple things doing the work that I do.

Tôi đã học được những điều rất đơn giản khi làm công việc của mình.

Nó chỉ dạy tôi những điều rất đơn giản.

It's just taught me very simple things.

Và tôi dần hiểu và tin

I've come to understand and to believe

rằng mỗi chúng ta

that each of us is more than the worst thing we've ever done.

phải hơn điều tệ nhất mà chúng ta từng làm.

I believe that for every person on the planet.

Tôi tin điều đó đúng với mọi người trên trái đất này.

Tôi cho rằng nếu ai đó nói dối, họ không đơn thuần là kẻ dối trá.

I think if somebody tells a lie, they're not just a liar.

nếu ai lấy một món đồ gì mà không thuộc quyền sở hữu của họ,

I think if somebody takes something that doesn't belong to them,

họ không chỉ là một tên trộm.

they're not just a thief.

Tôi cho rằng, thâm chí khi bạn giết ai đó, bạn cũng không hẳn là một kẻ sát nhân.

I think even if you kill someone, you're not just a killer.

và vì thế, con người chúng ta có phẩm giá cơ bản

And because of that, there's this basic human dignity

phải được luật pháp bảo vệ.

that must be respected by law.

Tôi cũng tin

I also believe

rằng ở nhiều nơi trên đất nước này,

that in many parts of this country,

và tất nhiên cũng là nhiều nơi trên thế giới,

and certainly in many parts of this globe,

that the opposite of poverty is not wealth.

sự đối nghịch của nghèo không phải là giàu.

Tôi không tin như thế.

I don't believe that.

Tôi thực sự nghĩ rằng ở rất nhiều nơi

I actually think, in too many places,

đối nghịch với cái nghèo là sự công bằng

the opposite of poverty is justice.

và cuối cùng, tôi tin

And finally, I believe

rằng dù sự thật là điều này rất ly kỳ

that, despite the fact that it is so dramatic and so beautiful

rất tuyệt, rất hứng thú

and so inspiring and so stimulating,

và rất kích thích

we will ultimately not be judged by our technology,

nhưng chúng ta cuối cùng sẽ chẳng bị phán xét bởi công nghệ chúng ta làm ra

bởi thiết kế của mình,

we won't be judged by our design,

we won't be judged by our intellect and reason.

bởi trí tuệ và lý tưởng

Ultimately, you judge the character of a society

và bạn không nhận xét một xã hội

not by how they treat their rich and the powerful and the privileged,

bằng cách họ đối xử với người giàu, người có quyền lực và người được đặc quyền đăc lợi

mà thông qua cách họ đối xử với người nghèo,

but by how they treat the poor,

the condemned,

người có tội hay tù nhân.

the incarcerated.

Bởi vì đó là hệ quả của việc

Because it's in that nexus

chúng ta bắt đầu có cái nhìn sâu sắc

that we actually begin to understand truly profound things

về chúng ta là ai.

about who we are.

I sometimes get out of balance.

Thi thoảng, khi tôi mất cân bằng, tôi sẽ kết thúc tình trạng ấy bằng câu chuyện này.

I'll end with this story.

Thỉnh thoảng khi tôi cố quá sức,

I sometimes push too hard.

I do get tired, as we all do.

tôi thật sự rất mệt, cũng giống như mọi người thôi.

thỉnh thoảng những ý tưởng này cứ liên tục xuất hiện trong suy nghĩ của chúng ta

Sometimes those ideas get ahead of our thinking

rằng chúng rất quan trọng.

in ways that are important.

Và tôi đã làm đại diện cho những đứa trẻ

And I've been representing these kids

bị kết án rất nặng.

who have been sentenced to these very harsh sentences.

Tôi vào tù gặp thân chủ của mình, đó là đứa trẻ mới chỉ 13, 14 tuổi

And I go to the jail and I see my client, who's 13 and 14,

và cậu ấy được phép đứng trước tòa như một người lớn.

and he's been certified to stand trial as an adult.

I start thinking, well, how did that happen?

Tôi bắt đầu suy nghĩ, làm sao mà chuyện này có thể xảy ra được?

Sao một quan tòa có thể biến bạn thành một người

How can a judge turn you into something that you're not?

mà bạn vốn không phải?

And the judge has certified him as an adult, but I see this kid.

Quan tòa chứng nhận đó là một người trưởng thành, nhưng tôi thấy cậu ấy vẫn còn là một đứa trẻ

And I was up too late one night and I started thinking,

Và có một đêm, tôi thức rất khuya và bắt đầu nghĩ

lạ nhỉ, nếu quan tòa có thể làm vậy

well, if the judge can turn you into something you're not,

thì hẳn là họ có quyền lực vô biên

the judge must have magic power.

Vâng, Bryan, quan tòa có quyền lực như thế,

Yeah, Bryan, the judge has some magic power.

You should ask for some of that.

thế thì mình nên xin họ một chút.

And because I was up too late and wasn't thinking real straight,

và vì tôi thức quá khuya, mà không suy nghĩ một cách hệ thống

Thế là tôi bắt đầu viết ra một bản kiến nghị

I started working on a motion.

rằng tôi có một thân chủ mới 14 tuổi, là người da đen và nghèo khó

I had a client who was 14 years old, a young, poor Black kid.

Tôi bắt đầu làm việc với bản kiến nghị này

And I started working on this motion, and the head of the motion was:

với tiêu đề là " Bản kiến nghị cố gắng giúp đỡ

"Motion to try my poor, 14-year-old Black male client

một đứa trẻ 14 da đen đáng thương

giống như một Giám đốc điều hành tập đoàn,

like a privileged, white, 75-year-old corporate executive."

da trắng, 75 tuổi"

(Laughter)

( Tiếng vỗ tay )

(Applause and cheers)

Tôi trình bày trong đơn kiến nghị

And I put in my motion that there was prosecutorial misconduct

rằng đã có sự nhầm lẫn trong công tố, hành vi sai trái của cảnh sát và tư pháp.

and police misconduct and judicial misconduct.

Còn có một dòng rất điên rồ về việc làm thế nào mà không hề có sự đúng đắn trên đất nước này

There was a crazy line in there

about how there's no conduct in this county, it's all misconduct.

Tất cả đều sai trái.

Sáng hôm sau, tôi thức dậy và nghĩ, tôi đã mơ về một bản kiến nghị điên rồ

And the next morning, I woke up and I thought,

hay tôi thực sự đã viết nó?

now, did I dream that crazy motion, or did I actually write it?

Trong cơn hoảng loạn, không những tôi đã viết nó,

And to my horror, not only had I written it,

mà tôi cũng đã gửi nó đến tòa án.

but I had sent it to court.

(Tiếng vỗ tay)

(Applause)

Vài tháng trôi qua,

A couple months went by,

and I just had forgotten all about it.

Tôi dường như quên hẳn chuyện này.

và cuối cùng tôi quyết định

And I finally decided,

tôi sẽ đến tòa án và nhận vụ án khó khăn này.

"Gosh, I've got to go to the court and do this crazy case."

Tôi bước vào xe,

And I got in my car, and I was feeling really overwhelmed -- overwhelmed.

trong lòng cảm thấy rất rất choáng ngợp.

Tôi vào xe và rồi đến tòa án.

And I got in my car and went to this courthouse.

Lúc đấy tôi nghĩ chuyện này sẽ khó khăn gian khổ đây.

And I was thinking, this is going to be so difficult, so painful.

Và cuối cùng tôi cũng bước ra khỏi xe, tiến vào tòa án

And I finally got out of the car and started walking up to the courthouse.

và khi tôi bước lên bậc thang của tòa án

And as I was walking up the steps,

có một người đàn ông da đen lớn tuổi hơn tôi, ông là người trông nom tòa án.

there was an older Black man who was the janitor in this courthouse.

Khi người đàn ông này thấy tôi, ông tiến về phía tôi

When this man saw me, he came over and said, "Who are you?"

và nói: " Cậu là ai?"

Tôi nói, "Cháu là luật sư". Ông ấy nói:" Cậu là luật sư?", Tôi nói " Dạ đúng rồi".

I said, "I'm a lawyer." He said, "You're a lawyer?" I said, "Yes, sir."

Và ông ấy tiến lại gần hơn

And this man came over to me, and he hugged me.

và ôm lấy tôi

And he whispered in my ear.

thì thầm vào tai tôi,

He said, "I'm so proud of you."

Ông nói: " Tôi rất tự hào về cậu"

Và tôi phải nói với các bạn rằng

And I have to tell you, it was energizing.

điều đó khiến cho tôi tràn đầy nghị lực.

It connected deeply with something in me

Nó có mối liên hệ gì đó rất sâu sắc với

phần nhân cách trong con người tôi,

about identity,

about the capacity of every person to contribute to community,

về khả năng đóng góp của mỗi người

cho cộng đồng, cho những tư duy tràn đầy hy vọng.

to a perspective that is hopeful.

Tôi đến phòng xử án,

Well, I went into the courtroom.

và khi tôi bước vào, thẩm phán nhìn thấy tôi đến

And as soon as I walked in, the judge saw me coming.

ông nói: "Anh Stevenson, có phải chính anh đã viết đơn kiến nghị điên rồ này không?"

He said, "Mr. Stevenson, did you write this crazy motion?"

Tôi trả lời: "Vâng, thưa ngài". Và rồi chúng tôi bắt đầu tranh luận.

I said, "Yes, sir. I did." And we started arguing.

Mọi người bắt đầu vào phòng vì họ đang rất giận dữ.

And people started coming in,

Chính tôi đã viết những điều điên rồ này.

just outraged I'd written these crazy things.

Cảnh sát,

And police officers were coming in

trợ lý công tố viên và các thư ký bước vào.

and assistant prosecutors and clerk workers.

Trước khi tôi đến, phòng xử án đã đông nghẹt người

Before I knew it, the courtroom was filled with people

và họ đang giận dữ về việc chúng tôi nói về sắc tộc,

angry that we were talking about race,

về sự nghèo nàn,

that we were talking about poverty, talking about inequality.

và về sự bất công.

Và dù không đứng trước mắt tôi, nhưng tôi vẫn có thể nhìn thấy người canh giữ bước tới bước lui

And out of the corner of my eye, I could see this janitor pacing back and forth.

Ông luôn nhìn vào qua cánh cửa sổ, và ông có thể nghe hết tất cả những tiếng la hét.

He kept looking through the window and could hear all the holler.

Ông cứ đi tới đi lui.

với vẻ mặt lo lắng,

And finally, this older Black man with a very worried look on his face

ông bước vào phòng và ngồi phía sau tôi,

came into the courtroom and sat behind me, almost at counsel table.

rất gần bàn luật sư.

Ten minutes later, the judge said we'd take a break.

Khoảng 10 phút sau khi quan tòa tuyên bố nghỉ giải lao.

Trong lúc giải lao, phó quận trưởng cảnh sát thấy bị xúc phạm

During the break, there was a deputy sheriff who was offended

vì người canh gác bước vào phòng xử án.

that the janitor had come into court.

Ông ta nhảy nhổm lên tiến đến người canh gác

The deputy jumped up and ran over to this older Black man.

và nói: "Jimmy, ông làm gì trong đây?"

He said, "Jimmy, what are you doing in this courtroom?"

và người đàn ông da đen này đứng lên

And this older Black man stood up and looked at that deputy

và nhìn vị phó quận trưởng rồi quay sang nhìn tôi

and he looked at me,

ông nói: "Tôi vào đây

and he said, "I came into this courtroom to tell this young man,

để nói người đàn ông trẻ này

hãy vững tin vào mục tiêu vì công lý của cậu"

'Keep your eyes on the prize, hold on.'"

Tôi đến với TED

I've come to TED

because I believe that many of you understand

bởi vì tôi tin rằng rất nhiều người trong các bạn hiểu được rằng

vòng cung đạo đức trên cuộc đời này thì rất dài,

that the moral arc of the universe is long,

nhưng nó lại cong ở chỗ công lý,

but it bends toward justice;

Biết rằng chúng ta không thể làm con người thực sự

that we cannot be full, evolved human beings

đến khi nào chúng ta quan tâm đến nhân quyền và nhân phẩm.

until we care about human rights and basic dignity;

that all of our survival is tied to the survival of everyone;

Rằng sự tồn tại của tất cả chúng ta

gắn bó mật thiết với sự tồn tài của từng người.

that our visions of technology and design

rằng tầm nhìn của tất cả chúng ta về công nghệ và những thiết kế,

giải trí và sự sáng tạo

and entertainment and creativity

hẳn phải luôn song hành cùng với tầm nhìn

have to be married with visions of humanity, compassion and justice.

của cả cộng đồng, lòng trắc ẩn và công lý.

Hơn hết,

And more than anything, for those of you who share that,

với những điều này

I've simply come to tell you

tôi chỉ đơn giản nói với các bạn là

to keep your eyes on the prize, hold on.

hãy theo đuổi mục tiêu của mình đến cùng, hãy tiếp tục phát huy.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

Thank you very much.

(Applause and cheers)

( Tiếng vỗ tay )

Chris Anderson: Brian, so you heard and saw

Chris Anderson: Vậy anh đã nghe và đã thấy

an obvious desire by this audience, this community,

được mong muốn của quý vị khán giả, cuả cộng đồng TED

to help you on your way and to do something on this issue.

để giúp anh trên con đường của mình và làm được điều gì đó đối với vấn đề này.

Other than writing a check,

Thay vì chỉ biết quyên góp tiền,

chúng tôi có thể giúp được gì?

what could we do?

BS: Well, there are opportunities all around us.

BS: À, Luôn có nhiều cơ hội xung quanh chúng ta.

If you live in the state of California, for example,

Ví dụ, nếu bạn sống ở ban California,

thì mùa xuân này sẽ có một cuộc trưng cầu dân ý

there's a referendum coming up this spring

tại đây, chúng tôi đang nỗ lực

where there's going to be an effort to redirect some of the money we spend

tái định hướng một phần tiền sử dụng vào các hình phạt.

on the politics of punishment.

Ví dụ tại Cali

For example, here in California,

Chúng tôi sẽ chi 1 triệu đô la

we're going to spend one billion dollars

cho án phạt tử hình trong 5 năm tới.

on the death penalty in the next five years --

Vâng, 1 triệu đô la.

one billion dollars.

And yet, 46 percent of all homicide cases don't result in arrest,

Và 46% vụ án giết người

không bị bắt.

56 percent of all rape cases don't result.

56% vụ án hiếp dâm không được xử lý.

Vì thế, chúng ta có một cơ hội để thay đổi tình hình này.

So there's an opportunity to change that.

và đợt trưng cầu dân ý này sẽ đưa ra kiến nghị để có tiền

And this referendum would propose

having those dollars go to law enforcement and safety.

để thi hành và đảm bảo tính công bằng của luật pháp.

Và tôi nghĩ rằng cơ hội luôn ở quanh chúng ta.

And I think that opportunity exists all around us.

CA: Tội phạm ở Mỹ đã giảm đi rất nhiều

CA: There's been this huge decline in crime in America

suốt 3 thập niên qua.

over the last three decades.

Và một phần của câu chuyện đó

And part of the narrative of that

is sometimes that it's about increased incarceration rates.

là đôi khi là do tăng thời gian giam giữ.

Bạn sẽ nói gì với những ai tin vào chuyện này?

What would you say to someone who believed that?

BS: Thực chất là tỉ lệ phạm tội bạo lực

BS: Well, actually, the violent crime rate has remained relatively stable.

vẫn ở mức tương đối ổn định.

Tỉ lệ bị bắt giam ở nước Mỹ tăng mạnh

The great increase in mass incarceration in this country

thực ra không phải tội phạm bạo lực.

wasn't really in violent crime categories.

Mà đây chính là một cuộc chiến chống lại ma túy.

It was this misguided war on drugs.

That's where the dramatic increases have come

và số lượng người bị bắt giam

in our prison population.

đã tăng lên rất đáng kể.

(Applause)

And we got carried away with the rhetoric of punishment.

Và chúng ta đã mất đi sự kiểm soát đối với mặt trái của các hình phạt.

And so we have "Three Strikes" laws

và vì thế, chúng ta có 3 cuộc chiến chống lại

that put people in prison forever

việc người ta bị tù chung thân

for stealing a bicycle, for low-level property crimes,

chỉ vì ăn trộm xe đạp hay trộm cấp tài sản mức độ nhẹ

rather than making them give those resources back

thay vì buộc họ trả lại những gì mà họ lấy

to the people who they victimized.

cho chủ nhân của tài sản đó.

I believe we need to do more

Tôi tin rằng chúng ta cần làm nhiều việc hơn nữa để giúp đỡ những người bị biến thành nạn nhân bởi tội ác

to help people who are victimized by crime,

chứ không phải là làm ít đi.

not do less.

Tôi nghĩ triết lý hình phạt hiện tại của chúng ta

And I think our current punishment philosophy

thật vô ích, chẳng giúp được gì cho ai cả.

does nothing for no one.

And I think that's the orientation that we have to change.

Tôi cho rằng đó là điều mà chúng ta cần phải thay đổi.

(Tiếng vỗ tay)

(Applause)

CA: Bryan, anh thực sự đã đánh đúng tâm lý của mọi người ở đây.

CA: Bryan, you've struck a massive chord here.

Anh thực sự là một người truyền cảm hứng.

You're an inspiring person.

Thank you so much for coming to TED. Thank you.

Rất cảm ơn anh đã đến với TED. Một lần nữa xin cảm ơn anh.

(Applause and cheers)

(Tiếng vỗ tay)

BS: Thank you. Thank you.

(Applause and cheers)