Matthieu Ricard: How to let altruism be your guide

Çeviri: Umut Uzun Gözden geçirme: Sevkan Uzel

So we humans have an extraordinary potential for goodness,

Biz insanların, iyilik için sıradışı bir potansiyeli var.

but also an immense power to do harm.

Fakat aynı zamanda zarar vermek için muazzam bir güce de sahibiz.

Any tool can be used to build or to destroy.

Her araç, yapmak için de yıkmak için de kullanılabilir.

Bu tamamen niyetimize bağlıdır.

That all depends on our motivation.

Therefore, it is all the more important

Bu yüzden, bencilliği değil de,

to foster an altruistic motivation rather than a selfish one.

başkalarını düşünme tutumunu benimsemek her şeyden önemlidir.

So now we indeed are facing many challenges in our times.

Günümüzde elbette birçok güçlükle karşı karşıya kalıyoruz.

Bunlar kişisel güçlükler olabilir.

Those could be personal challenges.

Our own mind can be our best friend or our worst enemy.

Kendi zihnimiz, en iyi dostumuz olduğu gibi, en azılı düşmanımız da olabilir.

Bunun yanında toplumsal güçlükler de var:

There's also societal challenges:

poverty in the midst of plenty, inequalities, conflict, injustice.

Bolluğun ortasında yoksulluk, eşitsizlikler, çatışma, adaletsizlik.

And then there are the new challenges, which we don't expect.

Tabi bir de hiç beklemediğimiz yeni sorunlar var.

On bin yıl önce, Dünya'da yaklaşık beş milyon insan yaşıyordu.

Ten thousand years ago, there were about five million human beings on Earth.

Whatever they could do,

Ne yaparlarsa yapsınlar,

the Earth's resilience would soon heal human activities.

Dünya'nın direnci insanın verdiği zararları kısa sürede düzeltebiliyordu.

After the Industrial and Technological Revolutions,

Sanayi ve Teknoloji Devrimleri'nden sonra

that's not the same anymore.

artık durum aynı değil.

Dünyamıza en çok darbe vuran etken biziz.

We are now the major agent of impact on our Earth.

Antroposen'e, yani İnsan Çağı'na girmiş bulunuyoruz.

We enter the Anthropocene, the era of human beings.

So in a way, if we were to say we need to continue this endless growth,

Eğer bu bitmek bilmeyen büyümeye,

bitmek bilmeyen maddi kaynak kullanımına devam edeceğimizi söylersek,

endless use of material resources,

it's like if this man was saying --

bu sanki görüntüdeki adamın şunu demesine benziyor --

and I heard a former head of state, I won't mention who, saying --

eski bir devlet başkanından da duydum bunu, kim olduğunu söylemeyeceğim --

''Beş yıl önce, uçurumun eşiğindeydik.

"Five years ago, we were at the edge of the precipice.

Bugünse ileriye doğru büyük bir adım attık.''

Today we made a big step forward."

So this edge is the same that has been defined by scientists

Bu eşik, bilimciler tarafından gezegensel sınırlar olarak

as the planetary boundaries.

tanımlananların aynısı.

And within those boundaries, they can carry a number of factors.

Ayrıca bu sınırlar zarfında, çok sayıda etken bulunabilir.

We can still prosper, humanity can still prosper for 150,000 years

Hâlâ gelişebiliriz, insanlık hâlâ 150.000 yıl daha gelişebilir.

Tabi eğer iklimi, Holosen'in son 10.000 yılında

if we keep the same stability of climate

as in the Holocene for the last 10,000 years.

olduğu gibi bir dengede tutabilirsek.

But this depends on choosing a voluntary simplicity,

Ama bu gönüllü bir sadeliğin seçilmesine,

niceliksel değil, niteliksel büyümeye bağlı.

growing qualitatively, not quantitatively.

1900'lü yıllarda, bildiğiniz gibi güvenli sınırların epey içerisindeydik.

So in 1900, as you can see, we were well within the limits of safety.

Now, in 1950 came the great acceleration.

Sonra, 1950'de büyük ivmelenme geldi.

Now hold your breath, not too long, to imagine what comes next.

Şimdi birazcık nefesinizi tutun ve sonrasında ne geldiğini hayal edin.

Now we have vastly overrun some of the planetary boundaries.

Şu anda bazı gezegensel sınırları fazlasıyla aşmış durumdayız.

Just to take biodiversity, at the current rate,

Sadece biyoçeşitliliği şu anki süratiyle ele alırsak,

by 2050, 30 percent of all species on Earth will have disappeared.

2050 yılına geldiğimizde Dünya'daki tüm türlerin %30'u yok olacak.

Even if we keep their DNA in some fridge, that's not going to be reversible.

Bu canlıların DNA'larını buzlukta saklasak bile bu durum geri çevrilemeyecek.

Bense burada Bhutan'daki 7.000 metre yüksekliğinde,

So here I am sitting

in front of a 7,000-meter-high, 21,000-foot glacier in Bhutan.

21.000 fitlik bir buzulun önünde oturur durumdayım.

At the Third Pole, 2,000 glaciers are melting fast, faster than the Arctic.

3.Kutup denilen bu bölgedeki 2.000 buzul Kuzey Kutbu'ndan daha hızlı eriyor.

So what can we do in that situation?

Peki bu durumda ne yapabiliriz?

Aslında çevresel sorunlar,

Well, however complex politically, economically, scientifically

politik, ekonomik ve bilimsel açıdan ne denli karmaşık olursa olsun,

the question of the environment is,

it simply boils down to a question of altruism versus selfishness.

kendinden başkasını düşünmek ile düşünmemek seçimine indirgenebilir.

I'm a Marxist of the Groucho tendency.

Ben bir Marxist'im; Groucho eğilimli olanından.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Groucho Marx said, "Why should I care about future generations?

Ünlü komedyen Groucho Marx şöyle der:

''Neden gelecek nesilleri önemsemeliyim? Benim için ne yaptılar ki?''

What have they ever done for me?"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Unfortunately, I heard the billionaire Steve Forbes,

Ne yazık ki, milyarder Steve Forbes'un

Fox Haber'de aynı şeyi söylediğini duydum; hem de ciddi olarak.

on Fox News, saying exactly the same thing, but seriously.

He was told about the rise of the ocean,

Kendisine okyanusların yükselişinden bahsedildi.

and he said, "I find it absurd to change my behavior today

O da ''100 yıl sonra olacak bir şey için

for something that will happen in a hundred years."

bugün davranışlarımı değiştirmeyi saçma buluyorum,'' dedi.

So if you don't care for future generations,

Eğer gelecek nesilleri umursamıyorsanız,

just go for it.

umursamayın gitsin o zaman.

So one of the main challenges of our times

Günümüzün en temel zorluklarından biri

is to reconcile three time scales:

şu üç zaman ölçeğini uzlaştırmak:

the short term of the economy,

Kısa vadede ekonomi;

the ups and downs of the stock market, the end-of-the-year accounts;

borsanın iniş-çıkışları, yıl sonu hesapları.

the midterm of the quality of life --

Orta vadede yaşam kalitesi;

what is the quality every moment of our life, over 10 years and 20 years? --

10 ya da 20 yıllık süreçte hayatımızın her anının kalitesi nedir?

and the long term of the environment.

Uzun vadede ise çevrenin durumu.

When the environmentalists speak with economists,

Çevreciler iktisatçılar ile konuştuklarında,

it's like a schizophrenic dialogue, completely incoherent.

ortaya şizofreniğe benzeyen, bütünüyle uyumsuz bir diyalog çıkıyor.

They don't speak the same language.

Aynı dili konuşmuyorlar.

Now, for the last 10 years, I went around the world

Son 10 yılda, dünyanın farklı yerlerine gittim.

meeting economists, scientists, neuroscientists, environmentalists,

İktisatçılarla, bilimcilerle, sinirbilimcilerle, çevrecilerle,

philosophers, thinkers in the Himalayas, all over the place.

felsefecilerle, Himalayalar'da ve başka yerlerdeki düşünürlerle buluştum.

It seems to me, there's only one concept

Gördüğüm kadarıyla bu üç zaman ölçeğini

that can reconcile those three time scales.

uzlaştırabilecek tek bir anlayış var.

It is simply having more consideration for others.

Bu da başkalarını daha fazla önemsemekten başka bir şey değil.

If you have more consideration for others, you will have a caring economics,

Başkalarını daha çok düşünürseniz, daha özenli bir ekonominiz olur.

O zaman finans toplumun hizmetinde olur;

where finance is at the service of society

toplum finansın hizmetinde değil.

and not society at the service of finance.

You will not play at the casino

İnsanların size emanet ettiği

with the resources that people have entrusted you with.

kaynaklarla kumar oynamazsınız.

Eğer başkalarını daha fazla önemserseniz

If you have more consideration for others,

you will make sure that you remedy inequality,

eşitsizliğe çare bulduğunuzdan,

topluma, eğitime, iş ortamına bir çeşit iyilik

that you bring some kind of well-being within society,

getirdiğinizden emin olmak istersiniz.

in education, at the workplace.

Aksi halde, herkesin sefil olduğu

Otherwise, a nation that is the most powerful and the richest

but everyone is miserable, what's the point?

en güçlü ve en zengin ülke olmanın ne anlamı var?

And if you have more consideration for others,

Eğer başkalarını daha çok düşünürseniz,

you are not going to ransack that planet that we have

sahip olduğumuz bu gezegeni yağmalamazsınız.

and at the current rate, we don't have three planets to continue that way.

Mevcut hızda bu şekilde devam edebileceğimiz üç gezegenimiz daha yok.

So the question is,

Soru şu:

Tamam, cevap bencil olmamakta ve bu yeni bir ideal değil.

okay, altruism is the answer, it's not just a novel ideal,

but can it be a real, pragmatic solution?

Peki ama bu gerçekten de uygulanabilir bir çözüm olabilir mi?

And first of all, does it exist,

Ve herşeyden önce, böyle bir şey gerçekten var mı?

true altruism, or are we so selfish?

Gerçek özgecilik var mı? Yoksa biz tümüyle bencil miyiz?

So some philosophers thought we were irredeemably selfish.

Bazı filozoflar bizim ıslah olmayacak derecede bencil olduğumuzu düşündü.

But are we really all just like rascals?

Ama gerçekten hepimiz bu kadar rezil miyiz?

That's good news, isn't it?

Bu iyi bir haber değil mi?

Many philosophers, like Hobbes, have said so.

Hobbes gibi birçok felsefeci böyle söyledi.

Ama herkes rezile benzemiyor.

But not everyone looks like a rascal.

Or is man a wolf for man?

Yoksa insan insanın kurdu mu?

But this guy doesn't seem too bad.

Ama bu adam çok da kötü birine benzemiyor.

O benim Tibet'teki arkadaşlarımdan biri.

He's one of my friends in Tibet.

Kendisi çok naziktir.

He's very kind.

So now, we love cooperation.

Biz işbirliğini severiz.

There's no better joy than working together, is there?

Birlikte çalışmaktan daha mutluluk verici bir şey var mı?

And then not only humans.

Hem sadece insanlar da değil.

Then, of course, there's the struggle for life,

Ama tabii ki hayatta kalma mücadelesi de var

the survival of the fittest, social Darwinism.

Sosyal Darwinizm, en güçlünün hayatta kalması.

Ama evrimde işbirliği -- elbette rekabet olsa da --

But in evolution, cooperation -- though competition exists, of course --

yüksek karmaşıklık düzeylerine çıkmak için işbirliği daha yaratıcı olmak zorundadır.

cooperation has to be much more creative to go to increased levels of complexity.

We are super-cooperators and we should even go further.

Biz üstün işbirlikçileriz ve daha da ileri gitmeliyiz.

So now, on top of that, the quality of human relationships.

Bunun en tepesinde de, insani ilişkilerimizin kalitesi var.

The OECD did a survey among 10 factors, including income, everything.

OECD, gelir düzeyinin de içinde bulunduğu 10 etkenli bir anket yaptı.

The first one that people said, that's the main thing for my happiness,

Bu ankette insanlar kendi mutlulukları için en önemli olanın

is quality of social relationships.

sosyal ilişkilerinin kalitesi olduğunu söyledi.

Not only in humans.

Sadece insanlarda da değil.

And look at those great-grandmothers.

Şu büyük-büyükannelere de bakın.

So now, this idea that if we go deep within,

Şimdi, bu 'ıslah edilemeyecek kadar bencil olduğumuz' fikrinin

derinliklerine inersek,

we are irredeemably selfish,

this is armchair science.

bu oturduğumuz yerden bilim yapmaktır.

There is not a single sociological study,

Ortada bu fikri destekleyen bir tane bile

psychological study, that's ever shown that.

sosyolojik veya psikolojik çalışma bulunmuyor.

Rather, the opposite.

Durum tam tersi.

My friend, Daniel Batson, spent a whole life

Arkadaşım, Daniel Batson, tüm ömrünü

insanları laboratuvarda karmaşık durumlara sokarak geçirdi.

putting people in the lab in very complex situations.

Tabii ki zaman zaman benciliz, bazılarımız da diğerlerinden daha bencil.

And of course we are sometimes selfish, and some people more than others.

But he found that systematically, no matter what,

Ama Daniel kayda değer sayıda insanın

sistematik olarak ne olursa olsun

there's a significant number of people

özgeci davrandığını ortaya çıkardı.

who do behave altruistically, no matter what.

If you see someone deeply wounded, great suffering,

Eğer derinden yaralanmış, fazlasıyla acı çeken birini görürseniz,

you might just help out of empathic distress --

sadece empatik bir üzüntü nedeniyle yardım edebilirsiniz.

you can't stand it, so it's better to help than to keep on looking at that person.

Dayanamazsınız ve gidip yardım etmek, öylece bakmaktan daha iyi gelir.

So we tested all that, and in the end, he said, clearly people can be altruistic.

Bunların hepsini test ettik ve Daniel insanların kesinlikle

bencil olmayabildiklerini söyledi.

So that's good news.

İşte bu iyi haber.

And even further, we should look at the banality of goodness.

Dahası, iyiliğin sıradanlığını incelememiz gerekiyor.

Now look at here.

Şimdi buraya bakın.

When we come out, we aren't going to say, "That's so nice.

Dışarı çıktığımızda, 'Çok iyiydi,

There was no fistfight while this mob was thinking about altruism."

herif özgecilikle ilgili konuşurken kimse yumruklaşmadı' demeyeceğiz.

No, that's expected, isn't it?

Çünkü zaten beklenti bu yöndeydi, değil mi?

Ama bir yumruklaşma olsaydı, aylarca bunu konuşurduk.

If there was a fistfight, we would speak of that for months.

So the banality of goodness is something that doesn't attract your attention,

Yani iyiliğin sıradanlığı dikkatimizi çekmiyor,

but it exists.

ama iyilik var.

Now, look at this.

Şimdi, şuna bakın.

So some psychologists said,

Bir psikolog,

ona Himalayalar'da çok keyif aldığım 140 insani yardım projesi

when I tell them I run 140 humanitarian projects in the Himalayas

yürüttüğümü söylediğimde dedi ki,

that give me so much joy,

'Anladım, yardım etmiş olmak için çalışıyorsun

they said, "Oh, I see, you work for the warm glow.

That is not altruistic. You just feel good."

ama bu özgecilik değil, sadece sana kendini iyi hissettiriyor.'

You think this guy, when he jumped in front of the train,

Sizce trenin önüne atlayan bu adam

'Bu iş bittiğinde kendimi çok iyi hissedeceğim'

he thought, "I'm going to feel so good when this is over?"

diye mi düşünüyordu?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But that's not the end of it.

Hepsi bu değil.

They say, well, but when you interviewed him, he said,

Onunla yapılan röportajda

"I had no choice. I had to jump, of course."

'Başka seçeneğim yoktu, tabii ki atlamak zorundaydım,' dediğini söylüyorlar.

He has no choice. Automatic behavior. It's neither selfish nor altruistic.

Başka seçeneği yoktu. Otomatik davranış. Bencillik de değil, özgecilik de değil.

No choice?

Başka seçeneği yok muydu?

Well of course, this guy's not going to think for half an hour,

Tabii ki bu adam 'Elimi uzatsam mı, uzatmasam mı' diye

"Should I give my hand? Not give my hand?"

yarım saat düşünecek değil, uzatıyor.

He does it. There is a choice, but it's obvious, it's immediate.

Bir seçeneği var, ama apaçık ortada, anlık.

And then, also, there he had a choice.

Tabii ki, şunun da başka bir seçeneği vardı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

There are people who had choice, like Pastor André Trocmé and his wife,

Seçme şansı olan insanlar vardı. Pastor André Trocmé ve eşi,

and the whole village of Le Chambon-sur-Lignon in France.

ve Fransa'daki Le Chambon-sur-Lignon kasabasının tamamı gibi.

For the whole Second World War, they saved 3,500 Jews,

2.Dünya Savaşı boyunca 3.500 yahudiyi kurtardılar.

Onlara kalacak yer verdiler ve hepsini İsviçre'ye getirdiler.

gave them shelter, brought them to Switzerland,

against all odds, at the risk of their lives and those of their family.

Tüm zorluklara rağmen; kendi hayatlarını ve ailelerini riske atarak.

So altruism does exist.

Yani özgecilik var.

So what is altruism?

Peki nedir özgecilik?

O bir dilektir: Başkalarının mutlu olması ve mutluluğun kaynağını bulması için.

It is the wish: May others be happy and find the cause of happiness.

Empati, size bu insan sevinçli, bu insan acı çekiyor diyen

Now, empathy is the affective resonance or cognitive resonance that tells you,

duygusal ya da bilişsel yankılanmadır.

this person is joyful, this person suffers.

But empathy alone is not sufficient.

Ama empati tek başına yeterli değildir.

If you keep on being confronted with suffering,

Sürekli acı çekenleri görürseniz

you might have empathic distress, burnout,

empatik rahatsızlık, tükenmişlik hissedebilirsiniz.

so you need the greater sphere of loving-kindness.

Bu yüzden daha geniş kapsamlı bir şefkate ihtiyacınız var.

With Tania Singer at the Max Planck Institute of Leipzig,

Leipzig Max Planck Enstitüsü'nden Tania Singer ile

we showed that the brain networks for empathy and loving-kindness are different.

beyindeki empati ve şefkat ağlarının farklı olduğunu gösterdik.

Now, that's all well done,

Bunu biliyoruz,

so we got that from evolution, from maternal care, parental love,

evrimden, anne şefkatinden, ebeveyn sevgisinden,

ama bunu genişletmemiz gerekiyor.

but we need to extend that.

It can be extended even to other species.

Bunu diğer türlere doğru bile yayabiliriz.

Now, if we want a more altruistic society, we need two things:

Daha özgeci bir toplum istiyorsak, iki şeye ihtiyacımız var:

individual change and societal change.

Bireysel değişim ve toplumsal değişim.

So is individual change possible?

Peki bireysel değişim mümkün müdür?

İki bin yıllık derinlemesine çalışmalar der ki, evet mümkün.

Two thousand years of contemplative study said yes, it is.

Now, 15 years of collaboration with neuroscience and epigenetics

Şimdi de sinirbilim ve epigenetiğin 15 yıllık işbirliği evet dedi.

said yes, our brains change when you train in altruism.

Özgecilik yönünde eğitildiğinde beynimiz değişiyor.

So I spent 120 hours in an MRI machine.

Bu yüzden bir MR cihazında 120 saat geçirdim.

This is the first time I went after two and a half hours.

Bu fotoğraf ilk seferden. 2,5 saatlik bir çalışma sonrası.

And then the result has been published in many scientific papers.

Sonra sonuçlar birçok bilimsel makalede yayınlandı.

Sonuçlar kuşkusuz şekilde gösteriyor ki, özgeci sevgi deneyimlendiğinde,

It shows without ambiguity that there is structural change

and functional change in the brain when you train the altruistic love.

beyinde yapısal ve işlevsel değişimler oluyor.

Sadece bir fikir vermesi açısından:

Just to give you an idea:

this is the meditator at rest on the left,

En solda meditasyoncu dinlenme halinde,

sağında sevgi meditasyonu yapıyor, beyin aktivitesini görüyorsunuz.

meditator in compassion meditation, you see all the activity,

and then the control group at rest, nothing happened,

Sağda kontrol grubu dinlenmede, hiçbir şey olmamış,

in meditation, nothing happened.

meditasyon halinde, hiçbir şey olmamış.

They have not been trained.

Çünkü egzersiz yaptırılmadı.

So do you need 50,000 hours of meditation? No, you don't.

Peki 50.000 saat meditasyona mı ihtiyacınız var? Hayır yok.

Four weeks, 20 minutes a day, of caring, mindfulness meditation

Dört hafta, günde 20 dakikalık ciddi ve dikkatli meditasyon,

already brings a structural change in the brain compared to a control group.

bir kontrol grubuyla karşılaştırıldığında, beyinde yapısal değişiklik için yeterli.

Sadece 4 hafta boyunca günde 20 dakika.

That's only 20 minutes a day for four weeks.

Even with preschoolers -- Richard Davidson did that in Madison.

Anaokulu çağındakilerde bile; Richard Davidson bunu Madison'da denedi.

An eight-week program: gratitude, loving- kindness, cooperation, mindful breathing.

Sekiz haftalık bir program: minnettarlık, şefkat, işbirliği, bilinçli nefes alma.

You would say, "Oh, they're just preschoolers."

'Bunlar daha anaokulundalar,' diyebilirsiniz.

Look after eight weeks,

Bakın, sadece sekiz hafta sonra

the pro-social behavior, that's the blue line.

sosyalliği destekleyici davranışlar, mavi çizgi.

And then comes the ultimate scientific test, the stickers test.

Ve esas bilimsel test, çıkartma testi.

Before, you determine for each child who is their best friend in the class,

İlk olarak her çocuğa en çok sevdiği ve en az sevdiği arkadaşının,

their least favorite child, an unknown child, and the sick child,

yabancı bir çocuğun ve hasta bir çocuğun resmini gösterip,

and they have to give stickers away.

elindeki çıkartmaları dağıtmasını istedik.

Bir etki olmadan dağıttıklarında en fazla çıkartmayı en iyi arkadaşlarına verdiler.

So before the intervention, they give most of it to their best friend.

Four, five years old, 20 minutes three times a week.

Dört-beş yaşlarındalar, haftada 3 kez günde 20 dakika.

After the intervention, no more discrimination:

Bu eğitimden sonra, ayrımcılık ortadan kalktı:

En az ve en çok sevdikleri arkadaşlarına aynı oranlarda çıkartma verdiler.

the same amount of stickers to their best friend and the least favorite child.

Bu dünyanın her yerindeki okullarda yapmamız gereken bir şey.

That's something we should do in all the schools in the world.

Now where do we go from there?

Peki buradan nereye gidebiliriz?

(Applause)

(Alkışlar)

When the Dalai Lama heard that, he told Richard Davidson,

Dalai Lama bunu duyduğunda, Richard Davidson'a

"You go to 10 schools, 100 schools, the U.N., the whole world."

'10 okula, 100 okula, Birleşmiş Milletler'e, tüm dünyaya git,' dedi.

So now where do we go from there?

Peki buradan nereye gidebiliriz?

Individual change is possible.

Bireysel değişim mümkün.

Now do we have to wait for an altruistic gene to be in the human race?

İnsan ırkında özgeci bir gen oluşması için beklemek zorunda mıyız?

That will take 50,000 years, too much for the environment.

Bu 50.000 yıl sürerdi, çevrenin bu kadar zamanı yok.

Neyse ki kültürel evrim var.

Fortunately, there is the evolution of culture.

Cultures, as specialists have shown, change faster than genes.

Kültürler, uzmanların söylediği gibi, genlerden daha hızlı değişirler.

That's the good news.

İşte bu iyi bir haber.

Look, attitude towards war has dramatically changed over the years.

Savaş fikrine bakış, yıllar içinde dramatik bir şekilde değişti.

So now individual change and cultural change mutually fashion each other,

Bireysel değişim ve kültürel değişim birbirini etkiliyor

and yes, we can achieve a more altruistic society.

ve evet, daha altruistik bir toplum olmayı başarabiliriz.

Peki buradan nereye gidebiliriz?

So where do we go from there?

Myself, I will go back to the East.

Ben kişisel olarak tekrar Doğu'ya gideceğim.

Şu anda projelerimizde yılda 100.000 hasta tedavi ediyoruz.

Now we treat 100,000 patients a year in our projects.

We have 25,000 kids in school, four percent overhead.

Okuyan 25.000 çocuğumuz var, sabit giderin yüzde dördü.

Some people say, "Well, your stuff works in practice,

Bazıları 'Sizin yönteminiz uyglamada işe yarıyor,

but does it work in theory?"

peki ya kuramal olarak?' diye soracaklar.

There's always positive deviance.

Her zaman bir pozitif sapma vardır.

So I will also go back to my hermitage

Başkalarına daha iyi hizmet edebilmek üzere

to find the inner resources to better serve others.

manevi güç bulmak için tekrar inzivaya da çekileceğim.

But on the more global level, what can we do?

Peki daha küresel düzeyde, ne yapabiliriz?

We need three things.

Üç şeye ihtiyacımız var.

Enhancing cooperation:

İşbirliğini arttırmak:

Cooperative learning in the school instead of competitive learning,

Okullarda rekabetçi öğrenim yerine yardımsever öğrenim.

Kurumların içinde koşulsuz işbirliği.

Unconditional cooperation within corporations --

there can be some competition between corporations, but not within.

Kurumların arasında biraz rekabet olabilir ama kurum içerisinde olmaz.

Sürdürülebilir uyuma gereksinimimiz var. Bu terimi seviyorum.

We need sustainable harmony. I love this term.

Not sustainable growth anymore.

Artık sürdürülebilir büyüme değil.

Sustainable harmony means now we will reduce inequality.

Sürdürülebilir uyum, artık eşitsizliği azaltacağız anlamına geliyor.

In the future, we do more with less,

Gelecekte, daha az ile daha çok şey yapacağız,

and we continue to grow qualitatively, not quantitatively.

niteliksel olarak gelişeceğiz, niceliksel değil.

We need caring economics.

Bize özenli ekonomi gerek.

The Homo economicus cannot deal with poverty in the midst of plenty,

Homo economicus boluğun ortasındaki yoksullukla uğraşamaz,

atmosfer ve okyanuslar gibi ortak mallar sorunuyla uğraşamaz.

cannot deal with the problem of the common goods

of the atmosphere, of the oceans.

Özenli bir ekonomi gerekli.

We need a caring economics.

If you say economics should be compassionate,

'Ekonomi şefkatli olmalı' diyecek olsanız,

they say, "That's not our job."

'Bizim işimiz o değil,' diyorlar.

But if you say they don't care, that looks bad.

Ama umursamadıklarınızı söylerseniz, hoş karşılanmaz.

We need local commitment, global responsibility.

Bize yerel yükümlülük ve küresel sorumluluk gerek.

We need to extend altruism to the other 1.6 million species.

Özgeciliğimizi, diğer 1,6 milyon türe genişletmemiz gerek.

Sentient beings are co-citizens in this world.

Hissedebilen diğer varlıklar da bu dünyanın yurttaşıdır.

and we need to dare altruism.

Bencil olmamaya cesaret etmeliyiz.

So, long live the altruistic revolution.

Bu yüzden, yaşasın özgeci devrim!

Viva la revolución de altruismo.

Viva la revolución de altruismo.

(Alkışlar)

(Applause)

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)