How trees talk to each other | Suzanne Simard

Çeviri: Alperen CÜCİOĞLU Gözden geçirme: Ramazan Şen

Imagine you're walking through a forest.

Bir ormanda yürüdüğünüzü hayal edin.

I'm guessing you're thinking of a collection of trees,

Sanırım; sağlam gövdeleri ve güzel taçları ile,

what we foresters call a stand,

biz ormancıların meşçere olarak adlandırdığı

with their rugged stems and their beautiful crowns.

bir ağaç topluluğunu düşünüyorsunuz.

Yes, trees are the foundation of forests,

Evet, ağaçlar ormanların temelidir

but a forest is much more than what you see,

fakat bir orman, gördüğünüzden çok daha fazlasıdır

and today I want to change the way you think about forests.

ve bugün, ormanlara bakış açınızı değiştirmek istiyorum.

You see, underground there is this other world,

Biliyorsunuz, yerin altında başka bir dünya var;

a world of infinite biological pathways

ağaçları birbirine bağlayan ve iletişim kurmalarını sağlayan

that connect trees and allow them to communicate

ve ormanın, tek bir organizmaymış gibi davranmasını sağlayan

and allow the forest to behave as though it's a single organism.

sonsuz biyolojik patikaların dünyası.

It might remind you of a sort of intelligence.

Bu size bir tür zekayı anımsatabilir.

How do I know this?

Peki ben bunu nereden biliyorum?

Here's my story.

İşte benim hikayem.

I grew up in the forests of British Columbia.

Britanya Kolumbiyası'ndaki ormanlarda büyüdüm.

I used to lay on the forest floor and stare up at the tree crowns.

Ormanda yere yatar ve ağaçların tepelerine dikkatle bakardım.

They were giants.

Dev gibilerdi.

My grandfather was a giant, too.

Büyükbabam da dev gibiydi.

He was a horse logger,

Atlarla kereste taşırdı

and he used to selectively cut cedar poles from the inland rainforest.

ve yağmur ormanın içinde titizlikle sedir ağaçlarını kesiyordu.

Grandpa taught me about the quiet and cohesive ways of the woods,

Büyükbabam bana ormanın sessiz ve uyum sağlayan biçimlerini öğretti ve

and how my family was knit into it.

ailemin ona nasıl bağlandığını anlattı.

So I followed in grandpa's footsteps.

Bu yüzden, onun ayak izlerini takip ettim.

He and I had this curiosity about forests,

İkimizin de ormanlara merakı vardı ve

and my first big "aha" moment

ilk aydınlanma anım da gölümüzün kenarındaki

was at the outhouse by our lake.

tuvalette gerçekleşti.

Our poor dog Jigs had slipped and fallen into the pit.

Zavallı köpeğimiz Jigs kaydı ve çukura düştü.

So grandpa ran up with his shovel to rescue the poor dog.

Büyükbabam da köpeği kurtarmak için küreğini aldı ve koştu.

He was down there, swimming in the muck.

Köpek aşağıda çamur içerisinde yüzüyordu.

But as grandpa dug through that forest floor,

Büyükbabam ormanın zeminini kazdıkça ortaya çıkan

I became fascinated with the roots,

ağaç kökleri beni büyülemişti ve onların altında,

and under that, what I learned later was the white mycelium

sonradan beyaz miselyum olduğunu öğrendiğim şey vardı ve

and under that the red and yellow mineral horizons.

onun da altında kırmızı ve sarı mineral tabakaları vardı.

Eventually, grandpa and I rescued the poor dog,

Sonuç olarak, büyükbabam ve ben zavallı köpeği kurtardık

but it was at that moment that I realized

ve tam o anda

that that palette of roots and soil

o kök ve toprak paletinin

was really the foundation of the forest.

aslında ormanın temeli olduklarını fark ettim.

And I wanted to know more.

Daha fazla bilmeyi istedim.

So I studied forestry.

Böylece, ormancılık okudum.

But soon I found myself working alongside the powerful people

Fakat kendimi kısa sürede, ticari hasattan sorumlu

in charge of the commercial harvest.

güçlü insanların yanında buldum.

The extent of the clear-cutting

Yapılan ağaç kesme işleminin

was alarming,

boyutu korkutucuydu

and I soon found myself conflicted by my part in it.

ve kısa süre sonra kendimi bölümümle çatışıyor olarak buldum.

Not only that, the spraying and hacking of the aspens and birches

Sadece bu değil, ticari olarak daha değerli çam ve göknarlara yer açmak için

to make way for the more commercially valuable planted pines and firs

kavak ve huş ağaçlarının kesilmesi ve püskürtülmesi

was astounding.

şok ediciydi.

It seemed that nothing could stop this relentless industrial machine.

Hiçbir şey bu acımasız endüstriyel makineyi durduramaz gibiydi.

So I went back to school,

Okula geri döndüm

and I studied my other world.

ve diğer dünyamı çalıştım.

You see, scientists had just discovered in the laboratory in vitro

Bilim insanları laboratuvarda, yapay ortamda

that one pine seedling root

bir çam fide kökünün başka çam fide köküne

could transmit carbon to another pine seedling root.

karbon geçirebildiğini keşfetti.

But this was in the laboratory,

Ama bu laboratuvardaydı

and I wondered, could this happen in real forests?

ve bunun gerçek ormanlarda olup olmadığını merak ettim.

I thought yes.

Olabileceğini düşündüm.

Trees in real forests might also share information below ground.

Gerçek ormanlarda ağaçlar da yer altında bilgi paylaşabilirler.

But this was really controversial,

Bu gerçekten tartışmalıydı

and some people thought I was crazy,

ve bazı insanlar benim deli olduğumu düşündü.

and I had a really hard time getting research funding.

Araştırma için fon bulmakta çok zorlandım

But I persevered,

ama sebat ettim

and I eventually conducted some experiments deep in the forest,

ve 25 yıl önce, nihayet ormanın derinliklerinde

25 years ago.

bazı deneyler yaptım.

I grew 80 replicates of three species:

Üç türün 80 kopyasını yetiştirdim:

paper birch, Douglas fir, and western red cedar.

kağıt huşu, Douglas göknarı ve boylu mazı.

I figured the birch and the fir would be connected in a belowground web,

Huş ağacının ve göknarın yeraltı ağında bağlanabileceğini düşündüm

but not the cedar.

ama sedir hariç.

It was in its own other world.

O kendi dünyasındaydı.

And I gathered my apparatus,

Ben kendi aygıtlarımı topladım

and I had no money, so I had to do it on the cheap.

ama param olmadığı için her şeyi ucuza yapmak zorundaydım.

So I went to Canadian Tire --

Ben de Canadian Tire'a gittim --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

and I bought some plastic bags and duct tape and shade cloth,

ve birkaç plastik torba, selo bant, gölge bezi, kronometre,

a timer, a paper suit, a respirator.

kağıt elbise ve burunluk aldım.

And then I borrowed some high-tech stuff from my university:

Sonra üniversitemden bazı teknolojik şeyler ödünç aldım.

a Geiger counter, a scintillation counter, a mass spectrometer, microscopes.

Bir Geiger sayacı ve pırıltı sayar, kütle spektrografı ve mikroskoplar.

And then I got some really dangerous stuff:

Sonra gerçekten tehlikeli birkaç şey aldım:

syringes full of radioactive carbon-14 carbon dioxide gas

radyoaktif karbon-14 karbondioksit dolu şırıngalar.

and some high pressure bottles

Bir de kararlı bir izotop olan karbon-13 karbondioksit gazı dolu

of the stable isotope carbon-13 carbon dioxide gas.

bir kaç yüksek basınçlı şişe.

But I was legally permitted.

Ama yasal olarak izinliydim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Oh, and I forgot some stuff,

Bazı önemli şeyleri unuttum.

important stuff: the bug spray,

Böcek ve ayı spreyi ve

the bear spray, the filters for my respirator.

burunluk filtresi gibi.

Oh well.

Sağlık olsun.

The first day of the experiment, we got out to our plot

Deneyin ilk günü arazimize gittik

and a grizzly bear and her cub chased us off.

ve bir ayı yavrusuyla bizi kovaladı.

And I had no bear spray.

Ve yanımda ayı spreyi yoktu.

But you know, this is how forest research in Canada goes.

Ama bilirsiniz Kanada'da orman araştırması böyle olur.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So I came back the next day,

Ben de ertesi gün geri gittim.

and mama grizzly and her cub were gone.

Anne ayı ile yavrusu gitmişti.

So this time, we really got started,

Bu sefer gerçekten işe başladık.

and I pulled on my white paper suit,

Kağıt elbisemi çıkardım, giydim ve

I put on my respirator,

burunluğumu taktım.

and then

Sonra

I put the plastic bags over my trees.

plastik torbaları ağaçlara geçirdim.

I got my giant syringes,

Dev şırıngaları çıkardım

and I injected the bags

ve torbalara

with my tracer isotope carbon dioxide gases,

izleme izotoplu karbondioksit gazı enjekte ettim.

first the birch.

İlk olarak huş ağacı.

I injected carbon-14, the radioactive gas,

Huş ağacının olduğu torbaya karbon-14 radyoaktif gazı

into the bag of birch.

enjekte ettim.

And then for fir,

Daha sonra göknar için kararlı izotop karbon-13

I injected the stable isotope carbon-13 carbon dioxide gas.

karbondioksit gazı enjekte ettim.

I used two isotopes,

Türler arasında iki taraflı iletişim

because I was wondering

olup olmadığını merak ettiğim için

whether there was two-way communication going on between these species.

iki tane izotop kullandım.

I got to the final bag,

Son poşete geldim,

the 80th replicate,

80. kopyaya,

and all of a sudden mama grizzly showed up again.

birden anne ayı belirdi

And she started to chase me,

ve beni kovalamaya başladı.

and I had my syringes above my head,

Şırıngalarım başımın üstünde

and I was swatting the mosquitos, and I jumped into the truck,

sivrisinekleri kovalayarak kamyona atladım

ve insanların

and I thought,

neden laboratuvar çalışması yaptığını anladım.

"This is why people do lab studies."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I waited an hour.

Bir saat bekledim.

I figured it would take this long

Ağaçların fotosentez yoluyla

for the trees to suck up the CO2 through photosynthesis,

karbondioksiti çekerek şekere dönüştürmesi

turn it into sugars, send it down into their roots,

ve köklerine iletmesinin bir saat süreceğini düşündüm.

and maybe, I hypothesized,

Belki de karbonun yer altında

shuttle that carbon belowground to their neighbors.

komşularına gidip geleceğini varsaydım.

After the hour was up,

Bir saat doldu ve

I rolled down my window,

arabanın camını açıp

and I checked for mama grizzly.

anne ayı var mı diye etrafa baktım.

Oh good, she's over there eating her huckleberries.

Anne ayı yaban mersini yiyordu.

So I got out of the truck and I got to work.

Kamyondan ayrılıp işe başladım.

I went to my first bag with the birch. I pulled the bag off.

Huş ağacının olduğu ilk torbayı çıkarttım ve

I ran my Geiger counter over its leaves.

Geiger sayacını yapraklarının üzerinde gezdirdim.

Kkhh!

Kkhh!

Perfect.

Harika.

The birch had taken up the radioactive gas.

Huş ağacı radyoaktif gazı emmişti.

Then the moment of truth.

Sonra kader anı.

I went over to the fir tree.

Göknar ağacına gittim.

I pulled off its bag.

Torbayı çıkartıp Geiger sayacını

I ran the Geiger counter up its needles,

dikenleri üzerinde gezdirdim

and I heard the most beautiful sound.

ve dünyanın en güzel sesini duydum.

Kkhh!

Kkhh!

It was the sound of birch talking to fir,

Huş ağacının göknar ağacııyla konuşma sesiydi.

and birch was saying, "Hey, can I help you?"

Huş ağacı: "Hey, yardımcı olabilir miyim?" diyordu.

And fir was saying, "Yeah, can you send me some of your carbon?

Göknar ağacı: "Evet, bana biraz karbonundan yollayabilir misin

Because somebody threw a shade cloth over me."

çünkü birisi üzerime gölge bezi koydu." diyordu.

I went up to cedar, and I ran the Geiger counter over its leaves,

Sedir ağacına gittim ve Geiger sayacını yapraklarının üzerinde gezdirdim.

and as I suspected,

Sandığım gibi,

silence.

sessizlik.

Cedar was in its own world.

Sedir ağacı kendi dünyasındaydı.

It was not connected into the web interlinking birch and fir.

Huş ve göknar ağacını birbirine bağlayan ağa bağlanmamıştı.

I was so excited,

Çok heyecanlıydım.

I ran from plot to plot and I checked all 80 replicates.

Araziden araziye koşup 80 kopyayı kontrol ettim.

The evidence was clear.

Deliller netti.

The C-13 and C-14 was showing me

Karbon-13 ve karbon-14 huş ağacının ve göknarın

that paper birch and Douglas fir were in a lively two-way conversation.

yoğun bir çift taraflı iletişimde olduğunu gösteriyordu.

It turns out at that time of the year,

Demek ki yılın bu zamanı,

in the summer,

yaz ayında

that birch was sending more carbon to fir than fir was sending back to birch,

huş ağacı göknara, göknarın huş ağacına gönderdiğinden

especially when the fir was shaded.

özellikle göknar gölgedeyken daha fazla karbon gönderiyordu.

And then in later experiments, we found the opposite,

Daha sonraki denemelerde bunun tam tersini gözlemledik.

that fir was sending more carbon to birch than birch was sending to fir,

Huş ağacı yapraksız kalırken göknar hâlâ büyüdüğü için

and this was because the fir was still growing while the birch was leafless.

göknar huş ağacının göknara gönderdiğinden fazla karbon gönderiyordu.

So it turns out the two species were interdependent,

Bu da demek oluyor ki iki tür birbirine bağımlıydılar,

like yin and yang.

yin ile yang gibi.

And at that moment, everything came into focus for me.

İşte tam o anda benim için her şey belirginleşti.

I knew I had found something big,

Büyük bir şey bulduğumu biliyordum.

something that would change the way we look at how trees interact in forests,

Ağaçların ormanda nasıl etkileştiklerine bakışımızı değiştirecek bir şey.

from not just competitors

Sadece rekabetleri değil

but to cooperators.

yardımlaşmalarına da.

And I had found solid evidence

Bu büyük yeraltı iletişim ağının

of this massive belowground communications network,

yani diğer dünyanın

sağlam kanıtını bulmuştum.

the other world.

Now, I truly hoped and believed

Gerçekten umudum ve inancım

that my discovery would change how we practice forestry,

yaptığım keşfin ormancılığı icra ediş şeklimizi değiştireceği yönündeydi.

from clear-cutting and herbiciding

Tıraşlama kesimi ve otkıran kullanımı

to more holistic and sustainable methods,

daha bütünsel ve sürdürülebilir,

methods that were less expensive and more practical.

daha ekonomik ve daha pratik metodlarla yapılabilirdi.

What was I thinking?

Ne düşünüyordum?

I'll come back to that.

Bu konuya geri döneceğim.

So how do we do science in complex systems like forests?

Ormanlar gibi kompleks sistemlerde nasıl bilim yapıyoruz?

Well, as forest scientists, we have to do our research in the forests,

Orman bilimciler olarak

araştırmamızı ormanlarda yapıyoruz ve bu size gösterdiğim gibi çok zor.

and that's really tough, as I've shown you.

Ayılardan kaçma konusunda çok iyi olmamız gerekiyor.

And we have to be really good at running from bears.

But mostly, we have to persevere

Ama bilhassa

in spite of all the stuff stacked against us.

karşımıza çıkar her şeye karşın yılmadan devam etmeliyiz

And we have to follow our intuition and our experiences

ve iyi sorular sorarak

and ask really good questions.

deneyim ve önsezilerimizi takip etmeliyiz.

And then we've got to gather our data and then go verify.

Sonra verilerimizi toplayıp bunları doğrulamalıyız.

For me, I've conducted and published hundreds of experiments in the forest.

Ormanda yüzlerce deney yaptım ve yayımladım.

Some of my oldest experimental plantations are now over 30 years old.

En eski deneysel ekimlerimin bazıları 30 yaşın üzerinde.

You can check them out.

Kontrol edebilrsiniz.

That's how forest science works.

Orman bilimi bu şekilde işler.

So now I want to talk about the science.

Şimdi bilim üzerine konuşmak istiyorum.

How were paper birch and Douglas fir communicating?

Huş ağacıyla Douglas göknarı nasıl iletişim kuruyordu?

Well, it turns out they were conversing not only in the language of carbon

Anlaşıldı ki, onlar sadece karbon dilinde değil,

but also nitrogen and phosphorus

aynı zamanda azot, fosfor,

and water and defense signals and allele chemicals and hormones --

su, savunma sinyalleri, allel kimyasalları ve hormonlar dilinde konuşuyorlardı.

information.

Bilgi.

And you know, I have to tell you, before me, scientists had thought

Şunu da söylemeliyim ki, benden önce bilim insanları

that this belowground mutualistic symbiosis called a mycorrhiza

bunda karşılıklı bir simbiyoz olan

mikorizanın rol oynadığını

was involved.

düşünüyorlardı.

Mycorrhiza literally means "fungus root."

Mikoriza gerçek anlamda mantar kökü demek.

You see their reproductive organs when you walk through the forest.

Ormanda yürüdüğün zaman üreme organlarını görürsün.

They're the mushrooms.

Onlar mantardır.

The mushrooms, though, are just the tip of the iceberg,

Mantarlar, miselyumu oluşturan mantar ipliklerin gövdelerinden çıkar

because coming out of those stems are fungal threads that form a mycelium,

ve miselyum bütün ağaç ve bitkilerin köklerini

and that mycelium infects and colonizes the roots

enfekte edip kolonileştirmesinden dolayı

of all the trees and plants.

mantarlar buzdağının görünen ucudur.

And where the fungal cells interact with the root cells,

Mantar hücreleri kök hücreleriyle etkileşime girdiği yerde

there's a trade of carbon for nutrients,

karbon ve besinler değiş tokuş eder

and that fungus gets those nutrients by growing through the soil

ve mantar topraktan yetişerek, bütün toprak parçacıklarını

and coating every soil particle.

kaplayarak bütün besinleri alır.

The web is so dense that there can be hundreds of kilometers of mycelium

Ağ o kadar yoğundur ki tek bir ayak izinin altında

yüzlerce kilometrelik miselyum bulunabilir.

under a single footstep.

And not only that, that mycelium connects different individuals in the forest,

Mesele, miselyumun sadece ormandaki farklı bireylere bağlanması değil,

individuals not only of the same species but between species, like birch and fir,

aynı türden bireyler haricinde huş ağacı ve göknar gibi türlere bağlanması.

and it works kind of like the Internet.

Bu bir tür Internet gibi çalışır.

You see, like all networks,

Gördüğünüz üzere bütün ağlar gibi

mycorrhizal networks have nodes and links.

mikorizel ağlar da düğümlere ve bağlara sahiptir.

We made this map by examining the short sequences of DNA

Biz bu haritayı Douglas göknar ormanındaki her ağacın ve her mantarımsı bireyin

of every tree and every fungal individual in a patch of Douglas fir forest.

DNA'larındaki kısa dizileri gözlemleyerek yaptık.

In this picture, the circles represent the Douglas fir, or the nodes,

Bu resimde, çemberler ya da düğümler Douglas göknarını gösteriyor

and the lines represent the interlinking fungal highways, or the links.

ve çizgiler ya da bağlar mantarlararası iletişimleri gösteriyor.

The biggest, darkest nodes are the busiest nodes.

En büyük, koyu renkli düğümler en meşgul düğümlerdir.

We call those hub trees,

Biz bunlara merkez ağaç

or more fondly, mother trees,

ya da başka bir deyişle ana ağaç deriz.

because it turns out that those hub trees nurture their young,

Çünkü öyle görünüyor ki, bu ana ağaçlar küçükleri besliyor,

the ones growing in the understory.

alt bitki örtüsünde büyüyenleri.

And if you can see those yellow dots,

Eğer bu sarı noktaları görebiliyorsanız,

those are the young seedlings that have established within the network

bunlar ana ağaçların ağı içerisinde

of the old mother trees.

yetişmiş genç filizlerdir.

In a single forest, a mother tree can be connected to hundreds of other trees.

Bir ormanda, ana ağaç yüzlerce ağaçla bağlantı kurmuş olabilir.

And using our isotope tracers,

İzotop izleyicimizi kullanarak

we have found that mother trees

gördük ki, ana ağaçlar

will send their excess carbon through the mycorrhizal network

fazla karbonlarını mikorizal ağ üzerinden

to the understory seedlings,

küçük fidelere aktarıyorlar.

and we've associated this with increased seedling survival

Biz bu yolla küçük bireylerin hayatta kalma şansının

by four times.

dört kat arttığını gördük.

Now, we know we all favor our own children,

Hepimiz çocuklarımıza iyilik yaparız.

and I wondered, could Douglas fir recognize its own kin,

Ben de huş ağacının kendi soyunu tanıyıp tanımadığını merak ettim.

like mama grizzly and her cub?

Anne ayı ve yavrusu gibi?

So we set about an experiment,

Biz de bir deney hazırladık.

and we grew mother trees with kin and stranger's seedlings.

Ana ağaçları akraba ve yabancı fidelerle yanyana diktik

And it turns out they do recognize their kin.

ve kendi soylarını tanıdıklarını gördük.

Mother trees colonize their kin with bigger mycorrhizal networks.

Ana ağaçlar daha büyük bir mikorizal ağ ile kendi soylarını kolonileştiriyor.

They send them more carbon below ground.

Yer altından daha fazla karbon gönderiyorlar.

They even reduce their own root competition

Hatta kendi kök yarışlarını azaltarak

to make elbow room for their kids.

çocuklarına hareket alanı sağlıyor.

When mother trees are injured or dying,

Ana ağaçlar zarar gördüğünde veya ölmek üzere olduğunda

they also send messages of wisdom on to the next generation of seedlings.

yeni nesil fidelere hikmetli bilgiler de gönderirler.

So we've used isotope tracing

İzotop izlemeyi kullanarak

to trace carbon moving from an injured mother tree

yaralanmış ana ağaç gövdesindeki karbonun

down her trunk into the mycorrhizal network

mikorizal ağ üzerinden

and into her neighboring seedlings,

komşu fidelere geçişini izledik.

not only carbon but also defense signals.

Sadece karbon değil, savunma sinyalleri de gidiyordu.

And these two compounds

Bu iki bileşenin

have increased the resistance of those seedlings to future stresses.

küçük bitkilerdeki gelecek stresini azalttığını gördük.

So trees talk.

Yani ağaçlar konuşur.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkür ederim.

Through back and forth conversations,

Bu şekilde yapılan konuşmalarla

they increase the resilience of the whole community.

tüm toplumun direncini artırıyorlar.

It probably reminds you of our own social communities,

Büyük ihtimalle bu size bizim sosyal toplumlarımızı

and our families,

ve ailelerimizi hatırlatacak.

well, at least some families.

En azından bazı aileleri.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So let's come back to the initial point.

Şimdi ilk noktaya dönelim.

Forests aren't simply collections of trees,

Ormanlar sadece basit bir ağaç koleksiyonu değildir.

they're complex systems with hubs and networks

Ağaçları kaplayan ve irtibatlandıran ve onların

that overlap and connect trees and allow them to communicate,

iletişim kurmasını sağlayan merkezleri ve ağları olan karmaşık sistemlerdir.

and they provide avenues for feedbacks and adaptation,

Ayrıca geri bildirim ve adaptasyon için yollar sağlarlar

and this makes the forest resilient.

ve bu ormanı dirençli kılar.

That's because there are many hub trees and many overlapping networks.

Bu yüzden çok sayıda merkez ağacı ve birbiriyle örtüşen ağlar bulunur.

But they're also vulnerable,

Fakat aynı zamanda korumasızlar da.

vulnerable not only to natural disturbances

Sadece özellikle büyük eski ağaçlara saldıran

like bark beetles that preferentially attack big old trees

kabuk böceği gibi doğal sıkıntılara karşı değil,

but high-grade logging and clear-cut logging.

kaliteli kesim ve tıraşlama kesimine karşı da korumasızlar.

You see, you can take out one or two hub trees,

Bir veya iki merkezi ağacı çıkartabilirsiniz

but there comes a tipping point,

ama bir yerden sonra bardak taşıyor.

because hub trees are not unlike rivets in an airplane.

Çünkü merkezi ağaçlar uçaktaki perçin gibi değildirler.

You can take out one or two and the plane still flies,

Uçaktan bir veya iki parça çıkarsanız da uçmaya devam eder.

but you take out one too many,

Ama çok fazla parça çıkarırsanız,

or maybe that one holding on the wings,

veya kanatları tutan parçaları,

and the whole system collapses.

tüm sistem çöker.

So now how are you thinking about forests? Differently?

Şimdi ormanlar hakkında nasıl düşünüyorsunuz? Farklı mı?

(Audience) Yes.

(Seyirciler) Evet.

Cool.

Çok iyi.

I'm glad.

Memnun oldum.

So, remember I said earlier that I hoped that my research,

Hatırlarsanız, konuşmamın başında araştırma ve keşiflerimin

my discoveries would change the way we practice forestry.

ormancılığı icra ediş şeklimizi değiştireceğini umduğumu söylemiştim.

Well, I want to take a check on that 30 years later here in western Canada.

Sizden 30 yıl sonra bunu Batı Kanada'da kontrol etmek istiyorum.

This is about 100 kilometers to the west of us,

Burası yaklaşık 100 km batımızda,

just on the border of Banff National Park.

Banff Ulusal Parkı sınırlarında bulunuyor.

That's a lot of clear-cuts.

Çok fazla tıraşlama kesimi var.

It's not so pristine.

Çok da eski değil.

In 2014, the World Resources Institute reported that Canada in the past decade

2014'te Dünya Kaynakları Enstitüsü, Kanada'nın son 10 yılda

has had the highest forest disturbance rate of any country worldwide,

en fazla orman bozulmasına sahip olan ülke olduğunu açıkladı.

and I bet you thought it was Brazil.

Eminim ki Brezilya olduğunu düşündünüz.

In Canada, it's 3.6 percent per year.

Kanada'da bu oran yılda %3.6 oranında.

Now, by my estimation, that's about four times the rate that is sustainable.

Tahminlerime göre, bu oran sürdürülebilir oranın yaklaşık dört katı.

Bu ölçekte bir büyük bozulmanın hidrolojik döngüleri etkilediği,

Now, massive disturbance at this scale is known to affect hydrological cycles,

degrade wildlife habitat,

vahşi yaşam habitatını bozduğu

and emit greenhouse gases back into the atmosphere,

ve sera gazlarını atmosfere geri saldığı bilinir.

which creates more disturbance and more tree diebacks.

Bu daha çok bozulmaya ve ağaç ölümlerine neden olur.

Not only that, we're continuing to plant one or two species

Sadece bu değil, bir veya iki tür ekmeye devam ediyoruz

and weed out the aspens and birches.

ve titrek kavak ve huş ağaçlarını ayıklıyoruz.

These simplified forests lack complexity,

Basitleştirilmiş bu ormanlar karmaşıklıktan uzaktırlar,

and they're really vulnerable to infections and bugs.

enfeksiyonlara ve böceklere karşı korumasızdırlar.

And as climate changes,

İklimler değiştikçe,

this is creating a perfect storm

bu kusursuz fırtınalar yaratıyor.

for extreme events, like the massive mountain pine beetle outbreak

Bu aşırı doğa olaylarına, Kuzey Amerika'yı süpüren

that just swept across North America,

devasa dağ çamı böceği salgını

or that megafire in the last couple months in Alberta.

veya Alberta'da meydana gelen büyük yangın bunlara örnektir.

So I want to come back to my final question:

Şimdi, son soruma gelmek istiyorum.

instead of weakening our forests,

Ormanlarımızı zayıflatmak yerine

how can we reinforce them and help them deal with climate change?

neden iklim değişikliği mücadelelerinde onlara yardım etmiyoruz?

Well, you know, the great thing about forests as complex systems

Karmaşık sistemler olan ormanlarla ilgili en harika şey

is they have enormous capacity to self-heal.

muazzam bir kendilerini yenileme gücüne sahip olmalarıdır.

In our recent experiments,

Son deneylerimizde,

we found with patch-cutting and retention of hub trees

yama kesimi ve merkez ağaçların muhafazası, çeşitli türlerin,

and regeneration to a diversity of species and genes and genotypes

genlerin ve genotiplerin yenilenmesi ile öğrendik ki,

that these mycorrhizal networks, they recover really rapidly.

bu mikorizal ağlar çok hızlı bir şekilde iyileşiyor.

So with this in mind, I want to leave you with four simple solutions.

Bunların ışığında, sözlerime dört basit çözümle son vermek istiyorum.

And we can't kid ourselves that these are too complicated to act on.

Bunlar yapılması zor şeyler diyerek kendimizi kandıramayız.

First, we all need to get out in the forest.

Öncelikle, hepimiz ormanlara gitmeliyiz.

We need to reestablish local involvement in our own forests.

Kendi ormanlarımızdaki yerel katılımı yeniden tesis etmeliyiz.

You see, most of our forests now

Ormanlarımızın çoğu,

are managed using a one-size-fits-all approach,

herkese tek beden elbise yaklaşımına göre yönetildi.

but good forest stewardship requires knowledge of local conditions.

Ama iyi orman idaresi yerel şartların iyi bilinmesini gerektirir.

Second, we need to save our old-growth forests.

İkincisi, balta girmemiş ormanlarımızı korumalıyız.

These are the repositories of genes and mother trees and mycorrhizal networks.

Bunlar, genlerin, ana ağaçların, mikoriza ağlarının zengin kaynak havuzlarıdır.

So this means less cutting.

Bu, daha az kesim anlamına geliyor.

I don't mean no cutting, but less cutting.

Hiç kesilmesin demiyorum, daha az kesim diyorum.

And third, when we do cut,

Üçüncüsü, onları kestiğimizde,

we need to save the legacies,

mirasları,

the mother trees and networks,

ana ağaçları, ağları,

and the wood, the genes,

ormanı ve genleri korumalıyız,

so they can pass their wisdom onto the next generation of trees

ki kendi hikmetlerini gelecek nesil ağaçlara aktarabilsinler.

so they can withstand the future stresses coming down the road.

Bu şekilde gelecek stresine karşı koyabilsinler.

We need to be conservationists.

Korumacı olmak zorundayız.

And finally, fourthly and finally,

Dördüncü ve son olarak,

we need to regenerate our forests with a diversity of species

ormanlarımızı tür, genotip ve yapı çeşitliliğine sahip olacak şekilde

and genotypes and structures

ağaç ekerek,

by planting and allowing natural regeneration.

doğal yenilenmeye izin vererek ıslah etmeliyiz.

We have to give Mother Nature the tools she needs

Tabiat Ana'ya kendisini iyileştirmede

zekasını kullanması için ihtiyacı olan araçları vermeliyiz.

to use her intelligence to self-heal.

And we need to remember that forests aren't just a bunch of trees

Unutmamalıyız ki ormanlar

sadece birbirleriyle yarışan bir avuç ağaçtan ibaret değiller.

competing with each other,

they're supercooperators.

Onlar müthiş işbirlikçilerdir.

So back to Jigs.

Jigs'e dönelim.

Jigs's fall into the outhouse showed me this other world,

Jigs'in tuvalete düşüşü bana bu diğer dünyayı gösterdi.

and it changed my view of forests.

Ormanlara karşı benim bakış açımı değiştirdi.

I hope today to have changed how you think about forests.

Umarım bugün sizin de ormanlara bakışınız değişmiştir.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)