How trees talk to each other | Suzanne Simard

Translator: Maryia Anishchankava Reviewer: Hanna Baradzina

Imagine you're walking through a forest.

Уявіце, што ідзяце праз лес.

I'm guessing you're thinking of a collection of trees,

Думаю, вы ўявілі сукупнасць дрэваў,

what we foresters call a stand,

якую мы, ляснікі, называем стэндам.

with their rugged stems and their beautiful crowns.

Дрэвы з шурпатымі стваламі і цудоўнымі кронамі.

Yes, trees are the foundation of forests,

Так, дрэвы -- гэта аснова лесу.

but a forest is much more than what you see,

І ўсё ж лес -- больш за тое, што мы бачым.

and today I want to change the way you think about forests.

Сёння я хачу змяніць вашае ўспрыняцце леса.

You see, underground there is this other world,

Ведаеце, пад зямлёй існуе асаблівы свет.

a world of infinite biological pathways

Свет бясконцых біялагічных сцежак,

that connect trees and allow them to communicate

які яднае дрэвы, дазваляе ім узаемадзейнічаць,

and allow the forest to behave as though it's a single organism.

дазваляе лесу паводзіць сябе як адзіны арганізм,

It might remind you of a sort of intelligence.

які можа нагадваць нейкі розум.

How do I know this?

Як я гэта зразумела?

Here's my story.

Вось мая гісторыя.

I grew up in the forests of British Columbia.

Я вырасла ў лясах Брытанскай Калумбіі.

I used to lay on the forest floor and stare up at the tree crowns.

Я часта ляжала на лясным насціле і глядзела на кроны дрэваў.

They were giants.

Яны былі гіганцкімі.

My grandfather was a giant, too.

Мой дзед таксама быў гігантам.

He was a horse logger,

Ён працаваў дрывасекам

and he used to selectively cut cedar poles from the inland rainforest.

і абіральна высякаў кядровыя дрэвы з тропавых лясоў.

Grandpa taught me about the quiet and cohesive ways of the woods,

Дзед расказаў мне пра ціхмяныя і з'яднаныя лясныя сцежкі

and how my family was knit into it.

і пра тое, як мая сям'я была з імі звязана.

So I followed in grandpa's footsteps.

Я пайшла па дзедавым шляху.

He and I had this curiosity about forests,

Нас абодвух цікавіў лес.

and my first big "aha" moment

Мой першы момант захаплення ім

was at the outhouse by our lake.

здарыўся на дачы каля возера.

Our poor dog Jigs had slipped and fallen into the pit.

Мой сабака Джыгз паслізнуўся і ўпаў у яму.

So grandpa ran up with his shovel to rescue the poor dog.

Дзед узяў рыдаль і пабег яму на дапамогу.

He was down there, swimming in the muck.

Джыгз плаваў у вадзе ў яме, унізе.

But as grandpa dug through that forest floor,

Між тым, як дзед рыў лясны насціл,

I became fascinated with the roots,

я зачаравалася каранямі,

and under that, what I learned later was the white mycelium

і тым, што было пад імі, як потым аказалася -- міцэліем,

and under that the red and yellow mineral horizons.

а пад ім -- чырвонымі і жоўтымі мінеральнымі пластамі.

Eventually, grandpa and I rescued the poor dog,

Мы з дзедам уратавалі сабаку.

but it was at that moment that I realized

Але для мяне гэта быў момант, калі я зразумела,

that that palette of roots and soil

што слой каранёў і грунту

was really the foundation of the forest.

з'яўляўся сапраўдным фундаментам лесу.

And I wanted to know more.

Я хацела пазнаць болей,

So I studied forestry.

таму пачала вывучаць лес.

But soon I found myself working alongside the powerful people

Але хутка сутыкнулася з магутнымі людзьмі,

in charge of the commercial harvest.

якія адказвалі за камерцыйны ўраджай.

The extent of the clear-cutting

Памеры высякання леса

was alarming,

былі жахлівымі.

and I soon found myself conflicted by my part in it.

Хутка я зразумела, што так ці інакш бяру ў гэтым удзел.

Not only that, the spraying and hacking of the aspens and birches

Пульверызацыя і высяканне асінаў ды бяроз

to make way for the more commercially valuable planted pines and firs

для рассадкі камерцыйна выгадных соснаў ды ялін

was astounding.

былі ашаламляльныя.

It seemed that nothing could stop this relentless industrial machine.

Здавалася, што нішто не можа спыніць гэты прамысловы канвеер.

So I went back to school,

Я вярнулася ва ўніверсітэт

and I studied my other world.

і пачала знаёміцца з маім новым светам.

You see, scientists had just discovered in the laboratory in vitro

Ведаеце, нядаўна in vitro навукоўцы адкрылі,

that one pine seedling root

што сажанцавы корань сасны

could transmit carbon to another pine seedling root.

можа перадаць вуглярод сажанцаваму караню іншай сасны.

But this was in the laboratory,

Але гэта ў лабараторных умовах.

and I wondered, could this happen in real forests?

Я запыталася, ці магчыма такое ў лесе?

I thought yes.

Я лічыла, што магчыма.

Trees in real forests might also share information below ground.

Лясныя дрэвы маглі б дзяліцца інфармацыяй пад зямлей.

But this was really controversial,

Але гэта гучала няпэўна,

and some people thought I was crazy,

некаторыя лічылі, што я вар'ятка.

and I had a really hard time getting research funding.

Мне было цяжка знайсці фінансаванне на даследванне.

But I persevered,

Але я не здалася

and I eventually conducted some experiments deep in the forest,

і змагла правесці некаторыя эксперыменты ў лесе

25 years ago.

25 гадоў таму.

I grew 80 replicates of three species:

Я ўзгадавала 80 сажанцаў трох тыпаў дрэў:

paper birch, Douglas fir, and western red cedar.

папяровай бярозы, піхты Дугласа і заходняга чырвонага кедра.

I figured the birch and the fir would be connected in a belowground web,

Я зразумела, што бяроза і піхта звязаны падземным сецівам,

but not the cedar.

а вось кедр -- не.

It was in its own other world.

Ён існуе ў асабістым свеце.

And I gathered my apparatus,

Я распрацавала сваю ўстаноўку.

and I had no money, so I had to do it on the cheap.

Грошай у мяне не было, таму давялося эканоміць.

So I went to Canadian Tire --

Я пайшла ў краму Canadian Tire

(Laughter)

(Смех)

and I bought some plastic bags and duct tape and shade cloth,

і набыла пластыкавыя пакеты, ізаляцыйную ленту, перакрыўную тканіну,

a timer, a paper suit, a respirator.

гадзіннік, спяцоўку і рэспіратар.

Пазычыла некаторыя высока тэхналагічныя інструменты ў маім універсітэце:

And then I borrowed some high-tech stuff from my university:

a Geiger counter, a scintillation counter, a mass spectrometer, microscopes.

лічыльнік Гейгера, лічыльнік успышак, масавы спектраметр, мікраскопы.

And then I got some really dangerous stuff:

Плюс шэраг даволі небяспечных прылад:

syringes full of radioactive carbon-14 carbon dioxide gas

шпрыцы з радыёактыўным вугляродам-14 СО2,

and some high pressure bottles

балоны пад высокім ціскам

of the stable isotope carbon-13 carbon dioxide gas.

са стабільнымі ізатопамі вуглярода-13 СО2.

But I was legally permitted.

Усё набылося законным шляхам.

(Laughter)

(Смех)

Oh, and I forgot some stuff,

Я забылася на яшчэ адну

important stuff: the bug spray,

важную рэч: спрэй супраць насякомых,

the bear spray, the filters for my respirator.

спрэй супраць мядзведзей, фільтры для рэспіратара.

Oh well.

Дык вось.

The first day of the experiment, we got out to our plot

У першы дзень эксперыменту мы дабраліся да дзялянкі,

and a grizzly bear and her cub chased us off.

але грызлі са сваім мядзведзянём адагнала нас.

And I had no bear spray.

Пры мне не было спрэя.

But you know, this is how forest research in Canada goes.

Так і ідуць даследванні ў канадскіх лясах.

(Laughter)

(Смех)

So I came back the next day,

Я вярнулася на наступны дзень.

and mama grizzly and her cub were gone.

Мама грызлі і мядзведзянё зніклі.

So this time, we really got started,

Мы пачалі працу.

and I pulled on my white paper suit,

Я дастала сваю белую папяровую спяцоўку.

I put on my respirator,

Апранула рэспіратар

and then

і потым

I put the plastic bags over my trees.

размясціла пакеты вакол дрэў.

I got my giant syringes,

Узяла свае гіганцкія шпрыцы

and I injected the bags

і ўпрыснула ў пакеты

with my tracer isotope carbon dioxide gases,

газы СО2 з ізатопамі.

first the birch.

Я пачала з бярозы.

I injected carbon-14, the radioactive gas,

У пакет бярозы ўпрыснула вуглярод-14,

into the bag of birch.

радыёактыўны газ.

And then for fir,

Потым перайшла да піхты.

I injected the stable isotope carbon-13 carbon dioxide gas.

Увяла стабільны ізатоп вуглярода-13.

I used two isotopes,

Я выкарыстала 2 ізатопа,

because I was wondering

бо хацела даведацца,

whether there was two-way communication going on between these species.

ці існуе двухбаковая камунікацыя між гэтымі дрэвамі.

I got to the final bag,

Я дайшла ўжо

the 80th replicate,

да 80-га пакета,

and all of a sudden mama grizzly showed up again.

як нечакана вярнулася мама грызлі,

And she started to chase me,

якая пагналася за мной.

and I had my syringes above my head,

Са шпрыцамі над галавой,

and I was swatting the mosquitos, and I jumped into the truck,

адбіваючыся ад камароў, я ўскочыла ў грузавік

and I thought,

і падумала:

"This is why people do lab studies."

''Вось чаму вопыты праводзяцца ў лабараторыях''.

(Laughter)

(Смех)

I waited an hour.

Я пачакала адну гадзіну.

I figured it would take this long

Палічыла, што гэты час спатрэбіцца,

for the trees to suck up the CO2 through photosynthesis,

каб дрэвы ўсмакталі СО2 праз фатасінтэз,

turn it into sugars, send it down into their roots,

перапрацавалі яго ў цукар, які пойдзе па каранях,

and maybe, I hypothesized,

і потым, як я лічыла,

shuttle that carbon belowground to their neighbors.

будзе перададзены пад зямлёй дрэвам-суседзям.

After the hour was up,

Гадзіна прайшла.

I rolled down my window,

Я апусціла шкло ў вакне

and I checked for mama grizzly.

і зірнула на маму грызлі.

Oh good, she's over there eating her huckleberries.

Тая непадалёку ела чарніцы.

So I got out of the truck and I got to work.

Я выйшла з грузавіка і пачала працу.

I went to my first bag with the birch. I pulled the bag off.

Пайшла да першага пакету вакол бярозы, сарвала яго.

I ran my Geiger counter over its leaves.

Паставіла лічыльнік Гейгера ля лістоты.

Kkhh!

Кххх!

Perfect.

Вельмі добра.

The birch had taken up the radioactive gas.

Бяроза ўсмактала радыёактыўны газ.

Then the moment of truth.

І вось момант ісціны.

I went over to the fir tree.

Я падыйшла да піхты,

I pulled off its bag.

сарвала з яе пакет.

I ran the Geiger counter up its needles,

Правяла лічыльнікам Гейгера па іголках

and I heard the most beautiful sound.

і пачула найпрыгажэйшы гук:

Kkhh!

Кххх!

It was the sound of birch talking to fir,

Так бяроза размаўляла з піхтай.

and birch was saying, "Hey, can I help you?"

Бяроза пыталася: ''Гэй, ці трэба табе помач?''

And fir was saying, "Yeah, can you send me some of your carbon?

І піхта адказвала: ''Так! Можаш даслаць мне трохі вугляроду?

Because somebody threw a shade cloth over me."

Хтосьці накрыў мяне тканінай''.

I went up to cedar, and I ran the Geiger counter over its leaves,

Я пайшла да кедра, правяла лічыльнікам па яго іголках

and as I suspected,

і, як і меркавала,

silence.

нічога не пачула.

Cedar was in its own world.

Кедр жыве ў асабістым свеце.

It was not connected into the web interlinking birch and fir.

Ён не ўключаны ў сеціва бярозы і піхты.

I was so excited,

Я так расхвалявалася,

I ran from plot to plot and I checked all 80 replicates.

бегала ад адной дзялянкі да другой, праверыла ўсе 80 сажанцаў.

The evidence was clear.

Доказы былі відавочнымі.

The C-13 and C-14 was showing me

Вугляроды 13 і 14 паказалі,

that paper birch and Douglas fir were in a lively two-way conversation.

што папяровая бяроза і піхта Дугласа вялі двухбаковую камунікацыю.

It turns out at that time of the year,

Аказваецца, што ў той час года,

in the summer,

то бок улетку,

that birch was sending more carbon to fir than fir was sending back to birch,

бяроза дасылала больш вуглярода піхце, чым піхта бярозе,

especially when the fir was shaded.

асабліва, калі піхта была прыкрыта.

And then in later experiments, we found the opposite,

У наступных эксперыментах мы адкрылі супрацьлеглае:

that fir was sending more carbon to birch than birch was sending to fir,

піхта дасылае больш вугляроду бярозе, чем бяроза піхце,

and this was because the fir was still growing while the birch was leafless.

бо піхта працягвае расці, калі бяроза застаецца без лістоты.

So it turns out the two species were interdependent,

Таму дзве расліны ўзаемазалежныя,

like yin and yang.

як інь ды янь.

And at that moment, everything came into focus for me.

У гэты момант я ўсё зразумела.

I knew I had found something big,

Зразумела, што адкрыла нешта неверагоднае,

something that would change the way we look at how trees interact in forests,

што зменіць наш погляд на адносіны дрэваў у лесе,

from not just competitors

якія з'яўляюцца не толькі канкурэнтамі,

but to cooperators.

але і сябрамі.

And I had found solid evidence

Я знайшла дастатковыя доказы

of this massive belowground communications network,

гэтага маштабнага падземнага сеціва,

the other world.

гэтага іншага свету.

Now, I truly hoped and believed

Я верыла і спадзявалася,

that my discovery would change how we practice forestry,

што маё адкрыццё перавядзе лясніцтва

from clear-cutting and herbiciding

ад вырубкі і гербіцыдавання

to more holistic and sustainable methods,

да больш халістычных і ўстойлівых метадаў,

methods that were less expensive and more practical.

менш дарагіх і больш практычных.

What was I thinking?

Пра што я думала?

I'll come back to that.

Да гэтага я яшчэ вярнуся.

So how do we do science in complex systems like forests?

Як навукоўцы працуюць з такімі комплекснымі сістэмамі, як лес?

Well, as forest scientists, we have to do our research in the forests,

Па-першае, нам трэба праводзіць дослед у лесе,

and that's really tough, as I've shown you.

і, як бачыце, гэта няпроста.

And we have to be really good at running from bears.

Трэба хутка ўцякаць ад мядзведзяў.

But mostly, we have to persevere

Але самае важнае: мы павінны працаваць

in spite of all the stuff stacked against us.

нягледзячы на тое, што складаецца супраць нас.

And we have to follow our intuition and our experiences

Мы павінны карыстацца інтуіцыяй і вопытам,

and ask really good questions.

задавацца цікавымі пытаннямі.

And then we've got to gather our data and then go verify.

Мы павінны збіраць дадзеныя і спраўджваць іх.

For me, I've conducted and published hundreds of experiments in the forest.

Я правяла і апублікавала сотні лясных эксперыментаў.

Some of my oldest experimental plantations are now over 30 years old.

Некаторыя мае эксперыментальныя плантацыі дасягнулі 30-гадовага ўзросту.

You can check them out.

Вы можаце іх пабачыць.

That's how forest science works.

Вось як працуе лясная навука.

So now I want to talk about the science.

Хачу пагаварыць аб навуцы.

How were paper birch and Douglas fir communicating?

Як камунікавалі папяровая бяроза і піхта Дугласа?

Well, it turns out they were conversing not only in the language of carbon

Аказваецца, не толькі праз вуглярод,

but also nitrogen and phosphorus

але і праз азот, фосфар,

and water and defense signals and allele chemicals and hormones --

ваду, ахоўныя сігналы, алельныя элементы

information.

і гармоны.

And you know, I have to tell you, before me, scientists had thought

Хачу паведаміць, што да мяне навукоўцы лічылі,

that this belowground mutualistic symbiosis called a mycorrhiza

што ў гэты падземны сімбіёз

was involved.

залучалася мікарыза.

Mycorrhiza literally means "fungus root."

Мікарыза літаральна азначае ''грыбакорань''.

You see their reproductive organs when you walk through the forest.

Гуляючы па лесе, вы бачыце іх рэпрадуктыўныя органы --

They're the mushrooms.

грыбы.

The mushrooms, though, are just the tip of the iceberg,

Грыбы, аднак, з'яўляюцца толькі вяршыняй айсбергу.

because coming out of those stems are fungal threads that form a mycelium,

З такіх каранёў узнікаюць ніці, ствараючыя міцэлій.

and that mycelium infects and colonizes the roots

Ён інфіцыруе і каланізуе карані

of all the trees and plants.

ўсіх дрэў і раслін.

And where the fungal cells interact with the root cells,

Там, дзе клеткі грыбоў узаемадзейнічаюць з клеткамі каранёў,

there's a trade of carbon for nutrients,

узнікае абмен вугляроду на пажыўныя рэчывы.

and that fungus gets those nutrients by growing through the soil

Грыб атрымлівае рэчывы дзякуючы прарастанню праз зямлю,

and coating every soil particle.

пакрыванню кожнай часціны зямлі.

The web is so dense that there can be hundreds of kilometers of mycelium

Сеціва такое плотнае, што можа налічваць сотні кіламетраў міцэлія

under a single footstep.

пад адзіным адбіткам нашай нагі.

And not only that, that mycelium connects different individuals in the forest,

І гэта не ўсё. Такі міцэлій яднае многіх прадстаўнікоў лесу.

individuals not only of the same species but between species, like birch and fir,

У тым ліку і прадстаўнікоў розных відаў, напрыклад бярозу і піхту.

and it works kind of like the Internet.

Ён працуе як Інтэрнэт.

You see, like all networks,

Як любое сеціва,

mycorrhizal networks have nodes and links.

сеці мікарызы маюць лінкі і вузлы.

We made this map by examining the short sequences of DNA

Мы стварылі гэтую мапу, вывучаючы кароткія паслядоўнасці ДНК

of every tree and every fungal individual in a patch of Douglas fir forest.

кожнага дрэва і кожнага грыба на кавалку лесу з піхтамі Дугласа.

In this picture, the circles represent the Douglas fir, or the nodes,

На малюнку кругі прадстаўляюць піхту Дугласа -- вузлы.

and the lines represent the interlinking fungal highways, or the links.

Лініі прадстаўляюць скрыжаванне грыбных дарог -- лінкі.

The biggest, darkest nodes are the busiest nodes.

Найбольшыя, найцямнейшыя вузлы самыя актыўныя.

We call those hub trees,

Іх мы называем дрэвамі-хабамі,

or more fondly, mother trees,

ці мацярынскімі дрэвамі.

because it turns out that those hub trees nurture their young,

Выяўляецца, что дрэвы-хабы кормяць моладзь,

the ones growing in the understory.

тую, што расце ў падлеску.

And if you can see those yellow dots,

Бачыце жоўтыя кропкі?

those are the young seedlings that have established within the network

Гэта маладыя сажанцы, якія нарадзіліся ў сеціве

of the old mother trees.

сталых мацярынскіх дрэваў.

In a single forest, a mother tree can be connected to hundreds of other trees.

У адным лесе мацярынскае дрэва можа быць звязана з сотнямі іншых дрэваў.

And using our isotope tracers,

Дзякуючы ізатопным трасіроўшчыкам,

мы зразумелі, што мацярынскія дрэвы

we have found that mother trees

will send their excess carbon through the mycorrhizal network

адпраўляюць лішак вугляроду праз сеціва мікарызы

to the understory seedlings,

сажанцам у падлеску.

and we've associated this with increased seedling survival

Гэта выклікае ўзрост выжывальнасці сажанцаў

by four times.

у чатыры разы.

Now, we know we all favor our own children,

Мы ведаем, што аддаем перавагу нашым дзецям.

and I wondered, could Douglas fir recognize its own kin,

І я запыталася, ці можа піхта Дугласа распазнаць сваякоў,

like mama grizzly and her cub?

як мама грызлі пазнае сваё мядзведзяня?

So we set about an experiment,

Мы распланавалі эксперымент.

and we grew mother trees with kin and stranger's seedlings.

Узгадавалі мацярынскія дрэвы са сваімі і чужымі сажанцамі.

And it turns out they do recognize their kin.

Аказваецца, яны сапраўды распазнаюць свае сажанцы.

Mother trees colonize their kin with bigger mycorrhizal networks.

Дрэва-маці каланізуе сваякоў большымі сецівамі мікарызы.

They send them more carbon below ground.

Ім яно дасылае больш вугляроду пад зямлёй.

They even reduce their own root competition

Яно нават зніжае ўзровень суперніцтва сваіх каранёў

to make elbow room for their kids.

для спрыяння развіццю сваіх дзяцей.

When mother trees are injured or dying,

Калі дрэва-маці пашкоджана ці памірае,

they also send messages of wisdom on to the next generation of seedlings.

яно дасылае паведамленні мудрасці новым пакаленням сажанцаў.

Мы выкарысталі ізатопныя трасіроўшчыкі,

So we've used isotope tracing

to trace carbon moving from an injured mother tree

каб сачыць, як вуглярод ідзе ад пашкоджаннага дрэва-маці

down her trunk into the mycorrhizal network

уніз па ствале да сеціва мікарызы

and into her neighboring seedlings,

і так да суседніх сажанцаў.

not only carbon but also defense signals.

Перадаецца не толькі вуглярод, але і абарончыя сігналы.

And these two compounds

Гэтыя 2 элементы

have increased the resistance of those seedlings to future stresses.

павысілі ўстойлівасць сажанцаў да будучых стрэсаў.

So trees talk.

Вось як дрэвы размаўляюць.

(Applause)

(Апладысменты)

Thank you.

Дзякуй.

Through back and forth conversations,

Праз гэтыя двухбаковыя размовы

they increase the resilience of the whole community.

дрэвы павышаюць устойлівасць сваёй суполкі.

It probably reminds you of our own social communities,

Гэта, напэўна, нагадвае вам нашыя сацыяльныя суполкі,

and our families,

нашыя сем'і,

well, at least some families.

ці прынамсі некаторыя з іх.

(Laughter)

(Смех)

So let's come back to the initial point.

Вернемся да нашага пачатковага пераканання.

Forests aren't simply collections of trees,

Лес -- гэта не проста мноства дрэў.

they're complex systems with hubs and networks

Гэта комплексная сістэма з хабамі і сецівамі,

that overlap and connect trees and allow them to communicate,

якая яднае дрэвы і дазваляе ім камунікаваць.

and they provide avenues for feedbacks and adaptation,

Яна будуе сцежкі для водгуку і адаптацыі,

and this makes the forest resilient.

што робіць лес устойлівым.

That's because there are many hub trees and many overlapping networks.

Бо існуе многа хабаў і сузалежных сеціваў.

But they're also vulnerable,

Аднак дрэвы кволыя.

vulnerable not only to natural disturbances

Кволыя не толькі да прыродных пагроз,

like bark beetles that preferentially attack big old trees

жукоў-караедаў, якія атакуюць старыя дрэвы,

but high-grade logging and clear-cut logging.

але да і вырубання якасных дрэваў і поўнага вырубання.

You see, you can take out one or two hub trees,

Дастаткова знішчыць 1 ці 2 хабавыя дрэвы,

but there comes a tipping point,

каб наступіў пераломны момант.

because hub trees are not unlike rivets in an airplane.

Бо хабавыя дрэвы гэта не заклёпкі ў самалёце,

You can take out one or two and the plane still flies,

дзе іх можна ададраць, і самалёт будзе ўсё роўна ляцець.

but you take out one too many,

Дастаткова зняць адну,

or maybe that one holding on the wings,

якая ўмацоўвае крылы.

and the whole system collapses.

Вось калі парушыцца ўся сістэма.

So now how are you thinking about forests? Differently?

Дык як вы ўспрымаеце лес зараз? Інакш?

(Audience) Yes.

(Гледачы) Так.

Cool.

Добра.

I'm glad.

Я радая.

So, remember I said earlier that I hoped that my research,

Помятаеце, раней я казала, што спадзяюся, што мой дослед,

my discoveries would change the way we practice forestry.

маё адкрыццё зменіць наша лесаводства.

Well, I want to take a check on that 30 years later here in western Canada.

Хачу паглядзець на гэта праз 30 гадоў ў заходняй Канадзе.

This is about 100 kilometers to the west of us,

Гэта пляцоўка знаходзіцца за 100 км на захад ад нас.

just on the border of Banff National Park.

На мяжы з Нацыянальным паркам Банфф.

That's a lot of clear-cuts.

Тут мноства праплешын.

It's not so pristine.

Яны даволі свежыя.

In 2014, the World Resources Institute reported that Canada in the past decade

У 2014 Міжнародны інстытут рэсурсаў вызначыў,

што за апошнія 10 гадоў у Канадзе

has had the highest forest disturbance rate of any country worldwide,

назіраўся найвышэйшы ўзровень вырубкі, у параўнанні з іншымі дзяржавамі.

and I bet you thought it was Brazil.

Магу залажыцца, вы думалі, што лідэр -- Бразілія.

In Canada, it's 3.6 percent per year.

У Канадзе высяканне дасягае 3.6% штогод.

Now, by my estimation, that's about four times the rate that is sustainable.

Па маіх падліках, гэта ў 4 разы перавышае дапушчальны ўзровень.

Now, massive disturbance at this scale is known to affect hydrological cycles,

Масіўная вырубка такога маштабу змяняе гідралагічныя цыклы,

degrade wildlife habitat,

зніжае арэал дзікіх жывёлін,

and emit greenhouse gases back into the atmosphere,

выклікае выбрас СО2 у атмасферу,

which creates more disturbance and more tree diebacks.

што ў сваю чаргу спрыяе новым праблемам і захворванням дрэваў.

Not only that, we're continuing to plant one or two species

Мы саджаем адзін ці два віды дрэў,

and weed out the aspens and birches.

і выкорчваем бярозы ды асіны.

These simplified forests lack complexity,

Спрошчванне комплекснасці лесу

and they're really vulnerable to infections and bugs.

робіць яго кволым да інфекцый і жукоў.

And as climate changes,

Ва ўмовах змянення клімата

this is creating a perfect storm

ўсё гэта спрыяе стварэнню ідэальнага шторму

for extreme events, like the massive mountain pine beetle outbreak

ў экстрымальных падзеях, напрыклад хмары хвойных жукоў,

that just swept across North America,

якія нядаўна прайшлі над Паўночнай Амерыкай,

or that megafire in the last couple months in Alberta.

ці мега-пажары ў апошнія некалькі месяцаў у Альберце.

So I want to come back to my final question:

Хачу вярнуцца да майго апошняга пытання:

instead of weakening our forests,

замест таго, каб паслабляць лясы,

how can we reinforce them and help them deal with climate change?

як можна іх узмацніць і дапамагчы перажыць кліматычныя змены?

Well, you know, the great thing about forests as complex systems

Найшлепшая асаблівасць леса як комплекснай сістэмы ў тым,

is they have enormous capacity to self-heal.

што ён мае вялізныя рэсурсы да самалячэння.

In our recent experiments,

Па апошніх эксперыментах

we found with patch-cutting and retention of hub trees

мы зразумелі, што лапікавая вырубка, узмацненне хаб-дрэваў,

and regeneration to a diversity of species and genes and genotypes

вяртанне да разнастайнасці відаў, генаў і генатыпаў

that these mycorrhizal networks, they recover really rapidly.

дазваляюць сецівам мікарызы адраджацца хутчэй.

So with this in mind, I want to leave you with four simple solutions.

Памятаючы пра гэта, хачу пакінуць вас з 4 простымі парадамі.

And we can't kid ourselves that these are too complicated to act on.

Не будзем казаць сабе, што яны невыканальныя.

First, we all need to get out in the forest.

Першае: мы ўсе павінны пайсці ў лес.

We need to reestablish local involvement in our own forests.

Трэба ўцягнуць людзей лакальна ў нашыя лясы.

You see, most of our forests now

Нашыя лясы сёння кіруюцца

are managed using a one-size-fits-all approach,

па прынцыпе ''падыйшло мне, пойдзе і табе''.

but good forest stewardship requires knowledge of local conditions.

Добрае кіраванне лесам патрабуе ведання лакальных умоў.

Second, we need to save our old-growth forests.

Па-другое: трэба захаваць старыя лясы.

These are the repositories of genes and mother trees and mycorrhizal networks.

Гэта рэпазіторыі генаў, мацярынскіх дрэваў і сеціваў мікарызы.

So this means less cutting.

Гэта азначае менш вырубкі.

I don't mean no cutting, but less cutting.

Я не кажу адсутнасць вырубкі, але яе паніжэнне.

And third, when we do cut,

Па-трэцяе: калі мы вырубаем лес,

we need to save the legacies,

трэба захоўваць спадчыну:

the mother trees and networks,

мацярынскія дрэвы ды сецівы,

and the wood, the genes,

драўніну, гены,

so they can pass their wisdom onto the next generation of trees

каб яны перадавалі веды новым пакаленням дрэваў,

so they can withstand the future stresses coming down the road.

каб тыя маглі супрацівіцца будучым стрэсам.

We need to be conservationists.

Трэба захоўваць прыроду.

And finally, fourthly and finally,

Чацвёртае і апошняе:

we need to regenerate our forests with a diversity of species

нам трэба аднаўляць лясы разнастайнымі відамі,

and genotypes and structures

генатыпамі і структурамі.

by planting and allowing natural regeneration.

Трэба саджаць і дазваляць рэгенерацыі праходзіць самастойна.

We have to give Mother Nature the tools she needs

Трэба даць маці-прыродзе інструменты, якія ёй патрэбны,

to use her intelligence to self-heal.

каб яна сваім розумам вылекавала сябе.

And we need to remember that forests aren't just a bunch of trees

Мы павінны памятаць, што лес гэта не некалькі дрэваў,

competing with each other,

якія супернічаюць адно з адным.

they're supercooperators.

Яны супрацуюць.

So back to Jigs.

Вернемся да Джыгза.

Jigs's fall into the outhouse showed me this other world,

Яго падзенне ў яму паказала мне той іншы свет.

and it changed my view of forests.

Яно змяніла мой погляд на лес.

I hope today to have changed how you think about forests.

Спадзяюся, што і вы змянілі свой погляд на лес.

Thank you.

Дзякую.

(Applause)

(Апладысменты)