Malcolm Gladwell: The strange tale of the Norden bombsight

Malcolm Gladwell: Norden Bombalama Vizörü'nün garip hikayesi

Çeviri: Meric Aydonat Gözden geçirme: osman oguz ahsen

Thank you.

Teşekkür ederim.

It's a real pleasure to be here.

Burada olmak gerçekten bir zevk.

I last did a TED Talk

Sanırım TED'deki en son konuşmam

I think about seven years ago or so.

yaklaşık yedi yıl önceydi.

I talked about spaghetti sauce.

Spagetti sosundan bahsetmiştim.

And so many people, I guess, watch those videos.

Sanırım çok fazla insan bu videoları izliyor.

People have been coming up to me ever since

O zamandan beri insanlar

to ask me questions about spaghetti sauce,

bana spagetti sosuyla ilgili sorular soruyorlar,

which is a wonderful thing in the short term --

bu kısa vadede harika birşey.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

but it's proven to be less than ideal

Ama yedi yıla yayılınca

over seven years.

o kadar da güzel olmadığını gördüm.

And so I though I would come

Bu yüzden bu sefer geleyim de

and try and put spaghetti sauce behind me.

spagetti sosu konusu kapansın dedim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The theme of this morning's session is Things We Make.

Bu sabahki panelin konusu Yaptığımız Şeyler.

And so I thought I would tell a story

O yüzden size

about someone

zamanının en önemli şeylerinden birini

who made one of the most precious objects

yapmış birisinin hikayesini

of his era.

anlatmaya karar verdim.

And the man's name is Carl Norden.

Bu kişinin adı Carl Norden.

Carl Norden was born in 1880.

Carl Norden 1880'de doğdu.

And he was Swiss.

İsveçli'ydi.

And of course, the Swiss can be divided

Tabii ki İsveçliler'i

into two general categories:

ikiye ayırabiliriz:

those who make small, exquisite,

küçük, zarif,

expensive objects

pahalı nesneler yapanlar

and those who handle the money

ve bu küçük, zarif,

of those who buy small, exquisite,

pahalı nesneleri yapanların

expensive objects.

paralarıyla ilgilenenler.

And Carl Norden is very firmly in the former camp.

Carl Norden ilk kategoriden.

He's an engineer.

Kendisi bir mühendis.

He goes to the Federal Polytech in Zurich.

Zürih'teki Federal Polytech'e gider.

In fact, one of his classmates is a young man named Lenin

Sınıf arkadaşlarından birinin adı Lenin,

who would go on

Lenin ileride bu küçük, zarif, pahalı

to break small, expensive, exquisite objects.

nesneleri parçalayacak.

And he's a Swiss engineer, Carl.

Carl İsveçli bir mühendis.

And I mean that in its fullest sense of the word.

Bunu kelimenin tam anlamıyla söylüyorum.

He wears three-piece suits;

Üç parçadan oluşan takım elbiseler giyer;

and he has a very, very small, important mustache;

çok çok küçük mühim bir bıyığı vardır;

and he is domineering

ve kendisi otoriter

and narcissistic

ve narsistik

and driven

ve sonuç odaklı

and has an extraordinary ego;

ve olağanüstü bir egoya sahiptir;

and he works 16-hour days;

ve günde 16 saat çalışır;

and he has very strong feelings about alternating current;

ve alternatif akım hakkında güçlü hisleri vardır;

and he feels like a suntan is a sign of moral weakness;

ve ona göre güneşten esmerleşmek bir zayıflıktır;

and he drinks lots of coffee;

ve çok fazla kahve içer;

and he does his best work

ve işini en iyi şekilde

sitting in his mother's kitchen in Zurich for hours

Zürih'te annesinin mutfağında

in complete silence

saatlerce tamamen sessislikte

with nothing but a slide rule.

bir hesap cetveliyle yapar.

In any case,

Her neyse,

Carl Norden emigrates to the United States

Carl Norden Birinci Dünya Savaşı'ndan

just before the First World War

hemen önce Birleşik Devletler'e göçer

and sets up shop on Lafayette Street

ve Manhattan şehir merkezinde

in downtown Manhattan.

Lafayette Street'te bir dükkan acar.

And he becomes obsessed with the question

Ve bir uçaktan bomba bırakma

of how to drop bombs from an airplane.

sorusuyla takıntılı biçimde ilgilenmeye başlar.

Now if you think about it,

Şimdi düşünürseniz,

in the age before GPS and radar,

GPS ve radar dan önceki dönemde

that was obviously a really difficult problem.

bu gerçekten zor bir problem.

It's a complicated physics problem.

Karmaşık bir fizik problemi.

You've got a plane that's thousands of feet up in the air,

Binlerce feet yukarıda,

going at hundreds of miles an hour,

saatte yüzlerce mil hızda giden bir uçağınız var

and you're trying to drop an object, a bomb,

ve aşağıdaki sabit bir hedefe,

towards some stationary target

rüzgarda, bulutların arasından

in the face of all kinds of winds and cloud cover

ve diğer her türlü koşulda

and all kinds of other impediments.

bir cisim bırakmaya çalışıyorsunuz, bir bomba.

And all sorts of people,

Her türden insan

moving up to the First World War and between the wars,

Birinci Dünya Savaşı sırasında ve iki savaş arasında

tried to solve this problem,

bu problemi çözmeye çalıştı,

and nearly everybody came up short.

ama neredeyse hepsi başarısız oldu.

The bombsights that were available

O zaman var olan bomba hedefleme

were incredibly crude.

araçları inanılmaz basitti.

But Carl Norden is really the one who cracks the code.

Ama Carl Norden bu işi çözümleyen kişi olur.

And he comes up with this incredibly complicated device.

Bu inanılmaz karmaşık aracı bulur.

It weighs about 50 lbs.

Yaklaşık 30 kg ağırlığında.

It's called the Norden Mark 15 bombsight.

Adı Norden Mark 15 bombardıman vizörü.

And it has all kinds of levers and ball-bearings

Bir çok kolu, düğmesi,

and gadgets and gauges.

aracı, göstergesi var.

And he makes this complicated thing.

Bu karmaşık şeyi yapar.

And what he allows people to do

Yaptığı bu araçla

is he makes the bombardier take this particular object,

insanlar bombardıman uçaklarının plexi glas kabininde

visually sight the target,

hedefi gördükten sonra,

because they're in the Plexiglas cone of the bomber,

uçağın yüksekliğini,

and then they plug in the altitude of the plane,

uçağın hızını,

the speed of the plane, the speed of the wind

rüzgarın hızını,

and the coordinates

hedefin kordinatlarını

of the target.

girebilirler.

And the bombsight will tell him when to drop the bomb.

Vizör de onlara bombayı ne zaman bırakmaları gerektiğini söyler.

And as Norden famously says,

Norden'in söylediği gibi,

"Before that bombsight came along,

"Bu vizör gelmeden önce,

bombs would routinely miss their target

bombalar hedeflerini,

by a mile or more."

bir ya da daha fazla mille kaçırıyorlardı."

But he said, with the Mark 15 Norden bombsight,

Ama, Mark 15 bombardıman vizörü ile

he could drop a bomb into a pickle barrel

20.000 feet'ten bombayı

at 20,000 ft.

bir turşu fıçısına sokabilirsiniz.

Now I cannot tell you

Size Amerikan ordusunun

how incredibly excited

Norden vizörü için

the U.S. military was

ne kadar heyecanlandığını

by the news of the Norden bombsight.

anlatamam.

It was like manna from heaven.

Bulunmaz Hint kumaşı gibi bir şeydi.

Here was an army

Bu ordu vardı

that had just had experience in the First World War,

ve Birinci Dünya Savaşı'nda

where millions of men

milyonlarca adam

fought each other in the trenches,

siperlerde,

getting nowhere, making no progress,

bir yere gitmeden, ilerleme kaydetmeden savaşmıştı

and here someone had come up with a device

ve bu yeni araç, onların

that allowed them to fly up in the skies

düşman topraklarının üzerinde

high above enemy territory

uçarak yüksek isabetle

and destroy whatever they wanted

istedikleri her şeyi

with pinpoint accuracy.

vurmalarına izin verir.

And the U.S. military

Amerikan ordusu

spends 1.5 billion dollars --

1940'li yılların parasıyla

billion dollars in 1940 dollars --

Norden vizörüne

developing the Norden bombsight.

1.5 milyar dolar harcar.

And to put that in perspective,

Karşılaştırma için söylüyorum

the total cost of the Manhattan project

Manhattan Projesi'nin maliyeti

was three billion dollars.

3 milyar dolardı.

Half as much money was spent on this Norden bombsight

Modern zamanların en ünlü askeri-endüstriel projeye harcanan paranın

as was spent on the most famous military-industrial project

yarısı kadar para

of the modern era.

Norden vizörü projesine harcandı.

And there were people, strategists, within the U.S. military

Amerikan ordusundaki bazı strateji uzmanları

who genuinely thought that this single device

bu aracın yalnız başına

was going to spell the difference

Naziler'e

between defeat and victory

ve Japonlar'a karşı

when it came to the battle against the Nazis

savaşta kazananla kaybedenin

and against the Japanese.

belirleyeceğine inanıyorlardı.

And for Norden as well,

Norden de böyle düşünüyordu,

this device had incredible moral importance,

ona göre bu aracın inanılmaz bir ahlaki önemi vardı,

because Norden was a committed Christian.

çünkü Norden koyu bir Hristiyan'dı.

In fact, he would always get upset

Hatta, insanların vizör için

when people referred to the bombsight as his invention,

onun buluşu demeleri hoşuna gitmez,

because in his eyes,

çünkü ona göre

only God could invent things.

sadece tanrı bir şeyler icad edebilir.

He was simply the instrument of God's will.

O sadece tanırının istediklerini gerçekleştiren bir araç.

And what was God's will?

Peki tanrı ne istiyordu?

Well God's will was that the amount of suffering in any kind of war

Tanrı herhangi bir savaşın yaralarının

be reduced to as small an amount as possible.

mümkün olduğunca az olmasını istiyordu.

And what did the Norden bombsight do?

Peki Norden vizörü ne yaptı?

Well it allowed you to do that.

Buna izin verdi.

It allowed you to bomb only those things

Sadece istediğiniz ve ihtiyacınız

that you absolutely needed and wanted to bomb.

olan şeyleri bombalamanıza izin verdi.

So in the years leading up to the Second World War,

Sonuç olarak, İkinci Dünya Savaşı'na yaklaşılan yıllarda,

the U.S. military buys 90,000

Amerikan ordusu

of these Norden bombsights

Borden vizörlerinden tanesi 14.000 dolardan

at a cost of $14,000 each --

90.000 tane satın alır --

again, in 1940 dollars, that's a lot of money.

1940'li yılların parasıyla çok yüksek bir miktar.

And they trained 50,000 bombardiers on how to use them --

Ve bunları kullanmak için 50.000 bomba uzmanı eğitirler --

long extensive, months-long training sessions --

uzun, yoğun, aylar süren eğitimden geçerler --

because these things are essentially analog computers;

çünkü bunlar aslında analog bilgisayarlar,

they're not easy to use.

kullanımları o kadar da kolay değil.

And they make every one of those bombardiers take an oath,

Bu bomba uzmanlarına,

to swear that if they're ever captured,

yakalanmaları durumunda

they will not divulge a single detail

bu araçla ilgili en ufak bir detayı

of this particular device to the enemy,

anlatmayacaklarına dair yemin ettirirler,

because it's imperative the enemy not get their hands

bu çok önemli teknoloji

on this absolutely essential piece of technology.

kesinlikle düşman ellerine geçmemeli.

And whenever the Norden bombsight is taken onto a plane,

Ve bu vizör uçağa her yüklendiğinde,

it's escorted there by a series of armed guards.

silahlı muhafızlar tarafından korunur.

And it's carried in a box with a canvas shroud over it.

Üzerinde bir bez sarılı şekilde taşınır.

And the box is handcuffed to one of the guards.

Ve muhafızlardan biri, kutuya kelepçelenir.

It's never allowed to be photographed.

Fotoğrafının çekilmesine kesinlikle izin verilmez.

And there's a little incendiary device inside of it,

İçine uçağın düşmesi durumunda

so that, if the plane ever crashes, it will be destroyed

düşmanın eline geçmemesi için

and there's no way the enemy can ever get their hands on it.

kendi imha edecek bir alet yerleştirilir.

The Norden bombsight

Norden vizörü

is the Holy Grail.

kutsal kasedir.

So what happens during the Second World War?

Peki İkinci Dünya Savaşı sırasında ne olur?

Well, it turns out it's not the Holy Grail.

Onun kutsal kase olmadığı ortaya çıkar.

In practice, the Norden bombsight

Pratikte Norden vizörü

can drop a bomb into a pickle barrel at 20,000 ft.,

20.00 feet'ten bir bombayı turşu fıçısına isabet ettirebilir,

but that's under perfect conditions.

ancak sadece mükemmel koşullarda.

And of course, in wartime,

Tabii ki, savaş zamanında

conditions aren't perfect.

koşullar mükemmel değil.

First of all, it's really hard to use -- really hard to use.

Birincisi, kullanımı gerçekten çok zor.

And not all of the people

Ve o 50.000 bomba uzmanının

who are of those 50,000 men who are bombardiers

hepsi de bir analog bilgisayarı

have the ability to properly program an analog computer.

programlayabilecek kapasitede değiller.

Secondly, it breaks down a lot.

İkincisi, kolaylıkla bozuluyor.

It's full of all kinds of gyroscopes and pulleys

Cayroskoplar, makaralar

and gadgets and ball-bearings,

ve geçitli aletlerden oluşuyor

and they don't work as well as they ought to

ve savaş esnasında bu aletler

in the heat of battle.

çalışmaları gerektiği gibi çalışmıyorlar.

Thirdly, when Norden was making his calculations,

Üçüncüsü, Norden hesaplarını yaparken

he assumed that a plane would be flying

uçağın alçakta

at a relatively slow speed at low altitudes.

ve yavaş uçtuğunu hesap etti.

Well in a real war, you can't do that;

Ancak, gerçek bir savaşta bunu yapamazsınız,

you'll get shot down.

vurulursunuz.

So they started flying them at high altitudes at incredibly high speeds.

Uçaklar yüksekte ve hızlı uçuyorlardı.

And the Norden bombsight doesn't work as well

Norden vizörü bu koşullarda

under those conditions.

pek iyi çalışmıyordu.

But most of all,

Ama en en önemlisi,

the Norden bombsight required the bombardier

Norden vizörü bomba uzmanının

to make visual contact with the target.

hedefi gözüyle görmesini gerektiriyordu.

But of course, what happens in real life?

Ancak, gerçek hayatta nasıl olur?

There are clouds, right.

Bulutlar vardır, öyle değil mi?

It needs cloudless sky to be really accurate.

İsabetli olabilmesi için bulutsuz bir gökyüzüne ihtiyacı var.

Well how many cloudless skies

Peki sizce Orta Avrupa'da

do you think there were above Central Europe

1940-1945 yılları arasında gökyüzü

between 1940 and 1945?

bulutsuz muydu?

Not a lot.

Pek de değil.

And then to give you a sense

Size vizörün ne kadar isabetsiz

of just how inaccurate the Norden bombsight was,

olduğunu açıklayabilecek

there was a famous case in 1944

bir olay 1944'te müttefik kuvvetlerin

where the Allies bombed a chemical plant in Leuna, Germany.

Leuna, Almanya'daki bir kimya fabrikasını bombaladığında yaşandı.

And the chemical plant comprised

Bu kimya fabrikası

757 acres.

757 dönüm kaplıyordu.

And over the course of 22 bombing missions,

22 bombalama görevi boyunca,

the Allies dropped 85,000 bombs

müttefikler bu 757 dönümlük fabrikaya

on this 757 acre chemical plant,

Norden vizörünü kullanarak,

using the Norden bombsight.

85.000 bomba bıraktılar.

Well what percentage of those bombs

Bu bombaların sizce

do you think actually landed

ne kadarı

inside the 700-acre perimeter of the plant?

bu 700 dönümlük fabrikaya isabet etti?

10 percent. 10 percent.

Sadece yüzde onu. Yüzde onu.

And of those 10 percent that landed,

Ve bu isabet eden yüzde onun

16 percent didn't even go off; they were duds.

yüzde on altısı patlamadı bile.

The Leuna chemical plant,

Leuna kimya fabrikası

after one of the most extensive bombings in the history of the war,

savaş tarihinin en kapsamlı bombalamasından sonra

was up and running within weeks.

birkaç hafta içinde tekrar çalışabilecek duruma geldi.

And by the way, all those precautions

Peki bu Norden vizörünü

to keep the Norden bombsight out of the hands of the Nazis?

Naziler'den koruma önlemlerine ne oldu?

Well it turns out

Bir İsveçli olarak Carl Norden

that Carl Norden, as a proper Swiss,

Alman mühendislerine

was very enamored of German engineers.

hayrandı.

So in the 1930s, he hired a whole bunch of them,

Bu yüzden 1930'larda Hermann Long

including a man named Hermann Long

adındaki bir adamın da içinde bulunduğu bir grup

who, in 1938,

Alman mühendisi işe aldı,

gave a complete set of the plans for the Norden bombsight to the Nazis.

Hermann Long da bütün planları 1938'de Naziler'e verdi.

So they had their own Norden bombsight throughout the entire war --

Böylece bütün savaş boyunca onların da Norden vizörü vardı,

which also, by the way, didn't work very well.

tabii o da pek iyi çalışmadı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So why do we talk about the Norden bombsight?

Peki neden Norden vizöründen konuştuk?

Well because we live in an age

Çünkü şimdi yaşadığımız çağda

where there are lots and lots

onlarca

of Norden bombsights.

Norden vizörü var.

We live in a time where there are all kinds

Öyle bir zamanda yaşıyoruz ki

of really, really smart people

çok çok zeki insanlar

running around, saying that they've invented gadgets

sürekli dünyayı sonsuza dek değiştirecek

that will forever change our world.

buluşlarlarla ortaya çıkıyorlar.

They've invented websites that will allow people to be free.

İnsanları daha özgürleştirecek internet siteleri yapıyorlar.

They've invented some kind of this thing, or this thing, or this thing

Dünyamızı daha iyi bir yer yapacak

that will make our world forever better.

onu, bunu, şunu icat ediyorlar.

If you go into the military,

Orduda da birçok

you'll find lots of Carl Nordens as well.

Carl Norden görebilirsiniz.

If you go to the Pentagon, they will say,

Pentagon'a giderseniz, size

"You know what, now we really can

"Şimdi 20.000 fitten

put a bomb inside a pickle barrel

turşu fıçısına girebilecek bombalar

at 20,000 ft."

yapabiliyoruz." derler.

And you know what, it's true; they actually can do that now.

Bu gerçekten doğru, bunu yapabiliyorlar.

But we need to be very clear

Ama bunun aslında o kadar da

about how little that means.

önemli olmadığını anlamalıyız.

In the Iraq War, at the beginning of the first Iraq War,

İlk Irak Savaşı'nın başlarında

the U.S. military, the air force,

Amerika hava kuvvetleri

sent two squadrons of F-15E Fighter Eagles

Irak Çölü'ne

to the Iraqi desert

bütün çöl zemnini görmelerine izin veren

equipped with these five million dollar cameras

beş milyon dolarlık kameralarla donanmış

that allowed them to see the entire desert floor.

iki F-15E filosu gönderdi.

And their mission was to find and to destroy --

Görevleri bulup yoketmekti --

remember the Scud missile launchers,

Scud misillerini hatırlarsınız,

those surface-to-air missiles

Iraklılar'ın İsrailliler'e attığı

that the Iraqis were launching at the Israelis?

yerden havaya giden misiller?

The mission of the two squadrons

Bu iki filonun görevi

was to get rid of all the Scud missile launchers.

bütün Scud misil fırlatıcılarını vurmaktı.

And so they flew missions day and night,

Görevlerini yerine getirmek için gece gündüz uçtular

and they dropped thousands of bombs,

ve binlerce bomba bıraktılar

and they fired thousands of missiles

ve bu baş belalarından kurtulmak için

in an attempt to get rid of this particular scourge.

onlarca misil ateşlediler.

And after the war was over, there was an audit done --

Bu savaş bittiğinde bir inceleme yaptılar --

as the army always does, the air force always does --

orduların her zaman yaptığı rutin incelemelerden --

and they asked the question:

ve şu soruyu sordular:

how many Scuds did we actually destroy?

kaç tane Scud yok ettik?

You know what the answer was?

Cevabın ne olduğunu biliyor musunuz?

Zero, not a single one.

Sıfır, bir tane bile yok edemediler.

Now why is that?

Peki neden böyle?

Is it because their weapons weren't accurate?

Silahları isabetli değil miydi?

Oh no, they were brilliantly accurate.

Hayır, inanılmaz derecede isabetliydi.

They could have destroyed this little thing right here

25.000 fıtten bu küçücük şeyi

from 25,000 ft.

yok edebilirlerdi.

The issue was they didn't know where the Scud launchers were.

Sorun şuydu ki Scud fırlatıcılarının nerede olduğunu bilmiyorlardı.

The problem with bombs and pickle barrels

Bombalar ve turşu fıçılarıyla ilgili sorun

is not getting the bomb inside the pickle barrel,

bombayı turşu fıçısına sokmak değil

it's knowing how to find the pickle barrel.

turşu fıçısını bulmak.

That's always been the harder problem

Savaşlarda daha zor olan

when it comes to fighting wars.

her zaman bu oldu.

Or take the battle in Afghanistan.

Ya da Afganistan'daki savaşı düşünün.

What is the signature weapon

Kuzeybatı Pakistan'da CIA'in

of the CIA's war in Northwest Pakistan?

kullandığı en önemli silah neydi?

It's the drone. What is the drone?

İnsansız hava araçları. Peki bunlar ne?

Well it is the grandson of the Norden Mark 15 bombsight.

Norden Mark 15 bombalama vizörünün torunu.

It is this weapon of devastating accuracy and precision.

Yıkıcı bir isabet yüzdesine ve hassasiyete sahip bir silah.

And over the course of the last six years

Ve son altı yılda

in Northwest Pakistan,

Kuzey Pakistan'da

the CIA has flown hundreds of drone missiles,

CIA bu hava araçlarından yüzlercesini kullandı,

and it's used those drones

ve şüpheli

to kill 2,000 suspected

2000 Pakistanlı ve Taliban

Pakistani and Taliban militants.

militanını öldürdü.

Now what is the accuracy of those drones?

Peki bu silahların isabet oranı neydi?

Well it's extraordinary.

Olağanüstü.

We think we're now at 95 percent accuracy

Bu insansız hava araçlarının

when it comes to drone strikes.

isabet yüzdesi yüzde 95.

95 percent of the people we kill need to be killed, right?

Öldürdüğünüz insanların yüzde 95'inin öldürülmesi gerekli değil mi?

That is one of the most extraordinary records

Modern savaşın en olağanüstü

in the history of modern warfare.

kayıtlarıından biri.

But do you know what the crucial thing is?

Peki asıl önemli olan ne?

In that exact same period

Bu yıkıcı isabet yüzdesine sahip

that we've been using these drones

araçları kullanıdığımız sürede

with devastating accuracy,

Afganistan'daki

the number of attacks, of suicide attacks and terrorist attacks,

Amerikan kuvvetlerine karşı

against American forces in Afghanistan

saldırılar, intihar saldırıları ve terörist saldırıları

has increased tenfold.

on kat arttı.

As we have gotten more and more efficient

Biz onları öldürmekte daha

in killing them,

başarılı oldukça,

they have become angrier and angrier

onlar daha çok sinirlendiler

and more and more motivated to kill us.

ve biz öldürmek için daha motive oldular.

I have not described to you a success story.

Size bir başarı hikayesi anlatmadım.

I've described to you

Size bir başarı hikayesinin

the opposite of a success story.

tam tersini anlattım.

And this is the problem

Bu yaptığımız şeylere olan

with our infatuation with the things we make.

aşkımızın sorunu.

We think the things we make can solve our problems,

Yaptığımız şeylerin sorunlarımızı çözeceğini sanıyoruz

but our problems are much more complex than that.

ama sorunlarımız bundan çok daha karmaşık.

The issue isn't the accuracy of the bombs you have,

Sorun sahip olduğunuz bombaların isabet yüzdesi değil,

it's how you use the bombs you have,

o bombaları nasıl kullandığınız,

and more importantly,

ve daha önemlisi,

whether you ought to use bombs at all.

bomba kullanmanızın gerçekten gerekli olup olmadığı.

There's a postscript

Carl Norden ve onun harika vizörünün

to the Norden story

hikayesinin

of Carl Norden and his fabulous bombsight.

sonrası var.

And that is, on August 6, 1945,

6 Ağustos 1945'te

a B-29 bomber called the Enola Gay

Enola Gay adındaki bir B-29

flew over Japan

Japonya üzerinde uçtu

and, using a Norden bombsight,

ve bir Norden vizörü kullanarak

dropped a very large thermonuclear device

Hiroşima şehrine

on the city of Hiroshima.

büyük bir termonükleer araç bıraktı.

And as was typical with the Norden bombsight,

Ve Norden vizöründen bekleneceği üzere

the bomb actually missed its target by 800 ft.

bomba hedefini 800 fit şaşırdı.

But of course, it didn't matter.

Ama tabii ki bu, önemli değildi.

And that's the greatest irony of all

Norden vizörüyle ilgili

when it comes to the Norden bombsight.

en önemli ironi de bu.

the air force's 1.5 billion dollar bombsight

1.5 milyar dolarlık vizör

was used to drop its three billion dollar bomb,

vizöre ihtiyaç duymayan

which didn't need a bombsight at all.

3 milyon dolarlık bombayı bırakmak için kullanıldı.

Meanwhile, back in New York,

Bu sırada New York'ta

no one told Carl Norden

kimse Carl Norden'e

that his bombsight was used over Hiroshima.

icat ettiği bombalama vizörünün Hiroşima'da kullanıldığını söylemedi.

He was a committed Christian.

O kendini adamış bir Hristiyan'dı.

He thought he had designed something

Savaşın acılarını azaltığını

that would reduce the toll of suffering in war.

sandığı bir şey tasarladığını sanıyordu.

It would have broken his heart.

Bu onu üzerdi.

(Applause)

(Alkış)