Malcolm Gladwell: The strange tale of the Norden bombsight

Malcolm Gladwell: Câu chuyện kỳ lạ của thiết bị ngắm bom Norden

Translator: Tuan Pham Reviewer: Duc Nguyen

Thank you.

Cảm ơn.

It's a real pleasure to be here.

Rất hân hạnh được đến đây.

I last did a TED Talk

Lần cuối cùng tôi phát biểu ở TED

I think about seven years ago or so.

tôi nghỉ là khoảng 7 năm trước.

I talked about spaghetti sauce.

Tôi đã nói về nước sốt mì Ý.

And so many people, I guess, watch those videos.

Và tôi đoán là đã có nhiều người xem những cái video đó.

People have been coming up to me ever since

Từ đó có nhiều người khi gặp tôi

to ask me questions about spaghetti sauce,

thì hay hỏi về nước sốt mì Ý,

which is a wonderful thing in the short term --

đó là một điều tuyệt vời trong thời gian ngắn --

(Laughter)

(Cười)

but it's proven to be less than ideal

nhưng thật ra không tuyệt vời lắm

over seven years.

nếu kéo dài suốt 7 năm.

And so I though I would come

Vì thế tôi nghĩ là tôi đến đây

and try and put spaghetti sauce behind me.

và cố gắng đưa nước sốt mì vào quá khứ.

(Laughter)

(Cười)

The theme of this morning's session is Things We Make.

Chủ đề của phiên sáng nay là Những Thứ Mà Chúng Ta Tạo Ra.

And so I thought I would tell a story

Cho nên tôi nghĩ là tôi sẽ kể một câu chuyện

about someone

về một người

who made one of the most precious objects

đã tạo ra một trong những vật quý giá nhất

of his era.

trong thế hệ của anh ta.

And the man's name is Carl Norden.

Tên của anh ta là Carl Norden.

Carl Norden was born in 1880.

Carl Norden sinh năm 1880.

And he was Swiss.

Và anh là người Thụy Sĩ.

And of course, the Swiss can be divided

Và tất nhiên, người Thụy Sĩ có thể được chia ra

into two general categories:

thành hai nhóm, nói chung:

those who make small, exquisite,

những người làm ra các vật nhỏ, tinh tế

expensive objects

mắc tiền,

and those who handle the money

và những người quản lý tiền bạc

of those who buy small, exquisite,

của những người mua các vật nhỏ, tinh tế

expensive objects.

đắt tiền đó.

And Carl Norden is very firmly in the former camp.

Và Carl Nordon hoàn toàn nằm trong nhóm thứ nhất.

He's an engineer.

Anh là một kỹ sư.

He goes to the Federal Polytech in Zurich.

Anh học ở Đại học kỹ thuật quốc gia ở Zurich.

In fact, one of his classmates is a young man named Lenin

Trên thực tế, một trong những bạn học của anh là một chàng trai tên Lenin

who would go on

một người sau này

to break small, expensive, exquisite objects.

phá vỡ những vật nhỏ, đắt tiền và tinh tế.

And he's a Swiss engineer, Carl.

Carl là một kỹ sư Thụy Sĩ.

And I mean that in its fullest sense of the word.

Và ý tôi là một kỹ sư Thụy Sĩ chính gốc.

He wears three-piece suits;

Anh mặc com-lê;

and he has a very, very small, important mustache;

anh có một bộ râu mép rất rất nhỏ và quan trọng

and he is domineering

anh ta độc đoán

and narcissistic

anh ta đề cao bản thân

and driven

có động lực

and has an extraordinary ego;

và anh ta có một cái tôi khác thường;

and he works 16-hour days;

và anh ta làm việc 16 giờ một ngày;

and he has very strong feelings about alternating current;

anh ta có một cảm giác mạnh mẽ về dòng điện hai chiều;

and he feels like a suntan is a sign of moral weakness;

anh ta cảm thấy rằng tắm nắng là dấu hiệu của đạo đức kém;

and he drinks lots of coffee;

anh uống rất nhiều ca phê;

and he does his best work

và anh làm việc hiệu quả nhất

sitting in his mother's kitchen in Zurich for hours

khi ngồi hàng giờ trong nhà bếp của nhà mẹ anh ở Zurich

in complete silence

trong im lặng hoàn toàn

with nothing but a slide rule.

với không gì hơn là một cây thước kẻ.

In any case,

Dù sao đi nữa,

Carl Norden emigrates to the United States

Carl Norden di dân sang Hoa Kỳ

just before the First World War

ngay trước Chiến tranh thế giới thứ nhất

and sets up shop on Lafayette Street

và mở một cửa tiệm trên đường Lafayette

in downtown Manhattan.

ở trung tâm Manhattan.

And he becomes obsessed with the question

Và anh ta bị ám ảnh bởi câu hỏi

of how to drop bombs from an airplane.

là làm sao có thể thả bom từ máy bay.

Now if you think about it,

Các bạn thử nghĩ xem,

in the age before GPS and radar,

trong thời đại trước thiết bị định vị toàn cầu và máy ra đa,

that was obviously a really difficult problem.

đó hiển nhiên là một câu hỏi rất khó.

It's a complicated physics problem.

Đó là một vấn đề vật lý rất phức tạp.

You've got a plane that's thousands of feet up in the air,

Ta có một máy bay ở vài ngàn bộ trên không trung,

going at hundreds of miles an hour,

đang bay với tốc độ hàng trăm dặm một giờ,

and you're trying to drop an object, a bomb,

và bạn cố gắng thả một vật, một quả bom,

towards some stationary target

trúng một mục tiêu

in the face of all kinds of winds and cloud cover

trong ảnh hưởng của các loại gió và mây,

and all kinds of other impediments.

và bao nhiêu trở ngại khác.

And all sorts of people,

Có rất nhiều người,

moving up to the First World War and between the wars,

trước chiến tranh thế giới thứ nhất và giữa hai cuộc chiến,

tried to solve this problem,

đã cố gắng giải quyết vấn đề đó,

and nearly everybody came up short.

và hầu như tất cả mọi người đều không thành công.

The bombsights that were available

Những thiết bị ngắm bom thời đó

were incredibly crude.

đều cực kỳ thô sơ.

But Carl Norden is really the one who cracks the code.

Nhưng Carl Norden chính là người hoàn toàn giải được vấn đề đó.

And he comes up with this incredibly complicated device.

Và anh đã tạo ra một thiết bị cực kỳ phức tạp.

It weighs about 50 lbs.

Nó nặng khoảng 23kg.

It's called the Norden Mark 15 bombsight.

Nó được gọi là thiết bị ngắm bom Norden Mark 15.

And it has all kinds of levers and ball-bearings

Nó có không biết bao nhiêu là đòn bẩy và vòng bi

and gadgets and gauges.

và phụ tùng và giác kế.

And he makes this complicated thing.

Anh ta tạo ra một cái thiết bị phức tạp này.

And what he allows people to do

Và điều mà anh ta giúp mọi người làm là

is he makes the bombardier take this particular object,

anh ta cho phép người ném bom mang thiết bị này lên máy bay,

visually sight the target,

ngắm mục tiêu bằng mắt thường,

because they're in the Plexiglas cone of the bomber,

bởi vì những người này ở trong lồng kính của máy bay ném bom,

and then they plug in the altitude of the plane,

và họ nhập vào độ cao của máy bay,

the speed of the plane, the speed of the wind

tốc độ của máy bay, tốc độ của gió

and the coordinates

và tọa độ

of the target.

của mục tiêu.

And the bombsight will tell him when to drop the bomb.

Và thiết bị ngắm bom sẽ cho anh ta biết khi nào ném bom.

And as Norden famously says,

Và như Norden đã nói một cách nổi tiếng,

"Before that bombsight came along,

"Trước khi có thiết bị ngắm bom đó,

bombs would routinely miss their target

những quả bom thường xuyêt trật mục tiêu

by a mile or more."

ít nhất là một dặm."

But he said, with the Mark 15 Norden bombsight,

Nhưng anh ta nói, với thiết bị ngắm bom Mark 15 Norden,

he could drop a bomb into a pickle barrel

anh ta có thể ném bom trúng một thùng dưa muối

at 20,000 ft.

từ độ cao 20,000 bộ.

Now I cannot tell you

Tôi không thể cho bạn biết

how incredibly excited

là quân đội Hoa Kỳ

the U.S. military was

đã phấn khích như thế nào

by the news of the Norden bombsight.

khi nghe tin về thiết bị ngắm bom Norden.

It was like manna from heaven.

Nó giống như là thức ăn từ thiên đường vậy.

Here was an army

Đây là một quân đội

that had just had experience in the First World War,

vừa mới trải qua thế chiến thứ nhất,

where millions of men

với hàng triệu lính

fought each other in the trenches,

chiến đấu trong các chiến hào,

getting nowhere, making no progress,

không đi đâu được, và không có tiến triển gì,

and here someone had come up with a device

và ở đây là một người tạo ra một thiết bị

that allowed them to fly up in the skies

cho phép họ bay trên trời

high above enemy territory

cao trên lãnh thổ của địch

and destroy whatever they wanted

và hủy diệt tất cả những gì họ muốn

with pinpoint accuracy.

với độ chính xác cực kỳ cao.

And the U.S. military

Và quân đội Hoa Kỳ

spends 1.5 billion dollars --

chi ra 1.5 tỷ đô la --

billion dollars in 1940 dollars --

1.5 tỷ đô la trong năm 1940 --

developing the Norden bombsight.

để phát triển thiết bị ngắm bom Norden.

And to put that in perspective,

Để so sánh rõ hơn,

the total cost of the Manhattan project

tổng chi phí của dự án Manhattan

was three billion dollars.

là 3 tỷ đô la.

Half as much money was spent on this Norden bombsight

Số tiền được chi ra cho thiết bị ngắm bom Norden

as was spent on the most famous military-industrial project

bằng phân nửa số tiền chi ra cho dự án quân sự nổi tiếng nhất

of the modern era.

của thời hiện đại.

And there were people, strategists, within the U.S. military

Và có nhiều người, những nhà chiến lược trong quân đội Hoa Kỳ,

who genuinely thought that this single device

thật sự nghĩ rằng chỉ một thiết bị này thôi

was going to spell the difference

sẽ là tạo ra sự khác biệt

between defeat and victory

giữa chiến thắng và thất bại

when it came to the battle against the Nazis

khi đối đầu với quân Quốc xã,

and against the Japanese.

và đối đầu với quân Nhật.

And for Norden as well,

Và đối với Norden,

this device had incredible moral importance,

thiết bị này có một giá trị đạo đức cự kỳ quan trọng,

because Norden was a committed Christian.

vì Norden là một người sùng đạo Thiên Chúa giáo.

In fact, he would always get upset

Trên thực tế, anh ta rất khó chịu

when people referred to the bombsight as his invention,

khi mọi người xem thiết bị ngắm bom đó là phát minh của anh,

because in his eyes,

bởi vì trong mắt anh,

only God could invent things.

chỉ có Chúa mới phát minh ra các vật.

He was simply the instrument of God's will.

Anh đơn giản chỉ là một dụng cụ của ý muốn của Chúa.

And what was God's will?

Và ý muốn của Chúa là gì?

Well God's will was that the amount of suffering in any kind of war

Ý muốn của Chúa là những mất mát trong bất cứ cuộc chiến nào

be reduced to as small an amount as possible.

cũng đều được giảm đến mức tối thiểu.

And what did the Norden bombsight do?

Và thiết bị ngắm bom Norden làm được gì?

Well it allowed you to do that.

Nó giúp chúng ta làm được điều đó.

It allowed you to bomb only those things

Nó giúp chúng ta chỉ ném bom những gì

that you absolutely needed and wanted to bomb.

mà chúng ta hoàn toàn cần phải hủy diệt.

So in the years leading up to the Second World War,

Vì vậy trong những năm gần trước Thế chiến thứ hai,

the U.S. military buys 90,000

quân đội Hoa Kỳ mua 90000

of these Norden bombsights

thiết bị ném bom Norden

at a cost of $14,000 each --

với giá 14000 đô la một cái --

again, in 1940 dollars, that's a lot of money.

một lần nữa, đô la trong năm 1940, đó là số tiền rất lớn.

And they trained 50,000 bombardiers on how to use them --

Và họ huấn luyện 50000 lính ném bom để xử dụng những thiết bị đó --

long extensive, months-long training sessions --

những khóa huấn luyện chuyên sâu dài vài tháng --

because these things are essentially analog computers;

bởi vì những thiết bị này căn bản là những máy điện toán thô sơ;

they're not easy to use.

chúng không phải dễ sử dụng.

And they make every one of those bombardiers take an oath,

Và họ bắt những người lính ném bom này thề

to swear that if they're ever captured,

là nếu họ bị bắt,

they will not divulge a single detail

họ sẽ không tiết lộ một chi tiết nào

of this particular device to the enemy,

về thiết bị này cho quân địch,

because it's imperative the enemy not get their hands

bởi vì điều bắt buộc là kẻ thù không thể sờ vào được

on this absolutely essential piece of technology.

cái mẩu công nghệ cực kỳ thiết yếu này.

And whenever the Norden bombsight is taken onto a plane,

Và mỗi khi thiết bị ngắm bom Norden được đem lên máy bay,

it's escorted there by a series of armed guards.

nó được hộ tống bằng nhiều vệ sĩ có vũ trang.

And it's carried in a box with a canvas shroud over it.

Và nó được di chuyển trong một cái hộp với một mảnh vải che lại.

And the box is handcuffed to one of the guards.

Và cái hộp này được còng vào tay của những người vệ sĩ.

It's never allowed to be photographed.

Nó không bao giờ được chụp hình.

And there's a little incendiary device inside of it,

Và có một thiết bị thiêu hủy nhỏ ở bên trong,

so that, if the plane ever crashes, it will be destroyed

để nếu mà máy bay bị rơi, thì nó sẽ bị thiêu hủy

and there's no way the enemy can ever get their hands on it.

và kẻ địch sẽ không bao giờ lấy được thiết bị đó.

The Norden bombsight

Thiết bị ngắm bom Norden

is the Holy Grail.

là chiếc cốc thánh.

So what happens during the Second World War?

Vậy thì điều gì đã xảy ra trong Thế chiến thứ hai?

Well, it turns out it's not the Holy Grail.

Hóa ra thiết bị này không phải là chiếc cốc thánh.

In practice, the Norden bombsight

Trong thử nghiệm, thiết bị ngắm bom Norden

can drop a bomb into a pickle barrel at 20,000 ft.,

có thể thả bom trúng một thùng dưa muối từ 20000 bộ,

but that's under perfect conditions.

nhưng đó là trong những điều kiện hoàn hảo.

And of course, in wartime,

Và tất nhiên, trong chiến tranh,

conditions aren't perfect.

điều kiện không bao giờ hoàn hảo.

First of all, it's really hard to use -- really hard to use.

Trước hết, thiết bị này rất khó dùng -- thật sự rất khó dùng.

And not all of the people

Không phải ai

who are of those 50,000 men who are bombardiers

trong số 50000 người lính nem bom

have the ability to properly program an analog computer.

cũng có khả năng lập trình đúng một máy điện toán cơ bản.

Secondly, it breaks down a lot.

Thứ hai nữa, nó hay bị hỏng.

It's full of all kinds of gyroscopes and pulleys

Nó chứa đầy các loại con quay, ròng rọc,

and gadgets and ball-bearings,

phụ tùng và vòng bi,

and they don't work as well as they ought to

và những thứ này không hoạt động tốt như mong muốn

in the heat of battle.

trong chiến đấu.

Thirdly, when Norden was making his calculations,

Thứ ba, khi Norden tính toán,

he assumed that a plane would be flying

anh giả định là máy bay sẽ bay

at a relatively slow speed at low altitudes.

ở một tốc độ tương đối chậm ở một độ cao thấp.

Well in a real war, you can't do that;

Nhưng trong chiến tranh, bạn không làm thế được;

you'll get shot down.

bạn sẽ bị bắn rớt.

So they started flying them at high altitudes at incredibly high speeds.

Vì vậy họ bay ở những độ cao lớn với những tốc độ rất nhanh.

And the Norden bombsight doesn't work as well

Và thiết bị ngắm bom Norden không hoạt động tốt được

under those conditions.

trong những điều kiện như vậy.

But most of all,

Nhưng quan trọng hơn hết,

the Norden bombsight required the bombardier

thiết bị ném bom Norden đòi hỏi người ném bom

to make visual contact with the target.

phải nhìn thấy được mục tiêu.

But of course, what happens in real life?

Nhưng tất nhiên, điều gì xảy ra trong thực tế?

There are clouds, right.

Mây, đúng không.

It needs cloudless sky to be really accurate.

Nó cần một bầu trời không mây thì mới chính xác được.

Well how many cloudless skies

Vậy thì có bao nhiều ngày mà trời không có mây

do you think there were above Central Europe

bạn nghĩ ở Trung Âu

between 1940 and 1945?

từ 1940 đến 1945?

Not a lot.

Không nhiều lắm.

And then to give you a sense

Và để dẫn chứng cho các bạn

of just how inaccurate the Norden bombsight was,

là thiết bị ngắm bom Norden thiếu chính xác như thế nào,

there was a famous case in 1944

có một sự kiện nổi tiếng vào năm 1944

where the Allies bombed a chemical plant in Leuna, Germany.

khi quân Đồng minh ném bom một nhà máy hóa chất ở Leuna, Đức.

And the chemical plant comprised

Và nhà máy hóa chất này rộng

757 acres.

757 mẫu Anh.

And over the course of 22 bombing missions,

Và trong hơn 22 chiến dịch ném bom,

the Allies dropped 85,000 bombs

quân Đồng minh ném 85000 trái bom

on this 757 acre chemical plant,

trên nhà máy hóa chất rộng 757 mẫu Anh này,

using the Norden bombsight.

sử dụng thiết bị ngắm bom Norden.

Well what percentage of those bombs

Bao nhiêu phần trăm của những quả bom này

do you think actually landed

các bạn nghĩ đã rơi

inside the 700-acre perimeter of the plant?

trong phạm vi 700 mẫu Anh của nhà máy này?

10 percent. 10 percent.

10 phần trăm. 10 phần trăm.

And of those 10 percent that landed,

Và trong số 10 phần trăm rơi trúng,

16 percent didn't even go off; they were duds.

16 phần trăm không nổ; chúng bị tịt ngòi.

The Leuna chemical plant,

Nhà máy hóa chất Leuna,

after one of the most extensive bombings in the history of the war,

sau một trong những cuộc ném bom kịch liệt nhất trong lịch sử chiến tranh,

was up and running within weeks.

hoạt động trở lại trong vòng vài tuần.

And by the way, all those precautions

Hơn thế nữa, tất cả các biện pháp phòng ngừa

to keep the Norden bombsight out of the hands of the Nazis?

để tránh thiết bị ngắm bom Norden lọt vào tay của quân Quốc xã thì sao?

Well it turns out

Hóa ra rằng

that Carl Norden, as a proper Swiss,

Carl Norden, một người Thụy Sĩ thật thụ,

was very enamored of German engineers.

rất phục những kỹ sư Đức.

So in the 1930s, he hired a whole bunch of them,

Vì vậy trong những năm 1930, anh ta đã thuê rất nhiều những người này,

including a man named Hermann Long

và một trong số đó là một người tên Hermann Long,

who, in 1938,

người mà vào năm 1938,

gave a complete set of the plans for the Norden bombsight to the Nazis.

đã đưa tất cả các kế hoạch chi tiết của thiết bị ngắm bom Norden cho quân Quốc Xã.

So they had their own Norden bombsight throughout the entire war --

Vì vậy họ cũng có thiết bị ngắm bom Norden riêng của họ trong suốt cuộc chiến --

which also, by the way, didn't work very well.

và tất nhiên, những thiết bị đó cũng không hoạt động tốt được.

(Laughter)

(Cười)

So why do we talk about the Norden bombsight?

Vậy thì tại sao chúng ta lại nói về thiết bị ngắm bom Norden?

Well because we live in an age

Bởi vì chúng ta đang sống trong một thời đại

where there are lots and lots

có rất rất nhiều

of Norden bombsights.

những thiết bị ngắm bom Norden.

We live in a time where there are all kinds

Chúng ta sống trong một thời đại mà có rất nhiều những

of really, really smart people

người rất rất thông minh

running around, saying that they've invented gadgets

nói rằng họ đã phát minh ra những thiết bị

that will forever change our world.

sẽ thay đổi thế giới mãi mãi.

They've invented websites that will allow people to be free.

Họ phát minh ra các trang web giúp chúng ta tự do.

They've invented some kind of this thing, or this thing, or this thing

Họ phát minh ra thứ này, thứ kia hoặc thứ nọ

that will make our world forever better.

để làm thế giới mãi mãi tốt hơn.

If you go into the military,

Nếu bạn đi vào quân đội,

you'll find lots of Carl Nordens as well.

bạn sẽ tìm thấy rất nhiều Carl Norden.

If you go to the Pentagon, they will say,

Nếu bạn đi tới Lầu Năm Góc, họ sẽ nói

"You know what, now we really can

"Bạn biết không, bây giờ chúng tôi thật sự có thể

put a bomb inside a pickle barrel

ném một quả bom trúng một thùng dưa muối

at 20,000 ft."

từ 20.000 bộ."

And you know what, it's true; they actually can do that now.

Và bạn biết không, đó là sự thật; họ thật sự có thể làm như vậy.

But we need to be very clear

Nhưng chúng ta cần nhận thấy rất rõ

about how little that means.

là điều đó có rất ít ý nghĩa.

In the Iraq War, at the beginning of the first Iraq War,

Trong cuộc chiến ở Iraq, vào thời điểm ban đầu của cuộc chiến,

the U.S. military, the air force,

quân đội Hoa Kỳ, không quân,

sent two squadrons of F-15E Fighter Eagles

gửi hai phi đội F-15E Fighter Eagles

to the Iraqi desert

tới sa mạc Iraq

equipped with these five million dollar cameras

trang bị với những máy chụp hình trị giá 5 triệu đô la

that allowed them to see the entire desert floor.

có khả năng thấy được bề mặt của sa mạc.

And their mission was to find and to destroy --

Và nhiệm vụ của họ là tìm và huỷ diệt --

remember the Scud missile launchers,

các bạn có nhớ những máy phóng tên lửa Scud,

those surface-to-air missiles

những tên lửa đất đối không

that the Iraqis were launching at the Israelis?

mà người Iraq phóng vào những người Israel?

The mission of the two squadrons

Nhiệm vụ của hai phi đội này

was to get rid of all the Scud missile launchers.

là hủy diệt tất cảc các bệ phóng tên lửa Scud đó.

And so they flew missions day and night,

Vì vậy họ bay ngày và đêm,

and they dropped thousands of bombs,

thả hàng ngàn quả bom,

and they fired thousands of missiles

phóng hàng ngàn tên lửa

in an attempt to get rid of this particular scourge.

với hy vọng loại trừ cái tai họa đó.

And after the war was over, there was an audit done --

Sau khi cuộc chiến kết thúc, có một cuộc kiểm tra --

as the army always does, the air force always does --

giống như quân đội và không quân luôn làm --

and they asked the question:

và họ đề ra một câu hỏi:

how many Scuds did we actually destroy?

chúng ta đã hủy diệt được bao nhiêu tên lửa Scud?

You know what the answer was?

Bạn có biết câu trả lời là gì không?

Zero, not a single one.

Con số 0, không được cái nào hết.

Now why is that?

Tại sao lại như vậy?

Is it because their weapons weren't accurate?

Có phải vì vũ khí của họ không chính xác?

Oh no, they were brilliantly accurate.

Ô không, chúng chính xác cự kỳ.

They could have destroyed this little thing right here

Chúng có thể hủy diệt cái hộp nhỏ ngay đây

from 25,000 ft.

từ 25000 bộ.

The issue was they didn't know where the Scud launchers were.

Vấn đề là họ đã không biết những bệ phóng tên lữa Scud nằm ở đâu.

The problem with bombs and pickle barrels

Vấn đề của bom và thùng dưa muối

is not getting the bomb inside the pickle barrel,

không phải là thả trái bom vào thùng dưa muối,

it's knowing how to find the pickle barrel.

mà là biết tìm thùng dưa muối ở đâu.

That's always been the harder problem

Đó luôn luôn là vấn đề khó hơn

when it comes to fighting wars.

trong chiến tranh.

Or take the battle in Afghanistan.

Hãy lấy cuộc chiến ở Afghanistan làm ví dụ.

What is the signature weapon

Cái gì là vũ khí tiêu biểu

of the CIA's war in Northwest Pakistan?

của cuộc chiến của CIA ở Tây Bắc Pakistan?

It's the drone. What is the drone?

Đó là máy bay không người lái. Máy bay không người lái là gì?

Well it is the grandson of the Norden Mark 15 bombsight.

Đó chính là cháu của thiết bị ngắm bom Norden 15.

It is this weapon of devastating accuracy and precision.

Nó là mộ vũ khí tàn phá chính xác.

And over the course of the last six years

Trong 6 năm vừa qua,

in Northwest Pakistan,

ở Tây Bắc Pakistan,

the CIA has flown hundreds of drone missiles,

CIA đã bay hàng trăm chiến dịch máy bay không người lái,

and it's used those drones

và họ đã sử dụng những máy bay này

to kill 2,000 suspected

để giết 2000

Pakistani and Taliban militants.

lính Pakitstan và Taliban bị tình nghi.

Now what is the accuracy of those drones?

Vậy thì độ chính xác của những máy bay này như thế nào?

Well it's extraordinary.

Nó rất là phi thường.

We think we're now at 95 percent accuracy

Chúng ta nghĩ là chúng ta đang ở độ chính xác 95%

when it comes to drone strikes.

trong tấn công bằng máy bay không người lái.

95 percent of the people we kill need to be killed, right?

95 phần trăm những người chúng ta giết là cần giết, đúng không?

That is one of the most extraordinary records

Đó là một trong những kỷ lục phi thường

in the history of modern warfare.

trong lịch sử của chiến tranh.

But do you know what the crucial thing is?

Nhưng các bạn có biết điều quan trọng ở đây là gì không?

In that exact same period

Trong cùng khoảng thời gian

that we've been using these drones

mà chúng tả sử dụng những máy bay

with devastating accuracy,

với độ tàn phá chính xác đó,

the number of attacks, of suicide attacks and terrorist attacks,

thì con số của các cuộc tấn cộng, của những vụ nổ bom tự xác, và những cuộc tấn công khủng bố,

against American forces in Afghanistan

nhắm vào quân đội Hoa Kỳ ở Afghanistan

has increased tenfold.

đã tăng lên gấp 10 lần.

As we have gotten more and more efficient

Khi chúng ta trở nên ngày càng hiệu quả hơn

in killing them,

trong tiêu diệt họ,

they have become angrier and angrier

họ đã trở nên ngày càng giận dữ hơn,

and more and more motivated to kill us.

và ngày càng hăng hái hơn để tiêu diệt chúng ta.

I have not described to you a success story.

Tôi đã không kể cho các bạn nghe một câu chuyện thành công.

I've described to you

Tôi miêu tả cho các bạn

the opposite of a success story.

một câu chuyện trái ngược của thành công.

And this is the problem

Và đó chính là vấn đề

with our infatuation with the things we make.

về sư say mê của chúng ta đối với những thứ chúng ta tạo ra.

We think the things we make can solve our problems,

Chúng ta nghĩ là những thứ chúng ta tạo ra sẽ giải quyết được những vấn đề của chúng ta,

but our problems are much more complex than that.

nhưng những vấn đề của chúng ta lại phức tạp hơn thế rất nhiều.

The issue isn't the accuracy of the bombs you have,

Vấn đề không phải là chúng ta có bom chính xác như thế nào,

it's how you use the bombs you have,

vấn đề là chúng ta sử dụng bom như thế nào,

and more importantly,

và quan trọng hơn nữa,

whether you ought to use bombs at all.

chúng ta có nên sử dụng bom hay không.

There's a postscript

Có một tái bút

to the Norden story

cho câu chuyện của Norden

of Carl Norden and his fabulous bombsight.

về Carl Norden và thiết bị ngắm bom tuyệt vời của anh.

And that is, on August 6, 1945,

Đó là, vào ngày 6 tháng 8 năm 1945,

a B-29 bomber called the Enola Gay

một chiếc may bay ném bom B-29 tên Enola Gay

flew over Japan

bay qua Nhật

and, using a Norden bombsight,

và sử dụng thiết bị ngắm bom Norden,

dropped a very large thermonuclear device

thả một trái bom nguyên tử rất lớn

on the city of Hiroshima.

lên thành phố Hiroshima.

And as was typical with the Norden bombsight,

Và giống như thường lệ đối với thiết bị ngắm bom Norden,

the bomb actually missed its target by 800 ft.

quả bom đó trật mục tiêu khoảng 800 bộ.

But of course, it didn't matter.

Nhưng tất nhiên, điều đó không là vấn đề gì cả.

And that's the greatest irony of all

Và đó chính là điều trớ trêu lớn nhất trong mọi thứ

when it comes to the Norden bombsight.

khi nói đến thiết bị ngắm bom Norden.

the air force's 1.5 billion dollar bombsight

Thiết bị ngắm bom trị giá 1.5 tỷ đô la của không quân

was used to drop its three billion dollar bomb,

được sử dụng để ném một quả bom giá 3 tỷ đô la,

which didn't need a bombsight at all.

một quả bom không cần thiết bị ngắm nào cả.

Meanwhile, back in New York,

Trong khi đó, ở New York,

no one told Carl Norden

không ai nói cho Carl Norden biết rằng

that his bombsight was used over Hiroshima.

thiết bị ngắm bom của anh được sử dụng ở Hiroshima.

He was a committed Christian.

Anh là một người sùng đạo Thiên Chúa giáo.

He thought he had designed something

Anh nghĩ là anh đã thiết kế một thiết bị

that would reduce the toll of suffering in war.

làm giảm đi thiệt hại của chiến tranh.

It would have broken his heart.

Nó có thể sẽ làm anh đau khổ.

(Applause)

(Vỗ tay)