Jonas Eliasson: How to solve traffic jams

Jonas Eliasson: Trafik sıkışıklıklarını nasıl çözmeli

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Esen Özakaydın Gözden geçirme: banu yobas

Hi. I'm here to talk about congestion,

Merhaba, sıkışıklık hakkında konuşmak için buradayım,

namely road congestion.

yani trafik sıkışıklığı.

Road congestion is a pervasive phenomenon.

Trafik sıkışıklığı çok yaygın bir olaydır.

It exists in basically all of the cities all around the world,

Esasen dünyadaki şehirlerin hepsinde vardır,

which is a little bit surprising when you think about it.

ki bu düşündüğümüz zaman biraz şaşırtıcıdır.

I mean, think about how different cities are, actually.

Demek istediğim, gerçekten şehirlerin biririnden ne kadar farklı olduğunu düşünsenize.

I mean, you have the typical European cities,

Anlatmak istediğim tipik Avrupa şehirleri

with a dense urban core, good public transportation

kalabalık kent merkeziyle, genellikle iyi bir toplu taşıma sistemi olan,

mostly, not a lot of road capacity.

çok yol kapasitesi olmayan şehirler.

But then, on the other hand, you have the American cities.

Fakat, bunun yanında, Amerikan şehirleri vardır.

It's moving by itself, okay.

Tamam, kendisi hareket ediyor.(slide için)

Anyway, the American cities:

Her neyse, Amerikan şehirleri:

lots of roads dispersed over large areas,

yolların çoğu geniş alanlara yayılmıştır

almost no public transportation.

ve neredeyse toplu taşıma yok denebilecek kadar azdır.

And then you have the emerging world cities,

Ve sonra, gelişmekte olan dünya şehirleri var,

with a mixed variety of vehicles,

karışık çeşitlilikte araçlarla,

mixed land-use patterns, also rather dispersed

karışık arazi kullanım şekilleriyle, bunun yanında oldukça yayılmış

but often with a very dense urban core.

ancak sıklıkla yoğun bir kent merkezine sahip.

And traffic planners all around the world have tried

Ve tüm dünyada trafik planlayıcıları çok farklı ölçüleri denediler:

lots of different measures: dense cities or dispersed cities,

kalabalık ya da yayılmış şehirler, çok yol ya da

lots of roads or lots of public transport

çok toplu taşıma olan ya da çok bisiklet yolları olan ya da

or lots of bike lanes or more information,

daha fazla bilgi veya pek çok farklı şeyi,

or lots of different things, but nothing seems to work.

fakat hiçbir şeyin işe yaramadığı saptandı.

But all of these attempts have one thing in common.

Fakat bu girişimlerin hepsinin ortak bir noktası var.

They're basically attempts at figuring out

Onlar insanların iş çıkış saatlerinde araba sürmek yerine yapmaları gereken şeyin

what people should do instead of rush hour car driving.

ne olduğunu çözmeye çalışan basit girişimlerdi.

They're essentially, to a point, attempts at planning

Aslında temel olarak, bir noktaya kadar bu diğer insanların ne yapmaları gerektiğini

what other people should do, planning their life for them.

planlama girişimleriydi, diğer insanların hayatlarını onlar adına planlamak ne yapması gerektiğidir.

Now, planning a complex social system

Şimdi, karmaşık bir sosyal sistem planlaması yapmak

is a very hard thing to do, and let me tell you a story.

zor bir iştir ve size bir hikaye anlatmama izin verin.

Back in 1989, when the Berlin Wall fell,

Geçmişte 1989'da Berlin Duvarı yıkıldığında,

an urban planner in London got a phone call

Londra da bir şehir planlamacısına bir telefon gelir

from a colleague in Moscow saying, basically,

Moskova'daki bir meslektaşı, basitçe şöyle demektedir,

"Hi, this is Vladimir. I'd like to know,

"Merhaba, ben Vladimir. Londra'da ekmek tedariğiyle kimin

who's in charge of London's bread supply?"

görevlendirildiğini bilmek istiyorum?" der.

And the urban planner in London goes,

Ve Londra'daki şehir planlamacısı

"What do you mean, who's in charge of London's —

"Ne demek istiyorsun, Londra'nın görevlisi kim-

I mean, no one is in charge."

yani, hiç kimse görevli değil" diye cevaplar.

"Oh, but surely someone must be in charge.

"Fakat kesinlikle bu görevi üstlenen biri olmalı .

I mean, it's a very complicated system. Someone must control all of this."

Demek istediğim, bu çok karışık bir sistem. Birisi bütün bunu kontrol etmeli."

"No. No. No one is in charge.

"Hayır. Hayır. Hiç kimse sorumlu değil.

I mean, it basically -- I haven't really thought of it.

Yani, esasen -- bunu hiç düşünmemiştim.

It basically organizes itself."

Aslında o kendi kendini düzenler."

It organizes itself.

Kendi kendini düzenler.

That's an example of a complex social system

Bu kendi kendine düzenleme yeteneğine sahip

which has the ability of self-organizing,

karışık sosyal sisteme bir örnektir

and this is a very deep insight.

ve bu çok derin bir anlayıştır.

When you try to solve really complex social problems,

Gerçekten karmaşık sosyal problemleri çözmeye çalıştığınızda

the right thing to do is most of the time

çoğu zaman yapılacak en doğru şey

to create the incentives.

teşvik edici şeyler yaratmaktır.

You don't plan the details,

Detayları planlamazsınız ve

and people will figure out what to do,

insanlar ne yapacaklarını, bu yeni çevreye nasıl uyum sağlayacaklarını

how to adapt to this new framework.

kendileri çözeceklerdir.

And let's now look at how we can use this insight

Ve şimdi trafik sıkışıklığıyla mücadele için

to combat road congestion.

bu anlayışı nasıl kullanabileceğimize bakalım.

This is a map of Stockholm, my hometown.

Bu benim doğum yerim olan Stockholm'un haritası.

Now, Stockholm is a medium-sized city, roughly two million people,

Şimdi, Stockholm orta büyüklükte bir şehir, yaklaşık 2 milyon insan yaşıyor,

but Stockholm also has lots of water and lots of water

fakat Stokholm'de bununla birlikte çok miktarda su da var

means lots of bridges -- narrow bridges, old bridges --

bu da çok sayıda köprü anlamına gelir -- dar köprüler, eski köprüler

which means lots of road congestion.

bu çok fazla trafik sıkışıklığı demek oluyor.

And these red dots show the most congested parts,

Ve bu kırmızı noktalar en sıkışık bölümleri gösteriyor, onlar

which are the bridges that lead into the inner city.

şehir merkezine bağlayan köprülerdir.

And then someone came up with the idea that,

Ve sonra birinin aklına bir fikir geldi,

apart from good public transport,

iyi bir toplu taşıma sistemi haricinde

apart from spending money on roads,

ve yollara harcanan para dışında

let's try to charge drivers one or two euros at these bottlenecks.

bu darboğazlarda sürücülerden bir ya da iki euro ücret almayı deneyelim.

Now, one or two euros, that isn't really a lot of money,

Şimdi bir ya da iki euro, gerçekten çok para değil,

I mean compared to parking charges and running costs, etc.,

Demek istediğim, otopark ücretleri, işletme maliyetleri vb. şeylerle karşılaştırıldığında

so you would probably expect that car drivers

bu nedenle muhtemelen araba sürücülerinin

wouldn't really react to this fairly small charge.

gerçekte bu oldukça düşük ücrete tepki vermemelerini beklersiniz.

You would be wrong.

Yanılırsınız.

One or two euros was enough to make 20 percent of cars

Bir ya da iki euro yoğun saatlerde arabaların yüzde yirmisinin

disappear from rush hours.

ortadan kaybolması için yeterliydi.

Now, 20 percent, well, that's a fairly huge figure, you might think,

Şimdi, yüzde 20, oldukça büyük bir rakam diye düşünebilirsiniz.

but you've still got 80 percent left of the problem, right?

fakat hala problemin yüzde 80'i duruyor, değil mi?

Because you still have 80 percent of the traffic.

Çünkü trafiğin yüzde 80'i hâlâ var.

Now, that's also wrong, because traffic happens to be

Şimdi, bu da yanlış olur, çünkü trafik doğrusal olmayan

a nonlinear phenomenon, meaning that

bir hadise olarak meydan gelir, yani önce kesin bir

once you reach above a certain capacity threshold

kapasite eşiğinin üzerine ulaşır sonra sıkışıklık

then congestion starts to increase really, really rapidly.

hızlı bir şekilde yükselmeye başlar, gerçekten çok çok hızlı.

But fortunately, it also works the other way around.

Ama neyse ki, aynı zamanda tersine de aynı şekilde çalışır.

If you can reduce traffic even somewhat, then congestion

Eğer kısmen bile trafiği azaltabilirseniz, o zaman tıkanıklık

will go down much faster than you might think.

düşündüğünüzden çok daha hızlı azalır.

Now, congestion charges were introduced in Stockholm

Stockholm'de sıkışıklık ücretleri 3 Ocak 2006'da uygulanmaya başladı

on January 3, 2006, and the first picture here is a picture

ve buradaki ilk resim, Stockholm'ün

of Stockholm, one of the typical streets, January 2.

2 Ocak günü tipik caddelerden biri.

The first day with the congestion charges looked like this.

Sıkışıklık ücretlerinin uygulanmaya başladığı ilk gün buna benziyordu.

This is what happens when you take away

Caddedeki arabaların yüzde 20'sini ortadan kaldırdığımızda

20 percent of the cars from the streets.

olan bu. Tıkanıklığı görüldüğü gibi

You really reduce congestion quite substantially.

gerçekten oldukça büyük oranda azaltıyorsunuz.

But, well, as I said, I mean, car drivers adapt, right?

Fakat dediğim gibi, araç sürücüleri uyum sağlarlar, doğru mu?

So after a while they would all come back because they

Böylece biraz zaman geçince bir nevi ücretlere alışıp

have sort of gotten used to charges.

hepsi geri geleceklerdir.

Wrong again. It's now six and a half years ago

Yine yanlış. 6 buçuk yıl önce

since the congestion charges were introduced in Stockholm,

Stckholm'da sıkışıklık ücretleri tanıtıldığından bu yana,

and we basically have the same low traffic levels still.

temel olarak hala aynı düşük trafik seviyesine sahibiz.

But you see, there's an interesting gap here in the time series

Fakat gördüğünüz gibi, 2007'de zaman serisinde

in 2007.

ilginç bir boşluk var.

Well, the thing is that, the congestion charges,

Olay şu ki, sıkışıklık ücretleri ilk önce

they were introduced first as a trial, so they were introduced

bir deneme olarak tanıtıldı, bu yüzden Ocak

in January and then abolished again at the end of July,

ayında başlandı ve Temmuz'un sonunda tekrar kaldırıldı,

followed by a referendum, and then they were reintroduced

bir referandumun ardından 2007'de tekrar tanıtıldı

again in 2007, which of course was a wonderful scientific opportunity.

ve bu tabii ki bilimsel olarak harika bir fırsat oldu.

I mean, this was a really fun experiment to start with,

Yani, aslında iki kez yaptığımız için

and we actually got to do it twice.

gerçekten eğlenceli bir deney oldu.

And personally, I would like to do this every once a year or so,

Ve kişisel fikrim, bunu birkaç yılda bir yapmak isterdim,

but they won't let me do that.

ama onlar bunu yapmamıza izin vermezler.

But it was fun anyway.

Fakat yine de eğlenceli olurdu.

So, we followed up. What happened?

Aslında biz bu işin peşine düştük. Ne oldu?

This is the last day with the congestion charges, July 31,

Bu 31 Temmuz sıkışıklık ücretlerinin son günüydü

and you see the same street but now it's summer,

ve aynı caddeyi görüyoruz fakat şimdi yaz

and summer in Stockholm is a very nice

ve Stokholm'de yaz çok hoştur

and light time of the year,

ve yılın aydınlık zamanıdır

and the first day without the congestion charges

ve sıkışıklık ücretinin olmadığı ilk gün

looked like this.

buna benziyordu.

All the cars were back again, and you even have to admire

Bütün arabalar tekrar geri geldi ve siz araba sürücülerini bile

the car drivers. They adapt so extremely quickly.

takdir etmelisiniz. Onlar böylesine aşırı hızlı uyum sağladılar.

The first day they all came back.

İlk gün hepsi geri geldi.

And this effect hanged on. So 2007 figures looked like this.

Ve bu etki böyle sürdü. Bu yüzden 2007 görüntüsü buna benziyordu.

Now these traffic figures are really exciting

Şimdi bu trafik görüntüleri gerçekten heyecan verici

and a little bit surprising and very useful to know,

ve biraz şaşırtıcı ve çok yararlı olduğunuz biliyoruz,

but I would say that the most surprising slide here

fakat burada bugün size göstereceğim en şaşırtıcı slaytın

I'm going to show you today is not this one. It's this one.

bu olmadığını söyleyebilirim . İşte bu.

This shows public support for congestion pricing of Stockholm,

Bu Stockholm'un sıkışıklık ücretleri için toplumun desteğini gösteriyor

and you see that when congestion pricing were introduced

ve sıkışıklık ücretlerinin 2006 yazının başlangıcında tanıtıldığında

in the beginning of Spring 2006, people were fiercely against it.

insanların buna şiddetle karşı çıktığını görüyorsunuz.

Seventy percent of the population didn't want this.

Toplumun yüzde yetmişi bunu istemedi. Fakat sıkışıklık ücretleri

But what happened when the congestion charges

alınmaya başladıktan sonrası için umacağınız şey

were there is not what you would expect, that people hated it more and more.

olmadı, yani insanların bundan daha çok nefret etmesi.

No, on the contrary, they changed, up to a point

Hayır, tam tersine bir noktaya kadar değiştiler

where we now have 70 percent support for keeping the charges,

şimdi ücretlerin tutulması için yüzde 70'i bize destek veriyor,

meaning that -- I mean, let me repeat that:

yani demek istediğimi tekrar ediyorum:

70 percent of the population in Stockholm

Stockholm nüfusunun yüzde 70'i

want to keep a price for something that used to be free.

daha önce bedava olan bir şey için bir ücret alınmasını istiyor.

Okay. So why can that be? Why is that?

Tamam. Bu neden olabilir? Neden böyle?

Well, think about it this way. Who changed?

Peki, şu şekilde düşünün. Kim değişti?

I mean, the 20 percent of the car drivers that disappeared,

Demek istediğim, sürücülerinin yüzde 20'si ortadan kaybolduğunda,

surely they must be discontent in a way.

eminim ki bir şekilde hoşnutsuzluk duymuşlardır.

And where did they go? If we can understand this,

Ve onlar nereye gitti? Bunu anlayabilirsek,

then maybe we can figure out how people can be so happy with this.

belki o zaman insanların bununla nasıl bu kadar mutlu olduklarını da anlayabiliriz.

Well, so we did this huge interview survey

Böylece, çok sayıda seyahat hizmetleriyle çok büyük

with lots of travel services, and tried to figure out

bir mülakata dayalı anket yaptık ve kimin değiştiğini anlamaya

who changed, and where did they go?

çalıştık ve onlar nereye gittiler?

And it turned out that they don't know themselves. (Laughter)

Ve onların kendilerini bilmediği ortaya çıktı. (Gülüşmeler)

For some reason, the car drivers are --

Bazı nedenlerden dolayı sürücüler,

they are confident they actually drive the same way that they used to do.

eskiden beri gerçekten aynı yolu kullandıkları konusunda kendilerinden eminler.

And why is that? It's because that travel patterns

Ve bu neden böyle? Çünkü yolculuk şablonları/kalıpları

are much less stable than you might think.

düşündüğünüzden daha az istikrarlıdır.

Each day, people make new decisions, and people change

Her gün, insanlar yeni kararlar verirler ve insanlar değişirler ve

and the world changes around them, and each day

bunun yanında etraflarındaki dünya da değişir ve her gün

all of these decisions are sort of nudged ever so slightly

bu kararların hepsi insanları belli belirsiz şekilde,

away from rush hour car driving

yoğun saatlerde araba kullanmaktan vazgeçirecek şekilde bir nevi dürttü

in a way that people don't even notice.

öyle bir şekilde ki insanlar farkına bile varmadılar.

They're not even aware of this themselves.

Onlar kendileri bile bunun farkında değiller.

And the other question, who changed their mind?

Ve diğer soru, onların fikrini kim değiştirdi?

Who changed their opinion, and why?

Düşüncelerini kim değiştirdi ve neden?

So we did another interview survey, tried to figure out

Bir başka röportaj anketi yaparak, insanların neden fikirlerini değiştirdiklerini

why people changed their mind, and what type of group changed their minds?

ve hangi grupların fikirlerini değiştirdiklerini anlamaya çalıştık.

And after analyzing the answers, it turned out that

Cevapların analizinden sonra, yarısından çoğunun

more than half of them believe that they haven't changed their minds.

fikirlerini değiştirmediklerine inandıkları ortaya çıktı.

They're actually confident that they have

Aslında, hepsi sıkışıklık ücretlerini baştan beri

liked congestion pricing all along.

sevdiklerinden eminler.

Which means that we are now in a position

Bu demektir ki, şu anda geçiş ücreti ile

where we have reduced traffic across this toll cordon

bu ücretli şerit boyunca trafiğin yüzde 20 azaldığı konumdayız ve

with 20 percent, and reduced congestion by enormous numbers,

sıkışıklık muazzam sayılarla azaldı ve

and people aren't even aware that they have changed,

insanlar kendilerindeki bu değişikliğin farkında değiller

and they honestly believe that they have liked this all along.

ve onlar bundan baştan beri hoşlandıklarına içtenlikle inanıyorlar.

This is the power of nudges when trying to solve

Karmaşık sosyal problemleri çözmeye

complex social problems, and when you do that,

çalışırken dürtülerin gücü budur ve bunu yaptığınızda,

you shouldn't try to tell people how to adapt.

nasıl uyum sağlayacaklarını insanlara söylemeye çalışmamalısınız.

You should just nudge them in the right direction.

Onları sadece doğru yönde dürtmelisiniz.

And if you do it right,

Ve bunu doğru şekilde yaparsanız

people will actually embrace the change,

insanlar bu değişimi sahipleneceklerdir

and if you do it right, people will actually even like it.

ve bunu doğru şekilde yaparsanız, insanlar bunu sevebilirler bile.

Thank you. (Applause)

Teşekkür ederim. (Alkış)