Ramona Pierson: An unexpected place of healing

Ramona Pierson: Alışılmadık bir tedavi yeri.

Çeviri: Fatih Yucel Gözden geçirme: osman oguz ahsen

Sizinle birazdan paylaşacaklarımı

I'm actually going to share something with you

belki de 10 yıldan fazla süredir kimseye anlatmadım.

I haven't talked about probably in more than 10 years.

Bu yüzden sizi bu yolculağa çıkarırken

So bear with me as I take you through this journey.

bana umarım tahammül edersiniz.

When I was 22 years old,

22 yaşımdayken

I came home from work, put a leash on my dog

işten eve geldim, köpeğime tasmasını taktım

and went for my usual run.

ve mutat koşuma çıktım.

I had no idea that at that moment,

O anda hayatımın sonsuza dek değişeceğinden

my life was going to change forever.

haberim yoktu.

While I was preparing my dog for the run,

Ben köpeğimi koşuya hazırlamaktayken,

bir adam da bir barda içkisini bitirmekteydi,

a man was finishing drinking at a bar,

picked up his car keys, got into a car

anahtarlarını aldı, arabasına bindi

ve güneye doğru yola çıktı,

and headed south,

or wherever he was.

ya da her nereye gidiyorsa oraya.

Bense karşıdan karşıya geçmekteydim

I was running across the street,

ve hatırlayabildiğim tek şey de

and the only thing that I actually remember

kafamda bir el bombasının patlaması oldu.

is feeling like a grenade went off in my head.

Ve ellerimi yere koyduğumu hatırlıyorum

And I remember putting my hands on the ground

ve hayat kanımın

and feeling my life's blood

boynumdan

emptying out of my neck and my mouth.

ve ağzımdan akıp gittiğini...

Olan şuydu,

What had happened is, he ran a red light

adam kırmızıda geçmiş köpeğime ve bana çarpmıştı.

and hit me and my dog.

She ended up underneath the car.

Köpeğim arabanın altında kaldı.

Ben de arabanın önüne fırladım

I flew out in front of the car,

and then he ran over my legs.

ve o da bacaklarımın üzerinden geçti.

My left leg got caught up in the wheel well --

Sol bacağım lastiğe takıldı - ve

ve onun etrafına dolandı.

spun it around.

Arabanın tamponu boğazıma çarptı

The bumper of the car hit my throat,

slicing it open.

ve boğazımı kesti.

I ended up with blunt chest trauma.

Sonuç olarak künt göğüs travmasına girdim.

Your aorta comes up behind your heart, it's your major artery --

Aortunuz kalbinizin arka tarafına kaçar.

Bu en temel atardamarınızdır ve benim zarar gördüğünden

and it was severed, so my blood was gurgling out of my mouth.

kanım ağzımdan lıkır lıkır akıyordu.

Köpürmeye başladı,

It foamed, and ... horrible things were happening to me.

bana çok kötü şeyler oluyordu.

Olan biten hakkında hiçbir fikrim yoktu

I had no idea what was going on,

ama tanımadığım insanlar müdahale etti,

but strangers intervened,

bu sayede kalbim hareket etmeye, atmaya devam etti.

kept my heart moving, beating.

I say "moving," because it was quivering,

Hareket etmek dedim çünkü kalbim titremekteydi

ve onlar da tekrar da atması için uğraşıyorlardı.

and they were trying to put a beat back into it.

Bir kişi akıllı davranıp boğazıma bir tükenmez kalem sokup

Somebody was smart and put a Bic pen in my neck

nefes alabilmem için soluk borumu açmaya çalıştı.

to open up my airway, so I could get some air in there.

Ciğerlerim göçtü,

And my lung collapsed,

so somebody cut me open and put a pen in there as well,

bu yüzden de birisi beni derimi kesip göğsüme iğne batırdı

to stop that catastrophic event from happening.

ve bu sayede de o feci vakadan kurtulmuş oldum.

Somehow I ended up at the hospital.

Bir şekilde hastaneye getirilmişim.

Beni buzların içerisine koymuşlar

I was wrapped in ice,

and then eventually put into a drug-induced coma.

sonra da ilaca bağlı bir komaya girmişim.

18 ay sonra uyandım.

Eighteen months later, I woke up.

I was blind, I couldn't speak

Gözlerim görmüyordu, konuşamıyordum

and I couldn't walk.

ve yürüyemiyordum.

I was 64 pounds.

Ve de 29 kiloydum.

The hospital really has no idea what to do with people like that.

Benim gibi insanlara ne yapılacağı konusunda

hastanenin pek de fikri yoktu.

And in fact, they started to call me a "gomer."

Bu sebepten de bana istenmeyen hasta demeye başladılar.

That's another story we won't even get into.

Bu üzerinde durmayacağım başka bir hikaye.

I had so many surgeries to put my neck back together,

Boynumun eski haline dönmesi ve kalbimin düzelmesi için

için bir sürü ameliyat geçirdim.

to repair my heart a few times.

Some things worked, some things didn't.

Bazı şeyler işe yaradı, bazıları yaramadı.

Vücuda çok miktarda titanyum,

I had lots of titanium put in me;

kadavralardan alınan kemikler yerleştirip

cadaver bones,

to try to get my feet moving the right way.

ayaklarımın düzgün hareket etmesi için uğraştılar.

And I ended up with a plastic nose,

Sonucunda yapay bir burnum, porselen dişlerim

porcelain teeth and all kinds of other things.

ve bunun gibi bir sürü şeyim oldu.

But eventually, I started to look human again.

Ama en sonunda bir insan gibi gönrünmeye başladım.

But ...

Ama böyle şeyleri anlatmak her zaman kolay olmaz,

It's hard sometimes to talk about these things,

bu yüzden bana tahammül etmeye çalışın.

so bear with me.

I had more than 50 surgeries.

50'den fazla ameliyat geçirdim.

But who's counting?

Ama kim sayıyor ki?

(Laughter)

Nihayet hastane

So eventually, the hospital decided it was time for me to go.

gitme zamanımın geldiğine karar verdi.

They needed to open up space for somebody else

Tedavi görmesi gereken

başka birisinin gelebileceğini düşündüklerinden

that they thought could come back

from whatever they were going through.

yer açmaları gerekiyordu.

Everybody lost faith in me being able to recover.

Hiç kimse iyileşebileceğimi düşünmüyordu.

Böylece duvara bir harita astılar bir ok attılar

So they basically put a map up on the wall, threw a dart,

ve ok da burada, Colorado'daki bir huzur evine isabet etti.

and it landed at a senior home, here in Colorado.

And I know all of you are scratching your head:

Hepiniz kafalarınızı kaşıdığınızı biliyorum:

"Huzur evi mi? Orada ne işin olacak ki?"

"A senior citizens' home?

What in the world are you going to do there?"

Ama bu salondaki

But if you think about all of the skills and talent

bütün beceri ve yetenekleri düşündüğünüz de,

that are in this room right now,

huzur evinin de böyle olduğunu fark edeceksiniz.

that's what a senior home has.

Yani orada yaşlı insanların bütün becerileri

So there were all these skills and talents

ve yetenekleri vardı.

that these seniors had.

The one advantage they had over most of you

Onların en büyük üstünlükleri

bilgeliktir,

is wisdom,

because they had a long life.

çünkü uzun bir hayatları olmuştur.

And I needed that wisdom at that moment in my life.

Benim de hayatımın o anına o bilgeliğe ihtiyacım vardı.

Ama kapıların önüne vardığımdaki

But imagine what it was like for them

hallerini de bir düşünün.

when I showed up at their doorstep.

O sırada 1 kilo almıştım,

At that point, I had gained four pounds, so I was 68 pounds.

yani 30 kiloydum.

Kafamda saç yoktu.

I was bald.

Üzerimde hastane önlüğü vardı.

I was wearing hospital scrubs.

Ve ayaklarımda da birisinin verdiği tenis ayakkabıları vardı.

And somebody donated tennis shoes for me.

And I had a white cane in one hand

Bir elimde beyaz bir baston

diğerinde de raporlarımla dolu bir bavul vardı.

and a suitcase full of medical records in another hand.

Bu yüzden de yaşlılar

So the senior citizens realized

that they needed to have an emergency meeting.

olağanüstü bir toplantı yapmanın gerektiğini anladılar.

(Laughter)

(Kahkaha)

So they pulled back and they were looking at each other,

Geriye çekildiler ve birbirlerine bakararak,

and they were going, "OK, what skills do we have in this room?

"Tamam, bu odada hangi beceriler var?

This kid needs a lot of work."

Bu çocukla çok işimiz olacak." diye söylediler.

So they eventually started matching their talents and skills

Böylece de yeteneklerini ve

becerilerini ihtiyaçlarımı karşılamak amacıyla

kıyaslamaya başladılar.

to all of my needs.

Ama yapmaları gereken şeylerin başında

But one of the first things they needed to do

acilen ihtiyacım olan şeyin üzerinde durmak vardı.

was assess what I needed right away.

Normal bir insan gibi yemek yemeyi

I needed to figure out how to eat like a normal human being,

başarmam gerekiyordu

since I'd been eating through a tube in my chest

çünkü göğsümdeki bir tüp ve damarlarım kanalıyla

beslenmekteydim.

and through my veins.

So I had to go through trying to eat again.

Yani yeniden yemek yemeyi öğrenmem gerekiyordu.

And they went through that process.

İlk olarak bu meseleyi çözdüler.

Ardından da şu vardı:

And then they had to figure out:

"Well, she needs furniture.

"Mobilyalara ihtiyacı var.

She is sleeping in the corner of this apartment."

Bu dairenin bir köşesinde yatıyor."

So they went to their storage lockers

Böylece depolarına gittiler

and all gathered their extra furniture --

ve fazla olan bütün mobilyalarını topladılar,

gave me pots and pans, blankets --

bana kap kaçak, battaniye ve

diğer her şeyi getirdiler.

everything.

And then the next thing that I needed

Bir sonraki ihtiyacım da

görünüşümün düzeltilmesiydi.

was a makeover.

(Laughter)

Böylece yeşil önlükler gitti

So out went the green scrubs,

ve polyester ve çiçek desenleri geldi.

and in came the polyester and floral prints.

(Kahkaha)

(Laughter)

We're not going to talk about the hairstyles

Saçlarım uzadığında üzerimde denedikleri

they tried to force on me once my hair grew back.

saç modellerinden bahsetmeyeceğiz.

Ama mavi saça hayır demedim.

But I did say no to the blue hair.

(Kahkaha)

(Laughter)

So eventually, what went on is,

Sonuç olarak da,

konuşmayı öğrenmem gerektiğine karar verdiler.

they decided that, well, I need to learn to speak.

Konuşamazsan ve göremezsen kendi ayakları üzerinde

You can't be an independent person

duran birisi olamazsın.

if you're not able to speak and you can't see.

So they figured not being able to see is one thing,

Bu bakımdan görememeyi başka bir tarafa bırakıp,

but they need to get me to talk.

beni konuşturmaları gerektiği düşüncesine kapıldılar.

So while Sally, the office manager,

Böylece oranın müdürü Sally,

was teaching me to speak in the day --

gündüzleri bana konuşmayı öğretiyordu.

it's hard, because when you're a kid, you take things for granted.

Bu pek de kolay değildi, çünkü çocukken

insan her şeyi hemen kanıksıyor.

You learn things unconsciously.

Farkına varmadan öğrenme gerçekleşiyor.

But for me, I was an adult and it was embarrassing,

Ama ben büyüktüm ve benim için bu utanç vericiydi,

yeni gırtlağımla dilimi

and I had to learn how to coordinate my new throat with my tongue

ve yeni dişlerimle dudaklarımı

and my new teeth and my lips,

birlikte kullanıp

and capture the air and get the word out.

nefesi yakalayarak sözcüğü dışarı çıkarmalıydım.

So, I acted like a two-year-old,

Ben de iki yaşındaki bir çocuk gibi davranarak

and refused to work.

çalışmayı reddettim.

Ama oradakilerin daha iyi bir fikri vardı.

But the men had a better idea.

They were going to make it fun for me.

Bu işi benim için eğlenceli bir hale sokacaklardı.

Bana geceleri açık saçık kelimelerle Scrabble öğretiyorlardı,

So they were teaching me cuss-word Scrabble at night.

(Kahkaha)

(Laughter)

ve de gizlice, bir denizci gibi

And then, secretly, how to swear like a sailor.

küfretmenin yollarını gösteriyorlardı.

(Laughter)

Bu yüzden de Sally kendime güvenimi sağlayınca

I'm going to just leave it to your imagination

as to what my first words were --

ilk sözcüklerimi söylediğimde ağzımdan çıkanların

(Laughter)

when Sally finally got my confidence built.

ne olduğunu hayal gücünüze bırakıyorum.

(Laughter)

(Kahkaha)

So I moved on from there.

Neticede olarak oradan ayrıldım.

And a former teacher who happened to have Alzheimer's

Alzheimer'a yakalanmış eski bir öğretmenim

took on the task of teaching me to write.

bana yazma öğretme görevini üstlendi.

The redundancy was actually good for me.

Her şeyi tekrar etmek aslına bakılırsa hoşuma gidiyordu.

So, we'll just keep moving on.

Bu yüzden de öylece devam ettik.

(Laughter)

(Kahkaha)

Benim için en çarpıcı anlardan birisi

One of the pivotal times for me

was actually learning to cross the street again

göremeyen birisi olarak yeniden karşıdan karşıya

as a blind person.

geçmeyi öğrenmek oldu.

Onun için gözlerinizi kapatın.

So close your eyes.

Now imagine you have to cross a street.

Ve bir yolun karşısına geçmeniz gerektiğini hayal edin.

Sokağın mesafesini bilmiyorsunuz

You don't know how far that street is,

ve düz mü gittiğinizin farkında değilsiniz

and you don't know if you're going straight.

And you hear cars whizzing back and forth,

ve yanınızdan geçen arabaların seslerini duyuyorsunuz

ve sizi bu duruma sokan

and you had a horrible accident

that landed you in this situation.

korkunç bir kaza geçirmiştiniz.

So there were two obstacles I had to get through.

Bu yüzden de aşmam gereken iki engel vardı.

One was post-traumatic stress disorder.

Birisi travma sonrası stres bozukluğuydu.

Ve de ne zaman kaldırımın kenarına ya da köşesine yaklaşsam

Every time I approached the corner or the curb,

I would panic.

paniğe kapılıyordum.

And the second one

İkincisi de

was actually trying to figure out how to cross that street.

sokağın karşısına nasıl geçileceğini bulmaktı.

So one of the seniors just came up to me,

Hal böyleyken yaşlılardan birisi yanıma geldi

and she pushed me up to the corner and said,

ve beni yolun kenarına itip şöyle dedi,

"Geçmeyi düşündüğün zaman, bastonunu yola doğru uzat.

"When you think it's time to go, just stick the cane out there.

Ona çarpan olursa, sokağa sakın fırlama."

If it's hit, don't cross the street."

(Laughter)

(Kahkaha)

Bu çok mantıklı bir şeydi.

Made perfect sense.

(Laughter)

Ama yolda uçup giden

But by the third cane that went whizzing across the road --

üçüncü bastondan sonra,

(Laughter)

kaynakları biraraya getirmelerinin farkına vardılar

they realized that they needed to put their resources together,

ve para topladılar,

and they raised funds

so that I could go to the Braille Institute

bu sayede Braille Enstitüsü'ne gittim

and actually gain the skills to be a blind person,

ve gözleri görmeyen birisine gereken

becerileri öğrendim

ve de hayatımı değiştiren

and also to go get a guide dog,

bir rehber köpeğim oldu.

who transformed my life.

Bir de üniversiteye de geri dönebildim

And I was able to return to college

çünkü huzur evi sakinleri bana fon sağlamışlardı

because of the senior citizens who invested in me,

and also the guide dog and skill set I had gained.

ve rehber köpeğim ve kazandığım becerilerim vardı.

Ten years later, I gained my sight back.

10 yıl sonra görme duyumu geri kazandım.

Sihirli bir şekilde değil.

Not magically --

Üç tane ameliyat geçirdim,

I opted in for three surgeries,

bunlardan birisi de deneyseldi.

and one of them was experimental.

Bu bir robotik cerrahiydi.

It was actually robotic surgery

that removed a hematoma from behind my eye.

Gözümün arkasındaki hematomayı aldılar.

En büyük şansım

The biggest change for me was that the world moved forward,

dünyanın ilerlemiş olması

ve yeniliklerin

that there were innovations and all kinds of new things --

ve diğer yeni şeylerin -

cep telefonlarının, laptopların

cellphones, laptops,

bütün bu daha önce görmediğim şeylerin ortaya çıkmasıydı.

all these things that I had never seen before.

And as a blind person,

Ve görmeyen birisi olarak,

your visual memory fades,

görsel hafızanız yavaş yavaş kayboluyor

ve bunun yerini eşyalar hakkındaki hisleriniz

and is replaced with how you feel about things

ve sesler

and how things sound

ve kokular alıyor.

and how things smell.

So one day, I was in my room

Bu yüzden bir gün odamda oturuyordum

ve odamda oturan bu şeyi gördüm

and I saw this thing sitting in my room.

ve onu bir canavar sandım.

I thought it was a monster,

so I was walking around it.

Ve onun yanından geçiyordum.

And I go, "I'm just going to touch it."

Ve "Ona dokunacağım" dedim.

And I touched it and I went,

Ve dokunca da düşündüm ki,

"Oh my God, it's a laundry basket."

"Tanrım, bu bir çamaşır sepetiymiş."

(Kahkaha)

(Laughter)

Yani insan görebilince

Everything is different when you're a sighted person,

her şey farklı oluyor

çünkü nesneleri olduğu gibi kabul ediyorsun.

because you take that for granted.

Ama göremeyince,

But when you're blind, you have the tactile memory for things.

eşyalarla ilgili dokunmaya dayalı bir hafızan oluyor.

En büyük şansım ellerime bakıp

The biggest change for me was looking down at my hands

and seeing that I'd lost 10 years of my life.

ömrümün 10 yılını kaybettiğimi görmekti.

I thought that time had stood still for some reason

Bu sürenin bir sebep için harcandığını

and moved on for family and friends.

ve ailem ve arkadaşlarım için geçtiğini düşünüyordum.

But when I looked down,

Ama yeniden bakınca,

I realized that time marched on for me, too,

bu sürenin benim için de geçip gittiğini

and that I needed to get caught up.

ve çevremi yakalamam gerektiğini fark ettim,

So I got going on it.

Bu yüzden çabalamaya devam ettim.

Kaza geçirdiğim zaman kitle kaynak ve köklü işbirliği

We didn't have words like "crowdsourcing" and "radical collaboration"

gibi sözcükler ortada yoktu.

when I had my accident.

Ama kavram doğru çıktı --

But the concept held true --

people working with people to rebuild me;

insanlar beni yeniden yaratmak için insanlarla iş birliği yapıyorlar;

people working with people to reeducate me.

insanlar beni yeniden eğitmek için insanlarla iş birliği yapıyorlardı.

Eğer ileri seviyede bir

I wouldn't be standing here today

köklü işbirliği olmasaydı burada duruyor olamayabilirdim.

if it wasn't for extreme radical collaboration.

Thank you so much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)