Boniface Mwangi: The day I stood up alone

Translator: yamela areesamarn Reviewer: Rawee Ma

People back home call me a heckler,

ผู้คนที่บ้านเกิด เรียกผมว่า ตัวป่วน

a troublemaker, an irritant,

ตัวสร้างปัญหา ตัวแสบ

a rebel, an activist,

กบฎ พวกหัวรุนแรง

the voice of the people.

เสียงของชาวบ้าน

But that wasn't always me.

แต่นั่น ไม่ใช่ผมเป็นแบบนั้นเสมอไป

Growing up, I had a nickname.

โตขึ้นมา ผมมีฉายา

They used to call me Softy,

พวกเขาเคยเรียกผมว่า ซ๊อฟตี้

meaning the soft, harmless boy.

แปลว่า อ่อนโยน เด็กไม่มีพิษมีภัย

Like every other human being, I avoided trouble.

ผมก็เหมือนชาวบ้านทั่ว ๆ ไป ผมหลีกเลี่ยงปัญหาความรุนแรง

In my childhood, they taught me silence.

ในวัยเด็ก พวกเขาสอนให้ผมเงียบ

Don't argue, do as you're told.

อย่าโต้เถียง ทำตามที่เขาบอก

In Sunday school, they taught me don't confront, don't argue,

ที่โรงเรียนวันอาทิตย์ พวกเขาสอนผม อย่าเผชิญหน้ากัน อย่าโต้เถียงกัน

even if you're right, turn the other cheek.

แม้ว่าคุณจะถูก แต่ให้เมินเฉยกับเรื่องนั้น

This was reinforced by the political climate of the time.

สิ่งนี้ได้ถูกเสริมแรง ด้วยบรรยากาศทางการเมือง ในขณะนั้น

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

Kenya is a country where you are guilty

เคนย่า เป็นประเทศที่คุณจะมีความผิด

until proven rich.

จนกว่าพิสูจน์ได่ว่า คุณรวย

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

Kenya's poor are five times more likely

คนเคนย่าที่ยากจนประมาณ 5 เท่า

to be shot dead by the police who are meant to protect them

ที่ถูกยิงตายโดยพวกตำรวจที ่มีไว้เพื่อปกป้องพวกเขา(รัฐบาล)

than by criminals.

แทนที่จะถุกยิงตายโดยพวกอาชญากร

This was reinforced by the political climate of the day.

เรื่องนี้ถูกเสริมแรง ด้วยบรรยากาศการเมือง ในขณะนั้น

We had a president, Moi, who was a dictator.

เรามีประธานาธิบดี มอย ที่เป็นเผด็จการ

He ruled the country with an iron fist,

เขาปกครองประเทศ ด้วยกำปั้นเหล็ก

and anyone who dared question his authority

และใครก็ตามที่กล้าตั้งข้อสงสัย ในเรื่องอำนาจของเขา

was arrested, tortured, jailed or even killed.

ก็จะถูกจับตัว ถูกทรมาน ถูกคุมขัง หรือ แม้กระทั่งถูกฆ่าตาย

That meant that people were taught to be smart cowards, stay out of trouble.

นั่นหมายถึง คนถูกสอน ให้เป็นคนขี้ขลาด ที่แสนฉลาด เพื่อหลีกหนีปัญหา

Being a coward was not an insult.

การเป็นคนขี้ขลาด ไม่ใช่การสบประมาท

Being a coward was a compliment.

การเป็นคนขี้ขลาด เป็นการชมเชย

We used to be told that a coward goes home to his mother.

เราเคยถูกบอกว่า คนขี้ขลาด กลับบ้านไปหาแม่ซะ

What that meant: that if you stayed out of trouble you're going to stay alive.

นั้นคือ ถ้าหนีพ้นปัญหาให้พ้นได้ คุณก็จะยังมีชีวิตอยู่ต่อไป

I used to question this advice,

ผมเคยรู้สึกสงสัยกับคำแนะนำนี้

and eight years ago we had an election in Kenya,

และเมื่อ 8 ปีที่แล้ว เรามีการเลือกตั้ง ในเคนย่า

and the results were violently disputed.

ผลการเลือกตั้ง เกิดปัญหาพิพาทอย่างรุนแรง

What followed that election was terrible violence, rape,

สิ่งที่ตามมาหลังการเลือกตั้ง ก็คือ ความเสียหายที่รุนแรงมาก มีการข่มขืน

and the killing of over 1,000 people.

และมีการฆ่ากันตายมากกว่า 1,000 คน

My work was to document the violence.

งานของผมตอนนั้นคือ บันทึกความรุนแรงไว้

As a photographer, I took thousands of images,

ผมเป็นช่างภาพ ผมได้ถ่ายภาพเก็บไว้ หลายพันภาพ

and after two months,

และหลังจากนั้นอีก 2 เดือน

the two politicians came together, had a cup of tea,

นักการเมือง 2 พรรค ก็มาพบปะกัน เพื่อกินนํ้าชา

signed a peace agreement, and the country moved on.

แล้วลงนามข้อตกลงสันติภาพ เพื่อให้ประเทศเดินหน้าต่อไป

I was a very disturbed man because I saw the violence firsthand.

ตอนนั้น ผมเป็นคนไม่มีความสุข ว้าวุ่นใจมาก เพราะผมได้พบเห็นความรุนแรงโดยตรง

I saw the killings. I saw the displacement.

ได้เห็นการฆ่ากัน เห็นคนต้องอพยพ หลบหนีออกจากบ้าน

I met women who had been raped, and it disturbed me,

ได้พบผู้หญิงที่ถูกข่มขืน มันรบกวนจิตใจผม

but the country never spoke about it.

แต่ประเทศผม ไม่เคยพูดถึงมันเลย

We pretended. We all became smart cowards.

พวกเราเสแสร้ง พวกเราเลขกลายเป็น คนขี้ขลาดแบบแสนฉลาด

We decided to stay out of trouble and not talk about it.

พวกเราได้ตัดสินใจแล้ว ที่จะหนีไปให้พ้น จากปัญหานี้โดยจะไม่พูดถึงมันอีกเลย

Ten months later, I quit my job. I said I could not stand it anymore.

10 เดือนต่อมา ผมทิ้งงานของผม แล้วบอกว่า ทนไม่ได้แล้ว

After quitting my job, I decided to organize my friends

หลังจากทิ้งงานไป ผมก็ตัดสินใจ รวบรวมเพื่อนฝูงขึ้นมา

to speak about the violence in the country,

เพื่อที่จะพูดถึง ความรุนแรงในประเทศ

to speak about the state of the nation,

เพื่อจะพูดถึง สถานภาพของประเทศ

and June 1, 2009 was the day that we were meant to go to the stadium

ในวันที่ 1 มิถุนายน ค.ศ 2009 เป็นวันที่ เราตั้งใจจะไปที่สนามกีฬากัน

and try and get the president's attention.

พยายามที่จะทำให้ได้รับความสนใจ จากประธานาธิบดี

It's a national holiday,

มันเป็นวันหยุดประจำชาติ

it's broadcast across the country,

มีการถ่ายทอดไปทั่วประเทศ

and I showed up at the stadium.

และผมก็ไปปรากฎตัวที่สนามกีฬาแห่งนั้น

My friends did not show up.

แต่ไม่มี เพื่อนๆ โผล่สักคน

I found myself alone,

ผมพบว่ามีผมเพียงคนเดียว

and I didn't know what to do.

และก็ไม่รู้ว่าจะทำอย่างไรดี

I was scared,

ผมกลัว

but I knew very well that that particular day,

แต่ผมก็รู้ดีว่า มีเฉพาะในวันนั้น

I had to make a decision.

ผมต้องตัดสินใจให้ได้ว่า

Was I able to live as a coward, like everyone else,

ผมจะมีชีวิตอยู่ต่อไปอย่างคนขี้ขลาด ที่แสนฉลาดเหมือนกับคนอื่นๆ

or was I going to make a stand?

หรือผมจะยืนหยัดขึ้นต่อสู้

And when the president stood up to speak,

และเมื่อประธานาธิบดี ลุกขึ้นยืนเพื่อพูด

I found myself on my feet shouting at the president,

ผมพบตัวเอง ยืนตะโกนใส่ประธานาธิบดี อย่างไม่สะทกสะท้าน

telling him to remember the post-election violence victims,

บอกให้เขาระลึกถึง เหยื่อความรุนแรง ตอนหลังจบการเลือกตั้ง

to stop the corruption.

ให้เลิกการฉ้อราษฎร์บังหลวง

And suddenly, out of nowhere,

และทันใดนั้น ไม่รู้ว่ามาจากไหน

the police pounced on me like hungry lions.

ตำรวจกระโดดตะครุบตัวผมไว้ เหมือนสิงโตที่กำลังหิว

They held my mouth

พวกเขาอุดปากผมไว้

and dragged me out of the stadium,

แล้วลากตัวผม ออกจากสนามกีฬา

where they thoroughly beat me up and locked me up in jail.

ซ้อมผมจนน่วม และเอาไปขังไว้ในคุก

I spent that night in a cold cement floor in the jail,

คืนนั้น ผมนอนบนพื้นซีเมนต์เย็นๆ ในคุก

and that got me thinking.

และเรื่องนั้น ทำให้ผมฉุกคิด

What was making me feel this way?

อะไรทำให้ผมรู้สึกแบบนี้

My friends and family thought I was crazy because of what I did,

เพื่อนๆแลครอบครัวต่างคิดว่าผมบ้า ในเรื่องที่ผมทำไปแล้ว

and the images that I took were disturbing my life.

และรูปภาพที่ผมถ่ายไว้ยิ่งทำให้ผมว้าวุ่นใจ

The images that I took were just a number to many Kenyans.

รูปภาพที่ผมถ่ายไว้ คือคนเคนย่าส่วนหนึ่ง ที่เป็นเหยื่อความรุนแรง

Most Kenyans did not see the violence.

แต่คนส่วนใหญ่ไม่เคยเห็นภาพนั้นมาก่อน

It was a story to them.

มันคือเรื่องราวสำหรับพวกเขา

And so I decided to actually start a street exhibition

ผมจึงตัดสินใจจัดนิทรรศการข้างถนน ขึ้นมาจริงๆ

to show the images of the violence across the country

เพื่อแสดงภาพเหยื่อความรุนแรงไปทั่วประเทศ

and get people talking about it.

และทำให้ทุกคนต่างพูดคุยกันถึงเรื่องนี้

We traveled the country and showed the images,

เราเดินทางไปทั่วประเทศ และแสดงรูปภาพพวกนั้น

and this was a journey that has started me to the activist path,

นี่จึงเป็นเส้นทางเริ่มต้น ที่ทำให้ผมเป็นนักกิจกรรมการเมือง

where I decided to become silent no more,

เพราะผมได้ตัดสินใจแล้วว่า จะไม่ยอมนิ่งเฉยอีกต่อไป

to talk about those things.

ที่จะบอกเล่าถึงเรื่องราวเหล่านั้น

We traveled, and our general site from our street exhibit

เราเดินทางไปและแสดงนิทรรศการ ที่ตั้งแสดงตามท้องถนน

became for political graffiti about the situation in the country,

กลายเป็นภาพวาดการเมืองบนกำแพงริมถนน เกี่ยวกับสถานการณ์ในประเทศ

talking about corruption, bad leadership.

พูดถึงการคดโกงทุจริตคอร์รัปชั่น ผู้นำที่เลว

We have even done symbolic burials.

เราทำแม้กระทั่งใช้วิธีฝังศพเชิงสัญลักษณ์

We have delivered live pigs to Kenya's parliament

เราได้ส่งหมูเป็นๆ ไปที่รัฐสภาของเคนย่า

as a symbol of our politicians' greed.

เพื่อเป็นสัญลักษณ์ ความโลภของนักการเมือง

It has been done in Uganda and other countries,

พวกมันได้ทำมาหากันในยูกันด้า และในประเทศอื่นๆ

and what is most powerful is that the images have been picked by the media

แต่สิ่งที่ทรงพลังที่สุด ก็คือภาพเหล่านั้น สื่อมวลชนต่างนำไปเผยแพร่

and amplified across the country, across the continent.

ขยายต่อจนทั่วทั้งประเทศทั่วทั้งทวีป

Where I used to stand up alone seven years ago,

ตอนที่ผมเคยยืนโดดเดี่ยวอยู่คนเดียว เมื่อ 7 ปีก่อนนั้น

now I belong to a community of many people who stand up with me.

ตอนนี้ผมเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน ที่มีคนมากมายยืนอยู่กับผม

I am no longer alone when I stand up to speak about these things.

ผมไม่ได้ยืนคนเดียวอีกต่อไปแล้ว ตอนผมลุกขึ้นเพื่อพูดถึงเรื่องเหล่านี้

I belong to a group of young people who are passionate about the country,

ผมอยู่ในกลุ่มคนหนุ่มสาวที่รักประเทศชาติ

who want to bring about change,

ที่ต้องการทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลง

and they're no longer afraid, and they're no longer smart cowards.

พวกเขาไม่กลัวอีกต่อไปแล้ว ไม่เป็นคนขี้ขลาดที่แสนฉลาดอีกต่อไป

So that was my story.

และนั่นคือ เรื่องราวของผม

That day in the stadium,

วันนั้นที่สนามกีฬา

I stood up as a smart coward.

ผมยืนขึ้นแบบคนขี้ขลาดแสนฉลาด

By that one action, I said goodbye to the 24 years living as a coward.

แต่การลงมือทำเพียงครั้งเดียว ที่ผมบอกลา ชีวิตที่อยู่มา 24 ปี แบบคนขี้ขลาดแสนฉลาด

There are two most powerful days in your life:

มีวันที่ทรงพลังที่สุดเพียง 2 วัน ในชีวิต

the day you're born, and the day you discover why.

คือ วันที่คุณเกิดมา กับวันที่คุณค้นพบว่า เกิดมาทำไม

That day standing up in that stadium shouting at the President,

วันที่ผมยืนขึ้นในสนามกีฬา ตะโกนใส่ประธานาธิบดีนั้น

I discovered why I was truly born,

ผมได้ค้นพบว่าแท้จริงแล้ว ผมเกิดมาทำไม

that I would no longer be silent in the face of injustice.

ผมจะไม่นิ่งเงียบนิ่งเฉยอีกต่อไป ถ้าพบความอยุติธรรมอยู่ตรงหน้า

Do you know why you were born?

ทราบมั๊ยครับ ว่าคุณเกิดมาทำไม

Thank you.

ขอบคุณครับ

(Applause)

(เสียงปรบมือ)

Tom Rielly: It's an amazing story.

ทอม เรียลลี่: มันเป็นเรื่องราวที่น่าทึ่ง

I just want to ask you a couple quick questions.

ผมแค่ต้องการถามคุณ 2 คำถามสั้นๆ

So PAWA254:

เรื่องของ PAWA254

you've created a studio, a place where young people can go

คุณได้สร้างสตูดิโอขึ้นมาที่ให้ คนหนุ่มสาวสามารถไปเติมเต็ม

and harness the power of digital media

และใช้ประโยชน์จากพลังของสื่อดิจิตอล

to do some of this action.

ในการทำกิจกรรมอย่างนี้ได้

What's happening now with PAWA?

ตอนนี้กำลังมีอะไรเกิดขึ้น กับ PAWA ครับ

Boniface Mwangi: So we have this community of filmmakers,

โบนิเฟส มวังกี: ครับ เรามีชุมชน คนสร้างภาพยนต์

graffiti artists, musicians, and when there's an issue in the country,

ศิลปินภาพวาดบนกำแพง นักดนตรี และเมื่อมีประเด็นปัญหาขึ้นมาในประเทศ

we come together, we brainstorm, and take up on that issue.

เราก็มาร่วมกัน ระดมความคิด และหาหนทางไปจัดการกับปัญหานั้น

So our most powerful tool is art,

เครื่องมือสำคัญที่สุดของเรามีเพียงงานศิลป์

because we live in a very busy world where people are so busy in their life,

เพราะเราอยู่ในโลกที่มีงานวุ่นวายมาก โลกที่คนมีต่างวุ่นวายเหลือเกินกับชีวิต

and they don't have time to read.

พวกเขาไม่ค่อยมีเวลาอ่าน

So we package our activism and we package our message in art.

เราจึงจัดกิจกรรมการเคลื่อนไหวของเรา สื่อสารเป็นงานศิลป์

So from the music, the graffiti, the art, that's what we do.

จากเสียงเพลง ภาพวาดบนกำแพง ศิลป์ นั่นคือสิ่งที่เราทำ

Can I say one more thing?

ขอผมพูดอีกเรื่องหนึ่ง ได้มั๊ยครับ?

TR: Yeah, of course. (Applause)

ทอม: ได้แน่นอนเลยครับ (เสียงปรบมือ)

BM: In spite of being arrested, beaten up, threatened,

โบนิเฟส: แม้ว่าจะถูกจับ ถูกซ้อม ถูกข่มขู่

the moment I discovered my voice,

เพียงชั่วขณะที่ผมค้นพบคือเสียงของผม

that I could actually stand up for what I really believed in,

หลังจากที่ผมยืนขึ้นพูดได้จริงๆ ในสิ่งที่ผมเชื่ออย่างแท้จริง

I'm no longer afraid.

ผมไม่กลัวอีกต่อไป

I used to be called softy, but I'm no longer softy,

ผมเคยถูกเรียกว่าคนอ่อนแอ แต่ตอนนี้ผมไม่อ่อนแออีกต่อไปแล้ว

because I discovered who I really am, as in, that's what I want to do,

เพราะผมค้นพบตัวตนที่แท้จริงในตัวผม นั่นแหละ คือสิ่งที่ผมต้องการจะทำ

and there's such beauty in doing that.

และมีสิ่งใดที่งดงามยิ่งกว่าการทำเรื่องนั้น

There's nothing as powerful as that, knowing that I'm meant to do this,

ไม่มีสิ่งใดที่ทรงพลังเหมือนกับ ได้รู้ว่าผมถูกกำหนดให้ทำเรื่องนี้

because you don't get scared, you just continue living your life.

เพราะคุณไม่กลัว ชีวิตจึงจะมีความหมายตลอดไป

Thank you.

ขอบคุณครับ

(Applause)

(เสียงปรบมือ)