Shirin Neshat: Art in exile

Translator: Varintorn Tacha Reviewer: Sakunphat Jirawuthitanant

เรื่องราวที่ดิฉัน อยากจะเล่าให้ฟังในวันนี้

คือ ความท้าทายของตัวดิฉันเอง ในฐานะศิลปินชาวอิหร่าน

ในฐานะศิลปินหญิงชาวอิหร่าน

ในฐานะศิลปินหญิงชาวอิหร่าน

ที่ถูกเนรเทศ

The story I wanted to share with you today

มันมีทั้งข้อดีและข้อเสียค่ะ

is my challenge as an Iranian artist,

ในมุมมืด

as an Iranian woman artist,

การเมืองดูเหมือนจะหนีคนอย่างดิฉันไม่ได้

as an Iranian woman artist

ศิลปินชาวอิหร่านทุกคน ไม่ว่าในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง

living in exile.

ต่างก็เกี่ยวข้องทางการเมืองทั้งนั้นค่ะ

Well, it has its pluses and minuses.

การเมืองได้กำหนดชีวิตของเรา

On the dark side,

หากคุณอาศัยอยู่ในอิหร่าน

politics doesn't seem to escape people like me.

คุณกำลังเผชิญกับการเซ็นเซอร์ การคุกคาม

Every Iranian artist, in one form or another,

การจับกุม การทรมาน

is political.

บางครั้ง การประหารชีวิต

Politics have defined our lives.

หากคุณอาศัยอยู่ข้างนอกเหมือนดิฉัน

If you're living in Iran,

คุณจะต้องเผชิญกับชีวิตที่ต้องลี้ภัย

you're facing censorship, harassment,

ความเจ็บปวดจากความปรารถนาอันแรงกล้า

และการพลัดพรากจากคนที่คุณรัก

arrest, torture --

และครอบครัวของคุณ

at times, execution.

ดังนั้นเราจึงไม่พบพื้นที่

If you're living outside like me,

ทางศีลธรรม อารมณ์

you're faced with life in exile --

จิตวิทยา และการเมือง

the pain of the longing

ที่จะแยกตัวเราออกจากความเป็นจริง

and the separation from your loved ones

ของความรับผิดชอบต่อสังคม

and your family.

Therefore, we don't find

น่าแปลกนะคะ

the moral, emotional,

ที่ศิลปินเช่นตัวดิฉันเองพบว่า

psychological and political space

ตัวเองอยู่ในตำแหน่งที่เป็นผู้มีสิทธิเสียง

to distance ourselves from the reality

เป็นผู้พูดแทนประชาชนของฉัน

of social responsibility.

แม้ว่าจริง ๆ แล้วดิฉันจะไม่สามารถ

Oddly enough,

เข้าประเทศของตัวเองได้ด้วยซ้ำ

an artist such as myself

finds herself also in the position of being the voice,

นอกจากนี้ ผู้คนเช่นตัวดิฉันเอง

เรากำลังสู้สองศึกในพื้นที่ที่แตกต่างกันค่ะ

the speaker of my people,

เรากำลังถูกวิพากษ์วิจารณ์โดยฝั่งตะวันตก

even if I have, indeed,

การรับรู้ของชาวตะวันตก

no access to my own country.

เกี่ยวกับอัตลักษณ์ของเรา

Also, people like myself,

เกี่ยวกับภาพลักษณ์ที่สร้างขึ้นเกี่ยวกับเรา

we're fighting two battles on different grounds.

เกี่ยวกับผู้หญิงของเรา เกี่ยวกับการเมืองของเรา

We're being critical of the West,

เกี่ยวกับศาสนาของเรา

the perception of the West

เราอยู่ที่นั่น เพื่อภาคภูมิใจ

about our identity --

และยืนยันในเรื่องความเคารพนับถึอ

about the image that is constructed about us,

และในขณะเดียวกัน

เรากำลังสู้กับอีกศึกหนึ่ง

about our women, about our politics,

นั่นคือระบอบการปกครองของเรา

about our religion.

รัฐบาลของเรา

We are there to take pride

รัฐบาลที่โหดร้ายของเรา

and insist on respect.

[ที่] ก่ออาชญากรรมทุกอย่าง

And at the same time,

เพื่อที่จะอยู่ในอำนาจ

we're fighting another battle.

ศิลปินของเราตกอยู่ในความเสี่ยงค่ะ

That is our regime,

our government --

เราอยู่ในจุดที่อันตราย

our atrocious government,

เราเป็นภัยคุกคาม

[that] has done every crime

ต่อคำสั่งของรัฐบาล

in order to stay in power.

แต่น่าแปลกนะคะที่

Our artists are at risk.

สถานการณ์นี้

ให้อำนาจแก่พวกเราทุกคน

We are in a position of danger.

เพราะเราถูกมองว่า เป็นศิลปิน

We pose a threat

ซึ่งเป็นศูนย์กลางของ วาทกรรมทางวัฒนธรรม การเมือง

to the order of the government.

และสังคมในอิหร่าน

But ironically,

เราอยู่ที่นั่น เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ กระตุ้น

this situation

has empowered all of us,

ระดมพล

because we are considered, as artists,

และนำความหวังมาสู่ผู้คนของเรา

central to the cultural, political,

เราเป็นนักข่าวของคนของเรา

social discourse in Iran.

และเป็นผู้สื่อสาร

We are there to inspire, to provoke,

กับโลกภายนอก

ศิลปะคืออาวุธของเราค่ะ

to mobilize,

to bring hope to our people.

วัฒนธรรมเป็นรูปแบบหนึ่งของการต่อต้าน

We are the reporters of our people,

บางครั้งดิฉันก็อิจฉาศิลปินชาวตะวันตก

and are communicators

ที่มีเสรีภาพในการแสดงออก

to the outside world.

เพราะพวกเขาสามารถดึงตัวเองออกห่าง

Art is our weapon.

จากคำถามเรื่องการเมืองได้

Culture is a form of resistance.

จากข้อเท็จจริงว่า เขาทำงานให้ผู้เสพศิลปะ

I envy sometimes the artists of the West

ซึ่งส่วนใหญ่เป็นคนจากวัฒนธรรมตะวันตก

for their freedom of expression.

แต่ดิฉันก็กังวลเรื่องตะวันตกด้วยนะคะ

For the fact that they can distance themselves

เพราะบ่อยครั้งในประเทศนี้

from the question of politics.

ในโลกตะวันตกที่เรามี

From the fact that they are only serving one audience,

mainly the Western culture.

วัฒนธรรมที่เสี่ยง ต่อการเป็นรูปแบบหนึ่งของความบันเทิงค่ะ

But also, I worry about the West,

คนของเราขึ้นอยู่กับศิลปินของเรา

because often in this country,

และวัฒนธรรมอยู่เหนือการสื่อสาร

in this Western world that we have,

culture risks being a form of entertainment.

การเดินทางของดิฉันในฐานะศิลปิน

เริ่มต้นจากจุดที่เป็นส่วนตัวมาก

Our people depend on our artists,

ดิฉันไม่ได้เริ่ม

วิจารณ์สังคม

and culture is beyond communication.

เกี่ยวกับประเทศของดิฉัน

ภาพแรกที่คุณเห็นตรงหน้านะคะคือ

My journey as an artist

started from a very, very personal place.

ตอนที่ฉันกลับไปอิหร่านเป็นครั้งแรก

หลังจากไม่สามารถกลับไปได้นานถึง 12 ปี

I did not start

to make social commentary

เกิดขึ้นหลังการปฏิวัติอิสลาม

about my country.

ปี ค.ศ. 1979

The first one that you see in front of you

ในขณะที่ดิฉันไม่อยู่ในอิหร่าน

is actually when I first returned to Iran

การปฏิวัติอิสลามก็มาถึงอิหร่าน

after being separated for a good 12 years.

และได้เปลี่ยนประเทศ

It was after the Islamic Revolution

จากเปอร์เซีย มาเป็นวัฒนธรรมอิสลามโดยสิ้นเชิง

of 1979.

ดิฉันมาเพื่อกลับมาพบครอบครัวเป็นหลัก

While I was absent from Iran,

และเพื่อสานสัมพันธ์ใหม่ในทางใดทางหนึ่ง

the Islamic Revolution had descended on Iran

ที่ทำให้ดิฉันได้พบจุดยืนของตัวเองในสังคม

and had entirely transformed the country

แต่ดิฉันกลับพบประเทศ

from Persian to the Islamic culture.

ที่มีอุดมการณ์ที่แตกต่างโดยสิ้นเชิง

และที่ดิฉันไม่รู้จักอีกต่อไป

I came mainly to be reunited with my family

ยิ่งกว่านั้น ดิฉันเริ่มสนใจมากขึ้น

and to reconnect in a way

ขณะที่ดิฉันกำลังเผชิญหน้า

that I found my place in the society.

กับปัญหาและคำถามส่วนตัวของตัวเอง

But instead, I found a country

ดิฉันก็หมกมุ่นอยู่กับการศึกษา

that was totally ideological

เรื่องการปฏิวัติอิสลาม

and that I didn't recognize anymore.

จริง ๆ แล้ว

More so, I became very interested,

การปฏิวัติอิสลามได้เปลี่ยนแปลงชีวิตของ

as I was facing

สตรีชาวอิหร่านไปอย่างไม่น่าเชื่อได้อย่างไร

my own personal dilemmas and questions,

ดิฉันพบว่า หัวข้อเกี่ยวกับผู้หญิงอิหร่าน

I became immersed in the study

น่าสนใจเป็นอย่างมากค่ะ

of the Islamic Revolution --

ในแบบที่ผู้หญิงของอิหร่านในอดีต

how, indeed,

ดูเหมือนจะเป็นตัวแทนของ การเปลี่ยนแปลงทางการเมือง

it had incredibly transformed

the lives of Iranian women.

ดังนั้น ในทางใดทางหนึ่ง การศึกษาผู้หญิง

I found the subject of Iranian women

คุณสามารถอ่านโครงสร้าง และอุดมการณ์ของประเทศได้

immensely interesting,

in the way the women of Iran, historically,

ดังนั้น ดิฉันจึงสร้างงานกลุ่มหนึ่ง

seemed to embody the political transformation.

ที่ต้องเผชิญกับคำถามส่วนตัว ในชีวิตของดิฉันในทันที

So in a way, by studying a woman,

แต่กลับทำให้งานของดิฉัน กลายเป็นวาทกรรมที่ใหญ่ขึ้น

you can read the structure and the ideology of the country.

หัวข้อของมรณสักขี

คำถามของผู้ที่เต็มใจยืนอยู่ในจุดที่

So I made a group of work

that at once faced my own personal questions in life,

ความรักของพระเจ้า ศรัทธา มาบรรจบกัน

and yet it brought my work into a larger discourse --

แต่ความรุนแรง อาชญากรรม และความโหดร้าย

the subject of martyrdom,

สำหรับดิฉัน สิ่งนี้กลายเป็นสิ่งสำคัญอย่างเหลือเชื่อค่ะ

the question of those who willingly stand in that intersection

ถึงอย่างนั้น ดิฉันก็มีจุดยืนที่ไม่ธรรมดาในเรื่องนี้

of love of God, faith,

ดิฉันเป็นคนนอก

ที่กลับมาที่อิหร่านเพื่อหาที่ของตัวเอง

but violence and crime and cruelty.

แต่ดิฉันไม่ได้อยู่ในฐานะ

For me, this became incredibly important.

ที่จะวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาล

And yet, I had an unusual position toward this.

หรืออุดมการณ์ของการปฏิวัติอิสลาม

I was an outsider

สิ่งนี้เปลี่ยนไปอย่างช้า ๆ

who had come back to Iran to find my place,

เมื่อดิฉันค้นพบเสียงของตัวเอง

but I was not in a position

และค้นพบสิ่ง

to be critical of the government

ที่ดิฉันไม่รู้ว่าจะได้พบค่ะ

ดังนั้นงานศิลปะของดิฉัน จึงมีความสำคัญมากขึ้นเล็กน้อย

or the ideology of the Islamic Revolution.

มีดของดิฉันคมขึ้นเล็กน้อย

This changed slowly

และดิฉันก็ตกอยู่ในชีวิตที่ต้องลี้ภัย

as I found my voice

and I discovered things

ดิฉันเป็นศิลปินเร่ร่อนค่ะ

that I didn't know I would discover.

ดิฉันทำงานในโมร็อกโก ในตุรกี ในเม็กซิโก

So my art became slightly more critical.

ดิฉันไปทุกที่เพื่อให้ผู้คนเชื่อว่า นี้คืออิหร่าน

My knife became a little sharper.

And I fell into a life in exile.

ตอนนี้ ดิฉันกำลังสร้างภาพยนตร์

ปีที่แล้ว ฉันถ่ายทำภาพยนตร์เสร็จ

I am a nomadic artist.

ชื่อ “เธอ หัวใจไร้รัก” Women Without Men

I work in Morocco, in Turkey, in Mexico.

เรื่องนี้เป็นภาพยนตร์ประวัติศาสตร์

แต่เป็นอีกส่วนหนึ่ง ของประวัติศาสตร์อิหร่านนะคะ

I go everywhere to make believe it's Iran.

มันย้อนกลับไปในปี ค.ศ. 1953

Now I am making films.

เมื่อสำนักข่าวกรองกลางอเมริกาทำรัฐประหาร

Last year, I finished a film

called "Women Without Men."

และถอดถอนผู้นำตามระบอบประชาธิปไตย

"Women Without Men" returns to history,

ดร. โมซาดเดก ออกจากตำแหน่ง

but another part of our Iranian history.

หนังสือเล่มนี้เขียนโดยผู้หญิงชาวอิหร่าน

ชาห์ร์นูช ปาร์ซิปูร์

It goes to 1953

มันเป็นนวนิยายสัจนิยมที่มีมนต์ขลังค่ะ

when American CIA exercised a coup

แต่หนังสือเล่มนี้เป็นหนังสือต้องห้าม

and removed a democratically elected leader,

และเธอถูกจำคุกห้าปี

Dr. Mossadegh.

ความหลงใหลในหนังสือเล่มนี้ของดิฉัน

The book is written by an Iranian woman,

และเหตุผลที่ดิฉันสร้างหนังจากสือเล่มนี้

Shahrnush Parsipur.

เป็นภาพยนตร์ ก็เพราะว่าหนังสือเล่มนี้

It's a magical realist novel.

ได้ตอบคำถามของการเป็นผู้หญิง

This book is banned,

ตามธรรมเนียม ในอดีตของอิหร่าน

and she spent five years in prison.

และคำถามของผู้หญิงสี่คน

My obsession with this book,

ผู้ที่กำลังมองหา แนวคิดเรื่องการเปลี่ยนแปลง

and the reason I made this into a film,

เสรีภาพ และประชาธิปไตย

is because it at once was addressing

the question of being a female --

ในขณะที่ประเทศอิหร่านก็เช่นเดียวกัน ราวกับว่า

traditionally, historically in Iran --

มีตัวละครอีกตัวหนึ่งที่ต่อสู้ดิ้นรน

and the question of four women

เพื่อแนวคิดเรื่องเสรีภาพ ประชาธิปไตย

who are all looking for an idea

และความเป็นอิสระ จากการแทรกแซงจากต่างประเทศ

of change, freedom and democracy --

ดิฉันสร้างหนังเรื่องนี้

while the country of Iran, equally, as if another character,

เพราะฉันรู้สึกว่า

การพูดคุยกับชาวตะวันตก

also struggled for an idea

เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของเรา ในฐานะประเทศ เป็นสิ่งสำคัญค่ะ

of freedom and democracy

and independence from the foreign interventions.

ดูเหมือนว่า พวกคุณทุกคนจะจำอิหร่านได้

หลังการปฏิวัติอิสลามเท่านั้น

I made this film

อิหร่านเคยเป็นสังคมฆราวาสนิยมค่ะ

because I felt it's important

for it to speak to the Westerners

และเรามีประชาธิปไตย

about our history as a country.

และประชาธิปไตยนี้ถูกขโมยไปจากเรา

โดยรัฐบาลอเมริกัน

That all of you seem to remember Iran

โดยรัฐบาลอังกฤษ

after the Islamic Revolution.

ภาพยนตร์เรื่องนี้ยังพูดคุยกับชาวอิหร่าน ในการขอให้พวกเขา

That Iran was once a secular society,

กลับไปสู่ประวัติศาสตร์ของพวกเขา

and we had democracy,

และมองดูตัวเองก่อนที่ พวกเขาจะกลายมาเป็นอิสลาม

and this democracy was stolen from us

by the American government,

ในแบบที่เรามอง ในแบบที่เราเล่นดนตรี

by the British government.

This film also speaks to the Iranian people

ในแบบที่เรามีชีวิตทางปัญญา

in asking them to return to their history

และที่สำคัญที่สุดนะคะ

and look at themselves before they were so Islamicized --

คือในแบบที่เราต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย

in the way we looked, in the way we played music,

นี่คือภาพบางส่วนจากภาพยนตร์ของดิฉัน

in the way we had intellectual life.

นี่คือภาพบางส่วนของรัฐประหารค่ะ

และเราสร้างภาพยนตร์เรื่องนี้ในคาซาบลังกา

And most of all,

โดยจำลองฉากทั้งหมดขึ้นมาใหม่

in the way that we fought for democracy.

ภาพยนตร์เรื่องนี้พยายามค้นหาสมดุล

These are some of the shots actually from my film.

ระหว่างการเล่าเรื่องทางการเมือง

These are some of the images of the coup.

แต่ยังรวมถึงเรื่องราวของผู้หญิงด้วยค่ะ

And we made this film in Casablanca,

จริง ๆ แล้วในฐานะศิลปินทัศนศิลป์

ดิฉันสนใจที่จะสร้างงานศิลปะเป็นอันดับแรก

recreating all the shots.

This film tried to find a balance

เพื่อสร้างงานศิลปะที่

ก้าวข้ามการเมือง ศาสนา

between telling a political story,

คำถามของสตรีนิยม

but also a feminine story.

Being a visual artist, indeed,

และกลายเป็น

I am foremost interested to make art --

งานศิลปะสากลที่สำคัญ เหนือกาลเวลา

ความท้าทายที่ดิฉันเผชิญคือ

to make art that transcends

มันจะต้องทำอย่างไร

politics, religion,

เล่าเรื่องการเมือง แต่เป็นเรื่องราวเชิงเปรียบเทียบได้อย่างไร

the question of feminism,

วิธีไหนจะขับเคลื่อนคุณไปตามอารมณ์

and become an important, timeless,

แต่ยังทำให้จิตใจของคุณทำงานด้วย

universal work of art.

นี่นะคะคือ ภาพบางส่วน

The challenge I have

และตัวละครบางตัวจากภาพยนตร์

is how to do that.

How to tell a political story but an allegorical story.

How to move you with your emotions,

but also make your mind work.

These are some of the images

and the characters of the film.

บัดนี้ การเคลื่อนไหวเพื่อสิ่งแวดล้อม

มาถึงแล้ว ในฤดูร้อนปี ค.ศ. 2009

ในขณะที่ภาพยนตร์ของดิฉันออกฉาย

การจลาจลเริ่มต้นขึ้น ตามท้องถนนในกรุงเตห์ราน

สิ่งที่น่าขันอย่างไม่น่าเชื่อคือ

Now comes the green movement --

ช่วงเวลาที่เรา พยายามพรรณนาในภาพยนตร์เรื่องนี้

the summer of 2009,

เสียงเรียกร้องประชาธิปไตย

as my film is released --

และความยุติธรรมทางสังคม

the uprising begins in the streets of Tehran.

ดังซ้ำแล้วซ้ำอีก

What is unbelievably ironic

ในกรุงเตห์รานค่ะ

การเคลื่อนไหวเพื่อสิ่งแวดล้อม

is the period that we tried to depict in the film,

เป็นแรงบันดาลใจให้กับโลกอย่างมีนัยสำคัญ

the cry for democracy

สิ่งนี้ดึงดูดความสนใจอย่างมาก ต่อชาวอิหร่านทุกคน

and social justice,

ที่ยืนหยัดเพื่อสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐาน

repeats itself now

และต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยค่ะ

again in Tehran.

สิ่งที่สำคัญที่สุดสำหรับดิฉันคือ

The green movement

เป็นอีกครั้ง

significantly inspired the world.

สำหรับการมีอยู่ของผู้หญิงค่ะ

It brought a lot of attention to all those Iranians

พวกเขาเป็นแรงบันดาลใจให้ดิฉันอย่างแท้จริง

who stand for basic human rights

หากในการปฏิวัติอิสลาม

and struggle for democracy.

รูปภาพของผู้หญิงที่ปรากฎ

What was most significant for me

เป็นภาพการยอมจำนน

was, once again,

และไม่มีปากเสียง

the presence of the women.

ตอนนี้เราเห็นแนวคิดใหม่เกี่ยวกับสตรีนิยม

They're absolutely inspirational for me.

ตามท้องถนนในกรุงเตห์ราน

If in the Islamic Revolution,

ผู้หญิงที่ได้รับการศึกษา

the images of the woman portrayed

มีความคิดก้าวหน้า ไม่ยึดถือตามประเพณี

were submissive

เปิดกว้างทางเพศ กล้าหาญ

and didn't have a voice,

now we saw a new idea of feminism

และสนับสนุนสิทธิสตรีอย่างจริงจัง

in the streets of Tehran --

หญิงและชายเหล่านี้

women who were educated,

รวบรวมชาวอิหร่าน

forward thinking, non-traditional,

ทั่วโลกทั้งภายในและภายนอกเข้าด้วยกันค่ะ

sexually open, fearless

จากนั้นดิฉันก็ค้นพบว่า

and seriously feminist.

ทำไมดิฉันถึงได้รับแรงบันดาลใจ

These women and those young men

จากผู้หญิงอิหร่านมากมายขนาดนั้น

ไม่ว่าในสถานการณ์ใดก็ตาม

united Iranians

พวกเขาได้ก้าวข้ามขอบเขตออกไปค่ะ

across the world, inside and outside.

พวกเขาได้เผชิญหน้ากับผู้มีอำนาจ

I then discovered

พวกเขาฝ่าฝืนทุกกฎเกณฑ์

why I take so much inspiration

ด้วยวิธีที่เล็กที่สุดและใหญ่ที่สุด

from Iranian women.

และอีกครั้ง ที่พวกเขาได้พิสูจน์ตัวเองค่ะ

That, under all circumstances,

ดิฉันยืนอยู่ที่นี่เพื่อบอกว่า

they have pushed the boundary.

ผู้หญิงอิหร่านได้พบเสียงใหม่

They have confronted the authority.

และเสียงของพวกเธอ ทำให้ดิฉันได้มีเสียงของตัวเอง

They have broken every rule

in the smallest and the biggest way.

และถือเป็นเกียรติอย่างยิ่งค่ะ

And once again, they proved themselves.

ที่ได้เป็นผู้หญิงชาวอิหร่าน และศิลปินชาวอิหร่าน

I stand here to say

แม้ว่าดิฉันจะสามารถทำงานได้เพียงแค่ ในตะวันตกเท่านั้นในตอนนี้

that Iranian women have found a new voice,

and their voice is giving me my voice.

ขอบคุณมากค่ะ

(เสียงปรบมือ)

And it's a great honor

to be an Iranian woman and an Iranian artist,

even if I have to operate in the West only for now.

Thank you so much.

(Applause)