Jennifer Healey: If cars could talk, accidents might be avoidable

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Elvira Peço Reviewer: Helena Bedalli

Let's face it:

Le ta pranojmë:

Driving is dangerous.

Të ngasësh makinën është e rrezikshme.

It's one of the things that we don't like to think about,

Është një prej gjërave që nuk na pëlqen ta mendojmë,

but the fact that religious icons and good luck charms

por fakti se ikona fetare apo hajmali të ndryshme

show up on dashboards around the world

qëndrojnë të varura në pjesën e përparme të makinës,

betrays the fact that we know this to be true.

tradhetojnë faktin që kjo është e vërtetë.

Car accidents are the leading cause of death

Aksidentet automobilistike janë shkaku kryesor i vdekjeve

in people ages 16 to 19 in the United States --

për njerëzit nga mosha 16 deri në 19 vjeç në Shetet e Bashkuara --

leading cause of death --

shkaktari kryesor --

and 75 percent of these accidents have nothing to do

dhe 75 përqind e këtyre aksidenteve nuk kanë fare të bëjnë

with drugs or alcohol.

me përdorimin e lëndëve narkotike apo të alkoolit.

So what happens?

Kështu që pyesim veten se çfarë ndodh?

No one can say for sure, but I remember my first accident.

Asnjë prej nesh nuk e thotë me siguri se i kujtohet si ka ndodhur aksidenti i parë.

I was a young driver out on the highway,

Unë isha një shofer i ri që po ngisja makinën në autostradë,

and the car in front of me, I saw the brake lights go on.

dhe pashë se u ndezen dritat e frenave të makinës para meje.

I'm like, "Okay, all right, this guy is slowing down,

Them me vete " OK, nuk ka problem, ai tipi para meje po ul pak shpejtësinë,

I'll slow down too."

kështu që po e ul dhe unë".

I step on the brake.

Vura pak këmbën mbi frena.

But no, this guy isn't slowing down.

Por jo, ai tipi nuk po ulte thjesht pak shpejtësinë.

This guy is stopping, dead stop, dead stop on the highway.

Ai frenoi, frenoi komplet, në mes të autostradës.

It was just going 65 -- to zero?

Ishte njësoj si të zbrisje nga 65 në 0.

I slammed on the brakes.

I shkela frenat me forcë.

I felt the ABS kick in, and the car is still going,

Ndjeva jastëkët e ajrit të më godisnin, ndërsa makina vazhdonte të ecte,

and it's not going to stop, and I know it's not going to stop,

dhe nuk po ndalonte dhe as që kishte ndërmend të ndalonte,

and the air bag deploys, the car is totaled,

ndërkohë që jastëkët e ajrit fryheshin edhe më shumë, makina u shkatërrua totalisht,

and fortunately, no one was hurt.

por fatmirësisht asnjë nuk u lëndua.

But I had no idea that car was stopping,

Nuk e kisha idenë se ajo makina do të ndalonte,

and I think we can do a lot better than that.

por mendoj se mund ta kishim kontrolluar shumë herë më mirë situatën.

I think we can transform the driving experience

Unë besoj se mund ta ndryshojmë përvojën e drejtimit të makinës

by letting our cars talk to each other.

duke u dhënë mundësinë makinave tona që të komunikojnë me njëra tjetrën.

I just want you to think a little bit

Dua të mendoni për pak,

about what the experience of driving is like now.

se si është deri tani përvoja e drejtimit të makinës.

Get into your car. Close the door. You're in a glass bubble.

Hyn në makinë. Mbyll derën dhe ja ku je brenda një flluske të qelqtë.

You can't really directly sense the world around you.

Ti nuk mund të ndjesh botën e cila të të rrethon.

You're in this extended body.

ti ndodhesh brenda këtij trupi të ngurtë.

You're tasked with navigating it down

Detyra jote është ta drejtosh atë

partially-seen roadways,

nëpër rrugë pjesërisht të njohura,

in and amongst other metal giants, at super-human speeds.

apo në mes të një numri pafund trupash të tjerë metalikë gjigandë që ecin me shpejtësi mbi-njerëzore.

Okay? And all you have to guide you are your two eyes.

Dakord? Dhe e vetmja gjë që të ndihmon ta drejtosh makinën janë sytë e tu.

Okay, so that's all you have,

Pra, kjo është gjithçka ju keni,

eyes that weren't really designed for this task,

sytë, të cilët faktikisht nuk janë planifikuar për një punë të tillë,

but then people ask you to do things like,

por kur njerëzit të kërkojnë që të bësh gjëra si

you want to make a lane change,

për shembull të ndërrosh korsinë,

what's the first thing they ask you do?

cila është gjëja e parë që ata të kërkojnë?

Take your eyes off the road. That's right.

Hiqi sytë nga rruga. Tamam.

Stop looking where you're going, turn,

Mos shiko se ku po vete, kthehu,

check your blind spot,

kontrollo zonat e pakapshme nga pasqyrat,

and drive down the road without looking where you're going.

dhe drejtoje makinën nëpër rrugë pa e parë se nga po drejtohesh.

You and everyone else. This is the safe way to drive.

Ti dhe çdokush tjetër. Kjo është mënyra më e mirë për të drejtuar një makinë.

Why do we do this? Because we have to,

Pse veprojmë kështu? Sepse duhet,

we have to make a choice, do I look here or do I look here?

duhet të bëjmë një zgjidhje, duhet të shoh këtej apo andej?

What's more important?

Cila është më e rëndësishmja?

And usually we do a fantastic job

Zakonisht ne bëjmë një punë të shkëlqyer

picking and choosing what we attend to on the road.

kur bëjmë zgjedhjen tonë se çfarë ndjekim gjatë drejtimit të makinës.

But occasionally we miss something.

Por me raste humbasim diçka.

Occasionally we sense something wrong or too late.

Ka raste kur ne e ndiejmë diçka të gabuar me shumë vonesë.

In countless accidents, the driver says,

Në një numër shumë të madh aksidentesh, drejtuesi thotë:

"I didn't see it coming."

" Nuk e kuptova si ndodhi".

And I believe that. I believe that.

Unë e besoj një gjë të tillë, është më se e vërtetë.

We can only watch so much.

Ne vetëm mund të shohim se si ndodhin këto gjëra.

But the technology exists now that can help us improve that.

Por ekzistenca e teknologjisë në ditët e sotme mund të na ndihmojë në përmirësimin dhe reduktimin e këtyre aksidenteve.

In the future, with cars exchanging data with each other,

Në të ardhmen, kur makinat do të kenë mundësinë e shkëmbimit të informacionit me njëra tjetrën,

we will be able to see not just three cars ahead

ne do të jemi në gjendje të shohim jo vetëm tre makinat para nesh

and three cars behind, to the right and left,

dhe ato tre pas nesh, apo majtas dhe djathtas,

all at the same time, bird's eye view,

por të gjitha njëkohësisht, ashtu si një zog sheh gjithçka nga lart,

we will actually be able to see into those cars.

po ashtu edhe ne do të mund të shohim edhe në brendësi të tyre.

We will be able to see the velocity of the car in front of us,

Do të jemi në gjendje të përllogarisim shpejtësinë e makinës para nesh,

to see how fast that guy's going or stopping.

dhe të kuptojmë se sa shpejt po ecën dikush apo kur ka ndër mend të ndalojë.

If that guy's going down to zero, I'll know.

Nëse ai tipi para nesh do të uli shpejtësinë në zero, ne do ta dimë ketë.

And with computation and algorithms and predictive models,

Falë përllogaritjeve, algoritmeve matematikore dhe modeleve parashikuese

we will be able to see the future.

ne do të jemi në gjendje të shohim drejt së ardhmes.

You may think that's impossible.

Me të drejtë ju do të mendoni se kjo është e pamundur.

How can you predict the future? That's really hard.

Si mund të parashikosh të ardhmen? Kjo është e pamundur.

Actually, no. With cars, it's not impossible.

Në të vërtetë jo. Me makinat nuk është e pamundur.

Cars are three-dimensional objects

Makina janë objekte tri-dimensionale

that have a fixed position and velocity.

që kanë një vendndodhje dhe shpejtësi të caktuar.

They travel down roads.

Ato udhëtojnë nëpër rrugë.

Often they travel on pre-published routes.

Shpesh rastis që të udhëtojnë në itinerare të njohura.

It's really not that hard to make reasonable predictions

Nuk është e vështirë që të bësh parashikime të arsyeshme

about where a car's going to be in the near future.

se ku do të ndodhet një makinë në të ardhmen e afërt.

Even if, when you're in your car

Edhe nëse ti je në makinën tënde

and some motorcyclist comes -- bshoom! --

dhe papritmas një motoçiklist --bam -- përlaset me ty --

85 miles an hour down, lane-splitting --

me një shpejtësi 136 km/orë, edhe pse ndodheni në dy korsi të ndryshme.

I know you've had this experience --

E di se e keni përjetuar një gjë të tillë--

that guy didn't "just come out of nowhere."

ai tipi nuk erdhi nga " asgjëkundi".

That guy's been on the road probably for the last half hour.

Ka shumë gjasa që ai tipi të ketë qënë në qarkullim për më shumë se gjysmë ore.

(Laughter)

( Të qeshura)

Right? I mean, somebody's seen him.

Apo jo? Dua të them se dikush tjetër e ka parë atë me siguri.

Ten, 20, 30 miles back, someone's seen that guy,

Dhjetë, 20 apo 30 milje pas jush, dikush tjetër e ka parë atë,

and as soon as one car sees that guy

dhe sapo një makinë tjetër e lokalizon atë

and puts him on the map, he's on the map --

dhe e vendos në hartën elektronike, ai konfigurohet në hartë

position, velocity,

dhe njëkohësisht përcaktohen edhe vendndodhja edhe shpejtësia,

good estimate he'll continue going 85 miles an hour.

si dhe arrin të shikosh nëse ai vazhdon të eci akoma me 85 km/orë.

You'll know, because your car will know, because

Ti do jesh në gjendje ta dish, sepse makina jote do ta dijë,

that other car will have whispered something in his ear,

sepse makinat e tjera do të komunikojnë me të,

like, "By the way, five minutes,

duke i thënë: " Është rrugës, për pesë minuta vjen

motorcyclist, watch out."

një motoçiklist, kujdes".

You can make reasonable predictions about how cars behave.

Ju mund të bëni parashikime të arsyeshme se si sillen makinat.

I mean, they're Newtonian objects.

Me këtë dua të them se ato janë objekte që veprojnë sipas ligjeve të Njutonit.

That's very nice about them.

Kjo është gjëja më e bukur për makinat.

So how do we get there?

Kështu lind pyetja se si mund të realizohet e gjithë kjo?

We can start with something as simple

Ne mund të nisim me diçka të thjeshtë

as sharing our position data between cars,

siç është informacioni mbi vendndodhjen midis makinave,

just sharing GPS.

thjesht duke ndarë GPS ose Sistemi Global i Vendndodhjes.

If I have a GPS and a camera in my car,

Nëse unë kam nje sistem GPS dhe një kamera në makinë,

I have a pretty precise idea of where I am

atëherë kam një ide të saktë mbi vendndodhjen time

and how fast I'm going.

dhe e di me çfarë shpejtësie e drejtoj makinën.

With computer vision, I can estimate where

Me anë të pamjes kompjuterike, mund të vlerësoj

the cars around me are, sort of, and where they're going.

vendndodhjen e makinave afër meje, tipet e tyre si dhe drejtimin e tyre.

And same with the other cars.

E njëjta gje me makinat e tjera.

They can have a precise idea of where they are,

Ato kanë një ide të saktë se ku ndodhen,

and sort of a vague idea of where the other cars are.

dhe pak a shumë kanë një farë ideje se ku mund të ndodhen makinat e tjera.

What happens if two cars share that data,

Çfarë ndodh kur dy makina ndajnë informacion,

if they talk to each other?

ndërsa ato komunikojnë me njëra tjetrën?

I can tell you exactly what happens.

Unë mund t'ju shpjegoj saktësisht se çfarë ndodh.

Both models improve.

Të dyja modelet përmirësohen.

Everybody wins.

Të gjithë janë të fituar.

Professor Bob Wang and his team

Profesori Bob Wang dhe skuadra e tij

have done computer simulations of what happens

kanë ndërtuar imitime kompjuterike të asaj që ndodh

when fuzzy estimates combine, even in light traffic,

kur kombinohen përllogaritje shpërqëndruese, edhe në trafik më të lehtësuar,

when cars just share GPS data,

kur makinat thjesht ndajnë të dhënat GPS,

and we've moved this research out of the computer simulation

dhe ne e kemi zhvendosur këtë punë kërkimore jashtë kontekstit të imitimeve kompjuterike

and into robot test beds that have the actual sensors

në testimet robotike të cilët kanë sensorë

that are in cars now on these robots:

dhe që tashmë ndodhen të instaluara edhe nëpër makina:

stereo cameras, GPS,

kamera dixhitale me sensorë, GPS,

and the two-dimensional laser range finders

dhe aparate dixhitale dy-dimensionale që masin distancën

that are common in backup systems.

të cilat janë të zakonshme në sistemet e ruajtjes së të dhënave.

We also attach a discrete short-range communication radio,

Ne i bashkangjisim gjithashtu një radio të veçantë komunikimi me valë të shkurtra

and the robots talk to each other.

dhe robotë në mënyrë që të mundësojmë komunikimin.

When these robots come at each other,

Kur këta robotë i afrohen njëri tjetrit,

they track each other's position precisely,

ata lokalizojnë me saktësi vendndodhjen e njëri tjetrit,

and they can avoid each other.

dhe si rrjedhojë mund ta shmangin njëri tjetrin.

We're now adding more and more robots into the mix,

Ne po shtojmë një numër më të madh robotësh

and we encountered some problems.

dhe në këtë pikë po përballemi me disa probleme.

One of the problems, when you get too much chatter,

Një prej problemeve, është se kur merr shumë më tepër informacion,

it's hard to process all the packets, so you have to prioritize,

është i vështirë përpunimi i tij, prandaj duhet që të jepni përparësi disa informacioneve specifike

and that's where the predictive model helps you.

dhe pikërisht në këtë pikë ju vjen në ndihmë modeli parashikues.

If your robot cars are all tracking the predicted trajectories,

Nëse makinat tuaja robotike lokalizojnë të gjitha trajektoret e parashikuara,

you don't pay as much attention to those packets.

ju nuk keni pse ti kushtoni vëmendje të gjithë informacionit të marrë.

You prioritize the one guy

Ju i jepni prioritet automjetit

who seems to be going a little off course.

që duket se është më afër jush.

That guy could be a problem.

Pikërisht aty gjendet problemi.

And you can predict the new trajectory.

Në këtët mënyrë ju mund të parashikoni trajektoren e tij të ardhshme.

So you don't only know that he's going off course, you know how.

Kështu ju nuk njihni vetëm faktin se ai po del jashtë kursit, por e dini dhe se në cfarë mënyre.

And you know which drivers you need to alert to get out of the way.

Si rrjedhojë ju dini se cilët drejtues automjetesh duhet të sinjalizoni.

And we wanted to do -- how can we best alert everyone?

Pra, nëse duam ta bëjmë një gjë të tillë -- si mund të lajmërojmë çdokënd?

How can these cars whisper, "You need to get out of the way?"

Si mund të të pëshpërisin këto makina " Ti duhet të ndërrosh rrugë?"

Well, it depends on two things:

Kjo varet nga dy gjëra:

one, the ability of the car,

së pari, nga aftësia e makinës.

and second the ability of the driver.

dhe së dyti nga aftësia e shoferit.

If one guy has a really great car,

Nëse dikush ka një makinë shumë të mirë dhe luksoze,

but they're on their phone or, you know, doing something,

por është duke folur në telefon ndërsa po drejton apo është duke bërë dicka tjetër,

they're not probably in the best position

ka të ngjarë që ata nuk janë në pozicionin më të mirë

to react in an emergency.

për t'u kundërpërgjigjur në një rast urgjent.

So we started a separate line of research

Për këtë arsye, ndërmorrëm një linjë të veçantë kërkimi

doing driver state modeling.

duke krijuar modelin e gjendjes së shoferit.

And now, using a series of three cameras,

Tani, duke përdorur një linjë me tre kamera,

we can detect if a driver is looking forward,

ne mund të zbulojmë nëse shoferi po shikon përpara,

looking away, looking down, on the phone,

po shikon diku larg, poshtë apo është duke folur në telefon

or having a cup of coffee.

apo ndoshta është duke pirë kafe.

We can predict the accident

Ne mund të parashikojmë aksidentin

and we can predict who, which cars,

dhe mund të parashikojmë se kush apo cilat makina

are in the best position to move out of the way

mund të shmangim nga rruga jonë

to calculate the safest route for everyone.

në mënyrë që itinerari ynë të jetë sa më i sigurt.

Fundamentally, these technologies exist today.

Këto teknologji ekzistojnë plotësisht në ditët e sotme.

I think the biggest problem that we face

Unë mendoj se problemi më i madh me të cilin ne përballemi

is our own willingness to share our data.

është vullneti ynë për të ndarë këtë informacion.

I think it's a very disconcerting notion,

Mendoj se është një koncept pak shqetësues

this idea that our cars will be watching us,

ideja se makinat tona do të na mbikqyrin,

talking about us to other cars,

dhe do të komunikojnë me njëra tjetrën,

that we'll be going down the road in a sea of gossip.

sepse mendojmë se do jemi të përfshirë në një det thashethemesh.

But I believe it can be done in a way that protects our privacy,

Por unë besoj se mund të gjendet një rrugë e mesme e cila mbron dhe privatësinë tonë,

just like right now, when I look at your car from the outside,

ashtu si tani, që kur unë e shoh makinën tënde nga jashtë,

I don't really know about you.

shikoj vetëm atë, por nuk të njoh ty.

If I look at your license plate number,

Nëse unë shikoj targen e makines tënde,

I don't really know who you are.

unë nuk të njoh se kush je.

I believe our cars can talk about us behind our backs.

Unë mendoj se makinat tona mund të flasin për ne pas krahëve tanë.

(Laughter)

( Të qeshura)

And I think it's going to be a great thing.

Jam i bindur se ky do të jetë një sukses i madh.

I want you to consider for a moment

Dua që ta mendoni për një çast,

if you really don't want the distracted teenager behind you

nëse vërtet nuk dëshironi që ai adoleshent i shqetësuar pas jush

to know that you're braking,

të dijë se ti bëhesh gati të frenosh,

that you're coming to a dead stop.

dhe të ndalosh plotesisht.

By sharing our data willingly,

Duke ndarë informacionin në mënyrë të vullnetshme,

we can do what's best for everyone.

ne mund të bëjmë më të mirën për jetën e njerëzve.

So let your car gossip about you.

Kështu që, lërini makinat të flasin pas krahëve tuaj.

It's going to make the roads a lot safer.

Kjo gjë i bën rrugët më të sigurta.

Thank you.

Faleminderit.

(Applause)

( Duartrokitje)