Matthew Childs' 9 life lessons from rock climbing

Translator: Diamant Hasani Reviewer: Spartak Ferrollari

It's pretty simple. There are nine, sort of, rules

Është shumë e thjeshtë. Janë nëntë, si të themi, rregulla

that I discovered after 35 years of rock climbing.

që i zbulova pas 35 vjetësh ngjitjesh në shkëmbinj.

Most of them are pretty basic.

Shumica e tyre janë mjaft bazike.

Number one: don't let go --

Numër një: mos u lësho -

very sure success method.

një metodë shumë e sigurtë suksesi.

But really, truly -- often you think about

Por në të vërtetë -- shpesh mendon për

letting go way before your body does.

t'u lëshuar shumë para se trupi yt të lëshohet.

So hang in there,

Kështu që mbaju aty,

and you come up with some pretty peculiar solutions.

dhe përfundon me disa zgjidhje shumë të jashtëzakonshme.

Number two: hesitation is bad.

Numër dy: hezitimi është i keq.

This is a friction climb, up in Tuolumne Meadows,

Kjo është një ngjitje me fërkim, lart në kullotat Tuolumne,

in the Yosemite high country.

në fshatin e sipërm në Yosemite.

Friction climbing doesn't have any sort of hard positive edges.

Alpinizmi me fërkim nuk ka asnjë lloj cepesh të forta pozitive.

You're climbing on little dimples and nubbins in the rock.

Ti je duke u ngjitur në gropësira të vogla dhe thelbe në shkëmb.

The most friction you have is when you first put your hand

Fërkimi më i shumtë që keni është kur së pari e vendosni dorën

or your foot on the rock.

apo këmbën tuaj në shkëmb.

And then from that point on, you're basically falling.

Dhe pastaj nga ajo pikë, je faktikisht duke u rrëzuar.

So momentum is good. Don't stop.

Kështu që vrulli është i mirë. Mos u ndal.

Rule number three: have a plan.

Rregulli numër tre: ki një plan.

This is a climb called the Naked Edge,

Kjo është një ngjitje e quajtur Cepi i Zhveshur,

in El Dorado Canyon, outside of Boulder.

në Kanionin El Dorado, jashtë Boulder.

This climber is on the last pitch of it.

Ky alpinist është në nivelin e fundit të tij.

He's actually right about where I fell.

Ai në fakt është pikërisht ku u rrëzova unë.

There is about 1,000 feet of air below him.

Ka rreth 304.8 metra ajër poshtë tij.

And all the hard pitches are actually below him.

Dhe të gjitha nivelet e vështira janë në të vërtetë poshtë tij.

Often what happens is

Ajo çfarë ndodh shpesh është

you're planning so hard for like,

se je duke planifikuar aq shumë për

"How do I get through the hardest part? How do I get through the hardest part?"

"Si do ta kaloj pjesën më të vështirë? Si do ta kaloj pjesën më të vështirë?"

And then what happens?

Dhe pastaj çfarë ndodhë?

You get to the last pitch. It's easy.

Arrin në nivelin e fundit. Është e lehtë.

And you're completely flamed out. Don't do it.

Dhe je krejtësisht i dërrmuar. Mos e bëj këtë.

You have to plan ahead to get to the top.

Duhet të planifikosh para kohe për të shkuar në majë.

But you also can't forget that each individual move

Por gjithashtu s'mund të harrosh se çdo lëvizje të vetme

you have to be able to complete.

duhet të jesh në gjendje ta bësh.

This is a climb called the Dike Route,

Kjo është një ngjitje e quajtur Rruga me Pengesa,

on Pywjack Dome, up in the Yosemite high country.

në Pywjack Dome, lart në fshatin e sipërm në Yosemite.

The interesting thing about this climb is it's not that hard.

Gjëja interesante për këtë ngjitje është se nuk është aq e vështirë.

But if you're the leader on it,

Por nëse je udhëheqësi në të,

at the hardest move, you're looking at about 100 foot fall,

në lëvizjen më të vështirë, mund të kesh rrëzim prej 30.48 m,

onto some low angle slabs.

në disa rrafshe me kënd të ulët.

So you've got to focus.

Kështu që duhet të përqendrohesh.

You don't want to stop in the middle like

Nuk do të ndalesh në mes si

Coleridge's Kubla Kahn.

Kubla Khan e Coleridge-t.

You've got to keep going.

Duhet të vazhdosh.

Rule number five: know how to rest.

Rregulli numër pesë: di si të pushosh.

It's amazing. The best climbers

Është e hatashme. Alpinistët më të mirë

are the ones that in the most extreme situations

janë ata që në situatat më ekstreme

can get their bodies into some position

mund të mbajnë trupin e tyre në një pozicion

where they can rest,

që ata mund të pushojnë,

regroup, calm themselves, focus,

të mblidhen, të qetësojnë veten, të përqendrohen,

and keep going.

dhe të vazhdojnë.

This is a climb in the Needles, again in California.

Kjo është një ngjitje në Needles, prapë në Kaliforni.

Fear really sucks because what it means is

Frika me të vërtetë ta shpif sepse çfarë do të thotë është se

you're not focusing on what you're doing.

nuk je duke u përqendruar në atë që je duke bërë.

You're focusing on the consequences of

Je duke u përqendruar në pasojat e

failing at what you're doing

dështimit në atë që po bën

because any given move should require

sepse çfarëdo lëvizje e dhënë kërkon

all your concentration and thought processes

gjithë përqendrimin tënd the proceset e mendimit

to execute it effectively.

për ta realizuar atë në mënyrë efektive.

One of the things in climbing is, most people

Një gjë për alpinizmin është se shumica e njerëzve

sort of take it straight on. And they follow the most obvious solution.

disi e marrin drejt dhe i ndjekin zgjidhjet më të dukshme.

This is the Devils Tower in Wyoming,

Kjo është Kulla e Djallit në Uajoming,

which is a columnar basalt formation

e cila është një formim kolonash të basaltit

that most of you probably know from "Close Encounters."

që shumica nga ju me siguri e njihni nga "Close Encounters".

With this, typically crack climbers

Me këtë, alpinistët më të shkëlqyer

would put their hands in and their toes in

do të vendosnin duart dhe këmbët e tyre brenda

and just start climbing.

dhe thjesht të fillonin të ngjiteshin.

The cracks are too small to get your toes into

Por çarjet janë shumë të vogla për të vendosur gishtërinjtë e këmbës brenda tyre

so the only way to climb is using your fingertips

kështu që e vetmja mënyrë për t'u ngjitur është duke përdorur majat e gishtërinjëve të dorës

in the cracks,

në çarjet,

and using opposing pressure

dhe duke përdorur tension të kundërt

and forcing yourself up.

dhe duke e shtyrë veten lart.

Rule number eight: strength doesn't always equal success.

Rregulli numër tetë: forca jo gjithmonë është baraz me suksesin.

In the 35 years I've been a climbing guide

Në 35 vitet që kam qenë një udhërrëfyes i alpinizmit

and taught on indoor walls, and stuff like that,

dhe instruktuar në mure brenda, e gjera të tilla,

the most important thing I've learned

gjëja më e rëndësishme që kam mësuar

was, guys will always try to do pull-ups.

ishte, që meshkujt gjithmonë mundohen të bëjnë ngritje-ulje.

Beginning guys, it's like, they thrash, they thrash,

Meshkujt fillestarë, ata mundohen, mundohen,

they get 15 feet up --

arrijnë 4.5 metra lart --

and they can do about 15 pull-ups right --

dhe mund të bëjnë 15 ngritje

And then they just flame out.

dhe pastaj thjesht dërrmohen.

Women are much more in balance

Femrat janë shumë më të balancuara

because they don't have that idea

sepse ato nuk e kanë atë përshtypjen

that they're going to be able to do 100 pull-ups.

se do të jenë në gjendje të bëjnë 100 ngritje.

They think about how to get the weight over their feet

Ato mendojnë si ta vendosin peshën mbi këmbët e tyre

because it's sort of natural -- they carry you all day long.

sepse është normale -- ato ju mbajnë gjithë ditën.

So balance is really critical,

Kështu që ekuilibri është shumë kritik,

and keeping your weight on your feet,

dhe të mbash peshën mbi këmbët e tua,

which is your strongest muscle.

që janë muskuli më i fortë.

And of course there is rule number nine.

Dhe sigurisht është rregulli numër nëntë.

I came up with rule number nine after

Unë e bëra rregullin numër nëntë pasi

I actually didn't plan for a fall,

që faktikisht nuk planifikova për një rrëzim

and went about 40 feet and cracked a rib.

dhe rashë rreth 12 metra poshtë dhe çava një brinje.

Once you get to that point where you know it's going to happen,

Sapo arrin në një pikë ku e di se do të ndodhë,

you need to start thinking about how you're going to let go

ti duhet të fillosh të mendosh se si do të lëshohesh

because that is the critical piece

sepse është ajo pjesa kritike

of not getting hurt --

për të mos u lënduar --

how you're going to fall onto the rope,

si do të rrëzohesh në litar,

or if you're climbing without a rope,

ose nëse je duke u ngjitur pa litar,

fall to a place where you can actually control the fall.

rrëzohu në një vend ku mund ta kontrollosh rrëzimin.

So don't hang on till the bitter end.

Kështu që mos u mbaj deri në fundin e hidhur.

Thank you very much.

Faleminderit shumë.

(Applause)

(Duartrokitje)