Matthew Childs' 9 life lessons from rock climbing

Vertaald door: Jeroen Bakker Nagekeken door: Annemieke Vanlaer

It's pretty simple. There are nine, sort of, rules

Het is simpel. Er zijn, iets van, negen regels

that I discovered after 35 years of rock climbing.

die ik ontdekte na 35 jaar rotsklimmen.

Most of them are pretty basic.

De meeste zijn behoorlijk eenvoudig.

Number one: don't let go --

Nummer één: Niet loslaten --

very sure success method.

een methode met succesgarantie

But really, truly -- often you think about

maar echt waar -- vaak denk je aan

letting go way before your body does.

loslaten lang voordat je lijf dat doet.

So hang in there,

Dus hou vol,

and you come up with some pretty peculiar solutions.

en je zult behoorlijk onverwachte oplossingen bedenken.

Number two: hesitation is bad.

Nummer twee:Twijfel is fout.

This is a friction climb, up in Tuolumne Meadows,

Dit is een klim op frictie, hoog in Tuolumne Meadows,

in the Yosemite high country.

in de hooglanden van Yosemite.

Friction climbing doesn't have any sort of hard positive edges.

Bij op frictie klimmen zijn er geen harde uitstekende randen.

You're climbing on little dimples and nubbins in the rock.

Je klimt op kleine kuiltjes en uitsteeksels van de rots.

The most friction you have is when you first put your hand

De meeste frictie heb je op het moment dat

or your foot on the rock.

je hand of je voet de rots raakt.

And then from that point on, you're basically falling.

Daarna begin je min of meer met vallen.

So momentum is good. Don't stop.

Momentum is dus goed, niet stoppen.

Rule number three: have a plan.

Regel nummer drie: Heb een plan.

This is a climb called the Naked Edge,

Deze klim heet "de naakte rand,"

in El Dorado Canyon, outside of Boulder.

in de El Dorado Canyon, buiten Boulder.

This climber is on the last pitch of it.

Deze klimmer is op het laatste stukje.

He's actually right about where I fell.

Hij zit ongeveer waar ik viel.

There is about 1,000 feet of air below him.

Er is zo'n 300 meter lucht onder hem.

And all the hard pitches are actually below him.

En alle lastige stukken zijn onder hem.

Often what happens is

Wat vaak gebeurt is

you're planning so hard for like,

dat je zo hard plant voor dingen als,

"How do I get through the hardest part? How do I get through the hardest part?"

"Hoe doe ik dat lastigste stuk? Hoe doe ik dat lastigste stuk?"

And then what happens?

En wat gebeurt er dan?

You get to the last pitch. It's easy.

Je komt op het laatste stuk. Het is makkelijk.

And you're completely flamed out. Don't do it.

En je bent compleet opgebrand. Niet doen.

You have to plan ahead to get to the top.

Je moet vooruitdenken om de top te halen.

But you also can't forget that each individual move

Maar je mag ook niet vergeten dat je elke beweging

you have to be able to complete.

moet kunnen afmaken.

This is a climb called the Dike Route,

Deze klim heet de "Dijk Route,"

on Pywjack Dome, up in the Yosemite high country.

op de Peyrat koepel, in de Yosemite hooglanden.

The interesting thing about this climb is it's not that hard.

Het interessante van deze klim is dat hij niet lastig is.

But if you're the leader on it,

Maar als je leider bent,

at the hardest move, you're looking at about 100 foot fall,

dan kijk je op het lastigste stuk naar een val van 30 meter,

onto some low angle slabs.

op een aantal platen steen onder kleine hoek.

So you've got to focus.

Dus je moet je concentreren.

You don't want to stop in the middle like

Je wil niet halverwege stoppen zoals

Coleridge's Kubla Kahn.

Coleridge's Kubla Kahn.

You've got to keep going.

Je moet doorgaan.

Rule number five: know how to rest.

Regel nummer vijf: Weet hoe te rusten.

It's amazing. The best climbers

Het is verbazingwekkend. De beste klimmers

are the ones that in the most extreme situations

zijn diegenen die in de meest extreme omstandigheden

can get their bodies into some position

hun lichaam in een houding krijgen

where they can rest,

waarin ze kunnen rusten,

regroup, calm themselves, focus,

hergroeperen, tot rust komen, concentreren,

and keep going.

en weer doorgaan.

This is a climb in the Needles, again in California.

Deze klim is in de "Naalden," opnieuw in Californië.

Fear really sucks because what it means is

Angst is ellendig, want het betekent

you're not focusing on what you're doing.

dat je je niet concentreert op wat je doet.

You're focusing on the consequences of

Je bent bezig met de consequenties

failing at what you're doing

van falen in wat je doet

because any given move should require

terwijl elke beweging vraagt om

all your concentration and thought processes

volledige concentratie en al je aandacht

to execute it effectively.

om ze effectief uit te voeren.

One of the things in climbing is, most people

Bij klimmen is het zo dat de meeste mensen

sort of take it straight on. And they follow the most obvious solution.

altijd rechtdoor gaan. Ze pakken de eerste de beste oplossing.

This is the Devils Tower in Wyoming,

Dit is de "Duivelstoren" in Wyoming,

which is a columnar basalt formation

een rots die bestaat uit basaltzuilen

that most of you probably know from "Close Encounters."

en die je waarschijnlijk kent uit "Close Encounters."

With this, typically crack climbers

Hierbij zullen typische spleetklimmers

would put their hands in and their toes in

hun handen en tenen erin steken

and just start climbing.

en gewoon gaan klimmen.

The cracks are too small to get your toes into

De spleten zijn te klein voor je tenen

so the only way to climb is using your fingertips

dus je kunt alleen klimmen met je vingertoppen

in the cracks,

in de spleten,

and using opposing pressure

en tegengestelde druk gebruiken

and forcing yourself up.

en daarmee jezelf omhoog werken.

Rule number eight: strength doesn't always equal success.

Regel nummer acht: Kracht staat niet gelijk aan succes.

In the 35 years I've been a climbing guide

In de 35 jaar dat ik klimgids ben

and taught on indoor walls, and stuff like that,

en les heb gegeven op indoor klimwanden e.d.

the most important thing I've learned

is het belangrijkste wat ik heb geleerd

was, guys will always try to do pull-ups.

dat mannen zich altijd proberen op te trekken.

Beginning guys, it's like, they thrash, they thrash,

Beginnende mannen, ze sleuren en ze trekken

they get 15 feet up --

ze komen een meter of 5.

and they can do about 15 pull-ups right --

Je kunt je een keer of 15 optrekken toch?

And then they just flame out.

En dan zijn ze opgebrand.

Women are much more in balance

Vrouwen hebben veel meer balans

because they don't have that idea

omdat ze niet het idee hebben

that they're going to be able to do 100 pull-ups.

dat ze zich 100 keer op kunnen trekken.

They think about how to get the weight over their feet

Ze bedenken hoe hun gewicht te verdelen over hun voeten

because it's sort of natural -- they carry you all day long.

omdat dat natuurlijk is. Ze dragen je de hele dag rond.

So balance is really critical,

Balans is essentieel,

and keeping your weight on your feet,

en je gewicht op je voeten houden,

which is your strongest muscle.

wat je sterkste spier is.

And of course there is rule number nine.

En natuurlijk is er regel nummer negen.

I came up with rule number nine after

Ik bedacht regel negen achteraf

I actually didn't plan for a fall,

Ik had in feite niet gepland te vallen,

and went about 40 feet and cracked a rib.

maar viel zo'n 15 meter en brak een rib.

Once you get to that point where you know it's going to happen,

Eenmaal op het punt dat je weet dat het gaat gebeuren,

you need to start thinking about how you're going to let go

moet je beginnen te bedenken hoe los te gaan laten

because that is the critical piece

omdat dat het kritieke punt is

of not getting hurt --

van niet gewond raken --

how you're going to fall onto the rope,

hoe ga je op het touw vallen,

or if you're climbing without a rope,

of als je zonder touw klimt,

fall to a place where you can actually control the fall.

vallen naar een plek waar je de val kunt controleren.

So don't hang on till the bitter end.

Dus niet volhouden tot het bittere eind.

Thank you very much.

Hartelijk dank.

(Applause)

(Applaus)