A call to men | Tony Porter

Tłumaczenie: A. Konstancja Wiszniewska Korekta: Marek Kasiak

I grew up in New York City,

Dorastałem w New York City,

between Harlem and the Bronx.

pomiędzy Harlemem i Bronxem.

Growing up as a boy, we were taught

Byłem chłopcem a chłopców uczy się,

that men had to be tough, had to be strong,

że mężczyzna musi być twardy, musi być silny,

had to be courageous, dominating --

musi być odważny, dominujący --

no pain, no emotions,

zero bólu, zero emocji,

with the exception of anger --

za wyjątkiem gniewu --

and definitely no fear;

i oczywiście zero strachu --

that men are in charge,

że to mężczyźni rządzą,

which means women are not;

co oznacza, że kobiety nie,

that men lead,

że mężczyźni prowadzą,

and you should just follow and do what we say;

a wy tylko macie słuchać i robić co powiemy;

that men are superior; women are inferior;

że mężczyźni są lepsi, kobiety są gorsze;

that men are strong; women are weak;

że mężczyźni są silni, kobiety są słabe;

that women are of less value,

że kobiety są mniej warte --

property of men,

są własnością mężczyzn --

and objects,

i są przedmiotem,

particularly sexual objects.

zwłaszcza obiektem seksualnym.

I've later come to know that to be

Później dowiedziałem się, że to jest

the collective socialization of men,

zbiorowe uspołecznianie mężczyzn,

better known

lepiej znane

as the "man box."

pod nazwą „stereotyp mężczyzny”.

See this man box has in it

Widzicie, ten stereotyp mężczyzny ma w sobie

all the ingredients

wszystkie składniki

of how we define what it means to be a man.

tego jak definiujemy co to znaczy być mężczyzną.

Now I also want to say, without a doubt,

Chcę również powiedzieć, że bez wątpienia

there are some wonderful, wonderful,

są pewne wspaniałe, wspaniałe,

absolutely wonderful things

absolutnie cudowne aspekty

about being a man.

bycia mężczyzną.

But at the same time,

Ale jednocześnie

there's some stuff

są i takie,

that's just straight up twisted,

które są totalnie wynaturzone.

and we really need to begin

I naprawdę musimy zacząć

to challenge, look at it

kwestionować, przyglądać się

and really get in the process

i naprawdę wejść w proces

of deconstructing, redefining,

dekonstruowania, przedefiniowania

what we come to know as manhood.

tego, co przywykliśmy uznawać za męskość.

This is my two at home, Kendall and Jay.

Oto moja dwójka w domu, Kendall i Jay.

They're 11 and 12.

Mają po 11 i 12 lat.

Kendall's 15 months older than Jay.

Kendall jest 15 miesięcy starszy niż Jay.

There was a period of time when my wife -- her name is Tammie -- and I,

Był taki okres kiedy moja żona, na imię jej Tammie, i ja,

we just got real busy and whip, bam, boom:

byliśmy naprawdę bardzo zajęci i rach ciach trach:

Kendall and Jay.

Kendall i Jay.

(Laughter)

(Śmiech)

And when they were about five and six,

A kiedy mieli po jakieś pięć i sześć lat,

four and five,

cztery i pięć,

Jay could come to me,

Jay przychodziła do mnie czasem,

come to me crying.

przychodziła z płaczem.

It didn't matter what she was crying about,

Nieważne dlaczego płakała,

she could get on my knee, she could snot my sleeve up,

mogła mi wejść na kolana, mogła mi usmarkać cały rękaw,

just cry, cry it out.

i po prostu wypłakać się, wypłakać się na całego.

Daddy's got you. That's all that's important.

Tatuś jest z tobą. Już dobrze, tylko to się liczy.

Now Kendall on the other hand --

A z drugiej strony Kendall --

and like I said, he's only 15 months older than her --

tak jak mówiłem, on jest starszy od niej tylko o 15 miesięcy --

he'd come to me crying,

kiedy on przychodził do mnie z płaczem,

it's like as soon as I would hear him cry,

to tak, jakby w momencie kiedy usłyszałem jego płacz

a clock would go off.

włączał się alarm.

I would give the boy probably about 30 seconds,

Dawałem chłopcu może jakieś 30 sekund,

which means, by the time he got to me,

co oznacza, że kiedy do mnie podchodził,

I was already saying things like, "Why are you crying?

ja już mówiłem coś w rodzaju: „Dlaczego płaczesz?

Hold your head up. Look at me.

Głowa do góry. Spójrz na mnie.

Explain to me what's wrong.

Wytłumacz mi co jest nie tak.

Tell me what's wrong. I can't understand you.

Powiedz mi co jest nie tak. Nie rozumiem cię.

Why are you crying?"

Dlaczego płaczesz?”

And out of my own frustration

I przez własną frustrację

of my role and responsibility

swoją rolą i odpowiedzialnością

of building him up as a man

stworzenia go jako mężczyzny,

to fit into these guidelines

żeby pasował do tych wytycznych

and these structures that are defining this man box,

i tych struktur definiujących stereotyp mężczyzny,

I would find myself saying things like,

przyłapywałem się na tym, że mówię coś w rodzaju:

"Just go in your room.

„Idź do swojego pokoju.

Just go on, go on in your room.

No idź, idź do swojego pokoju.

Sit down,

Usiądź,

get yourself together

pozbieraj się do kupy

and come back and talk to me

i wróć to pogadamy

when you can talk to me like a --" what?

kiedy już będziesz mógł ze mną porozmawiać jak --” Co?

(Audience: Man.)

(Widownia: Mężczyzna.)

Like a man.

„jak mężczyzna.”

And he's five years old.

A on ma pięć lat.

And as I grow in life,

Aż stopniowo nabierając mądrości życiowej,

I would say to myself,

powiedziałem sobie w końcu:

"My God, what's wrong with me?

„Mój Boże, co jest ze mną nie tak?

What am I doing? Why would I do this?"

Co ja robię? Dlaczego to robię?”

And I think back.

I wracam myślami do przeszłości.

I think back to my father.

Wracam myślami do swojego ojca.

There was a time in my life

Był w moim życiu czas,

where we had a very troubled experience in our family.

kiedy nasza rodzina przeżyła bardzo bolesne doświadczenie.

My brother, Henry, he died tragically

Mój brat Henry zmarł tragicznie

when we were teenagers.

kiedy obaj byliśmy nastolatkami.

We lived in New York City, as I said.

Tak jak mówiłem, mieszkaliśmy w New York City.

We lived in the Bronx at the time,

W tamtym czasie mieszkaliśmy na Bronx'ie.

and the burial was in a place called Long Island,

A pogrzeb odbył się w miejscu zwanym Long Island,

it was about two hours outside of the city.

około dwie godziny drogi od miasta.

And as we were preparing

Kiedy przygotowywaliśmy się

to come back from the burial,

do powrotu z pogrzebu,

the cars stopped at the bathroom

samochody zatrzymały się przy toalecie,

to let folks take care of themselves

żeby wszyscy mogli skorzystać i się ogarnąć

before the long ride back to the city.

przed długą drogą do miasta.

And the limousine empties out.

W limuzynie zrobiło się luźno.

My mother, my sister, my auntie, they all get out,

Moja mama, moja siostra, moja ciocia, wszyscy wysiedli,

but my father and I stayed in the limousine,

ale mój ojciec i ja zostaliśmy w limuzynie.

and no sooner than the women got out,

I jak tylko kobiety wysiadły

he burst out crying.

wybuchnął płaczem.

He didn't want cry in front of me,

Nie chciał płakać przy mnie.

but he knew he wasn't going to make it back to the city,

Ale wiedział, że nie da rady wytrzymać do powrotu do miasta,

and it was better me than to allow himself

i lepiej, żeby trafiło na mnie niż gdyby miał sobie pozwolić

to express these feelings and emotions in front of the women.

na wyrażenie swych uczuć i emocji przy kobietach.

And this is a man

A mowa o człowieku,

who, 10 minutes ago,

który 10 minut wcześniej

had just put his teenage son

właśnie złożył swego nastoletniego syna

in the ground --

do grobu --

something I just can't even imagine.

coś, czego nawet nie potrafię sobie wyobrazić.

The thing that sticks with me the most

Najbardziej utkwiło mi w pamięci to,

is that he was apologizing to me

że przepraszał mnie

for crying in front of me,

za to, że przy mnie płacze.

and at the same time, he was also giving me props,

A jednocześnie, chwalił mnie również,

lifting me up,

dodając mi otuchy

for not crying.

za to, że nie płaczę.

I come to also look at this

Doszedłem do wniosku,

as this fear that we have as men,

że ten strach, który mamy jako mężczyźni,

this fear that just has us paralyzed,

ten strach, który aż nas paraliżuje,

holding us hostage

robiąc z nas swoich zakładników

to this man box.

bierze się z tego stereotypu mężczyzny.

I can remember speaking

Pamiętam rozmowę

to a 12-year-old boy, a football player,

z 12-letnim chłopcem, piłkarzem,

and I asked him, I said,

kiedy zapytałem go:

"How would you feel if,

„Jak byś się poczuł, gdyby

in front of all the players,

przy wszystkich graczach

your coach told you you were playing like a girl?"

twój trener ci powiedział, że grasz jak dziewczyna?”

Now I expected him to say something like,

No i spodziewałem się, że powie coś jak

I'd be sad; I'd be mad; I'd be angry, or something like that.

byłbym smutny, byłbym wściekły, byłbym zły, albo coś w tym rodzaju.

No, the boy said to me --

Ale nie, ten chłopiec powiedział do mnie:

the boy said to me,

ten chłopiec powiedział do mnie:

"It would destroy me."

„To by mnie zniszczyło.”

And I said to myself,

Wtedy powiedziałem sobie:

"God, if it would destroy him

„Boże, jeśli zniszczyłoby go

to be called a girl,

nazwanie dziewczyną,

what are we then teaching him

to czego my go uczymy

about girls?"

na temat dziewczynek?”

(Applause)

(Oklaski)

It took me back to a time

Przypomniały mi się czasy

when I was about 12 years old.

kiedy miałem około 12 lat.

I grew up in tenement buildings in the inner city.

Dorastałem w blokach ubogiej dzielnicy wielkiego miasta.

At this time we're living in the Bronx,

W tamtym czasie mieszkaliśmy na Bronxie.

and in the building next to where I lived there was a guy named Johnny.

A w budynku obok mieszkał gościu zwany Johnny.

He was about 16 years old,

Miał około 16 lat,

and we were all about 12 years old -- younger guys.

a my wszyscy mieliśmy około 12 lat -- młodsi kolesie.

And he was hanging out with all us younger guys.

I on spędzał czas z nami wszystkim młodszymi od niego koleżkami.

And this guy, he was up to a lot of no good.

Ten gościu, nie było z niego nic dobrego.

He was the kind of kid who parents would have to wonder,

To był taki dzieciak, że rodzice się zastanawiali:

"What is this 16-year-old boy doing with these 12-year-old boys?"

„Co ten 16-letni chłopak robi z tymi 12-letnimi chłopcami?”

And he did spend a lot of time up to no good.

I faktycznie dużo czasu spędzał na kombinowaniu.

He was a troubled kid.

To był dzieciak z problemami.

His mother had died from a heroin overdose.

Jego matka zmarła po przedawkowaniu heroiny.

He was being raised by his grandmother.

Wychowywała go babcia.

His father wasn't on the set.

Ojca nie było.

His grandmother had two jobs.

Jego babcia pracowała na dwa etaty.

He was home alone a lot.

Był często sam w domu.

But I've got to tell you, we young guys,

Ale muszę wam powiedzieć, my małolaty,

we looked up to this dude, man.

patrzyliśmy z podziwem na tego gościa.

He was cool. He was fine.

Był w porzo. Był super.

That's what the sisters said, "He was fine."

Tak mówiły dziewczyny: „On jest w porządku.”

He was having sex.

Uprawiał seks.

We all looked up to him.

Wszyscy go podziwialiśmy.

So one day, I'm out in front of the house doing something --

Więc któregoś dnia, byłem na podwórku coś tam robiąc --

just playing around, doing something -- I don't know what.

bawiąc się po prostu, coś robiąc -- nie pamiętam co.

He looks out his window; he calls me upstairs; he said, "Hey Anthony."

On wygląda przez okno, woła mnie na górę, mówi:„Hej, Anthony.”

They called me Anthony growing up as a kid.

Kiedy byłem dzieciakiem mówili na mnie Anthony.

"Hey Anthony, come on upstairs."

„Ej, Anthony, chodź na górę.”

Johnny call, you go.

Johnny woła to się idzie.

So I run right upstairs.

Więc biegnę na górę.

As he opens the door, he says to me, "Do you want some?"

A on otwierając drzwi mówi do mnie: „Chcesz trochę?”

Now I immediately knew what he meant.

Jakoś od razu wiedziałem o co mu chodzi.

Because for me growing up at that time,

Ponieważ dla mnie dorastanie w tamtym czasie,

and our relationship with this man box,

i nasze relacje z tym stereotypem mężczyzny,

"Do you want some?" meant one of two things:

to sprawiało, że chcesz trochę mogło oznaczać tylko jedną z dwóch rzeczy,

sex or drugs --

seks albo narkotyki --

and we weren't doing drugs.

a my nie braliśmy narkotyków.

Now my box, my card,

W tym momencie mój stereotyp, czy karta,

my man box card,

karta stereotypu mężczyzny,

was immediately in jeopardy.

była natychmiast w niebezpieczeństwie.

Two things: One, I never had sex.

Dwie sprawy: Po pierwsze, nigdy nie uprawiałem seksu.

We don't talk about that as men.

Jako mężczyźni nie mówimy o tym.

You only tell your dearest, closest friend, sworn to secrecy for life,

Powiesz jedynie najbliższemu przyjacielowi, który przysiągł milczeć po grób,

the first time you had sex.

o pierwszym razie kiedy uprawiałeś seks.

For everybody else, we go around like we've been having sex since we were two.

Przy wszystkich innych zachowujemy się tak jak byśmy uprawiali seks od drugiego roku życia.

There ain't no first time.

Nie ma pierwszego razu.

(Laughter)

(Śmiech)

The other thing I couldn't tell him is that I didn't want any.

Ta druga rzecz, której nie mogłem mu powiedzieć, to że nie chciałem seksu.

That's even worse. We're supposed to always be on the prowl.

A to jeszcze gorzej. Bo zakłada się, że zawsze mamy ochotę.

Women are objects,

Kobiety są przedmiotami,

especially sexual objects.

zwłaszcza obiektami seksualnymi.

Anyway, so I couldn't tell him any of that.

W każdym razie nie mogłem mu powiedzieć żadnej z tych rzeczy.

So, like my mother would say, make a long story short,

Więc, jak mawiała moja mama, żeby nie przedłużać.

I just simply said to Johnny, "Yes."

Po prostu odpowiedziałem Johnny'emu: „Tak”.

He told me to go in his room.

Kazał mi pójść do swojego pokoju.

I go in his room. On his bed is a girl from the neighborhood named Sheila.

Poszedłem do jego pokoju. Na jego łóżku jest dziewczyna z sąsiedztwa o imieniu Sheila.

She's 16 years old.

Ma 16 lat.

She's nude.

Jest naga.

She's what I know today to be mentally ill,

Jest, jak to dziś już umiem nazwać, chora psychicznie.

higher-functioning at times than others.

czasem lepiej funkcjonująca, czasami gorzej.

We had a whole choice of inappropriate names for her.

Mieliśmy cały wybór niewłaściwych przezwisk dla niej.

Anyway, Johnny had just gotten through having sex with her.

W każdym razie Johnny właśnie skończył uprawianie z nią seksu.

Well actually, he raped her, but he would say he had sex with her.

Tak naprawdę zgwałcił ją, ale sam powiedziałby, że uprawiał z z nią seks.

Because, while Sheila never said no,

Ponieważ, choć Sheila nigdy nie powiedziała nie,

she also never said yes.

nigdy również nie powiedziała tak.

So he was offering me the opportunity to do the same.

No i on proponuje mi możliwość zrobienia tego samego.

So when I go in the room, I close the door.

Więc wchodzę do tego pokoju i zamykam za sobą drzwi.

Folks, I'm petrified.

Ludzie, jestem przerażony.

I stand with my back to the door so Johnny can't bust in the room

Stoję plecami do drzwi, żeby Johnny nie wtargnął do pokoju

and see that I'm not doing anything,

i nie zorientował się, że nic nie robię.

and I stand there long enough that I could have actually done something.

I stoję tam na tyle długo, żeby wyglądało, że w sumie mogłem coś zrobić.

So now I'm no longer trying to figure out what I'm going to do;

Więc teraz już nie kombinuję co mam robić,

I'm trying to figure out how I'm going to get out of this room.

tylko kombinuję jak mam wyjść z tego pokoju.

So in my 12 years of wisdom,

No i w swojej 12-letniej mądrości,

I zip my pants down,

rozpinam rozporek spodni,

I walk out into the room,

wracam do dużego pokoju.

and lo and behold to me,

A tam niespodzianka,

while I was in the room with Sheila,

kiedy byłem w pokoju z Sheilą,

Johnny was back at the window calling guys up.

Johnny wrócił do okna i zawołał chłopaków na górę.

So now there's a living room full of guys.

Więc teraz duży pokój jest pełen kolesi.

It was like the waiting room in the doctor's office.

Tłok jak w poczekalni u lekarza.

And they asked me how was it,

I pytają mnie jak było.

and I say to them, "It was good,"

A ja im mówię: „Było OK”

and I zip my pants up in front of them,

I zapinam przy nich rozporek

and I head for the door.

i kieruję się do drzwi.

Now I say this all with remorse,

Teraz mówię to wszystko z żalem,

and I was feeling a tremendous amount of remorse at that time,

a i w tamtym czasie odczuwałem ogromne wyrzuty sumienia,

but I was conflicted, because, while I was feeling remorse, I was excited,

ale byłem rozdarty, bo choć odczuwałem żal, byłem również podekscytowany,

because I didn't get caught.

ponieważ nie zostałem przyłapany,

But I knew I felt bad about what was happening.

ale wiedziałem, że źle się czuję w związku z tym co się wydarzyło.

This fear, getting outside the man box,

Ten lęk wydostania się poza stereotyp mężczyzny

totally enveloped me.

całkowicie mnie opanował.

It was way more important to me,

O wiele ważniejsze było dla mnie

about me and my man box card

to co wiązało się ze mną i moją kartą męskiego stereotypu,

than about Sheila

niż to co wiązało się z Sheilą,

and what was happening to her.

i tym co jej się stało.

See collectively, we as men

Bo widzicie, zbiorowo nas mężczyzn

are taught to have less value in women,

uczy się, że kobiety są mniej warte,

to view them as property and the objects of men.

uczy się nas postrzegać je jako własność i przedmiot mężczyzny.

We see that as an equation that equals violence against women.

My widzimy to jako równanie, którego wynikiem jest przemoc wobec kobiet.

We as men, good men,

My jako mężczyźni, dobrzy mężczyźni,

the large majority of men,

zdecydowana większość mężczyzn

we operate on the foundation

działamy na bazie

of this whole collective socialization.

tego całego grupowego uspołecznienia.

We kind of see ourselves separate, but we're very much a part of it.

Niby nam się wydaje, że jesteśmy poza tym, ale w dużym stopniu jesteśmy częścią tego.

You see, we have to come to understand

Bo widzicie, musimy zrozumieć,

that less value, property and objectification is the foundation

że uprzedmiotowienie kobiet i traktowanie ich jako niewiele wartej własności mężczyzn to fundament,

and the violence can't happen without it.

bez którego nie będzie przemocy.

So we're very much a part of the solution

Więc w dużym stopniu jesteśmy zarówno częścią rozwiązania

as well as the problem.

jak i problemu.

The center for disease control says

Centrum zwalczania chorób mówi,

that men's violence against women is at epidemic proportions,

że męska przemoc wobec kobiet ma rozmiary epidemii,

is the number one health concern for women

i jest dla kobiet problemem zdrowotnym numer jeden

in this country and abroad.

zarówno w tym kraju jak i za granicą.

So quickly, I'd like to just say,

Więc szybko, chciałbym tylko powiedzieć,

this is the love of my life, my daughter Jay.

że to jest miłość mojego życia, moja córka Jay.

The world I envision for her --

Świat, o jakim marzę dla niej;

how do I want men to be acting and behaving?

jak chciałbym, żeby postępowali i zachowywali się mężczyźni?

I need you on board. I need you with me.

Potrzebuję was do tego. Potrzebuję was ze mną.

I need you working with me and me working with you

Musicie pracować ze mną, a ja z wami

on how we raise our sons

nad tym, jak wychowywać naszych synów

and teach them to be men --

i uczyć ich bycia mężczyzną --

that it's okay to not be dominating,

że to w porządku nie być dominującym,

that it's okay to have feelings and emotions,

że to w porządku mieć uczucia i emocje,

that it's okay to promote equality,

że w porządku jest propagować równość.

that it's okay to have women who are just friends and that's it,

że w porządku jest przyjaźnić się z kobietą i nic więcej,

that it's okay to be whole,

że to w porządku być sobą,

that my liberation as a man

że moje wyzwolenie, jako mężczyzny,

is tied to your liberation as a woman. (Applause)

jest powiązane z twoim wyzwoleniem jako kobiety.

I remember asking a nine-year-old boy,

Pamiętam zapytałem dziewięcioletniego chłopca.

I asked a nine-year-old boy,

Spytałem dziewięcioletniego chłopca:

"What would life be like for you,

„Jakie byłoby twoje życie,

if you didn't have to adhere to this man box?"

gdybyś nie musiał trzymać się stereotypu mężczyzny?”

He said to me, "I would be free."

Powiedział do mnie: „Byłbym wolny.”

Thank you folks.

Dziękuję wam moi drodzy.

(Applause)

(Oklaski)