What it was like to grow up under China's one-child policy | Nanfu Wang

Tłumaczenie: Artur Stankiewicz Korekta: Agnieszka Fijałkowska

My name is Nanfu.

Nazywam się Nanfu.

In Chinese, "nan" means "man."

Po chińsku "nan" to "mężczyzna",

And "fu" means "pillar."

a "fu" oznacza "filar".

My family had hoped for a boy,

Moja rodzina liczyła na chłopca,

who would grow up to be the pillar of the family.

który, gdy urośnie, będzie filarem rodziny.

And when I turned out to be a girl,

Kiedy okazało się, że jestem dziewczynką,

they named me Nanfu anyway.

nazwali mnie Nanfu, tak czy siak.

(Laughter)

(Śmiech)

I was born in 1985,

Urodziłam się w 1985 roku,

six years before China announced its one-child policy.

sześć lat po wprowadzeniu przez Chiny polityki jednego dziecka.

Right after I was born,

Tuż po moim narodzeniu

the local officials came and ordered my mom to be sterilized.

lokalne władze nakazały mojej mamie sterylizację.

My grandpa stood up to the officials,

Dziadek sprzeciwił się władzom,

because he wanted a grandson to carry on the family name.

bo chciał mieć wnuka, który utrzymałby nazwisko rodowe.

Eventually, my parents were allowed to have a second child,

Ostatecznie rodzice dostali pozwolenie na drugie dziecko,

but they had to wait for five years

ale musieli z tym poczekać pięć lat

and pay a substantial fine.

i zapłacić pokaźną grzywnę.

Growing up, my brother and I

Razem z bratem dorastaliśmy

were surrounded by children from one-child families.

w otoczeniu dzieci z rodzin jednodzietnych.

I remember feeling a sense of shame

Pamiętam uczucie wstydu

because I had a younger brother.

z powodu posiadania młodszego brata.

I felt like our family did something wrong for having two children.

Czułam, że decydując się na dwójkę dzieci, nasza rodzina zrobiła coś złego.

At the time, I didn't question

Wówczas nie zastanawiałam się,

where this sense of shame and guilt came from.

skąd brały się wstyd i wyrzuty sumienia.

A year and a half ago, I had my own first child.

Półtora roku temu urodziłam pierwsze dziecko.

It was the best thing that ever happened in my life.

To najlepsze, co mogło mi się przydarzyć w życiu.

Becoming a mother

Bycie matką

gave me a totally new perspective on my own childhood,

dało mi zupełnie nowe spojrzenie na własne dzieciństwo

and it brought back my memories of early life in China.

i przywróciło wspomnienia z młodości w Chinach.

For the past three decades,

Przez ostatnie trzydzieści lat

everyone in my family had to apply for a permission from the government

wszyscy członkowie mojej rodziny musieli składać wnioski o pozwolenie rządu

to have a child.

na posiadanie dziecka.

And I wondered

Zastanawiałam się,

what it was like for people who lived under the one-child policy.

jak żyło się ludziom pod presją polityki posiadania jednego dziecka.

So I decided to make a documentary about it.

Postanowiłam zrobić o tym dokument.

One of the people I interviewed

Jedną z osób, z którą rozmawiałam,

was the midwife who delivered all of the babies born in my village,

była położna, która odbierała wszystkie porody w mojej wiosce,

including myself.

włączając w to moje narodziny.

She was 84 years old when I interviewed her.

Miała 84 lata, kiedy prowadziłam z nią wywiad.

I asked her,

Zapytałam ją:

"Do you remember how many babies you delivered throughout your career?"

"Czy pamięta pani liczbę odebranych porodów?".

She didn't have a number for deliveries.

Nie liczyła porodów.

She said she had performed

Powiedziała mi, że przeprowadziła

60,000 forced abortions and sterilizations.

60 tysięcy przymusowych aborcji i sterylizacji.

Sometimes, she said,

Mówiła, że rozwinięty płód czasem przeżywał aborcję,

a late-term fetus would survive an abortion,

and she would kill the baby after delivering it.

więc musiała zabić dziecko tuż po zabiegu.

She remembered how her hands would tremble

Do dziś pamięta drżenie swych rąk, gdy to robiła.

as she did the work.

Her story shocked me.

Jej historia mnie zszokowała.

When I set out to make the film,

Gdy postanowiłam nagrać film,

I expected it would be a simple story of perpetrators and victims.

spodziewałam się prostej historii o oprawcach i ofiarach,

People who carried out the policy

o ludziach, którzy wprowadzili tę politykę

and people who are living with the consequences.

oraz tych, którzy muszą żyć z jej konsekwencjami.

But that wasn't what I saw.

Ale nie do końca tak było.

As I was finishing my interview with the midwife,

Kiedy kończyłam wywiad z położną,

I noticed an area in her house

zauważyłam, że w jej domu jest miejsce

that was decorated with elaborate homemade flags.

ozdobione wyszukanymi, ręcznie robionymi flagami.

And each flag has a picture of a baby on it.

Do każdej flagi było przypięte zdjęcie dziecka.

These were flags that were sent by families

To były flagi wysłane przez rodziny,

whom she helped treat their infertility problems.

którym pomogła zwalczyć problem niepłodności.

She explained that she had had enough

Powiedziała, że miała dosyć

of performing abortions and sterilizations --

przeprowadzania aborcji i sterylizacji

that the only work she did now was to help families have babies.

i zaczęła pomagać rodzinom, żeby mogły mieć dzieci.

She said she was full of guilt

Dodała, że ma poczucie winy

for carrying out the one-child policy,

za promowanie polityki jednego dziecka

and she hoped that by helping families have babies,

i ma nadzieję, że taka pomoc rodzinom

she could counteract what she did in the past.

może odkupić błędy z przeszłości.

It became clear to me she, too, was a victim of the policy.

Zrozumiałam, że ona też jest ofiarą tej polityki.

Every voice was telling her

Każdy wmawiał jej,

that what she did was right and necessary for China's survival.

że to, co robi jest właściwe i niezbędne dla przetrwania Chin.

And she did what she thought was right for her country.

Robiła to, co uważała za słuszne dla kraju.

I know how strong that message was.

Wiem, jak silna była ta polityka.

It was everywhere around myself when I grew up.

Była wszędzie, gdy dorastałam.

It was printed on matches,

Drukowano ją na zapałkach,

playing cards,

kartach do gry,

textbooks, posters.

w podręcznikach, na plakatach.

The propaganda praising the one-child policy

Propaganda promująca politykę jednego dziecka

was everywhere around us.

była wszechobecna.

[Anyone who refuses to sterilize will be arrested.]

[Każdy, kto odmówi sterylizacji, będzie aresztowany]

And so were the threats against disobeying it.

Były też groźby w razie sprzeciwu.

The message seeped into our minds

Propaganda przesiąknęła nasze umysły do tego stopnia,

so much so that I grew up feeling embarrassed

że dorastając, czułam wstyd

for having a younger brother.

z powodu posiadania młodszego brata.

With each person I filmed,

Widziałam, jaki wpływ miała propaganda

I saw how their minds and hearts can be influenced by the propaganda,

na umysł i serce każdej osoby, którą filmowałam

and how their willingness to make sacrifices for the greater good

oraz jak gotowość do poświęcenia dla wyższego dobra

can be twisted into something very dark and tragic.

była przekręcana w coś bardzo mrocznego i tragicznego.

China is not the only place where this happens.

Chiny to nie jedyny kraj, w którym to się dzieje.

There is no country on earth where propaganda isn't present.

Nie ma kraju na świecie, w którym nie byłoby propagandy.

And in societies that are supposed to be more open and free than China,

W społeczeństwach uważanych za bardziej otwarte i wolne niż Chiny

it can be even harder to recognize what propaganda looks like.

może być o wiele trudniej rozpoznać propagandę.

It hides in plain sight as news reports,

Skrywa się w widocznych przekazach w wiadomościach,

TV commercials, political campaigning

reklamach telewizyjnych, kampaniach politycznych

and in our social media feeds.

i mediach społecznościowych.

It works to change our minds without our knowledge.

Ma za zadanie wpłynąć na nasze umysły bez naszej wiedzy.

Every society is vulnerable to accepting propaganda as truth,

Każde społeczeństwo jest podatne na zaakceptowanie propagandy jako prawdy.

and no society where propaganda replaces the truth

Żadne społeczeństwo, w którym propaganda zastępuje prawdę,

can be truly free.

nie może być naprawdę wolne.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)