Everything you think you know about addiction is wrong | Johann Hari | TED

Tłumaczenie: Kacper Borowiecki Korekta: Krystian Aparta

One of my earliest memories

Jednym z moich pierwszych wspomnień

is of trying to wake up one of my relatives and not being able to.

jest moment, kiedy nie mogłem obudzić pewnego członka mojej rodziny.

And I was just a little kid, so I didn't really understand why,

Byłem dzieckiem, nie wiedziałem, co się dzieje.

but as I got older,

Jako starszy człowiek zrozumiałem,

I realized we had drug addiction in my family,

że w rodzinie istnieje uzależnienie od narkotyków,

including later cocaine addiction.

w tym od kokainy.

I'd been thinking about it a lot lately, partly because it's now exactly 100 years

Ostatnio dużo o tym myślałem, ponieważ minęło dokładnie 100 lat

since drugs were first banned in the United States and Britain,

od pierwszego zakazu zażywania narkotyków w USA i Anglii.

and we then imposed that on the rest of the world.

Następnie skopiowała to reszta świata.

Minął wiek, odkąd podjęliśmy tę brzemienną w skutki decyzję,

It's a century since we made this really fateful decision

to take addicts and punish them and make them suffer,

żeby uzależnionych karać i sprawiać, żeby cierpieli,

because we believed that would deter them; it would give them an incentive to stop.

w przekonaniu, że to ich zniechęci, da im motywację do rzucenia nałogu.

And a few years ago, I was looking at some of the addicts in my life who I love,

Kilka lat temu myślałem o kilku kochanym przeze mnie uzależnionym osobom

and trying to figure out if there was some way to help them.

i zastanawiałem się, czy można im jakoś pomóc.

And I realized there were loads of incredibly basic questions

Uderzyło mnie, że nie znam odpowiedzi na mnóstwo podstawowych pytań.

I just didn't know the answer to,

like, what really causes addiction?

Skąd tak naprawdę bierze się uzależnienie?

Why do we carry on with this approach that doesn't seem to be working,

Dlaczego uczepiliśmy się sposobów walki z nim, które nie działają,

and is there a better way out there that we could try instead?

i czy istnieją jakieś lepsze podejścia?

So I read loads of stuff about it,

Wiele o tym czytałem,

ale nie mogłem znaleźć tych odpowiedzi.

and I couldn't really find the answers I was looking for,

so I thought, okay, I'll go and sit with different people around the world

Stwierdziłem, że porozmawiam z różnymi ludźmi z całego świata,

którzy sami przez to przeszli, albo badali uzależnienie,

who lived this and studied this

and talk to them and see if I could learn from them.

i zobaczę, czy dowiem się czegoś nowego.

And I didn't realize I would end up going over 30,000 miles at the start,

Nie sądziłem, że skończy się to przejechaniem 50 000 kilometrów.

Spotkałem się z ogromną liczbą osób,

but I ended up going and meeting loads of different people,

od transseksualnego dilera Kraku z Brownsville na Brooklynie

from a transgender crack dealer in Brownsville, Brooklyn,

do naukowca, który karmi halucynogenami langusty,

to a scientist who spends a lot of time feeding hallucinogens to mongooses

by sprawdzić, czy im się to podoba -

to see if they like them --

it turns out they do, but only in very specific circumstances --

okazało się, że tak, ale w szczególnych okolicznościach -

to the only country that's ever decriminalized all drugs,

aż do jedynego państwa, które zalegalizowało wszystko,

from cannabis to crack, Portugal.

od konopi do Kraku, czyli Portugalii.

And the thing I realized that really blew my mind is,

I w końcu z osłupieniem doszedłem do jednego wniosku:

almost everything we think we know about addiction is wrong,

że prawie wszystko, co wiemy o uzależnieniach, jest błędne.

and if we start to absorb the new evidence about addiction,

Jeśli zaczniemy wykorzystywać nowe dowody dotyczące uzależnień,

I think we're going to have to change a lot more than our drug policies.

będziemy musieli zmienić więcej niż tylko politykę antynarkotykową.

But let's start with what we think we know, what I thought I knew.

Zacznijmy od tego, co nam się wydaje, że już wiemy.

Let's think about this middle row here.

Weźmy ten środkowy rząd.

Imagine all of you, for 20 days now, went off and used heroin three times a day.

Wyobraźcie sobie, że przez 20 dni codziennie trzy razy zażyjecie heroinę.

Some of you look a little more enthusiastic than others at this prospect.

Widzę, że nie wszyscy ekscytują się takim pomysłem.

(Laughter)

(Śmiech)

Don't worry, it's just a thought experiment.

Nie martwcie się, to tylko eksperyment myślowy.

Imagine you did that, right?

Wyobraziliście to sobie.

What would happen?

Co by się stało?

Now, we have a story about what would happen that we've been told for a century.

Odpowiedź od wieku pozostaje taka sama.

Myślimy, że ponieważ w heroinie są chemiczne "haczyki",

We think, because there are chemical hooks in heroin,

as you took it for a while,

to jeśli zażyjecie jej choć troszeczkę,

your body would become dependent on those hooks,

wasze ciało stanie się zależne od tych haczyków,

you'd start to physically need them,

zaczniecie potrzebować ich fizycznie,

and at the end of those 20 days, you'd all be heroin addicts. Right?

a po tych 20 dniach wszyscy będziecie uzależnieni. Prawda?

That's what I thought.

Tak myślałem.

First thing that alerted me to the fact that something's not right with this story

Zacząłem podejrzewać, że z tą historią jest coś nie tak,

is when it was explained to me.

przez okoliczności, w których ją usłyszałem.

If I step out of this TED Talk today and I get hit by a car and I break my hip,

Jeśli wyjdę po tej prelekcji, uderzy mnie samochód i zostanę ranny,

I'll be taken to hospital and I'll be given loads of diamorphine.

wezmą mnie do szpitala i dadzą kupę diamorfiny.

Diamorphine is heroin.

Diamorfina to heroina.

It's actually much better heroin than you're going to buy on the streets,

Znacznie lepsza heroina, niż ta dostępna na ulicach,

because the stuff you buy from a drug dealer is contaminated.

ponieważ proszek od dilera jest zanieczyszczony.

Tak naprawdę heroiny jest w nim mało,

Actually, very little of it is heroin,

a substancja od lekarza jest medycznie czysta.

whereas the stuff you get from the doctor is medically pure.

Dostaje się ją długo.

And you'll be given it for quite a long period of time.

W tej sali jest wiele ludzi.

Niektórzy z was może też tak zażyli kiedyś dużo heroiny.

There are loads of people in this room,

you may not realize it, you've taken quite a lot of heroin.

Tak dzieje się na całym świecie.

And anyone who is watching this anywhere in the world, this is happening.

Jeśli to, co mówią o uzależnieniach jest prawdą,

And if what we believe about addiction is right --

ci pacjenci są narażeni na wiele chemicznych "haczyków".

those people are exposed to all those chemical hooks --

Co powinno się stać? Powinni się uzależnić.

What should happen? They should become addicts.

Zbadano to naprawdę dokładnie.

This has been studied really carefully.

Tak się nie dzieje: jeśli babcia ma wymianę stawu biodrowego,

It doesn't happen; you will have noticed if your grandmother had a hip replacement,

to nie wraca jako ćpun. (Śmiech)

she didn't come out as a junkie. (Laughter)

Kiedy dowiedziałem się o tym, nie mogłem w to uwierzyć.

And when I learned this, it seemed so weird to me,

To przeciwieństwo wszystkiego, co mi powiedziano, co niby wiedziałem.

so contrary to everything I'd been told, everything I thought I knew,

Myślałem, że to niemożliwe, dopóki nie spotkałem Bruce'a Alexandra.

I just thought it couldn't be right, until I met a man called Bruce Alexander.

Jest profesorem psychologii z Vancouver,

He's a professor of psychology in Vancouver

który wykonał niesamowity eksperyment,

który pomoże nam to zrozumieć.

who carried out an incredible experiment

I think really helps us to understand this issue.

Profesor Alexander wytłumaczył mi,

że pojęcie uzależnienia, które znamy,

Professor Alexander explained to me,

the idea of addiction we've all got in our heads, that story,

częściowo pochodzi z serii eksperymentów,

comes partly from a series of experiments

które wykonano w XX wieku.

that were done earlier in the 20th century.

To naprawdę proste eksperymenty.

Można je zrobić w domu, jeśli ktoś jest sadystą.

They're really simple.

You can do them tonight at home if you feel a little sadistic.

Bierzemy szczura i zamykamy w klatce, po czym dajemy mu dwa poidełka:

You get a rat and you put it in a cage, and you give it two water bottles:

One is just water, and the other is water laced with either heroin or cocaine.

w obu jest woda, ale do jednego dosypano heroinę lub kokainę.

If you do that, the rat will almost always prefer the drug water

Szczury w tej sytuacji prawie zawsze wybierają wodę z narkotykami

and almost always kill itself quite quickly.

i prawie zawsze szybko zdychają.

So there you go, right? That's how we think it works.

To oczywiste, prawda?

W latach 70. Profesor Alexander przyjrzał się temu eksperymentowi

In the '70s, Professor Alexander comes along and he looks at this experiment

and he noticed something.

i coś zauważył.

"Wsadzamy szczura do pustej klatki.

He said ah, we're putting the rat in an empty cage.

It's got nothing to do except use these drugs.

Nie ma w niej nic do roboty poza ćpaniem.

Let's try something different.

Spróbujmy innego podejścia".

Profesor Alexander zbudował klatkę, którą nazwał "Szczurzym parkiem".

So Professor Alexander built a cage that he called "Rat Park,"

which is basically heaven for rats.

Był to taki raj dla szczurów.

They've got loads of cheese, they've got loads of colored balls,

Mnóstwo sera, mnóstwo kolorowych kulek,

they've got loads of tunnels.

mnóstwo tuneli.

Crucially, they've got loads of friends. They can have loads of sex.

Najważniejsze, mają mnóstwo towarzystwa, więc mogą często uprawiać seks.

And they've got both the water bottles, the normal water and the drugged water.

Dał im oba poidełka: wodę czystą i z narkotykami.

But here's the fascinating thing:

Stało się coś niezwykłego:

In Rat Park, they don't like the drug water.

W Szczurzym Parku woda z domieszką nie cieszyła się powodzeniem.

They almost never use it.

Szczury prawie jej nie piły.

None of them ever use it compulsively.

Żaden nie wybierał jej kompulsywnie.

None of them ever overdose.

Żaden nie przedawkował.

You go from almost 100 percent overdose when they're isolated

Od 100% przedawkowania w izolacji

to zero percent overdose when they have happy and connected lives.

przeszliśmy do 0% w życiu szczęśliwym, ze związkami z innymi.

Now, when he first saw this, Professor Alexander thought,

Kiedy Profesor Alexander zobaczył to po raz pierwszy, myślał,

maybe this is just a thing about rats, they're quite different to us.

że tak działa to tylko u szczurów, które są przecież inne od nas.

Maybe not as different as we'd like, but, you know --

Może nie aż tak inne, jak byśmy chcieli...

Na szczęście w tym samym czasie

But fortunately, there was a human experiment

into the exact same principle happening at the exact same time.

odbywał się eksperyment na ludziach na tych samych zasadach.

It was called the Vietnam War.

Nazywał się "wojna w Wietnamie".

In Vietnam, 20 percent of all American troops were using loads of heroin,

W Wietnamie 20 procent amerykańskich żołnierzy zażywało heroinę,

and if you look at the news reports from the time,

a w reportażach z tamtego okresu widzimy,

they were really worried, because they thought, my God, we're going to have

że ludzie się o to martwili,

hundreds of thousands of junkies on the streets of the United States

bali się, że setki tysięcy ćpunów pojawią się na ulicach USA,

when the war ends; it made total sense.

kiedy wojna się skończy; to miało sens.

Now, those soldiers who were using loads of heroin were followed home.

Żołnierzy, którzy używali heroiny, badano po powrocie ze służby.

The Archives of General Psychiatry did a really detailed study,

W czasopiśmie Archives of General Psychiatry

opublikowano dokładne badanie.

and what happened to them?

Co więc się z nimi stało?

It turns out they didn't go to rehab. They didn't go into withdrawal.

Nie poszli na odwyk. Nie pojawił się zespół odstawienny.

Ninety-five percent of them just stopped.

95 procent z nich po prostu przestała brać.

Now, if you believe the story about chemical hooks,

Jeśli wierzymy w opowieść o chemicznych haczykach,

that makes absolutely no sense, but Professor Alexander began to think

ten wynik nie ma sensu, więc profesor Alexander zaczął myśleć,

there might be a different story about addiction.

czy może istnieć inne wytłumaczenie uzależnienia.

He said, what if addiction isn't about your chemical hooks?

A może uzależnienie nie wynika z "haczyków" chemicznych?

What if addiction is about your cage?

Co jeśli w uzależnieniu chodzi o naszą klatkę?

What if addiction is an adaptation to your environment?

Może uzależnienie to dostosowanie do konkretnego środowiska?

Looking at this,

Biorąc to pod uwagę, inny profesor, Peter Cohen z Holandii,

there was another professor called Peter Cohen in the Netherlands

uznał, że nie powinniśmy stosować terminu "uzależnienie".

who said, maybe we shouldn't even call it addiction.

Może powinniśmy nazywać to "tworzeniem więzi".

Maybe we should call it bonding.

Human beings have a natural and innate need to bond,

Ludzie mają naturalną i wrodzoną potrzebę więzi.

and when we're happy and healthy, we'll bond and connect with each other,

Kiedy jesteśmy szczęśliwi i zdrowi, wiążemy się i łączymy ze sobą.

but if you can't do that,

Ale jeśli to niemożliwe,

because you're traumatized or isolated or beaten down by life,

bo przeżyliśmy traumę, żyjemy w izolacji, lub wygrywa z nami stres,

you will bond with something that will give you some sense of relief.

zwiążemy się z czymś, co da nam jakieś uczucie ulgi.

Now, that might be gambling, that might be pornography,

To może być hazard, to może być pornografia,

that might be cocaine, that might be cannabis,

kokaina, marihuana.

but you will bond and connect with something because that's our nature.

Nieważne, z czym, ale zwiążemy się, bo taka jest nasza natura.

That's what we want as human beings.

Tego chcemy jako ludzie.

And at first, I found this quite a difficult thing to get my head around,

Na początku trudno było mi to pojąć,

but one way that helped me to think about it is,

ale pomogło mi pewne spostrzeżenie.

I can see, I've got over by my seat a bottle of water, right?

Przy siedzeniu zostawiłem butelkę wody.

I'm looking at lots of you, and lots of you have bottles of water with you.

Większość z was ma taką przy sobie.

Forget the drugs. Forget the drug war.

Zapomnijmy na chwilę o narkotykach.

Totally legally, all of those bottles of water could be bottles of vodka, right?

Całkowicie legalnie te wszystkie butelki mogłyby być wypełnione wódką, prawda?

We could all be getting drunk -- I might after this -- (Laughter) --

Każde z nas mogłoby się upić. Ja planuję, po konferencji. (Śmiech)

but we're not.

Ale jakoś nie siedzimy tu pijani.

Now, because you've been able to afford the approximately gazillion pounds

Było was stać na miliard funtów, bo tyle kosztują tu bilety,

that it costs to get into a TED Talk, I'm guessing you guys could afford

więc wnioskuję, że stać by było was

to be drinking vodka for the next six months.

pić wódkę przez następne sześć miesięcy.

You wouldn't end up homeless.

Nie skończylibyście jako bezdomni.

You're not going to do that, and the reason you're not going to do that

Nie zrobicie tego, ale nie dlatego, że ktoś was zatrzymuje.

is not because anyone's stopping you.

It's because you've got bonds and connections

Przyczyną jest to, że macie więzi,

that you want to be present for.

dla których chcecie być obecni.

You've got work you love. You've got people you love.

Kochacie swoją pracę. Macie ukochane osoby.

You've got healthy relationships.

Macie zdrowe związki.

And a core part of addiction,

Podstawowym elementem uzależnienia,

I came to think, and I believe the evidence suggests,

jak według mnie wskazują dowody,

is about not being able to bear to be present in your life.

jest niemożność poradzenia sobie z obecnością we własnym życiu.

Now, this has really significant implications.

To ma istotne konsekwencje.

The most obvious implications are for the War on Drugs.

Najbardziej oczywiste dotyczą wojny z narkotykami.

In Arizona, I went out with a group of women

W Arizonie spotkałem się z grupą kobiet,

who were made to wear t-shirts saying, "I was a drug addict,"

którym kazano nosić koszulki z napisem "Byłem uzależniona".

and go out on chain gangs and dig graves while members of the public jeer at them,

Skute łańcuchami musiały kopać groby, a przechodnie z nich kpili.

and when those women get out of prison, they're going to have criminal records

Nawet po odbyciu wyroku ich nazwiska są w rejestrze karnym,

that mean they'll never work in the legal economy again.

więc nigdy nie będą legalnie pracowały.

Now, that's a very extreme example, obviously, in the case of the chain gang,

To przykład ekstremalny, szczególnie z tymi łańcuchami,

but actually almost everywhere in the world

ale tak naprawdę prawie wszędzie na świecie

we treat addicts to some degree like that.

traktujemy uzależnionych w podobny sposób.

We punish them. We shame them. We give them criminal records.

Karzemy ich, piętnujemy i wpisujemy do rejestru karnego.

We put barriers between them reconnecting.

Stawiamy bariery między nimi i tworzeniem nowych więzi.

Pewien Kanadyjczyk, niesamowity człowiek, Dr. Gabor Maté, powiedział mi:

There was a doctor in Canada, Dr. Gabor Maté, an amazing man,

who said to me, if you wanted to design a system that would make addiction worse,

"Stworzyliśmy idealny system do utrudniania walki z uzależnieniem".

you would design that system.

W pewnym miejscu postanowiono podejść do tego zupełnie inaczej.

Now, there's a place that decided to do the exact opposite,

and I went there to see how it worked.

Pojechałem tam to sprawdzić.

In the year 2000, Portugal had one of the worst drug problems in Europe.

W 2000 roku Portugalia

miała jeden z największych problemów z narkotykami w Europie.

One percent of the population was addicted to heroin, which is kind of mind-blowing,

Jeden procent ludności był uzależniony od heroiny, oszałamiające.

and every year, they tried the American way more and more.

Cały czas coraz mocniej wchodzili na amerykańską ścieżkę.

They punished people and stigmatized them and shamed them more,

Karali ludzi, napiętnowali, zawstydzali.

and every year, the problem got worse.

Każdego roku problem się zwiększał.

Pewnego dnia premier i lider opozycji usiedli koło siebie

And one day, the Prime Minister and the leader of the opposition got together,

i powiedzieli: "Tak dalej być nie może.

and basically said, look, we can't go on

with a country where we're having ever more people becoming heroin addicts.

Stwórzmy zespół naukowców i lekarzy,

Let's set up a panel of scientists and doctors

aby znaleźć rzeczywiste rozwiązanie".

to figure out what would genuinely solve the problem.

Stworzyli zespół, prowadzony przez niesamowitego doktora João Goulão.

And they set up a panel led by an amazing man called Dr. João Goulão,

który zbadał nowe dowody, wrócił i stwierdził:

to look at all this new evidence,

and they came back and they said,

"Decriminalize all drugs from cannabis to crack, but" --

"Zdekryminalizujcie wszystkie narkotyki, od trawki po metaamfetaminę,

and this is the crucial next step --

ale - i to jest tu kluczowe -

"take all the money we used to spend on cutting addicts off,

"weźcie wszystkie środki, które wydajemy na izolowanie uzależnionych,

on disconnecting them,

odsuwanie ich od ich więzi,

and spend it instead on reconnecting them with society."

i wykorzystajcie je na przywracanie uzależnionych społeczeństwu".

And that's not really what we think of as drug treatment

To całkowite odmienne od sposobu,

w jaki podchodzimy do pomocy uzależnionym w USA i Wielkiej Brytanii.

in the United States and Britain.

So they do do residential rehab,

W Portugalii mają ośrodki leczenia uzależnień,

they do psychological therapy, that does have some value.

terapie psychologiczne, które pomagają.

But the biggest thing they did was the complete opposite of what we do:

Ale ich największe dokonanie to przeciwieństwo naszego systemu:

a massive program of job creation for addicts,

ogromny program tworzenia miejsc pracy dla uzależnionych

and microloans for addicts to set up small businesses.

i systemu mikropożyczek, żeby mogli otworzyć własną firmę.

So say you used to be a mechanic.

Powiedzmy, że byłeś mechanikiem.

When you're ready, they'll go to a garage, and they'll say,

Gdy jesteś gotów, idą do warsztatu i mówią:

if you employ this guy for a year, we'll pay half his wages.

jeśli zatrudnisz tego gościa na rok, zapłacimy pół jego pensji.

The goal was to make sure that every addict in Portugal

Celem było upewnienie się, że każdy uzależniony w kraju

had something to get out of bed for in the morning.

ma po co wstać rano z łóżka.

Uzależnieni w Portugalii powiedzieli mi,

And when I went and met the addicts in Portugal,

że kiedy zdobyli nowy cel w życiu,

what they said is, as they rediscovered purpose,

odkryli na nowo więzi i relację ze społeczeństwem.

they rediscovered bonds and relationships with the wider society.

W tym roku mija 15 lat od rozpoczęcia portugalskiego eksperymentu.

It'll be 15 years this year since that experiment began,

and the results are in:

Jakie są wyniki?

injecting drug use is down in Portugal,

Według czasopisma British Journal of Criminology

according to the British Journal of Criminology,

dożylne zażywanie narkotyków w Portugalii

by 50 percent, five-zero percent.

spadło o połowę, pięćdziesiąt procent.

Overdose is massively down, HIV is massively down among addicts.

Znacznie zmniejszyła się liczba przedawkowań i zakażeń HIV.

Addiction in every study is significantly down.

Każde badanie pokazuje istotny spadek liczby uzależnionych.

One of the ways you know it's worked so well is that almost nobody in Portugal

Wiemy, że to działa, też dlatego,

że prawie nikt w Portugalii nie chce wrócić do starego systemu.

wants to go back to the old system.

Now, that's the political implications.

To są wnioski polityczne.

I actually think there's a layer of implications

Ja uważam, że te badania ujawniają znacznie więcej.

to all this research below that.

We live in a culture where people feel really increasingly vulnerable

Żyjemy w kulturze, w której ludzie czują się coraz bardziej narażeni

to all sorts of addictions, whether it's to their smartphones

na wszelkie nałogi, niezależnie czy chodzi o smartfony,

or to shopping or to eating.

zakupy czy jedzenie.

Before these talks began -- you guys know this --

Pamiętacie, przed konferencją kazano nam wyłączyć komórki.

we were told we weren't allowed to have our smartphones on,

and I have to say, a lot of you looked an awful lot like

Muszę powiedzieć, że część z was wyglądała

addicts who were told their dealer was going to be unavailable

jak narkomani, którym powiedziano, że diler będzie niedostępny

przez następne kilka godzin. (Śmiech)

for the next couple of hours. (Laughter)

Wielu z nas się tak czuło.

A lot of us feel like that, and it might sound weird to say,

I to może zaskakujące, że przecież twierdziłem,

I've been talking about how disconnection is a major driver of addiction

że głównym motorem uzależnienia jest brak więzi

and weird to say it's growing,

i że jest tego coraz więcej,

because you think we're the most connected society that's ever been, surely.

bo wydaje się, że w obecnych czasach technologicznie łączymy się bez przerwy.

But I increasingly began to think that the connections we have

Ale coraz częściej myślę, że łączenie się z innymi w ten sposób

or think we have, are like a kind of parody of human connection.

to parodia prawdziwej ludzkiej więzi.

If you have a crisis in your life, you'll notice something.

Zwróćmy uwagę, że w sytuacji kryzysu życiowego

It won't be your Twitter followers who come to sit with you.

to nie śledzący nas na Twitterze przyjdą spędzić z nami czas.

It won't be your Facebook friends who help you turn it round.

To nie znajomi z Facebooka przybędą z pomocą.

It'll be your flesh and blood friends who you have deep and nuanced

Pomogą nam realni znajomi, z którymi mamy głęboką,

and textured, face-to-face relationships with,

dopracowaną relację "twarzą w twarz".

and there's a study I learned about from Bill McKibben, the environmental writer,

Bill McKibben, dziennikarz piszący o ochronie środowiska,

that I think tells us a lot about this.

przeprowadził istotny w tym kontekście eksperyment.

It looked at the number of close friends the average American believes

W badaniu sprawdzono, do ilu znajomych przeciętny Amerykanin

they can call on in a crisis.

może zwrócić się w kryzysie.

That number has been declining steadily since the 1950s.

Od 1950 roku liczba ta systematycznie spada.

The amount of floor space an individual has in their home

Powierzchnia mieszkalna zajmowana przez jedną osobę

has been steadily increasing,

statystycznie także się zwiększa.

and I think that's like a metaphor

Sądzę, że to dobra metafora wyboru kulturowego, jakiego dokonaliśmy.

for the choice we've made as a culture.

We've traded floorspace for friends, we've traded stuff for connections,

Wymieniliśmy przyjaciół na przestrzeń życiową,

więzi międzyludzkie na dobra materialne.

and the result is we are one of the loneliest societies there has ever been.

I staliśmy się jednym z najsamotniejszych społeczeństw w historii.

And Bruce Alexander, the guy who did the Rat Park experiment, says,

Bruce Alexander, pomysłodawca "Szczurzego parku", powiedział,

we talk all the time in addiction about individual recovery,

że w dyskusji o uzależnieniach ciągle mówimy o leczeniu jednostki,

and it's right to talk about that,

o czym warto mówić,

but we need to talk much more about social recovery.

ale musimy mówić więcej o leczeniu socjalnym.

Something's gone wrong with us, not just with individuals but as a group,

Coś poszło nie tak z nami, nie indywidualnie, ale z grupą.

and we've created a society where, for a lot of us,

Stworzyliśmy społeczeństwo, w którym dla wielu z nas

life looks a whole lot more like that isolated cage

życie znacznie bardziej przypomina odizolowaną klatkę

and a whole lot less like Rat Park.

niż "szczurzy park" z eksperymentu.

If I'm honest, this isn't why I went into it.

Jeśli mam być szczery, to nie dlatego zająłem się tym tematem.

I didn't go in to the discover the political stuff, the social stuff.

Moim celem nie były wcale te odkrycia polityczne czy socjologiczne.

I wanted to know how to help the people I love.

Ja chciałem dowiedzieć się, jak pomóc ludziom, których kocham.

And when I came back from this long journey and I'd learned all this,

Po tej podróży, z całą tą wiedzą za pasem,

I looked at the addicts in my life,

inaczej spojrzałem na osoby uzależnione w moim życiu.

and if you're really candid, it's hard loving an addict,

Trzeba przyznać, że trudno kochać osobę uzależnioną.

and there's going to be lots of people who know in this room.

Wielu z was o tym wie.

Często przepełnia nas wściekłość.

You are angry a lot of the time,

and I think one of the reasons why this debate is so charged

Myślę, że debata o uzależnieniu bywa tak emocjonalna także dlatego,

is because it runs through the heart of each of us, right?

bo trafia do serca każdego z nas.

Everyone has a bit of them that looks at an addict and thinks,

Każdy ma w głowie głos, który patrzy na uzależnionego i mówi:

I wish someone would just stop you.

"Dlaczego ktoś cię nie powstrzyma?"

And the kind of scripts we're told for how to deal with the addicts in our lives

Najczęściej przedstawiane nam sposoby traktowania osób uzależnionych

is typified by, I think,

widać bardzo dobrze w reality show "Intervention".

the reality show "Intervention," if you guys have ever seen it.

Mam wrażenie, że te wszystkie reality show wpływają stopniowo na całe nasze życie,

I think everything in our lives is defined by reality TV,

but that's another TED Talk.

ale to już inna prelekcja.

If you've ever seen the show "Intervention,"

Program "Intervention" oparty jest na prostym pomyśle.

it's a pretty simple premise.

Get an addict, all the people in their life, gather them together,

Weź uzależnionego, sprowadź jego bliskich,

confront them with what they're doing, and they say, if you don't shape up,

uświadom mu, jak postępuje

i powiedz, że jeśli się nie pozbiera,

we're going to cut you off.

to bliscy zerwą z nim kontakt.

So what they do is they take the connection to the addict,

Czyli grozi się odebraniem więzi ludzkich osobie uzależnionej;

and they threaten it, they make it contingent

więzi te dostępne tylko pod warunkiem,

on the addict behaving the way they want.

że osoba uzależniona zachowa się tak, jak oni chcą.

And I began to think, I began to see why that approach doesn't work,

A ja zacząłem rozumieć, dlaczego to podejście nie działa.

and I began to think that's almost like the importing of the logic of the Drug War

To prawie jak zaimportowanie polityki "wojny z narkotykami"

into our private lives.

w nasze życie prywatne.

So I was thinking, how could I be Portuguese?

I zacząłem się zastanawiać, jak mogę zostać Portugalczykiem?

And what I've tried to do now, and I can't tell you I do it consistently

Nie mogę powiedzieć, że robię to konsekwentnie,

and I can't tell you it's easy,

nie mogę powiedzieć, że to łatwe -

is to say to the addicts in my life

ale staram się sygnalizować osobom uzależnionym w moim życiu,

that I want to deepen the connection with them,

że chcę pogłębić nasze więzi,

to say to them, I love you whether you're using or you're not.

że kocham ich niezależnie od tego, czy zażywają,

I love you, whatever state you're in,

kocham ich, nieważne, w jakim są stanie.

and if you need me, I'll come and sit with you

Że jeśli mnie potrzebują, przyjadę, siądę z nimi,

because I love you and I don't want you to be alone

bo ich kocham i nie chcę, żeby byli sami

or to feel alone.

ani żeby byli samotni.

And I think the core of that message --

Sedno tego przekazu,

you're not alone, we love you --

czyli "nie jesteście sami, kochamy was",

has to be at every level of how we respond to addicts,

musi być widoczne na każdym poziomie reakcji na problem uzależnienia:

socially, politically and individually.

socjalnym, politycznym i indywidualnym.

For 100 years now, we've been singing war songs about addicts.

Od 100 lat wykrzykujemy groźby pod adresem uzależnionych.

I think all along we should have been singing love songs to them,

Myślę, że zamiast tego powinniśmy śpiewać im pieśni miłosne,

because the opposite of addiction is not sobriety.

ponieważ przeciwieństwem uzależnienia nie jest trzeźwość.

The opposite of addiction is connection.

Przeciwieństwem uzależnienia są więzi.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)