Captain Charles Moore on the seas of plastic

Tłumaczenie: Grzegorz Bonter Korekta: Krystian Aparta

Let's talk trash.

Pogadajmy o śmieciach.

You know, we had to be taught

Musieliśmy nauczyć się, jak odrzucić

to renounce the powerful conservation ethic

silnie zakorzenioną etykę oszczędności,

we developed during the Great Depression and World War II.

nabytą podczas Wielkiego Kryzysu i II Wojny Światowej.

After the war, we needed to direct our enormous production capacity

Po wojnie nasza ogromna moc produkcyjna musiała objąć

toward creation of products for peacetime.

towary potrzebne w czasie pokoju.

Life Magazine helped in this effort

Magazyn Life pomógł w tych staraniach,

by announcing the introduction of throwaways

ogłaszając wprowadzenie jednorazówek,

that would liberate the housewife from the drudgery of doing dishes.

wyzwalających żony od obowiązku zmywania naczyń.

Mental note to the liberators:

Wiadomość do wyzwolicieli:

throwaway plastics take a lot of space and don't biodegrade.

jednorazówki zajmują sporo miejsca i nie są biodegradowalne.

Only we humans make waste that nature can't digest.

Tylko ludzie tworzą odpady, których przyroda nie potrafi przetrawić.

Plastics are also hard to recycle.

Plastyki też ciężko przetworzyć.

A teacher told me how to express the under-five-percent

Pewien nauczyciel powiedział mi, jak wyrazić

of plastics recovered in our waste stream.

procent plastyku odzyskiwanego z naszych śmieci:

It's diddly-point-squat.

Figa przecinek mak.

That's the percentage we recycle.

Tyle udaje się odzyskać.

Now, melting point has a lot to do with this.

Istotna jest temperatura topnienia.

Plastic is not purified by the re-melting process like glass and metal.

Inaczej niż szkło i metal, plastyk nie oczyszcza się podczas topnienia.

It begins to melt below the boiling point of water

Topi się w temperaturze niższej niż temp. wrzenia wody

and does not drive off the oily contaminants

i nie odpycha zanieczyszczeń oleistych,

for which it is a sponge.

tylko wchłania je niczym gąbka.

Half of each year's 100 billion pounds of thermal plastic pellets

Rocznie wytwarza się 100 miliardów granulek termoplastycznych,

will be made into fast-track trash.

z czego połowa zostanie zamieniona w "szybkie śmieci".

A large, unruly fraction of our trash

Duża, niekontrolowana porcja naszych odpadków

will flow downriver to the sea.

popłynie rzekami do morza.

Here is the accumulation at Biona Creek next to the L.A. airport.

Oto odpadki w rzece Biona, zaraz przy lotnisku.

And here is the flotsam near California State University Long Beach

Tu śmieci niedaleko Uniwersytetu w Long Beach w Kalifornii,

and the diesel plant we visited yesterday.

koło stacji odsalania.

In spite of deposit fees,

Choć producenci napojów płacą

much of this trash leading out to the sea will be plastic beverage bottles.

za składowanie butelek, dużo z nich trafia do morza.

We use two million of them in the United States every five minutes,

W samych Stanach zużywamy ich ok. 2 mln w ciągu 5 minut.

here imaged by TED presenter Chris Jordan,

Dosadnie przedstawia to zdjęcie prezentera TED, Chrisa Jordana.

who artfully documents mass consumption and zooms in for more detail.

Możemy to powiększyć, aby zobaczyć więcej szczegółów.

Here is a remote island repository for bottles

Tu widzimy odległą wyspę u wybrzeży Kalifornii Dolnej,

off the coast of Baja California.

na której składowane są butelki.

Isla San Roque is an uninhabited bird rookery

Wyspa San Roque to niezamieszkany teren wylęgu ptaków.

off Baja's sparsely populated central coast.

Wyspa San Roque to niezamieszkany teren wylęgu ptaków.

Notice that the bottles here have caps on them.

Zauważcie, że butelki mają zakrętki.

Bottles made of polyethylene terephthalate, PET,

Butelki zrobione z politereftalanu etylenu, PET,

will sink in seawater and not make it this far from civilization.

utonęłyby i nie dotarłyby tak daleko od cywilizacji.

Also, the caps are produced in separate factories

Zakrętki powstają w osobnych fabrykach,

from a different plastic, polypropylene.

z innego tworzywa sztucznego, polipropylenu.

They will float in seawater,

Unoszą się na wodzie,

but unfortunately do not get recycled under the bottle bills.

a obowiązkowy recycling ich nie obejmuje.

Let's trace the journey of the millions of caps

Prześledźmy drogę milionów zakrętek,

that make it to sea solo.

trafiających do oceanu.

After a year the ones from Japan are heading straight across the Pacific,

Po roku, te z Japonii zmierzają prosto przez Pacyfik,

while ours get caught in the California current

gdy tymczasem te nasze łapie Prąd Kalifornijski,

and first head down to the latitude of Cabo San Lucas.

niosąc je w okolice Cabo San Lucas.

After ten years, a lot of the Japanese caps

Po 10 latach wiele japońskich nakrętek

are in what we call the Eastern Garbage Patch,

jest w "Zachodniej Łacie Śmieci",

while ours litter the Philippines.

a nasze zanieczyszczają Filipiny.

After 20 years, we see emerging the debris accumulation zone

Po 20 latach pojawia się strefa gromadząca odpadki,

of the North Pacific Gyre.

w obszarze Wiru Północnopacyficznego.

It so happens that millions of albatross

Atole Kure i Midway na Hawajach

nesting on Kure and Midway atolls

Atole Kure i Midway na Hawajach

in the Northwest Hawaiian Islands National Monument

zasiedlają miliony albatrosów,

forage here and scavenge whatever they can find

które zakładają tu gniazda i poszukują pokarmu dla piskląt.

for regurgitation to their chicks.

które zakładają tu gniazda i poszukują pokarmu dla piskląt.

A four-month old Laysan Albatross chick

4-miesięczne pisklę albatrosa ciemnolicego

died with this in its stomach.

zdechło, mając to w żołądku.

Hundreds of thousands of the goose-sized chicks are dying

Setki tysięcy piskląt wielkości gęsi zdycha

with stomachs full of bottle caps and other rubbish,

z żołądkami pełnymi nakrętek i innych śmieci,

like cigarette lighters ...

takich jak zapalniczki,

but, mostly bottle caps.

ale to przede wszystkim nakrętki.

Sadly, their parents mistake bottle caps for food

Ich rodzice niestety mylą nakrętki pływające w oceanie z pokarmem.

tossing about in the ocean surface.

Ich rodzice niestety mylą nakrętki pływające w oceanie z pokarmem.

The retainer rings for the caps

Uszczelki zakrętek to także zagrożenie dla zwierząt wodnych.

also have consequences for aquatic animals.

Uszczelki zakrętek to także zagrożenie dla zwierząt wodnych.

This is Mae West,

To Mae West,

still alive at a zookeeper's home in New Orleans.

wciąż żyje w domu swojego opiekuna w Nowym Orleanie.

I wanted to see what my home town of Long Beach was contributing to the problem,

Ciekawy, jak do problemu dokłada moje rodzinne miasto Long Beach,

so on Coastal Clean-Up Day in 2005

w Dniu Sprzątania Wybrzeża w 2005 roku

I went to the Long Beach Peninsula, at the east end of our long beach.

udałem się na wschodni koniec Półwyspu Long Beach.

We cleaned up the swaths of beach shown.

Sprzątnęliśmy ogromną połać plaży.

I offered five cents each for bottle caps.

Płaciłem 5 centów od nakrętki.

I got plenty of takers.

Znalazło się wielu chętnych.

Here are the 1,100 bottle caps they collected.

Tutaj widać 1100 nakrętek, które zebrali.

I thought I would spend 20 bucks.

Myślałem, że wydam 20 dolarów,

That day I ended up spending nearly 60.

tymczasem skończyło się na 60.

I separated them by color

Posegregowałem je kolorami

and put them on display the next Earth Day

i pokazałem na wystawie podczas Dnia Ziemi

at Cabrillo Marine Aquarium in San Pedro.

w Delfinarium Cabrillo w San Pedro.

Governor Schwarzenegger and his wife Maria stopped by to discuss the display.

Gubernator Scharzenegger i jego żona Maria zatrzymali się, aby omówić wystawę.

In spite of my "girly man" hat, crocheted from plastic shopping bags,

Pomimo mojego babskiego kapelusika ze sklepowych reklamówek

they shook my hand. (Laughter)

uścisnęli mi dłoń.

I showed him and Maria a zooplankton trawl

Pokazałem im włok z zooplanktonem

from the gyre north of Hawaii

z wiru na północ od Hawajów,

with more plastic than plankton.

gdzie było więcej plastyku niż planktonu.

Here's what our trawl samples from the plastic soup our ocean has become look like.

Tak wyglądają próbki plastykowej zupy, jaką stał się nasz ocean.

Trawling a zooplankton net on the surface for a mile

Przeciągnięcie włoka przez jedną milę

produces samples like this.

pozwala zebrać takie oto próbki.

And this.

I takie.

Now, when the debris washes up on the beaches of Hawaii

Gdy odpadki zostają wyrzucone na plaże Hawajów,

it looks like this.

wyglądają tak.

And this particular beach is Kailua Beach,

To plaża Kailua, gdzie

the beach where our president and his family vacationed before moving to Washington.

wczasy spędzał prezydent, przed przeprowadzką do Waszyngtonu.

Now, how do we analyze samples like this one

Jak analizujemy takie próbki,

that contain more plastic than plankton?

gdzie więcej jest tworzyw sztucznych, niż planktonu?

We sort the plastic fragments into different size classes,

Segregujemy plastykowe fragmenty według 3 rozmiarów,

from five millimeters to one-third of a millimeter.

od 5 milimetrów do 1/3 milimetra.

Small bits of plastic concentrate persistent organic pollutants

Małe fragmenty skupiają trwałe organiczne zanieczyszczenia,

up to a million times their levels in the surrounding seawater.

w ilości milion razy przekraczającej ich stężenie w oceanie.

We wanted to see if the most common fish in the deep ocean,

Chcieliśmy sprawdzić, czy najpospolitsza ryba na dnie oceanu,

at the base of the food chain,

z samego dna łańcucha pokarmowego,

was ingesting these poison pills.

spożywa te trucizny.

We did hundreds of necropsies,

Po setkach autopsji okazało się, że ponad 1/3

and over a third had polluted plastic fragments in their stomachs.

badanych ryb miała w żołądkach zanieczyszczony plastik.

The record-holder, only two-and-a-half inches long,

Rekordzistą jest 6-centymetrowy okaz,

had 84 pieces in its tiny stomach.

który miał w żołądku 84 fragmenty plastyku.

Now, you can buy certified organic produce.

Są ekologiczne owoce i warzywa z certyfikatem,

But no fishmonger on Earth

ale żaden rybak na Ziemi

can sell you a certified organic wild-caught fish.

nie ma certyfikatu ekologiczności na ryby z połowu morskiego.

This is the legacy we are leaving to future generations.

To spadek, jaki zostawiamy przyszłym pokoleniom.

The throwaway society cannot be contained --

Społeczeństwo jednorazówek nie może zostać ograniczone,

it has gone global.

bo stało się globalne.

We simply cannot store and maintain or recycle all our stuff.

Nie można używać wciąż tych samych rzeczy, czy je przetwarzać.

We have to throw it away.

Musimy je wyrzucać.

Now, the market can do a lot for us,

Rynek może zrobić dla nas naprawdę wiele,

but it can't fix the natural system in the ocean we've broken.

ale nie naprawi ekosystemu oceanów, który zniszczyliśmy.

All the king's horses and all the king's men ...

Ocean jest jak Humpty Dumpty w dziecięcej rymowance.

will never gather up all the plastic and put the ocean back together again.

Nie uda nam się zebrać całego plastyku i złożyć go do kupy.

Narrator (Video): The levels are increasing,

Film: Poziom wzrasta,

the amount of packaging is increasing,

wzrasta ilość opakowań,

the "throwaway" concept of living is proliferating,

styl życia oparty na jednorazówkach upowszechnia się,

and it's showing up in the ocean.

co widać po oceanie.

Anchor: He offers no hope of cleaning it up.

Prowadzący: I ponoć nie ma nadziei na poprawę sytuacji.

Straining the ocean for plastic

Oczyszczenie oceanów z plastyku wykracza

would be beyond the budget of any country

jest poza możliwościami budżetowymi jakiegokolwiek kraju.

and it might kill untold amounts of sea life in the process.

Ponadto zabiłoby to przy okazji ogromne ilości zwierząt.

The solution, Moore says, is to stop the plastic at its source:

Moore twierdzi, że rozwiązaniem jest zatrzymanie plastyku u źródła:

stop it on land before it falls in the ocean.

zatrzymanie go na lądzie, zanim dotrze do oceanu.

And in a plastic-wrapped and packaged world,

Ale w świecie opartym na plastykowych opakowaniach,

he doesn't hold out much hope for that, either.

nawet na to nie ma zbyt wielkich nadziei.

This is Brian Rooney for Nightline,

Mówił Brian Rooney dla programu Nightline,

in Long Beach, California.

z Long Beach w Kalifornii.

Charles Moore: Thank you.

Charles Moore: Dziękuję.