Who am I? Think again | Hetain Patel

Tłumaczenie: Małgosia Makowska Korekta: Rysia Wand

Hetain Patel: (In Chinese)

Hetain Patel: (Po chińsku)

Yuyu Rau: Hi, I'm Hetain. I'm an artist.

Yuyu Rau: Cześć, jestem Hetain. Artysta.

And this is Yuyu,

A to Yuyu,

who is a dancer I have been working with.

tancerka, z którą pracuję.

I have asked her to translate for me.

Poprosiłem, by była moją tłumaczką.

HP: (In Chinese)

HP: (Po chińsku)

YR: If I may, I would like to tell you

YR: Pozwólcie, że powiem

a little bit about myself

kilka słów o sobie

and my artwork.

i mojej twórczości.

HP: (In Chinese)

HP: (Po chińsku)

YR: I was born and raised near Manchester,

YR: Urodziłem się i wychowałem koło Manchesteru

in England,

w Anglii,

but I'm not going to say it in English to you,

ale nie będę mówił po angielsku,

because I'm trying to avoid any assumptions

żeby uniknąć uprzedzeń,

that might be made from my northern accent.

jakie może budzić mój północny akcent.

(Laughter)

(Śmiech)

HP: (In Chinese)

HP: (Po chińsku)

YR: The only problem with masking it

YR: Problem z maskowaniem go

with Chinese Mandarin

chińskim mandaryńskim jest taki,

is I can only speak this paragraph,

że znam tylko tych kilka zdań,

which I have learned by heart

których nauczyłem się na pamięć,

when I was visiting in China. (Laughter)

będąc w Chinach. (Śmiech)

So all I can do is keep repeating it in different tones

Mogę je tylko powtarzać różnym tonem

and hope you won't notice.

w nadziei, że nie zauważycie.

(Laughter)

(Śmiech)

HP: (In Chinese)

HP: (Po chińsku)

(Laughter)

(Śmiech)

YR: Needless to say, I would like to apologize

YR: Oczywiście chciałbym przeprosić

to any Mandarin speakers in the audience.

widzów mówiących po mandaryńsku.

As a child, I would hate being made

Jako dziecko nie znosiłem

to wear the Indian kurta pajama,

noszenia hinduskiej kurty,

because I didn't think it was very cool.

bo wydawała mi się obciachowa.

It felt a bit girly to me, like a dress,

Była trochę dziewczyńska, jak sukienka,

and it had this baggy trouser part

i jeszcze te workowate spodnie,

you had to tie really tight

związane naprawdę ciasno,

to avoid the embarrassment of them falling down.

by uniknąć upokarzającego spadania.

My dad never wore it,

Mój ojciec nigdy jej nie nosił,

so I didn't see why I had to.

więc nie rozumiałem, dlaczego ja muszę.

Also, it makes me feel a bit uncomfortable,

Źle się czułem z tym,

that people assume I represent something

że ludzie biorą mnie

genuinely Indian when I wear it,

za autentycznego Hindusa, gdy to noszę,

because that's not how I feel.

a ja się nim nie czuję.

HP: (In Chinese)

HP: (Po chińsku)

YR: Actually, the only way I feel comfortable

YR: W zasadzie, czułem się komfortowo

wearing it is by pretending

tylko gdy udawałem,

they are the robes of a kung fu warrior

że są to szaty wojownika kung fu,

like Li Mu Bai from that film,

jak Li Mu Bai z filmu

"Crouching Tiger, Hidden Dragon."

"Przyczajony tygrys, ukryty smok".

(Music)

(Muzyka)

Okay.

OK.

So my artwork is about identity and language,

Moja sztuka dotyczy tożsamości i języka

challenging common assumptions

i przeciwstawia się powszechnym nastawieniom

based on how we look like or where we come from,

opartym na wyglądzie czy pochodzeniu,

gender, race, class.

płci, rasie, klasie.

What makes us who we are anyway?

Co czyni nas tym, kim jesteśmy?

HP: (In Chinese)

HP: (Po chińsku)

YR: I used to read Spider-Man comics,

Kiedyś czytałem komiksy o Spidermanie,

watch kung fu movies,

oglądałem filmy kung-fu,

take philosophy lessons from Bruce Lee.

uczyłem się filozofii od Bruce'a Lee.

He would say things like --

Mówił tak:

HP: Empty your mind.

HP: "Oczyść umysł".

(Laughter)

(Śmiech)

Be formless, shapeless, like water.

"Pozbądź się formy, kształtu, jak woda.

Now you put water into a cup.

Teraz wlej wodę do szklanki.

It becomes the cup.

Staje się szklanką.

You put water into a bottle, it becomes the bottle.

Przelej wodę do butelki i staje się butelką.

Put it in a teapot, it becomes the teapot.

Wlej do imbryka, jest imbrykiem.

Now, water can flow

Woda może płynąć

or it can crash.

lub rozprysnąć się.

Be water, my friend. (Applause)

Bądź wodą, przyjacielu". (Oklaski)

YR: This year, I am 32 years old,

YR: W tym roku kończę 32 lata.

the same age Bruce Lee was when he died.

Tyle samo, co Bruce Lee w chwili śmierci.

I have been wondering recently,

Zastanawiałem się ostatnio:

if he were alive today,

gdyby żył,

what advice he would give me

jaką dałby mi radę

about making this TED Talk.

w kwestii wystąpienia na TED.

HP: Don't imitate my voice.

HP: "Nie naśladuj mojego głosu.

It offends me.

To obraźliwe".

(Laughter)

(Śmiech)

YR: Good advice,

YR: Dobra rada,

but I still think that we learn who we are

lecz myślę, że tego kim jesteśmy,

by copying others.

uczymy się naśladując innych.

Who here hasn't imitated their childhood hero

Któż z was nie naśladował bohaterów z dzieciństwa

in the playground, or mum or father?

z placu zabaw albo rodziców?

I have.

Ja tak.

HP: A few years ago, in order to make this video

HP: Raz, by nagrać wideo do jednej z prac

for my artwork, I shaved off all my hair

zgoliłem włosy,

so that I could grow it back as my father had it

a potem mogłem je zapuścić, jak tata,

when he first emigrated from India

gdy tylko wyemigrował z Indii

to the U.K. in the 1960s.

do Wielkiej Brytanii w latach 60.

He had a side parting and a neat mustache.

Miał przedziałek i schludne wąsy.

At first, it was going very well.

Z początku szło dobrze.

I even started to get discounts in Indian shops.

Dostawałem rabaty w hinduskich sklepach.

(Laughter)

(Śmiech)

But then very quickly,

Lecz bardzo szybko

I started to underestimate

nie doceniłem

my mustache growing ability,

zdolności wzrostu moich wąsów

and it got way too big.

i stały się za wielkie.

It didn't look Indian anymore.

Nie wyglądały już hindusko.

Instead, people from across the road,

Ludzie na ulicy

they would shout things like --

krzyczeli do mnie tak:

HP and YR: Arriba! Arriba! Ándale! Ándale!

HP and YR: "Arriba! Arriba! Ándale! Ándale!"

(Laughter)

(Śmiech)

HP: Actually, I don't know why I am even talking like this.

HP: Nie wiem nawet, czemu tak mówię.

My dad doesn't even have an Indian accent anymore.

Mój ojciec nie ma już hinduskiego akcentu.

He talks like this now.

Mówi teraz tak.

So it's not just my father that I've imitated.

Zatem to nie jego naśladowałem.

A few years ago I went to China for a few months,

Kilka lat temu pojechałem do Chin,

and I couldn't speak Chinese,

a nie znałem chińskiego.

and this frustrated me,

Czułem frustrację,

so I wrote about this and had it translated

więc napisałem o tym i dałem do przetłumaczenia

into Chinese, and then I learned this by heart,

na chiński, a potem wkułem na pamięć,

like music, I guess.

trochę jak muzykę.

YR: This phrase is now etched into my mind

YR: Mam to wyrażenie wyryte w pamięci

clearer than the pin number to my bank card,

wyraźniej niż PIN karty kredytowej,

so I can pretend I speak Chinese fluently.

więc mogę udawać, że biegle mówię po chińsku.

When I had learned this phrase,

Gdy nauczyłem się tego wyrażenia,

I had an artist over there hear me out

poprosiłem miejscowego artystę, by mnie wysłuchał,

to see how accurate it sounded.

czy to dobrze brzmi.

I spoke the phrase, and then he laughed

Wyrecytowałem tekst, a on w śmiech

and told me, "Oh yeah, that's great,

i mówi: "O tak, cudownie,

only it kind of sounds like a woman."

tyle, że po kobiecemu".

I said, "What?"

Odpowiedziałem: "Co?"

He said, "Yeah, you learned from a woman?"

A on: "Uczyłeś się tego od kobiety?"

I said, "Yes. So?"

"Tak. I co z tego?".

He then explained the tonal differences

Wyjaśnił mi różnice intonacyjne

between male and female voices

między męskim a żeńskim głosem,

are very different and distinct, and that I had learned it very well,

które bardzo się różnią. Zatem nauczyłem się świetnie,

but in a woman's voice.

tyle że damskim głosem.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Oklaski)

HP: Okay. So this imitation business

HP: Naśladownictwo

does come with risk.

niesie za sobą ryzyko.

It doesn't always go as you plan it,

Nie zawsze wychodzi zgodnie z planem,

even with a talented translator.

nawet z utalentowanym tłumaczem.

But I am going to stick with it,

Będę się tego trzymał,

because contrary to what we might usually assume,

bo wbrew powszechnej opinii

imitating somebody can reveal something unique.

naśladownictwo może odsłonić coś unikalnego.

So every time I fail

Gdy nie udaje mi się

to become more like my father,

naśladować ojca,

I become more like myself.

staję się bardziej sobą.

Every time I fail to become Bruce Lee,

Gdy nie mogę być Brucem Lee,

I become more authentically me.

staję się autentycznym sobą.

This is my art.

Oto moja sztuka.

I strive for authenticity,

Dążenie do autentyczności,

even if it comes in a shape

nawet jeśli jej kształt

that we might not usually expect.

odbiega od oczekiwań.

It's only recently that I've started to understand

Niedawno zrozumiałem,

that I didn't learn to sit like this

że nie nauczyłem się tak siedzieć

through being Indian.

będąc Hindusem.

I learned this from Spider-Man.

Umiem to od Spidermana.

(Laughter)

(Śmiech)

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)