What Islam really says about women | Alaa Murabit

Tłumaczenie: Karolina Ginalska Korekta: Kacper Borowiecki

So on my way here,

W czasie podróży

the passenger next to me and I had a very interesting conversation

odbyłam niezwykle interesującą rozmowę z moim sąsiadem,

during my flight.

podczas lotu.

He told me, "It seems like the United States has run out of jobs,

Stwierdził, że chyba brakuje pracy w Stanach Zjednoczonych,

bo wymyśla się coraz to nowe zawody,

because they're just making some up:

cat psychologist, dog whisperer, tornado chaser."

takie jak koci psycholog, zaklinacz psów, czy łowca tornad.

A couple of seconds later, he asked me,

Chwilę później zapytał:

"So what do you do?"

"A ty czym się zajmujesz?"

And I was like, "Peacebuilder?"

Ja na to: "Działam na rzecz pokoju".

(Laughter)

(Śmiech)

Every day, I work to amplify the voices of women

Każdego dnia pracuję nad tym,

żeby nadać głosom kobiet większego znaczenia,

and to highlight their experiences

żeby mówić o ich doświadczeniach

and their participation in peace processes and conflict resolution,

oraz udziale w budowaniu pokoju i rozwiązywaniu konfliktów.

and because of my work,

Dzięki mojej pracy

I recognize that the only way to ensure the full participation of women globally

zrozumiałam, że jedyną drogą,

żeby zapewnić kobietom na całym świecie pełny udział w życiu społecznym,

is by reclaiming religion.

jest powrót do korzeni religii.

Now, this matter is vitally important to me.

Ta sprawa jest dla mnie niezwykle ważna.

As a young Muslim woman, I am very proud of my faith.

Jako młoda muzułmanka jestem bardzo dumna ze swojej wiary.

It gives me the strength and conviction to do my work every day.

Daje mi siłę i umacnia w codziennej pracy.

Dzięki temu mogę być dzisiaj z wami.

It's the reason I can be here in front of you.

But I can't overlook the damage that has been done in the name of religion,

Nie sposób jednak zignorować szkód, których dokonuje się w imię religii.

Nie tylko mojej religii, ale każdego z głównych wyznań.

not just my own, but all of the world's major faiths.

The misrepresentation and misuse and manipulation of religious scripture

Zafałszowanie, nadużycia i manipulacje dokonywane na świętych księgach

wpływa na normy społeczno-kulturowe,

has influenced our social and cultural norms,

our laws, our daily lives,

prawo, codzienne życie,

to a point where we sometimes don't recognize it.

do takiego stopnia, że czasami sami o tym nie wiemy.

My parents moved from Libya, North Africa, to Canada

Moi rodzice przenieśli się z Libii, w Afryce Północnej, do Kanady,

na początku lat 80.

in the early 1980s,

and I am the middle child of 11 children.

Jestem środkowym z jedenaściorga dzieci.

Dobrze słyszeliście, jedenaściorga.

Yes, 11.

But growing up, I saw my parents,

Kiedy dorastałam, obserwowałam rodziców,

both religiously devout and spiritual people,

osoby religijne i uduchowione,

jak modlili się i dziękowali Bogu za otrzymane błogosławieństwa,

pray and praise God for their blessings,

namely me of course, but among others. (Laughter)

głównie oczywiście mnie,

(Śmiech)

ale nie tylko.

They were kind and funny and patient,

Byli życzliwi, zabawni

i bezgranicznie cierpliwi

limitlessly patient, the kind of patience that having 11 kids forces you to have.

w sposób, do jakiego zmusza posiadanie jedenaściorga dzieci.

Byli sprawiedliwymi rodzicami.

And they were fair.

I was never subjected to religion through a cultural lens.

Nigdy nie doświadczyłam religii poprzez pryzmat kultury.

I was treated the same,

Traktowano mnie tak samo.

the same was expected of me.

Tego samego ode mnie oczekiwano.

I was never taught that God judged differently based on gender.

Nigdy mi nie wmawiano, że Bóg ocenia ludzi w zależności od płci.

And my parents' understanding of God as a merciful and beneficial friend

Dla moich rodziców Bóg

to miłosierny i dobry przyjaciel, dobrodziej.

and provider shaped the way I looked at the world.

To właśnie ukształtowało mój sposób widzenia świata.

Now, of course, my upbringing had additional benefits.

Oczywiście moje wychowanie miało dodatkowe zalety.

Being one of 11 children is Diplomacy 101. (Laughter)

Jako jedno z jedenastki dzieci musiałam nauczyć się podstaw dyplomacji.

(Śmiech)

To this day, I am asked where I went to school,

Do dziś ludzie pytają mnie, gdzie chodziłam do szkoły.

Kennedy School of Government?

like, "Did you go to Kennedy School of Government?"

and I look at them and I'm like, "No,

Odpowiadam: "Nie.

I went to the Murabit School of International Affairs."

Chodziłam do Szkoły Stosunków Międzynarodowych im. Murabit".

It's extremely exclusive. You would have to talk to my mom to get in.

To naprawdę ekskluzywna szkoła.

Żeby się dostać, trzeba przejść rozmowę z moją mamą.

Lucky for you, she's here.

Na szczęście jest tutaj z nami.

But being one of 11 children and having 10 siblings

Posiadanie dziesięciorga rodzeństwa

teaches you a lot about power structures and alliances.

uczy wiele o sojuszach i strukturach władzy.

It teaches you focus; you have to talk fast or say less,

Uczy skupienia, bo trzeba mówić szybciej, ale i mniej,

because you will always get cut off.

ponieważ zawsze się ktoś wtrąci.

It teaches you the importance of messaging.

Uczy, jak ważna jest efektywna komunikacja.

You have to ask questions in the right way to get the answers you know you want,

Trzeba przecież tak zadać pytanie, żeby uzyskać pożądaną odpowiedź.

and you have to say no in the right way to keep the peace.

Trzeba sprzeciwić się tak, żeby nie naruszyć spokoju.

Jednak najważniejszą lekcją, którą otrzymałam, dorastając,

But the most important lesson I learned growing up

was the importance of being at the table.

jest obecność przy stole.

When my mom's favorite lamp broke, I had to be there when she was trying

Kiedy zepsuła się ulubiona lampa mamy, musiałam być obecna, kiedy próbowała

to find out how and by who, because I had to defend myself,

ustalić okoliczności, bo musiałam się przecież bronić.

because if you're not, then the finger is pointed at you,

Jeśli bym tego nie zrobiła, zrzucono by winę na mnie.

Chwilę później, byłabym uziemiona.

and before you know it, you will be grounded.

I am not speaking from experience, of course.

Oczywiście, nie mówię tego z własnego doświadczenia.

When I was 15 in 2005, I completed high school and I moved

W 2005 roku, w wieku 15 lat, ukończyłam liceum i wyjechałam

from Canada -- Saskatoon --

z Saskatoon w Kanadzie

to Zawiya, my parents' hometown in Libya,

do Zawii w Libii,

rodzinnego miasta moich rodziców,

a very traditional city.

bardzo tradycyjnego miasta.

Mind you, I had only ever been to Libya before on vacation,

Wcześniej byłam w Libii tylko na wakacjach.

and as a seven-year-old girl, it was magic.

Dla siedmioletniej dziewczynki było to magiczne przeżycie.

It was ice cream and trips to the beach and really excited relatives.

Lody, wyprawy na plażę, rozentuzjazmowani krewni.

Turns out it's not the same as a 15-year-old young lady.

Okazało się, że dla piętnastoletniej młodej damy to zgoła inne przeżycie.

I very quickly became introduced to the cultural aspect of religion.

Szybko wprowadzono mnie w kulturalne aspekty religii.

The words "haram" -- meaning religiously prohibited --

Słowami "haram", które oznacza "zabronione przez religię"

and "aib" -- meaning culturally inappropriate --

oraz "aib", czyli "niestosowne kulturowo"

were exchanged carelessly,

przerzucano się tam bez zastanowienia.

Jak gdyby znaczyły to samo i miały te same konsekwencje.

as if they meant the same thing and had the same consequences.

And I found myself in conversation after conversation with classmates

Toczyłam nieustanne dyskusje z kolegami,

znajomymi, profesorami, przyjaciółmi, a nawet krewnymi.

and colleagues, professors, friends, even relatives,

beginning to question my own role and my own aspirations.

Zaczęłam wątpić w swoją rolę i aspiracje.

And even with the foundation my parents had provided for me,

Pomimo solidnej podstawy, którą zapewnili mi rodzice,

I found myself questioning the role of women in my faith.

zaczęłam się zastanawiać nad rolą kobiet w mojej wierze.

So at the Murabit School of International Affairs,

A więc...

W Szkole Stosunków Międzynarodowych im. Murabit

we go very heavy on the debate,

debaty mają z reguły bardzo burzliwy przebieg.

Zasadą numer jeden jest porządne przygotowanie.

and rule number one is do your research, so that's what I did,

Tak właśnie postąpiłam.

and it surprised me how easy it was

Zaskoczyło mnie, jak łatwo mi przyszło

to find women in my faith who were leaders,

znalezienie w mojej religii kobiet-liderek.

who were innovative, who were strong --

Kobiet silnych i nowoczesnych.

politically, economically, even militarily.

W aspekcie politycznym, ekonomicznym, a nawet militarnym.

Chadidża, żona proroka Mahometa, finansowała Ruch Islamski,

Khadija financed the Islamic movement

in its infancy.

kiedy był jeszcze w powijakach.

We wouldn't be here if it weren't for her.

Bez niej by nas tu nie było.

So why weren't we learning about her?

Czemu nic o niej nie wiedzieliśmy?

Why weren't we learning about these women?

Czemu nie mówiono nam o tych kobietach?

Why were women being relegated to positions which predated

Czemu kobiety spadły do pozycji poprzedzającej

the teachings of our faith?

nauki naszej wiary?

And why, if we are equal in the eyes of God,

Czemu, skoro jesteśmy równe wobec Boga,

are we not equal in the eyes of men?

nie jesteśmy równe w oczach mężczyzn?

To me, it all came back to the lessons I had learned as a child.

Był to dla mnie powrót do lekcji, które odebrałam w dzieciństwie.

The decision maker, the person who gets to control the message,

Osoba podejmująca decyzje i kontrolująca przekaz

is sitting at the table,

musi być obecna przy stole.

and unfortunately, in every single world faith,

Niestety, w żadnej religii na świecie

they are not women.

osobami tymi nie są kobiety.

Mężczyźni dominują w instytucjach religijnych

Religious institutions are dominated by men

and driven by male leadership,

i obejmują nad nimi przywództwo.

Tworzą zasady według własnych upodobań.

and they create policies in their likeness,

and until we can change the system entirely,

Dopóki całkowicie nie zmienimy systemu,

then we can't realistically expect to have full economic

nie możemy realistycznie liczyć

na pełny udział kobiet w gospodarce czy ekonomii.

and political participation of women.

Our foundation is broken.

Nasze fundamenty są niestabilne.

My mom actually says, you can't build a straight house on a crooked foundation.

Moja mama mówi, że nie można zbudować prostego domu na krzywym fundamencie.

In 2011, the Libyan revolution broke out, and my family was on the front lines.

W 2011 roku w Libii wybuchła rewolucja.

Moja rodzina znalazła się na pierwszej linii frontu.

And there's this amazing thing that happens in war,

Podczas wojny dzieje się coś niesamowitego.

a cultural shift almost, very temporary.

Następuje krótkotrwała zmiana kulturowa.

And it was the first time that I felt it was not only acceptable

Po raz pierwszy poczułam, że nie tylko oczekiwano ode mnie zaangażowania,

for me to be involved, but it was encouraged.

ale wręcz mnie do niego zachęcano.

It was demanded.

A nawet żądano.

Wraz z innymi kobietami znalazłyśmy się przy stole.

Myself and other women had a seat at the table.

Nie trzymałyśmy za ręce, nie pełniłyśmy roli pośredniej.

We weren't holding hands or a medium.

We were part of decision making.

Brałyśmy udział w podejmowaniu decyzji.

We were information sharing. We were crucial.

Udostępniałyśmy informacje.

Nasz praca była niezbędna.

And I wanted and needed for that change to be permanent.

Chciałam, żeby była to zmiana trwała, bardzo tego potrzebowaliśmy.

Turns out, that's not that easy.

Okazało się, że to nie takie proste.

Minęło tylko parę tygodni, zanim kobiety, z którymi pracowałam,

It only took a few weeks before the women that I had previously worked with

wróciły do swoich poprzednich ról.

were returning back to their previous roles,

and most of them were driven by words of encouragement

Motywacją dla większości z nich były słowa zachęty

from religious and political leaders,

płynące od przywódców politycznych i religijnych.

Żeby to uzasadnić, większość cytowała pisma religijne.

most of whom cited religious scripture as their defense.

It's how they gained popular support for their opinions.

W ten sposób zdobyli społeczne poparcie dla swoich opinii.

Początkowo skupiłam się na ekonomicznym i politycznym równouprawnieniu kobiet.

So initially, I focused on the economic and political empowerment of women.

I thought that would lead to cultural and social change.

Myślałam, że to doprowadzi do zmiany społecznej i kultowej.

It turns out, it does a little, but not a lot.

Okazało się, że to nie wystarczyło.

Zdecydowałam się użyć do ataku ich własnej broni.

I decided to use their defense as my offense,

and I began to cite and highlight Islamic scripture as well.

Również zaczęłam przywoływać islamskie pisma.

W latach 2012-2013 moja organizacja przeprowadziła w Libii największą

In 2012 and 2013, my organization led the single largest

and most widespread campaign in Libya.

i najbardziej rozpowszechnioną kampanię.

We entered homes and schools and universities, even mosques.

Dotarliśmy do domów, szkół, uniwersytetów, a nawet meczetów.

We spoke to 50,000 people directly,

Udało nam się dotrzeć bezpośrednio do 50 000 osób,

and hundreds of thousands more through billboards and television commercials,

a do setek tysięcy przez billboardy,

reklamy telewizyjne, radiowe i plakaty.

radio commercials and posters.

Pewnie zastanawiacie się, jak organizacji walczącej o prawa kobiet

And you're probably wondering how a women's rights organization

was able to do this in communities which had previously opposed

udało się tego dokonać w społeczeństwie,

które wcześniej się sprzeciwiało samej egzystencji kobiet.

our sheer existence.

I used scripture.

Posłużyłam się Koranem.

Posłużyłam się wersetami z Koranu i przekazami Proroka.

I used verses from the Quran and sayings of the Prophet,

Hadiths, his sayings which are, for example,

Są to tak zwane hadisy, które brzmią na przykład:

"The best of you is the best to their family."

"Najbardziej prawy jest ten, który dobrocią darzy rodzinę".

"Do not let your brother oppress another."

"Nie pozwólcie braciom uciskać innych".

For the first time, Friday sermons led by local community imams

Po raz pierwszy piątkowe kazania wygłaszane przez lokalnych imamów

promoted the rights of women.

wspierały prawa kobiet.

Dyskutowano o kwestiach tabu, takich jak przemoc w rodzinie.

They discussed taboo issues, like domestic violence.

Policies were changed.

Zmieniło się wiele zasad.

W niektórych społecznościach musieliśmy nawet tłumaczyć,

In certain communities, we actually had to go as far

as saying the International Human Rights Declaration,

że zasady Międzynarodowej Deklaracji Praw Człowieka,

której się sprzeciwiacie, bo nie napisali jej religijni uczeni,

which you opposed because it wasn't written by religious scholars,

well, those same principles are in our book.

są obecne w Koranie.

So really, the United Nations just copied us.

To ONZ tak naprawdę skopiował nas.

By changing the message, we were able to provide

Zmiana przesłania pozwoliła nam ukazać

an alternative narrative which promoted the rights of women in Libya.

alternatywną wersję rzeczywistości promującą prawa kobiet w Libii.

It's something that has now been replicated internationally,

Model ten jest powielany na arenie międzynarodowej.

and while I am not saying it's easy -- believe me, it's not.

Nie twierdzę, że to łatwe, uwierzcie mi, że tak nie jest.

Liberals will say you're using religion and call you a bad conservative.

Liberałowie twierdzą, że wykorzystujemy religię

i nazywają nas złymi konserwatystami.

Conservatives will call you a lot of colorful things.

Konserwatyści nadają nam wiele barwnych określeń.

I've heard everything from, "Your parents must be extremely ashamed of you" --

Słyszałam wszystko: od "Rodzice się za ciebie wstydzą",

false; they're my biggest fans --

błąd, to oni najbardziej mi kibicują,

po "Nie dożyjesz następnych urodzin".

to "You will not make it to your next birthday" --

again wrong, because I did.

Znowu błąd, bo żyję do tej pory.

And I remain

Nadal bardzo wierzę w to,

a very strong believer that women's rights and religion are not mutually exclusive.

że prawa kobiet i religia nie wykluczają się wzajemnie.

But we have to be at the table.

Jednak konieczna jest nasze uczestnictwo.

We have to stop giving up our position, because by remaining silent,

Nie wolno nam się poddawać, ponieważ swoim milczeniem

we allow for the continued persecution and abuse of women worldwide.

przyzwalamy na dalsze prześladowanie i wykorzystywanie kobiet na całym świecie.

By saying that we're going to fight for women's rights

Walka o prawa kobiet

and fight extremism with bombs and warfare,

i zwalczanie ekstremizmu za pomocą bomb i wojen

we completely cripple local societies which need to address these issues

kompletnie paraliżuje społeczności, zmuszone do rozwiązywania tych kwestii,

so that they're sustainable.

do poszukiwania stałych rozwiązań.

It is not easy, challenging distorted religious messaging.

Walka z wypaczonym przesłaniem religijnym nie jest prostym zadaniem.

You will have your fair share of insults and ridicule and threats.

Obelgi, drwiny, groźby są na porządku dziennym.

But we have to do it.

Ale musimy to robić.

We have no other option than to reclaim the message of human rights,

Nie mamy innego wyjścia niż przywrócić wiarę w prawa człowieka

the principles of our faith,

i podstawy naszej wiary.

not for us, not for the women in your families,

Nie dla nas samych, czy kobiet w waszych rodzinach.

not for the women in this room,

Nie dla kobiet w tym pomieszczeniu.

not even for the women out there,

Nawet nie dla innych kobiet.

but for societies that would be transformed

Ale dla społeczeństwa, którego transformacja

with the participation of women.

będzie możliwa dzięki udziałowi kobiet.

And the only way we can do that,

Jedynym sposobem na to,

our only option,

naszą jedyną opcją,

jest obecność przy stole.

is to be, and remain, at the table.

Thank you.

Dziękuję.

(Brawa)

(Applause)