There's no shame in taking care of your mental health | Sangu Delle

Tłumaczenie: Jakub Kowalczyk Korekta: Rysia Wand

Last year ...

Ostatni rok...

was hell.

był dla mnie jak piekło.

(Laughter)

(Śmiech)

It was my first time eating Nigerian "jollof."

Pierwszy raz zjadłem nigeryjski "jollof".

(Laughter)

(Śmiech)

Actually, in all seriousness,

Tak na poważnie,

I was going through a lot of personal turmoil.

przeszedłem przez wewnętrzny chaos.

Faced with enormous stress,

Zmierzyłem się z ogromnym stresem,

I suffered an anxiety attack.

doświadczyłem ataku paniki.

On some days, I could do no work.

Nie mogłem pracować przez kilka dni.

On other days,

A w inne dni

I just wanted to lay in my bed and cry.

chciało mi się tylko leżeć i płakać.

My doctor asked if I'd like to speak with a mental health professional

Lekarz spytał, czy chciałbym pomówić ze specjalistą od zdrowia psychicznego

about my stress and anxiety.

o stresie i lęku.

Mental health?

Zdrowie psychiczne?

I clammed up and violently shook my head in protest.

Zamilkłem i energicznie pokręciłem głową.

I felt a profound sense of a shame.

Poczułem głęboki wstyd.

I felt the weight of stigma.

Poczułem ciężar piętna.

I have a loving, supportive family

Mam kochającą, oddaną rodzinę

and incredibly loyal friends,

i niewiarygodnie lojalnych przyjaciół,

yet I could not entertain the idea of speaking to anyone

a jednak nie umiałem przemóc się,

żeby powiedzieć komuś o moim bólu.

about my feeling of pain.

I felt suffocated by the rigid architecture

Czułem się przyduszony surową strukturą

of our African masculinity.

afrykańskiej męskości.

"People have real problems, Sangu.

"Ludzie mają prawdziwe problemy, Sangu.

Get over yourself!"

Ogarnij się!"

The first time I heard "mental health,"

Gdy pierwszy raz usłyszałem o zdrowiu psychicznym,

I was a boarding school student fresh off the boat from Ghana,

byłem uczniem w szkole z internatem, świeżo po przyjeździe z Ghany

at the Peddie School in New Jersey.

do Peddie School w New Jersey.

I had just gone through the brutal experience

Spotkało mnie brutalne przeżycie:

of losing seven loved ones in the same month.

straciłem w miesiąc siedem bliskich osób.

The school nurse,

Pielęgniarkę szkolną

concerned about what I'd gone through -- God bless her soul --

martwiły moje przejścia, niech ją Bóg błogosławi,

she inquired about my mental health.

pytała o moje zdrowie psychiczne.

"Is she mental?" I thought.

Pomyślałem: "Odbiło jej?

Does she not know I'm an African man?

Nie wie, że jestem Afrykaninem?".

(Laughter)

(Śmiech)

Like Okonkwo in "Things Fall Apart,"

Tak jak Okonkwa w powieści "Wszystko rozpada się",

we African men neither process nor express our emotions.

mężczyźni z Afryki ani nie myślą o uczuciach, ani ich nie pokazują.

We deal with our problems.

Radzimy sobie z problemami.

(Applause)

(Brawa)

We deal with our problems.

Radzimy sobie z problemami.

I called my brother and laughed about "Oyibo" people -- white people --

Zadzwoniłem do brata i śmiałem się z "oyibo", białych ludzi,

and their strange diseases --

z ich dziwnych chorób,

depression, ADD and those "weird things."

depresji, ADD i tych "dziwnych rzeczy".

Growing up in West Africa,

Dorastając w Afryce Zachodniej,

when people used the term "mental," what came to mind was a madman

pojęcie "psychiczny" oznacza szaleńca

with dirty, dread-locked hair,

z brudnymi dredami,

bumbling around half-naked on the streets.

który bredzi półnagi na ulicy.

We all know this man.

Znamy ten typ człowieka.

Our parents warned us about him.

Rodzice ostrzegali nas przed nim.

"Mommy, mommy, why is he mad?"

"Mamo, dlaczego on jest szalony?".

"Drugs!

"Przez narkotyki!

If you even look at drugs, you end up like him."

Możesz skończyć tak jak on, jeśli tylko na nie spojrzysz".

(Laughter)

(Śmiech)

Come down with pneumonia,

Zachorujcie na zapalenie płuc,

and your mother will rush you to the nearest hospital

a matka pogna z wami do najbliższego szpitala na leczenie.

for medical treatment.

But dare to declare depression,

Ale ośmielcie się stwierdzić depresję,

and your local pastor will be driving out demons

a lokalny pastor będzie wypędzać demony

and blaming witches in your village.

i oskarżać wiedźmy w wiosce.

According to the World Health Organization,

Według WHO

mental health is about being able to cope

zdrowie psychiczne oznacza radzenie sobie

with the normal stressors of life;

ze stresującymi sytuacjami w życiu,

to work productively and fruitfully;

tak, żeby pracować owocnie i wydajnie,

and to be able to make a contribution to your community.

i żeby wnieść wkład dla społeczeństwa.

Mental health includes our emotional, psychological and social well-being.

Zdrowie psychiczne to emocjonalny, psychologiczny i społeczny dobrobyt.

Globally, 75 percent of all mental illness cases

75% przypadków chorób psychicznych

can be found in low-income countries.

występuje w biednych państwach.

Yet most African governments

Jednakże większość afrykańskich rządów

invest less than one percent of their health care budget

inwestuje mniej niż 1% budżetu w opiekę zdrowotną,

in mental health.

w zdrowie psychiczne.

Even worse,

Co gorsza,

we have a severe shortage of psychiatrists in Africa.

mamy poważny niedobór psychiatrów w Afryce.

Nigeria, for example, is estimated to have 200 --

Dla przykładu, szacuje się, że w Nigerii jest ich 200,

in a country of almost 200 million.

w blisko 200 milionowym państwie.

In all of Africa,

W całej Afryce,

90 percent of our people lack access to treatment.

90% osób nie ma dostępu do leczenia.

As a result,

W rezultacie

we suffer in solitude,

cierpimy w samotności,

silenced by stigma.

uciszeni przez piętno.

We as Africans often respond to mental health with distance,

My, Afrykańczycy, często reagujemy na zdrowie psychiczne z dystansem,

ignorance,

ignorancją,

guilt,

poczuciem winy,

fear

strachem

and anger.

i złością.

In a study conducted by Arboleda-Flórez,

Arboleda-Flórez przeprowadził badanie,

directly asking, "What is the cause of mental illness?"

które pytało o przyczynę chorób psychicznych.

34 percent of Nigerian respondents cited drug misuse;

34% nigeryjskich respondentów podało nadużywanie narkotyków,

19 percent said divine wrath and the will of God --

19% podało boski gniew i wolę Boga,

(Laughter)

(Śmiech)

12 percent,

12% podało czarną magię i opętanie.

witchcraft and spiritual possession.

But few cited other known causes of mental illness,

Niewiele osób podało inne znane przyczyny chorób psychicznych,

like genetics,

takie jak geny,

socioeconomic status,

status społecznoekonomiczny,

war,

wojnę,

conflict

konflikt

or the loss of a loved one.

albo stratę bliskiej osoby.

The stigmatization against mental illness

Potępianie chorób psychicznych

often results in the ostracizing and demonizing of sufferers.

często skutkuje ostracyzmem i demonizowaniem chorych.

Photojournalist Robin Hammond has documented some of these abuses ...

Fotoreporter Robin Hammond udokumentował takie złe traktowanie

in Uganda,

w Ugandzie,

in Somalia,

w Somalii,

and here in Nigeria.

a także tu, w Nigerii.

For me,

Piętno jest osobiste.

the stigma is personal.

In 2009,

W 2009 roku

I received a frantic call in the middle of the night.

odebrałem szaleńczy telefon w środku nocy.

My best friend in the world --

U mojego najlepszego przyjaciela,

a brilliant, philosophical, charming, hip young man --

błyskotliwego, skłonnego do refleksji, urzekającego, młodego mężczyzny,

was diagnosed with schizophrenia.

zdiagnozowano schizofrenię.

I witnessed some of the friends we'd grown up with recoil.

Widziałem, jak odsunęło się kilku przyjaciół, z którymi dorastaliśmy.

I heard the snickers.

Słyszałem chichoty.

I heard the whispers.

Słyszałem szepty.

"Did you hear he has gone mad?"

"Słyszałeś, że on oszalał?"

(Kru English) "He has gone crazy!"

"Odbiło mu!"

Derogatory, demeaning commentary about his condition --

Obraźliwe i poniżające komentarze o jego stanie,

words we would never say about someone with cancer

słowa, których nigdy nie powiemy o chorym na raka

or someone with malaria.

albo o chorym na malarię.

Somehow, when it comes to mental illness,

Gdy jednak chodzi o choroby psychiczne,

our ignorance eviscerates all empathy.

ignorancja miażdży empatię.

I stood by his side as his community isolated him,

Stałem u jego boku gdy środowisko się od niego odsunęło.

but our love never wavered.

Nasza miłość nigdy się nie zachwiała.

Tacitly, I became passionate about mental health.

Zainteresowało mnie zdrowie psychiczne.

Inspired by his plight,

Zainspirowany jego nieszczęściem,

I helped found the mental health special interest alumni group

pomogłem w założeniu grupy wsparcia dla uczniów

at my college.

w moim koledżu.

And during my tenure as a resident tutor in graduate school,

W ramach pracy korepetytora na studiach magisterskich

I supported many undergraduates with their mental health challenges.

wspierałem wielu licencjatów z problemami psychicznymi.

I saw African students struggle

Widziałem problemy afrykańskich studentów

and unable to speak to anyone.

z rozmową na ten temat.

Even with this knowledge and with their stories in tow,

Nawet z tą wiedzą i ich historiami,

I, in turn, struggled,

sam miałem trudności,

and could not speak to anyone when I faced my own anxiety,

żeby porozmawiać z kimś, gdy mierzyłem się z własnym lękiem,

so deep is our fear of being the madman.

tak wielki jest strach przed opinią szaleńca.

All of us --

Wszyscy,

but we Africans especially --

ale w szczególności my, Afrykańczycy,

need to realize that our mental struggles do not detract from our virility,

musimy uświadomić sobie, że choroby psychiczne nie ujmują nam męskości,

nor does our trauma taint our strength.

a trauma nie neguje naszej siły.

We need to see mental health as important as physical health.

Musimy uznać zdrowie psychiczne za ważne na równi z fizycznym.

We need to stop suffering in silence.

Musimy przestać cierpieć w ciszy.

We must stop stigmatizing disease

Musimy zaprzestać piętnowania choroby

and traumatizing the afflicted.

i ranienia chorych.

Talk to your friends.

Porozmawiajcie z przyjaciółmi.

Talk to your loved ones.

Porozmawiajcie z bliskimi.

Talk to health professionals.

Porozmawiajcie ze specjalistami.

Be vulnerable.

Bądźcie otwarci.

Do so with the confidence

Czyńcie to z przekonaniem,

that you are not alone.

że nie jesteście sami.

Speak up if you're struggling.

Odezwijcie się, jeśli macie kłopoty.

Being honest about how we feel

Uczciwe podejście do samopoczucia

does not make us weak;

nie oznacza słabości.

it makes us human.

Oznacza, że jesteśmy ludźmi.

It is time to end the stigma associated with mental illness.

Czas zakończyć piętnowanie chorób psychicznych.

So the next time your hear "mental,"

Więc kiedy znów usłyszycie słowo "psychiczny",

do not just think of the madman.

nie myślcie o szaleńcu.

Think of me.

Pomyślcie o mnie.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)