There's no shame in taking care of your mental health | Sangu Delle

374,384 views ・ 2017-05-26

TED


Խնդրում ենք կրկնակի սեղմել ստորև ներկայացված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ տեսանյութը նվագարկելու համար:

Translator: Grigor Janikyan Reviewer: Sona Martirossian
00:12
Last year ...
0
12942
1691
Անցած տարին ...
00:14
was hell.
1
14657
1203
դժոխք էր:
00:15
(Laughter)
2
15884
1798
(Ծիծաղ)
00:20
It was my first time eating Nigerian "jollof."
3
20391
3552
Առաջին անգամն էր, որ նիգերիական «ջոլոֆ» էի ուտում:
00:23
(Laughter)
4
23967
1582
(Ծիծաղ)
00:26
Actually, in all seriousness,
5
26436
2859
Իրականում ամենայն լրջությամբ
00:29
I was going through a lot of personal turmoil.
6
29319
2814
ես շատ ծանր ապրումների մեջ էի:
00:33
Faced with enormous stress,
7
33055
2181
Հսկայական սթրեսի հետ բախված`
00:35
I suffered an anxiety attack.
8
35260
2023
ես անհանգստության նոպայով էի տառապում:
00:38
On some days, I could do no work.
9
38362
2690
Երբեմն ես ոչ մի աշխատանք չէի կարողանում անել:
00:42
On other days,
10
42156
1896
Երբեմն էլ
00:44
I just wanted to lay in my bed and cry.
11
44076
3289
ես միայն ուզում էի պառկել անկողնուս մեջ և լացել:
00:48
My doctor asked if I'd like to speak with a mental health professional
12
48478
5249
Բժիշկս հարցրեց` արդյո՞ք ես կուզենայի խոսել հոգեկան առողջության մասնագետի հետ
00:53
about my stress and anxiety.
13
53751
2103
սթրեսիս և անհանգստությանս մասին:
00:56
Mental health?
14
56589
1302
Հոգեկան առողջությու՞ն:
00:58
I clammed up and violently shook my head in protest.
15
58792
3890
Ես ցնցվեցի և գլուխս, որպես առարկում, սաստիկ թափահարեցի:
01:05
I felt a profound sense of a shame.
16
65065
3752
Ես շատ ամաչեցի:
01:10
I felt the weight of stigma.
17
70233
3438
Ես հանդիմանանքի ծանրությունը զգացի:
01:14
I have a loving, supportive family
18
74959
2359
Ես ունեմ սիրող, աջակցող ընտանիք
01:17
and incredibly loyal friends,
19
77342
2307
և աներևակայելի հավատարիմ ընկերներ,
01:19
yet I could not entertain the idea of speaking to anyone
20
79673
4569
բայց ես չէի կարողանում հաշվի առնել ինչ-որ մեկի հետ խոսելու գաղափարը
01:24
about my feeling of pain.
21
84266
2030
զգացածս ցավի մասին:
01:27
I felt suffocated by the rigid architecture
22
87824
4467
Ես խեղդվում էի մեր աֆրիկյան տղամարդկության
01:32
of our African masculinity.
23
92315
2290
կոշտ ճարտարապետությունից:
01:35
"People have real problems, Sangu.
24
95585
2115
«Մարդիկ իրական խնդիրներ ունեն, Սանգու:
01:37
Get over yourself!"
25
97724
1455
Համակերպվի՛ր այդ ամենի հետ»:
01:40
The first time I heard "mental health,"
26
100776
1981
Առաջին անգամ«հոգեկան առողջություն» լսելիս
01:43
I was a boarding school student fresh off the boat from Ghana,
27
103700
3963
գիշերօթիկ դպրոցի ուսանող էի, Գանայից նոր ներգաղթած,
01:47
at the Peddie School in New Jersey.
28
107687
1931
Նյու Ջերսիի Փեդի դպրոցում:
01:50
I had just gone through the brutal experience
29
110887
3406
Նոր էի դաժան փորձի միջով անցել,
01:54
of losing seven loved ones in the same month.
30
114317
2553
յոթ սիրելի մարդկանց էի կորցրել նույն ամսվա ընթացքում:
01:58
The school nurse,
31
118389
1456
Դպրոցի բուժքույրը,
01:59
concerned about what I'd gone through -- God bless her soul --
32
119869
4064
մտահոգված, թե ինչերի միջով եմ անցել, Աստված օրհնի իր հոգին,
02:03
she inquired about my mental health.
33
123957
1950
հարցրեց իմ հոգեկան առողջության մասին:
02:07
"Is she mental?" I thought.
34
127246
1983
«Նա մտածու՞մ է»,- ես մտածեցի:
02:10
Does she not know I'm an African man?
35
130034
2444
Նա չգիտի՞, որ ես աֆրիկացի տղամարդ եմ:
02:12
(Laughter)
36
132502
1014
(Ծիծաղ)
02:13
Like Okonkwo in "Things Fall Apart,"
37
133540
1871
«Things Fall Apart»-ի Օկոնկվոի նման,
02:15
we African men neither process nor express our emotions.
38
135435
4741
մենք` աֆրիկացի տղամարդիկ,ոչ տեղի ենք տալիս ոչ էլ արտահայտում ենք մեր զգացմունքները:
02:20
We deal with our problems.
39
140791
1691
Մենք լուծում ենք մեր խնդիրները:
02:22
(Applause)
40
142506
1543
(Ծափահարություն)
02:25
We deal with our problems.
41
145001
1999
Մենք լուծում ենք մեր խնդիրները:
02:27
I called my brother and laughed about "Oyibo" people -- white people --
42
147024
4771
Ես զանգահարեցի եղբորս և ծիծաղեցի «Oyibo» մարդկանց վրա` սպիտակամորթ մարդկանց
02:31
and their strange diseases --
43
151819
1857
և նրանց տարօրինակ հիվանդությունների վրա
02:33
depression, ADD and those "weird things."
44
153700
3238
ընկճախտի, ուշադրության խանգարման սինդրոմի և այդ «տարօրինակ բաների»:
02:38
Growing up in West Africa,
45
158320
1991
Արևմտյան Աֆրիկայում մեծանալ.
02:40
when people used the term "mental," what came to mind was a madman
46
160335
4381
երբ մարդիկ օգտագործում էին «հոգեկան» տերմինը, այն ինչ մտքիս եկավ մի խելագար էր`
02:44
with dirty, dread-locked hair,
47
164740
2243
կեղտոտ, սարսափելի մազերով,
02:47
bumbling around half-naked on the streets.
48
167007
2776
ով կիսամերկ թափառում է փողոցներում:
02:50
We all know this man.
49
170904
1820
Մենք բոլորս գիտենք այս մարդուն:
02:52
Our parents warned us about him.
50
172748
2281
Մեր ծնողները նախազգուշացրել են մեզ նրա մասին:
02:55
"Mommy, mommy, why is he mad?"
51
175640
1545
«Մայրիկ, ինչու՞ է նա խելագար»:
02:57
"Drugs!
52
177209
1212
«Թմրադեղե՛ր:
02:58
If you even look at drugs, you end up like him."
53
178445
2389
Եթե դու նայես թմրադեղերին, նրա պես կդառնաս»:
03:00
(Laughter)
54
180858
1189
(Ծիծաղ)
03:02
Come down with pneumonia,
55
182800
2065
Թոքաբորբով հիվանդացիր,
03:04
and your mother will rush you to the nearest hospital
56
184889
2532
և մայրդ անմիջապես քեզ կտանի մոտակա հիվանդանոցը
03:07
for medical treatment.
57
187445
1382
բուժման համար:
03:09
But dare to declare depression,
58
189910
2616
Բայց համարձակվիր հայտարարել ընկճախտի մասին,
03:13
and your local pastor will be driving out demons
59
193278
3402
և քո տեղական քահանան սատանաներին կհեռացնի
03:16
and blaming witches in your village.
60
196704
1844
և գյուղիդ վհուկներին կմեղադրի:
03:19
According to the World Health Organization,
61
199118
2900
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության համաձայն,
03:22
mental health is about being able to cope
62
202042
3058
հոգեկան առողջության էությունը կյանքի նորմալ
03:25
with the normal stressors of life;
63
205124
1699
արտաքին խթանները հաղթահարելն է;
03:27
to work productively and fruitfully;
64
207741
3443
արդյունավետորեն աշխատելը;
03:31
and to be able to make a contribution to your community.
65
211208
3627
և ի վիճակի լինելը` համայնքիդ աջակցություն ցուցաբերելու:
03:35
Mental health includes our emotional, psychological and social well-being.
66
215321
6612
Հոգեկան առողջությունը ներառում է հուզական, հոգեբանական և սոցիալական բարեկեցությունը:
03:42
Globally, 75 percent of all mental illness cases
67
222676
4760
Համաշխարհային մասշտաբով բոլոր հոգեկան հիվանդությունների դեպքերի 75 տոկոսը
03:47
can be found in low-income countries.
68
227460
2634
կարելի է գտնել ցածր եկամուտ ունեցող երկրներում:
03:50
Yet most African governments
69
230118
1832
Բայց աֆրիկյան պետությունների մեծ մասը
03:51
invest less than one percent of their health care budget
70
231974
4207
ներդնում է ավելի քիչ քան իրենց հոգեկան առողջության առողջապահական
03:56
in mental health.
71
236205
1276
բյուջեի մեկ տոկոսը:
03:58
Even worse,
72
238501
1180
Նույնիսկ ավելի վատ,
03:59
we have a severe shortage of psychiatrists in Africa.
73
239705
4119
մենք Աֆրիկայում հոգեբույժների խիստ պակաս ունենք:
04:04
Nigeria, for example, is estimated to have 200 --
74
244656
4283
Նիգերիայում, օրինակ, գնահատվում է, որ կա 200 --
04:09
in a country of almost 200 million.
75
249632
3021
մի երկրում, որն ունի 200 միլիոն բնակչություն:
04:14
In all of Africa,
76
254242
1469
Աֆրիկայի բոլոր մասերում
04:15
90 percent of our people lack access to treatment.
77
255735
3903
մեր ժողովրդի 90 տոկոսը բուժման հասանելիություն չունի:
04:20
As a result,
78
260501
1753
Արդյունքում
04:22
we suffer in solitude,
79
262278
3004
մենք տառապում ենք մենակության մեջ`
04:25
silenced by stigma.
80
265306
2444
լռելով հանդիմանանքից ելնելով:
04:29
We as Africans often respond to mental health with distance,
81
269318
4675
Մենք, աֆրիկացիներս, հաճախ ենք արձագանքում հոգեկան առողջությանը հեռավորություն
04:34
ignorance,
82
274664
1202
պահելով,անիրազեկությամբ,
04:36
guilt,
83
276355
1178
մեղքի,
04:37
fear
84
277954
1206
վախի
04:39
and anger.
85
279754
1286
և զայրույթի զգացմունքներով:
04:42
In a study conducted by Arboleda-Flórez,
86
282129
4677
Arboleda-Flórez-ի կողմից կատարված ուսումնասիրության մեջ
04:46
directly asking, "What is the cause of mental illness?"
87
286830
3658
ուղղակիորեն հարցնում են. «Ո՞րն է հոգեկան հիվանդության առաջացման պատճառը»:
04:51
34 percent of Nigerian respondents cited drug misuse;
88
291487
5284
Նիգերիացիների 34 տոկոսը նշել է թմրամիջոցների չարաշահումը;
04:58
19 percent said divine wrath and the will of God --
89
298160
5184
19 տոկոսն ասել է աստվածային զայրույթը և Աստծո կամքը --
05:03
(Laughter)
90
303368
1305
(Ծիծաղ)
05:05
12 percent,
91
305270
1458
12 տոկոսը`
05:07
witchcraft and spiritual possession.
92
307950
2766
կախարդություն և հոգևոր սեփականություն:
05:11
But few cited other known causes of mental illness,
93
311616
4560
Բայց քչերն են նշել հոգեկան հիվանդության առաջացման այլ հայտնի պատճառներ,
05:16
like genetics,
94
316200
1646
ինչպիսիք են գենետիկան,
05:17
socioeconomic status,
95
317870
1936
սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակը,
05:19
war,
96
319830
1595
պատերազմը,
05:21
conflict
97
321449
1413
կոնֆլիկտը
05:22
or the loss of a loved one.
98
322886
1515
կամ սիրելիի կորուստը:
05:25
The stigmatization against mental illness
99
325829
2887
Հոգեկան հիվանդության դեմ անարգանքը
05:28
often results in the ostracizing and demonizing of sufferers.
100
328740
4466
հաճախ հանգեցնում է հիվանդների մեկուսացմանը և նրանց վտանգ սպառնացող ներկայացնելուն:
05:34
Photojournalist Robin Hammond has documented some of these abuses ...
101
334255
3996
Ֆոտոլրագրող Հեմմոնդը փաստաթղթերով հաստատել է որոշ վիրավորանքների մասին...
05:38
in Uganda,
102
338275
1393
Ուգանդայում,
05:40
in Somalia,
103
340665
1329
Սոմալիյում
05:43
and here in Nigeria.
104
343089
1829
և այստեղ` Նիգերիայում:
05:47
For me,
105
347374
1342
Ինձ համար
05:49
the stigma is personal.
106
349877
2319
հանդիմանությունն անձնական է:
05:53
In 2009,
107
353942
1629
2009 թվականին
05:56
I received a frantic call in the middle of the night.
108
356616
3106
խելահեղ զանգ ստացա գիշերվա կեսին:
06:01
My best friend in the world --
109
361179
2348
Իմ լավագույն ընկերը աշխարհում`
06:03
a brilliant, philosophical, charming, hip young man --
110
363551
5139
փայլուն, փիլիսոփայական, հմայիչ, երիտասարդ տղամարդ,
06:08
was diagnosed with schizophrenia.
111
368714
2151
ախտորոշվել էր շիզոֆրենիայով:
06:12
I witnessed some of the friends we'd grown up with recoil.
112
372424
4418
Ես ականատես եղա մի քանի ընկերների, որոնց հետ սարսափով էինք մեծացել:
06:19
I heard the snickers.
113
379136
1523
Ես նրանց ծիծաղն էի լսում:
06:21
I heard the whispers.
114
381448
1592
Շշուկներն էի լսում:
06:24
"Did you hear he has gone mad?"
115
384006
2230
«Լսե՞լ եք, որ նա խելագարվել է»:
06:27
(Kru English) "He has gone crazy!"
116
387095
2530
«Նա գժվե՛լ է»:
06:29
Derogatory, demeaning commentary about his condition --
117
389669
4320
Նսեմացնող, ստորացնող մեկնաբանություններ նրա վիճակի մասին`
06:34
words we would never say about someone with cancer
118
394013
3977
բառեր, որ մենք երբեք չէինք ասի մի մարդու մասին,
06:38
or someone with malaria.
119
398014
1760
ով քաղցկեղով կամ մալարիայով հիվանդ է:
06:40
Somehow, when it comes to mental illness,
120
400484
3679
Ինչ-որ պատճառով, երբ խոսքը վերաբերում է հոգեկան հիվանդությանը,
06:44
our ignorance eviscerates all empathy.
121
404187
3050
մեր անիրազեկությունը հասկանալու ամբողջ ունակությունը վերացնում է:
06:48
I stood by his side as his community isolated him,
122
408539
4169
Ես նրա կողքին կանգնեցի, երբ նրա համայնքը մեկուսացրեց նրան,
06:53
but our love never wavered.
123
413980
2332
բայց մեր սերը երբեք չվերացավ:
06:57
Tacitly, I became passionate about mental health.
124
417668
3079
Ես դյուրագրգիռ էի դառնում, երբ խոսվում էր հոգեկանի մասին:
07:01
Inspired by his plight,
125
421694
2632
Նրա վիճակից ոգեշնչված`
07:04
I helped found the mental health special interest alumni group
126
424350
3323
ես օգնեցի գտնել հոգեկան առողջությամբ հատուկ հետաքրքրություն ունեցող
07:07
at my college.
127
427697
1655
շրջանավարտների խումբ իմ քոլեջում:
07:09
And during my tenure as a resident tutor in graduate school,
128
429376
3377
Եվ որպես մագիստրատուրայի ղեկավարող ծրագրի մասնավոր ուսուցիչ,
07:12
I supported many undergraduates with their mental health challenges.
129
432777
3962
աջակցեցի բակալավրիատի շատ ուսանողներին` իրենց հոգեկան առողջության մարտահրավերրում:
07:17
I saw African students struggle
130
437271
2515
Տեսա, թե ինչպես էին աֆրիկացի ուսանողները պայքարում`
07:19
and unable to speak to anyone.
131
439810
1837
չկարողանալով խոսել ինչ-որ մեկի հետ:
07:22
Even with this knowledge and with their stories in tow,
132
442566
3996
Նույնիսկ սա իմանալով` իրենց պատմությունների հետ միասին,
07:26
I, in turn, struggled,
133
446586
1986
ես, իմ հերթին, պայքարում էի
07:28
and could not speak to anyone when I faced my own anxiety,
134
448596
4573
և չէի կարողանում խոսել ինչ-որ մեկի հետ, երբ բախվեցի իմ իսկ հուզմունքին.
07:33
so deep is our fear of being the madman.
135
453193
3962
այնքան խորն է խելագար լինելու մեր վախը:
07:39
All of us --
136
459735
1198
Մենք բոլորս,
07:41
but we Africans especially --
137
461698
2187
բայց հատկապես մենք` աֆրիկացիներս,
07:44
need to realize that our mental struggles do not detract from our virility,
138
464775
5907
պետք է գիտակցենք, որ մեր հոգեկան պայքա- րը չի պակասեցնում մեր առնականությունը,
07:50
nor does our trauma taint our strength.
139
470706
2891
ոչ էլ մեր տրավման է վնասում մեր ուժը:
07:54
We need to see mental health as important as physical health.
140
474756
4709
Պետք է տեսնենք, որ հոգեկան առողջությունը նույնքան կարևոր է, որքան ֆիզիկականը:
08:00
We need to stop suffering in silence.
141
480403
4403
Մենք պետք է դադարենք լռության մեջ տառապել:
08:05
We must stop stigmatizing disease
142
485939
3458
Մենք պետք է դադարեցնենք հիվանդությունը հանդիմանելը
08:09
and traumatizing the afflicted.
143
489421
2206
և տառապողներին տրավմայի ենթարկելը:
08:13
Talk to your friends.
144
493399
1459
Խոսեք ձեր ընկերների հետ:
08:15
Talk to your loved ones.
145
495834
1576
Խոսեք ձեր սիրելիների հետ:
08:18
Talk to health professionals.
146
498394
1765
Խոսեք բժիշկների հետ:
08:21
Be vulnerable.
147
501437
1278
Խոցելի եղեք:
08:23
Do so with the confidence
148
503615
1877
Այնպիսի վստահությամբ արեք,
08:26
that you are not alone.
149
506335
2527
որ միայնակ չեք:
08:30
Speak up if you're struggling.
150
510011
2180
Բարձրաձայնեք, եթե պայքարում եք:
08:34
Being honest about how we feel
151
514414
3527
Մեր զգացածի մասին անկեղծ լինելը
08:37
does not make us weak;
152
517965
1659
մեզ թույլ չի դարձնում;
08:40
it makes us human.
153
520629
1543
այն մեզ մարդկային է դարձնում:
08:43
It is time to end the stigma associated with mental illness.
154
523499
4546
Ժամանակն է դադարեցնել հոգեկան հիվանդության հետ կապված հանդիմանությունը:
08:48
So the next time your hear "mental,"
155
528930
3411
Այսպիսով, երբ հաջորդ անգամ լսեք «հոգեկան»,
08:53
do not just think of the madman.
156
533228
1995
մի մտածեք, թե խոսքը գիժ մարդու մասին է:
08:56
Think of me.
157
536163
1209
Հիշեք իմ մասին:
08:57
(Applause)
158
537796
1924
(Ծափահարություն)
08:59
Thank you.
159
539744
1283
Շնորհակալ եմ:
09:01
(Applause)
160
541051
3992
(Ծափահարություն)
Այս կայքի մասին

Այս կայքը ձեզ կներկայացնի YouTube տեսանյութեր, որոնք օգտակար են անգլերեն սովորելու համար: Դուք կտեսնեք անգլերենի դասեր, որոնք դասավանդում են բարձրակարգ ուսուցիչներ ամբողջ աշխարհից: Կրկնակի սեղմեք յուրաքանչյուր տեսանյութի էջում ցուցադրված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ այնտեղից տեսանյութը նվագարկելու համար: Ենթագրերը պտտվում են տեսանյութի նվագարկման հետ համաժամանակյա: Եթե ունեք որևէ մեկնաբանություն կամ հարցում, խնդրում ենք կապվել մեզ հետ՝ օգտագործելով այս կոնտակտային ձևը:

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7