There's no shame in taking care of your mental health | Sangu Delle

Translator: Smita Kantak Reviewer: Abhinav Garule

Last year ...

मागचं वर्ष

was hell.

फारच वाईट गेलं.

(Laughter)

(हशा)

It was my first time eating Nigerian "jollof."

मी पहिल्यांदाच नायजेरियन जोलोफ भात खाल्ला.

(Laughter)

(हशा)

Actually, in all seriousness,

खरोखरीच सांगतो,

I was going through a lot of personal turmoil.

त्यावेळी मी अत्यंत कठीण परिस्थितीतून जात होतो.

Faced with enormous stress,

प्रचंड ताणाला तोंड देता देता

I suffered an anxiety attack.

मला चिंताविकाराचा झटका आला.

On some days, I could do no work.

काही दिवशी, मी कुठलंच काम करू शकत नसे.

On other days,

आणि इतर दिवशी,

I just wanted to lay in my bed and cry.

मला बिछान्यात पडून रडत राहावं असं वाटत असे.

My doctor asked if I'd like to speak with a mental health professional

ताण आणि चिंताविकार याबद्दल मनोविकार तज्ज्ञांशी बोलावं,

about my stress and anxiety.

असं माझ्या डॉक्टरांनी सुचवलं.

Mental health?

मनोविकार?

I clammed up and violently shook my head in protest.

माझी वाचाच बसली. मी जोरजोरात मान हलवून विरोध दर्शवला.

I felt a profound sense of a shame.

मला प्रचंड शरम वाटली.

I felt the weight of stigma.

या लांच्छनास्पद जाणिवेचं ओझं मला जाणवू लागलं.

I have a loving, supportive family

माझं कुटुंब प्रेमळ आहे. त्यांचा मला आधार वाटतो.

and incredibly loyal friends,

जीवाला जीव देणारे मित्र आहेत.

yet I could not entertain the idea of speaking to anyone

तरीही या वेदनेबद्दल कुणाशी बोलावं,

about my feeling of pain.

ही कल्पनाच मी सहन करू शकलो नाही.

I felt suffocated by the rigid architecture

आफ्रिकन मर्दानगीच्या कल्पनांच्या भक्कम तटबंदीमध्ये

of our African masculinity.

मी गुदमरून गेलो होतो.

"People have real problems, Sangu.

"लोकांपुढे खरोखरीचे प्रश्न असतात, संगू.

Get over yourself!"

तुझ्या नसत्या कल्पना आवर."

The first time I heard "mental health,"

"मानसिक आरोग्य" हे शब्द प्रथम ऐकले,

I was a boarding school student fresh off the boat from Ghana,

तेव्हा मी नुकताच घानाहून बोटीने येऊन, न्यू जर्सीतल्या पेडी स्कूलचा

at the Peddie School in New Jersey.

निवासी विद्यार्थी झालो होतो.

I had just gone through the brutal experience

त्याच महिन्यात मी सात जीवलग गमावण्याचा

of losing seven loved ones in the same month.

विदारक अनुभव घेतला होता.

The school nurse,

माझ्यावरच्या या आपत्तीमुळे

concerned about what I'd gone through -- God bless her soul --

शाळेच्या नर्सला माझी काळजी वाटली. देव तिचं भलं करो.

she inquired about my mental health.

तिने माझ्या मानसिक आरोग्याबद्दल विचारलं.

"Is she mental?" I thought.

मला वाटलं, "ही मेंटल आहे का?"

Does she not know I'm an African man?

मी एक आफ्रिकन पुरुष आहे, हे तिला ठाऊक नाही का?

(Laughter)

(हशा)

Like Okonkwo in "Things Fall Apart,"

"थिंग्ज फाॅल अपार्ट" मधल्या

we African men neither process nor express our emotions.

ओकोन्कोवोप्रमाणे, आम्ही आफ्रिकन पुरुष भावना व्यक्त न करता, प्रक्रिया न करता

We deal with our problems.

समस्या दडपून टाकतो.

(Applause)

(टाळ्या)

We deal with our problems.

आम्ही समस्या दडपून टाकतो.

I called my brother and laughed about "Oyibo" people -- white people --

मी माझ्या भावाला फोन केला आणि आम्ही हसलो - ओईबो (गोऱ्या) लोकांना,

and their strange diseases --

आणि त्यांच्या विचित्र आजारांना.

depression, ADD and those "weird things."

नैराश्य, ए डी डी यासारख्या चमत्कारिक गोष्टींना.

Growing up in West Africa,

लहानपणी, पश्चिम आफ्रिकेत असताना

when people used the term "mental," what came to mind was a madman

कोणी "मेंटल" शब्द वापरला, की एक वेडा आठवे.

with dirty, dread-locked hair,

मलिन केसांच्या जटा घेऊन

bumbling around half-naked on the streets.

अर्धनग्न अवस्थेत रस्तोरस्ती भटकणारा.

We all know this man.

आम्हां सगळ्यांना तो ठाऊक होता.

Our parents warned us about him.

पालक आम्हांला त्याच्यापासून सावध राहायला सांगत.

"Mommy, mommy, why is he mad?"

"आई, आई, तो वेडा कसा झाला?"

"Drugs!

"ड्रग्ज !"

If you even look at drugs, you end up like him."

"ड्रग्ज कडे नुसतं पाहिलंस ना, तरी असा वेडा होशील."

(Laughter)

(हशा)

Come down with pneumonia,

न्यूमोनिया झाला असता,

and your mother will rush you to the nearest hospital

तर आई लगेच सर्वात जवळच्या हॉस्पिटलमध्ये घेऊन गेली असती.

for medical treatment.

वैद्यकीय उपचारासाठी.

But dare to declare depression,

पण नैराश्य आलं आहे असं सांगण्याचं धाडस केलं असतं,

and your local pastor will be driving out demons

तर पाद्री भूतपिशाच्च उतरवायला आला असता, आणि चेटक्यांवर

and blaming witches in your village.

त्याचं खापर फोडलं असतं.

According to the World Health Organization,

जागतिक आरोग्य संस्थेनुसार, मानसिक आरोग्य म्हणजे

mental health is about being able to cope

आयुष्यात माफक ताण निर्माण करणाऱ्या

with the normal stressors of life;

घटकांना तोंड देता येणे,

to work productively and fruitfully;

काही उपयुक्त काम करता येणे

and to be able to make a contribution to your community.

आणि आपल्या समाजात हातभार लावता येणे.

Mental health includes our emotional, psychological and social well-being.

मानसिक आरोग्य याचा अर्थ आपले भावनिक, मानसशास्त्रीय आणि सामाजिक आरोग्य.

Globally, 75 percent of all mental illness cases

जगातील मानसिक आजारांपैकी ७५ टक्के केसेस

can be found in low-income countries.

गरीब देशांत आढळतात.

Yet most African governments

असं असूनही, आफ्रिकेतील अनेक राज्यकर्ते

invest less than one percent of their health care budget

त्यांच्या एकूण आरोग्यविषयक अंदाजपत्रकाच्या एक टक्क्याहूनही कमी रक्कम

in mental health.

मानसिक आरोग्यात गुंतवतात.

Even worse,

त्याहूनही वाईट म्हणजे,

we have a severe shortage of psychiatrists in Africa.

आफ्रिकेत मानसोपचार तज्ज्ञांची संख्या अतिशय कमी आहे.

Nigeria, for example, is estimated to have 200 --

उदाहरणार्थ, नायजेरियात केवळ २०० आहेत,

in a country of almost 200 million.

आणि देशाची लोकसंख्या आहे २०० दशलक्ष.

In all of Africa,

संपूर्ण आफ्रिकेत,

90 percent of our people lack access to treatment.

९०% लोकांना मानसोपचार सहज उपलब्ध नाहीत.

As a result,

त्यामुळे, आम्ही एकाकी अवस्थेत

we suffer in solitude,

केवळ सहन करीत राहतो.

silenced by stigma.

या कलंकामुळे मुके होतो.

We as Africans often respond to mental health with distance,

आम्ही आफ्रिकन लोक मानसिक समस्यांवर साधारणपणे हे उपाय वापरतो: दूर पळणे,

ignorance,

अज्ञान,

guilt,

अपराधीपणा,

fear

भीती

and anger.

आणि संताप.

In a study conducted by Arboleda-Flórez,

अरबोलेडा फ्लोरेज यांनी आपल्या संशोधनात थेट प्रश्न विचारला,

directly asking, "What is the cause of mental illness?"

"मानसिक आजाराचं कारण काय?"

34 percent of Nigerian respondents cited drug misuse;

३४ टक्के नायजेरियन प्रतिसादक म्हणाले, "ड्रग्जचा गैरवापर".

19 percent said divine wrath and the will of God --

१९ टक्के म्हणाले, "दैवी प्रकोप" आणि "परमेश्वराची इच्छा"

(Laughter)

(हशा)

12 percent,

१२ टक्के म्हणाले,

witchcraft and spiritual possession.

"चेटूक आणि भूतबाधा"

But few cited other known causes of mental illness,

पण काहींनी माहितीतल्या इतर कारणांचे दाखले दिले.

like genetics,

जसे, "अनुवंशिकता",

socioeconomic status,

"आर्थिक आणि सामाजिक स्तर",

war,

"युद्ध",

conflict

"प्रतिकूल परिस्थिती",

or the loss of a loved one.

"आप्ताचा मृत्यु".

The stigmatization against mental illness

मानसिक आजार लांच्छनास्पद मानले गेल्यामुळे

often results in the ostracizing and demonizing of sufferers.

मनोरुग्ण बहिष्कृत होतात, वाईट ठरवले जातात.

Photojournalist Robin Hammond has documented some of these abuses ...

पत्रकार रॉबिन हॅमंड यांनी अशा प्रकारच्या छळाच्या नोंदी केल्या आहेत.

in Uganda,

युगांडात,

in Somalia,

सोमालियात

and here in Nigeria.

आणि इथे नायजेरियात

For me,

मला स्वतःला

the stigma is personal.

या लांच्छनाचा अनुभव आला आहे.

In 2009,

२००९ मध्ये

I received a frantic call in the middle of the night.

एका मध्यरात्री मला अत्यंत भयाकूल स्वरात एक फोन आला.

My best friend in the world --

माझ्या अत्यंत जिवलग मित्राला

a brilliant, philosophical, charming, hip young man --

- एका बुद्धिमान, तत्वज्ञानी, आकर्षक, सुस्वरूप तरुण मुलाला -

was diagnosed with schizophrenia.

स्किझोफ्रेनिया झाला होता.

I witnessed some of the friends we'd grown up with recoil.

हे ऐकून लहानपणापासूनचे आमचे काही मित्र मागे सरलेले मी पाहिले.

I heard the snickers.

त्यांना आडून हसताना पाहिलं.

I heard the whispers.

त्यांची कुजबुज ऐकली.

"Did you hear he has gone mad?"

"त्याला वेड लागलंय. तुम्हाला ठाऊक आहे का?"

(Kru English) "He has gone crazy!"

"तो वेडा आहे!"

Derogatory, demeaning commentary about his condition --

त्याच्या अवस्थेबद्दल अपमानास्पद टीका टिप्पणी.

words we would never say about someone with cancer

कॅन्सर किंवा मलेरियाच्या रुग्णाबद्दल

or someone with malaria.

असे शब्द आपण कधीही बोलणार नाही.

Somehow, when it comes to mental illness,

का कोण जाणे, मानसिक आरोग्याचा संबंध आला, की आपलं अज्ञान,

our ignorance eviscerates all empathy.

आपली अनुकंपा नष्ट करून टाकतं.

I stood by his side as his community isolated him,

समाजाने त्याला एकटं टाकलं, तेव्हा मी त्याच्या पाठीशी उभा राहिलो.

but our love never wavered.

आमची मैत्री कधीच कमी झाली नाही.

Tacitly, I became passionate about mental health.

नकळत मला मानसिक आरोग्याबद्दल प्रचंड ओढ निर्माण झाली.

Inspired by his plight,

माझ्या मित्राच्या अवस्थेकडून प्रेरणा घेऊन,

I helped found the mental health special interest alumni group

मी मानसिक आरोग्याला वाहिलेला माजी विद्यार्थीगट

at my college.

कॉलेजमध्ये सुरु केला.

And during my tenure as a resident tutor in graduate school,

आणि पदव्युत्तर कॉलेजचा निवासी शिक्षक असण्याच्या काळात

I supported many undergraduates with their mental health challenges.

अनेक विद्यार्थ्यांना मानसिक आरोग्य सावरण्यासाठी आधार दिला.

I saw African students struggle

आफ्रिकन विद्यार्थी मानसिक आजारांशी झगडताना मी पाहिले.

and unable to speak to anyone.

ते कोणाला काही सांगू शकत नव्हते.

Even with this knowledge and with their stories in tow,

हे ठाऊक असताना, आणि त्या विद्यार्थ्यांच्या कहाण्या ठाऊक असतानाही,

I, in turn, struggled,

माझी वेळ आली, तेव्हा मीही तसाच झगडलो.

and could not speak to anyone when I faced my own anxiety,

माझ्या चिंताविकाराविषयी कोणालाच काही सांगू शकलो नाही.

so deep is our fear of being the madman.

वेडा ठरण्याची भीती ही इतकी खोल रुजलेली असते.

All of us --

आपल्याला सर्वांनाच -

but we Africans especially --

आणि खासकरून आम्हां आफ्रिकन लोकांना -

need to realize that our mental struggles do not detract from our virility,

समजायला हवं, की मानसिक आजारांशी झगडण्यामुळे पौरुष कमी होत नाही.

nor does our trauma taint our strength.

किंवा वेदनेच्या आघातामुळे सामर्थ्याला कलंक लागत नाही.

We need to see mental health as important as physical health.

मानसिक आजाराला, शारीरिक आजाराइतकंच महत्त्व द्यायला हवं.

We need to stop suffering in silence.

मूकपणे त्रास सहन करणं थांबवायला हवं.

We must stop stigmatizing disease

मानसिक आजाराला कलंक समजणं थांबवलंच पाहिजे,

and traumatizing the afflicted.

आणि मनोरुग्णाचा छळ करणंही.

Talk to your friends.

आपल्या मित्रांशी बोला.

Talk to your loved ones.

आप्तांशी बोला.

Talk to health professionals.

आरोग्यसेवा देणाऱ्या व्यक्तींशी बोला.

Be vulnerable.

आधार घ्यायला लाजू नका.

Do so with the confidence

आपण एकटे नाही,

that you are not alone.

असा विश्वास बाळगा.

Speak up if you're struggling.

मानसिक आजाराशी झगडत असाल, तर कोणाशी तरी बोला.

Being honest about how we feel

आपल्या भावना बोलून दाखवण्यामुळे

does not make us weak;

आपलं दुबळेपण नव्हे,

it makes us human.

तर केवळ मनुष्यपण सिद्ध होतं.

It is time to end the stigma associated with mental illness.

मानसिक आजारांना लागलेला कलंक धुवून टाकण्याची वेळ आता येऊन ठेपली आहे.

So the next time your hear "mental,"

यापुढे जेव्हा "मेंटल" शब्द ऐकाल,

do not just think of the madman.

तेव्हा कोण्या वेड्याची नव्हे,

Think of me.

तर माझी आठवण काढा.

(Applause)

(टाळ्या)

Thank you.

धन्यवाद.

(Applause)

(टाळ्या)