This is what it's like to go undercover in North Korea | Suki Kim

Tłumaczenie: Kacper Borowiecki Korekta: Rysia Wand

In 2011, during the final six months of Kim Jong-Il's life,

W 2011 roku, podczas ostatnich sześciu miesięcy życia Kim Dzong Ila,

I lived undercover in North Korea.

mieszkałam incognito w Korei Północnej.

I was born and raised in South Korea, their enemy.

Urodziłam się i wychowałam u wrogów, w Korei Południowej.

I live in America, their other enemy.

Żyję u innego wroga, w Ameryce.

Since 2002, I had visited North Korea a few times.

Od 2002 roku odwiedziłam Koreę Północną kilka razy.

And I had come to realize that to write about it with any meaning,

Zdałam sobie sprawę, że aby opisać pełnię sytuacji,

or to understand the place beyond the regime's propaganda,

zrozumieć podstawy stojące za propagandą reżimu,

the only option was total immersion.

jedyną opcją jest całkowite zanurzenie.

So I posed as a teacher and a missionary

Udawałam nauczycielkę i misjonarkę

at an all-male university in Pyongyang.

na męskiej uczelni w Pjongjangu.

The Pyongyang University of Science and Technology

Pjongjański Uniwersytet Naukowo-Techniczy

was founded by Evangelical Christians who cooperate with the regime

założonym przez ewangelików, którzy współpracowali z reżimem,

to educate the sons of the North Korean elite,

aby edukować synów elity Korei Północnej

without proselytizing, which is a capital crime there.

bez nawracania - za co grozi śmierć.

The students were 270 young men, expected to be the future leaders

Studentami było 270 młodych mężczyzn, którzy mieli w przyszłości zostać liderami

of the most isolated and brutal dictatorship in existence.

najbardziej odizolowanej i brutalnej dyktatury na świecie.

When I arrived, they became my students.

Kiedy tam przyjechałam, stali się moimi uczniami.

2011 was a special year,

2011 rok był ważny,

marking the 100th anniversary of the birth of North Korea's original Great Leader,

setna rocznica urodzin pierwszego północnokoreańskiego Wodza,

Kim Il-Sung.

Kim Ir Sena.

To celebrate the occasion, the regime shut down all universities,

Aby świętować tę rocznicę, reżim zamknął wszystkie uniwersytety

and sent students off to the fields

i rozesłał uczniów do pracy w polu,

to build the DPRK's much-heralded ideal

żeby stworzyć zapowiadany ideał Korei

as the world's most powerful and prosperous nation.

jako jednego z najbogatszych i najpotężniejszych narodów świata.

My students were the only ones spared from that fate.

Tylko moich studentów oszczędzono.

North Korea is a gulag posing as a nation.

Korea Północna to gułag udający naród.

Everything there is about the Great Leader.

Wszystko ma tam związek z Wielkim Wodzem.

Every book, every newspaper article, every song, every TV program --

Każda książka, artykuł w gazecie, piosenka i program telewizyjny

there is just one subject.

mają właściwie jeden temat.

The flowers are named after him,

Jego imieniem nazywa się kwiaty,

the mountains are carved with his slogans.

w górach rzeźbi jego slogany.

Every citizen wears the badge of the Great Leader at all times.

Każdy obywatel cały czas nosi odznakę Wielkiego Wodza.

Even their calendar system begins with the birth of Kim Il-Sung.

Nawet kalendarz zaczyna się urodzinami Kim Ir Sena.

The school was a heavily guarded prison, posing as a campus.

Szkoła była silnie strzeżonym więzieniem udającym kampus.

Teachers could only leave on group outings accompanied by an official minder.

Nauczyciele mogli wychodzić tylko na wycieczki z oficjalnym opiekunem.

Even then, our trips were limited to sanctioned national monuments

Mimo tego nasze wycieczki ograniczano do ustalonych narodowych zabytków,

celebrating the Great Leader.

sławiących Wielkiego Wodza.

The students were not allowed to leave the campus,

Uczniowie nie mogli opuszczać kampusu

or communicate with their parents.

ani kontaktować się z rodzicami.

Their days were meticulously mapped out, and any free time they had

Ich dni były całkowicie zaplanowane,

a każda wolna chwila poświęcana czczeniu Wielkiego Wodza.

was devoted to honoring their Great Leader.

Lesson plans had to meet the approval of North Korean staff,

Plan lekcji musiał zostać zatwierdzony przez północnokoreańską kadrę,

every class was recorded and reported on, every room was bugged,

każda lekcja była nagrywana i opisywana, każdy pokój był na podsłuchu,

and every conversation, overheard.

każda rozmowa monitorowana.

Every blank space was covered with the portraits of Kim Il-Sung and Kim Jong-Il,

Każdą wolną przestrzeń zajmowały portrety Kim Ir Sena i Kim Dzong Ila,

like everywhere else in North Korea.

jak wszędzie w Korei Północnej.

We were never allowed to discuss the outside world.

Nigdy nie pozwalano nam rozmawiać o świecie zewnętrznym.

As students of science and technology, many of them were computer majors

Jako studenci nauki i techniki, znali się na komputerach,

but they did not know the existence of the Internet.

ale nie wiedzieli o istnieniu internetu.

They had never heard of Mark Zuckerberg or Steve Jobs.

Mark Zuckerberg, Steve Jobs, . Facebook, Twitter -

Facebook, Twitter -- none of those things would have meant a thing.

te słowa nic nie znaczyły.

And I could not tell them.

Nie mogłam im tego wytłumaczyć.

I went there looking for truth.

Pojechałam tam szukając prawdy.

But where do you even start when an entire nation's ideology,

Ale od czego zacząć, kiedy cała narodowa ideologia,

my students' day-to-day realities,

codzienne realia moich studentów,

and even my own position at the universities,

a nawet moja pozycja na uniwersytecie

were all built on lies?

została zbudowana na kłamstwach?

I started with a game.

Zaczęłam lekcje grą.

We played "Truth and Lie."

Zagraliśmy w "prawdę i fałsz".

A volunteer would write a sentence on the chalkboard,

Ochotnik pisał zdanie na tablicy,

and the other students had to guess

a inni musieli zgadnąć,

whether it was a truth or a lie.

czy jest to prawda, czy nie.

Once a student wrote, "I visited China last year on vacation,"

Jeden z nich napisał: "W zeszłym roku pojechałem na wakacje do Chin"

and everyone shouted, "Lie!"

i wszyscy krzyczeli "Fałsz!".

They all knew this wasn't possible.

Wiedzieli, że to niemożliwe.

Virtually no North Korean is allowed to leave the country.

Praktycznie żaden obywatel nie ma prawa opuszczać kraju.

Even traveling within their own country requires a travel pass.

Nawet podróże po kraju wymagają pozwolenia.

I had hoped that this game would reveal some truth about my students,

Miałam nadzieję, że ta gra odkryje trochę prawdy o moich studentach,

because they lie so often and so easily,

bo kłamali tak łatwo i często

whether about the mythical accomplishments of their Great Leader,

niezależnie od tego, czy chodziło o dokonania Wielkiego Wodza,

or the strange claim that they cloned a rabbit as fifth graders.

czy o dziwne stwierdzenia w rodzaju "W piątej klasie sklonowałem królika".

The difference between truth and lies seemed at times hazy to them.

Różnica między prawdą i kłamstwem wydawała się dla nich zatarta.

It took me a while to understand the different types of lies;

Chwilę potrwało, zanim zrozumiałam różne typy kłamstwa:

they lie to shield their system from the world,

kłamią, żeby chronić swój system przed światem,

or they were taught lies, and were just regurgitating them.

albo nauczono ich kłamstw i po prostu je powtarzają.

Or, at moments, they lied out of habit.

Czasami kłamali z przyzwyczajenia.

But if all they have ever known were lies,

Ale skoro wszystko, co znali, to kłamstwa,

how could we expect them to be otherwise?

to czego można oczekiwać?

Next, I tried to teach them essay writing.

Próbowałam uczyć ich pisania wypracowań.

But that turned out to be nearly impossible.

Okazało się to praktycznie niemożliwe.

Essays are about coming up with one's own thesis,

W tekstach trzeba zawrzeć własną tezę,

and making an evidence-based argument to prove it.

zebrać badania i dowody.

These students, however, were simply told what to think,

Ale im po prostu mówiono, co mają myśleć,

and they obeyed.

i tego przestrzegali.

In their world, critical thinking was not allowed.

W ich świecie krytyczne myślenie było zabronione.

I also gave them the weekly assignment of writing a personal letter,

Kazałam im raz na tydzień pisać nieformalne listy

to anybody.

do kogokolwiek.

It took a long time, but eventually some of them began to write

Zajęło to dużo czasu, ale w końcu niektórzy zaczęli pisać

to their mothers, their friends, their girlfriends.

do swoich matek, przyjaciół, dziewczyn.

Although those were just homework,

Chociaż była to prosta praca domowa,

and would never reach their intended recipients,

której wybrani adresaci nigdy nie otrzymają,

my students slowly began to reveal their true feelings in them.

moi uczniowie powoli zaczęli ukazywać w nich swoje prawdziwe uczucia.

They wrote that they were fed up with the sameness of everything.

Pisali, iż mieli dość tego, że wszystko jest identyczne.

They were worried about their future.

Bali się o swoją przyszłość.

In those letters, they rarely ever mentioned their Great Leader.

W listach rzadko wspominali o Wodzu.

I was spending all of my time with these young men.

Byłam z tymi młodymi ludźmi cały czas.

We all ate meals together, played basketball together.

Jedliśmy razem posiłki, razem graliśmy w koszykówkę.

I often called them gentlemen, which made them giggle.

Chichotali, kiedy nazywałam ich panami.

They blushed at the mention of girls.

Rumienili się na wspomnienie dziewczyn.

And I came to adore them.

Powoli zaczęłam ich uwielbiać.

And watching them open up even in the tiniest of ways,

Kiedy otwierali się, choć odrobinę,

was deeply moving.

byłam głęboko poruszona.

But something also felt wrong.

Ale czasem miałam wyrzuty sumienia.

During those months of living in their world,

Przez kilka miesięcy życia w ich świecie

I often wondered if the truth would, in fact, improve their lives.

zastanawiałam się, czy prawda rzeczywiście poprawiłaby im życie.

I wanted so much to tell them the truth,

Bardzo chciałam powiedzieć im prawdę

of their country and of the outside world,

o ich kraju i świecie zewnętrznym,

where Arab youth were turning their rotten regime inside out,

gdzie arabska młodzież obaliła zgniły system,

using the power of social media,

używając mediów społecznościowych,

where everyone except them was connected through the world wide web,

gdzie wszystkich prócz nich łączyła światowa sieć WWW,

which wasn't worldwide after all.

która nie była tak naprawdę światowa.

But for them, the truth was dangerous.

Dla nich prawda była niebezpieczna.

By encouraging them to run after it, I was putting them at risk --

Przez zachęcanie do takich działań narażałam ich na ryzyko,

of persecution,

albo prześladowań

of heartbreak.

albo rozczarowań.

When you're not allowed to express anything in the open,

Kiedy nie wolno czegoś otwarcie wyrazić,

you become good at reading what is unspoken.

uczysz się czytać między wierszami.

In one of their personal letters to me, a student wrote that he understood

W jednym z listów do mnie student napisał, że rozumie,

why I always called them gentlemen.

dlaczego zawsze nazywam ich panami.

It was because I was wishing them to be gentle in life, he said.

Że robię tak, bo chcę, żeby byli szlachetni w życiu.

On my last day in December of 2011,

Mojego ostatniego dnia, w grudniu 2011 roku,

the day Kim Jong-Il's death was announced,

ogłoszono śmierć Kim Dzong Ila.

their world shattered.

Ich świat się zawalił.

I had to leave without a proper goodbye.

Musiałam ich opuścić bez pożegnania.

But I think they knew how sad I was for them.

Myślę jednak, że wiedzieli, jak bardzo było mi smutno.

Once, toward the end of my stay, a student said to me,

Pod koniec mojego pobytu student powiedział mi:

"Professor, we never think of you as being different from us.

"Pani profesor, nie myślimy o pani jak o kimś innym niż my.

Our circumstances are different, but you're the same as us.

Nasze pochodzenie jest różne, ale jest pani taka sama jak my.

We want you to know that we truly think of you as being the same."

Chcemy, żeby pani wiedziała, że uważamy panią za taką, jak my".

Today, if I could respond to my students with a letter of my own,

Jeśli dzisiaj mogłabym odpowiedzieć im własnymi słowami,

which is of course impossible,

co jest oczywiście niemożliwe,

I would tell them this:

powiedziałabym:

"My dear gentlemen,

"Moi drodzy panowie,

It's been a bit over three years since I last saw you.

minęły już trzy lata, odkąd widziałam was ostatni raz.

And now, you must be 22 -- maybe even as old as 23.

Dzisiaj musicie mieć 22, może nawet 23 lata.

At our final class, I asked you if there was anything you wanted.

Na ostatniej lekcji zapytałam was, czy jest coś, czego byście chcieli.

The only wish you expressed, the only thing you ever asked of me

Jedynym życzeniem, które wyraziliście, rzeczą, o którą poprosiliście

in all those months we spent together,

podczas tylu spędzonych razem miesięcy

was for me to speak to you in Korean.

było, żebym mówiła do was po koreańsku.

Just once.

Tylko raz.

I was there to teach you English;

Miałam uczyć was angielskiego,

you knew it wasn't allowed.

wiedzieliście, że mi nie wolno.

But I understood then, you wanted to share that bond of our mother tongue.

Zrozumiałam, że chcieliście podzielić się więzią naszego ojczystego języka.

I called you my gentlemen,

Nazywałam was panami,

but I don't know if being gentle in Kim Jong-Un's merciless North Korea

ale nie wiem, czy szlachetny charakter w bezlitosnej Korei Kim Dzong Una

is a good thing.

to dobra rzecz.

I don't want you to lead a revolution --

Nie chcę, żebyście zaczęli rewolucję,

let some other young person do it.

zostawcie to innym młodym ludziom.

The rest of the world might casually encourage or even expect

Reszta świata może zachęcać, a nawet oczekiwać

some sort of North Korean Spring,

czegoś na kształt północnokoreańskiej wiosny,

but I don't want you to do anything risky,

ale nie chcę, żebyście ryzykowali,

because I know in your world, someone is always watching.

bo wiem, że w waszym świecie cały czas ktoś patrzy.

I don't want to imagine what might happen to you.

Nie chcę sobie wyobrażać, co by się z wami stało.

If my attempts to reach you have inspired something new in you,

Jeśli moje próby dotarcia do was zainspirowały do czegoś nowego,

I would rather you forget me.

lepiej o mnie zapomnijcie.

Become soldiers of your Great Leader, and live long, safe lives.

Stańcie się żołnierzami Wielkiego Wodza, żyjcie długo i bezpiecznie.

You once asked me if I thought your city of Pyongyang was beautiful,

Pewnego dnia zapytaliście mnie, czy uważam, że Pjongjang jest piękny

and I could not answer truthfully then.

i nie mogłam odpowiedzieć zgodnie z prawdą.

But I know why you asked.

Wiedziałam, czemu pytacie.

I know that it was important for you to hear that I, your teacher,

Wiedziałam, że chcieliście usłyszeć, że ja - wasza nauczycielka,

the one who has seen the world that you are forbidden from,

która widziała świat dla was zakazany,

declare your city as the most beautiful.

uznałam wasze miasto za najpiękniejsze.

I know hearing that would make your lives there a bit more bearable,

Może to by wam przyniosło ulgę,

but no, I don't find your capital beautiful.

ale nie uważam waszej stolicy za piękną.

Not because it's monotone and concrete,

Nie dlatego, że jest monotonna i betonowa,

but because of what it symbolizes:

ale z powodu tego, co symbolizuje:

a monster that feeds off the rest of the country,

potwora wyżerającego resztę państwa,

where citizens are soldiers and slaves.

w którym obywatele to żołnierze i niewolnicy.

All I see there is darkness.

Widzę tam tylko ciemność.

But it's your home, so I cannot hate it.

Ale to wasz dom, nie możecie go nienawidzić.

And I hope instead that you, my lovely young gentlemen,

Mam nadzieję, że w zamiast tego, moi kochani, młodzi panowie

will one day help make it beautiful.

pewnego dnia pomożecie go upiększyć.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)