Dave Isay: Everyone around you has a story the world needs to hear

Vertaald door: Valérie Boor Nagekeken door: Axel Saffran

Tonight, I'm going to try to make the case

Vandaag zal ik proberen te betogen

that inviting a loved one, a friend or even a stranger

dat een geliefde, een vriend of zelfs een vreemde uitnodigen

to record a meaningful interview with you

om een zinvol interview met je op te nemen

just might turn out to be one of the most important moments in that person's life,

wel eens een van de belangrijkste momenten zou kunnen worden in het leven van diegene

and in yours.

en in dat van jou.

When I was 22 years old, I was lucky enough to find my calling

Toen ik tweeëntwintig jaar was, had ik het geluk mijn roeping te vinden

when I fell into making radio stories.

toen ik radioverhalen begon te maken.

At almost the exact same time,

Ongeveer tegelijkertijd

I found out that my dad, who I was very, very close to, was gay.

kwam ik erachter dat mijn vader, met wie ik erg innig was, homo was.

I was taken completely by surprise.

Ik werd er totaal door verrast.

We were a very tight-knit family,

We waren een heel hechte familie

and I was crushed.

en ik was er kapot van.

At some point, in one of our strained conversations,

In een van onze geforceerde gesprekken

my dad mentioned the Stonewall riots.

had mijn vader het over de Stonewall-rellen.

He told me that one night in 1969,

Hij vertelde me dat op een nacht in 1969

een groep jonge, zwarte en latino dragqueens

a group of young black and Latino drag queens

fought back against the police at a gay bar in Manhattan

terugvocht tegen de politie in een homobar in Manhattan,

called the Stonewall Inn,

de Stonewall Inn,

and how this sparked the modern gay rights movement.

en hoe daaruit de moderne homorechtenbeweging ontstond.

It was an amazing story, and it piqued my interest.

Het was een verbazingwekkend verhaal en het wekte mijn interesse.

So I decided to pick up my tape recorder and find out more.

Ik besloot mijn bandrecorder op te pakken en meer te weten te komen.

With the help of a young archivist named Michael Shirker,

Met hulp van een jonge archivaris, Michael Shirker,

we tracked down all of the people we could find

spoorden we alle mensen op die we konden vinden

who had been at the Stonewall Inn that night.

die die nacht in de Stonewall Inn waren geweest.

Recording these interviews,

Terwijl ik deze interviews opnam,

I saw how the microphone gave me the license

zag ik hoe de microfoon me de vrijheid gaf om

to go places I otherwise never would have gone

te gaan waar ik anders nooit zou zijn gekomen

and talk to people I might not otherwise ever have spoken to.

en te praten met mensen die ik anders misschien nooit zou hebben gesproken.

I had the privilege of getting to know

Ik had het privilege

some of the most amazing, fierce and courageous human beings

om enkele van de meest verbazingwekkende, vurige en dappere mensen te leren kennen

I had ever met.

die ik ooit had ontmoet.

It was the first time the story of Stonewall

Het verhaal van Stonewall werd voor het eerst aan het hele land verteld.

had been told to a national audience.

I dedicated the program to my dad,

Ik droeg het programma op aan mijn vader.

it changed my relationship with him, and it changed my life.

Het veranderde mijn relatie met hem en het veranderde mijn leven.

De volgende vijftien jaar maakte ik veel meer radiodocumentaires.

Over the next 15 years, I made many more radio documentaries,

working to shine a light on people who are rarely heard from in the media.

Ik bracht mensen voor het voetlicht die zelden in de media te horen zijn.

Over and over again,

Steeds weer zag ik

I'd see how this simple act of being interviewed

hoeveel simpelweg geïnterviewd worden voor mensen kon betekenen,

could mean so much to people,

met name voor hen die gehoord hadden dat hun verhalen onbelangrijk waren.

particularly those who had been told that their stories didn't matter.

I could literally see people's back straighten

Ik kon letterlijk mensen hun rug zien rechten

as they started to speak into the microphone.

terwijl zij in de microfoon begonnen te spreken.

In 1998, I made a documentary about the last flophouse hotels

In 1998 maakte ik een documentaire over de laatste nachtopvanghuizen

on the Bowery in Manhattan.

aan de Bowery in Manhattan.

Guys stayed up in these cheap hotels for decades.

Mannen verbleven tientallen jaren in deze goedkope hotels.

They lived in cubicles the size of prison cells

Ze leefden in hokjes zo klein als gevangeniscellen

covered with chicken wire

bedekt met kippengaas

so you couldn't jump from one room into the next.

zodat je niet van de ene kamer in de volgende kon springen.

Later, I wrote a book on the men with the photographer Harvey Wang.

Later schreef ik een boek over de mannen met de fotograaf Harvey Wang.

I remember walking into a flophouse with an early version of the book

Ik weet nog dat we met een vroege versie van het boek een nachtopvang inliepen

and showing one of the guys his page.

en een van de mannen zijn pagina lieten zien.

Hij stond er in stilte naar te staren,

He stood there staring at it in silence,

then he grabbed the book out of my hand

griste het boek uit mijn hand

and started running down the long, narrow hallway

en rende door de lange, nauwe gang

met het boek boven zijn hoofd gehouden:

holding it over his head

shouting, "I exist! I exist."

"Ik besta! Ik besta."

(Applause)

(Applaus)

In many ways, "I exist" became the clarion call for StoryCorps,

In veel opzichten werd "Ik besta" het klaroengeschal voor StoryCorps,

this crazy idea that I had a dozen years ago.

dat vreemde idee dat ik twaalf jaar geleden had.

The thought was to take documentary work

Het idee was om documentairewerk te nemen

and turn it on its head.

en het om te keren.

Traditionally, broadcast documentary

Traditioneel waren documentaires

has been about recording interviews to create a work of art or entertainment

interviews die opgenomen werden

als kunstwerk, amusement of ter educatie.

or education that is seen or heard by a whole lot of people,

Een heleboel mensen bekeken ze dan.

but I wanted to try something

Maar ik wilde proberen

where the interview itself was the purpose of this work,

het interview zelf het doel te maken

and see if we could give many, many, many people the chance

en kijken of we heel veel mensen de kans konden geven

to be listened to in this way.

om op deze manier beluisterd te worden.

Dus bouwden we elf jaar geleden in het Grand Central station van New York

So in Grand Central Terminal 11 years ago,

we built a booth where anyone can come to honor someone else

een cabine waar mensen anderen kunnen eren met een interview over hun leven.

by interviewing them about their life.

You come to this booth and you're met by a facilitator who brings you inside.

Je komt naar die cabine waar iemand je ontvangt en naar binnen brengt.

You sit across from, say, your grandfather

Je zit bijna een uur tegenover, bijvoorbeeld, je grootvader

for close to an hour and you listen and you talk.

Many people think of it as, if this was to be our last conversation,

Veel mensen zien het zo: stel dat dit ons laatste gesprek zou zijn,

what would I want to ask of and say to this person

wat zou ik dan willen vragen en vertellen aan diegene

who means so much to me?

die zoveel voor me betekent?

At the end of the session, you walk away with a copy of the interview

Aan het eind van de sessie vertrek je met een kopie van het interview

and another copy goes to the American Folklife Center

en een andere kopie gaat naar het American Folklife Center

at the Library of Congress

in de nationale bibliotheek

zodat je achterachterachterkleinkinderen je grootvader kunnen leren kennen

so that your great-great-great-grandkids can someday get to know your grandfather

through his voice and story.

door zijn stem en verhaal.

So we open this booth in one of the busiest places in the world

Dus we openen die cabine op een van de drukste plekken ter wereld

and invite people to have this incredibly intimate conversation

en nodigen mensen uit voor een ontzettend intiem gesprek

with another human being.

met een ander mens.

I had no idea if it would work, but from the very beginning, it did.

Ik had geen idee of het zou werken. Vanaf het allereerste begin, werkte het.

People treated the experience with incredible respect,

Mensen gingen ongelofelijk respectvol met de ervaring om

and amazing conversations happened inside.

en er vonden verbazingwekkende gesprekken plaats.

I want to play just one animated excerpt

Ik speel even één geanimeerd stukje af

from an interview recorded at that original Grand Central Booth.

van een interview uit die oorspronkelijke cabine in Grand Central.

This is 12-year-old Joshua Littman interviewing his mother, Sarah.

Dit is de twaalfjarige Joshua Littman die zijn moeder, Sarah, interviewt.

Josh has Asperger's syndrome.

Josh heeft het syndroom van Asperger.

As you may know, kids with Asperger's are incredibly smart

Zoals jullie misschien weten, zijn kinderen met Asperger erg slim,

but have a tough time socially.

maar hebben ze het sociaal moeilijk.

They usually have obsessions.

Ze hebben vaak obsessies.

In Josh's case, it's with animals,

Zoals in Josh's geval met dieren.

so this is Josh talking with his mom Sarah

Hier praat Josh met zijn moeder Sarah

at Grand Central nine years ago.

op Grand Central, negen jaar geleden.

(Video) Josh Littman: From a scale of one to 10,

(Video) Josh Littman: Op een schaal van 1 tot 10;

do you think your life would be different without animals?

denk je dat je leven anders zou zijn zonder dieren?

Sarah Littman: I think it would be an eight without animals,

Sarah Littman: Ik denk een acht zonder dieren,

because they add so much pleasure to life.

omdat ze het leven zoveel leuker maken.

JL: How else do you think your life would be different without them?

JL: Hoe anders denk je dat je leven zou zijn zonder ze?

SL: I could do without things like cockroaches and snakes.

SL: Ik zou best zonder kakkerlakken en slangen kunnen.

JL: Well, I'm okay with snakes as long as they're not venomous

JL: Nou, slangen vind ik oké, zolang ze niet giftig zijn

or constrict you or anything.

of je wurgen ofzo.

SL: Yeah, I'm not a big snake person --

SL: Ja, ik ben geen grote slangenfan --

JL: But cockroach is just the insect we love to hate.

JL: We haten kakkerlakken nou eenmaal graag.

SL: Yeah, it really is.

SL: Inderdaad.

JL: Have you ever thought you couldn't cope with having a child?

JL: Heb je ooit gedacht dat je een kind hebben niet aankon?

SL: I remember when you were a baby, you had really bad colic,

SL: Ik herinner me dat je als baby erge krampjes had

so you would just cry and cry.

en je huilde maar en huilde maar.

JL: What's colic? SL: It's when you get this stomach ache

JL: Wat zijn krampjes? SL: Dat is als je buikpijn krijgt

and all you do is scream for, like, four hours.

en je alleen maar urenlang schreeuwt.

JL: Even louder than Amy does?

JL: Nog harder dan Amy?

SL: You were pretty loud, but Amy's was more high-pitched.

SL: Jij schreeuwde nogal hard, maar Amy klonk hoger.

JL: I think it feels like everyone seems to like Amy more,

JL: Ik heb het gevoel dat iedereen Amy leuker lijkt te vinden,

like she's the perfect little angel.

dat zij het perfecte engeltje is.

SL: Well, I can understand why you think that people like Amy more,

SL: Ik kan me voorstellen waarom je denkt dat mensen Amy leuker vinden.

and I'm not saying it's because of your Asperger's syndrome,

En ik zeg niet dat het door je Aspergerssyndroom komt,

but being friendly comes easily to Amy,

maar aardig zijn is makkelijk voor Amy,

whereas I think for you it's more difficult,

terwijl het voor jou, denk ik, moeilijker is.

but the people who take the time to get to know you love you so much.

Maar degenen die de tijd nemen om je te leren kennen, houden zoveel van je.

JL: Like Ben or Eric or Carlos? SL: Yeah --

JL: Zoals Ben of Eric of Carlos? SL: Ja --

JL: Like I have better quality friends but less quantity? (Laughter)

JL: Dus ik heb betere kwaliteit vrienden maar minder kwantiteit? (Gelach)

SL: I wouldn't judge the quality, but I think --

SL: De kwaliteit zal ik niet beoordelen, maar --

JL: I mean, first it was like, Amy loved Claudia, then she hated Claudia,

JL: Ik bedoel, eerst was Amy gek op Claudia, toen haatte ze Claudia,

she loved Claudia, then she hated Claudia.

was ze gek op Claudia, toen haatte ze Claudia.

SL: Part of that's a girl thing, honey.

SL: Zo gaat dat met meisjes, lieverd.

The important thing for you is that you have a few very good friends,

Het belangrijkste voor jou is dat je een paar erg goede vrienden hebt

and really that's what you need in life.

en dat heb je echt nodig in het leven.

JL: Did I turn out to be the son you wanted when I was born?

JL: Ben ik de zoon geworden die je wilde toen ik was geboren?

Did I meet your expectations?

Voldeed ik aan je verwachtingen?

SL: Je hebt mijn verwachtingen overtroffen, schatje.

SL: You've exceeded my expectations, sweetie,

because, sure, you have these fantasies of what your child's going to be like,

Natuurlijk fantaseer je over hoe je kind zal worden,

but you have made me grow so much as a parent, because you think --

maar je hebt me zoveel laten groeien als ouder, want jij denkt --

JL: Well, I was the one who made you a parent.

JL: Nou, door mij werd je een ouder.

SL: You were the one who made me a parent. That's a good point. (Laughter)

SL: Door jou werd ik een ouder. Daar heb je gelijk in. (Gelach)

But also because you think differently

Maar ook omdat jij anders denkt

from what they tell you in the parenting books,

dan ze je vertellen in de ouderschapsboekjes,

I really had to learn to think outside of the box with you,

dus moest ik echt creatief leren denken met jou.

and it's made me much more creative as a parent and as a person,

Dat heeft me veel creatiever gemaakt als ouder en als persoon.

Daar blijf ik je altijd dankbaar voor.

and I'll always thank you for that.

JL: And that helped when Amy was born?

JL: En hielp dat toen Amy werd geboren?

SL: And that helped when Amy was born, but you are so incredibly special to me

SL: Dat hielp toen Amy werd geboren, maar jij betekent ongelofelijk veel voor me

and I'm so lucky to have you as my son.

en gelukkig heb ik jou als zoon.

(Applause)

(Applaus)

David Isay: After this story ran on public radio,

David Isay: Nadat dit verhaal op de radio was geweest,

Josh received hundreds of letters

kreeg Josh honderden brieven

telling him what an amazing kid he was.

waarin stond hoe bijzonder hij was.

His mom, Sarah, bound them together in a book,

Zijn moeder, Sarah, heeft ze gebundeld in boekvorm

and when Josh got picked on at school, they would read the letters together.

en als Josh op school gepest werd, lazen ze de brieven samen.

I just want to acknowledge that two of my heroes

Twee van mijn helden zijn vanavond hier bij ons.

are here with us tonight.

Sarah Littman and her son Josh, who is now an honors student in college.

Sarah Littman en haar zoon Josh, nu een honours student op de universiteit.

(Applause)

(Applaus)

You know, a lot of people talk about crying when they hear StoryCorps stories,

Een heleboel mensen zeggen dat ze moesten huilen van de StoryCorps-verhalen,

and it's not because they're sad.

en niet omdat deze verdrietig zijn. De meeste ervan zijn dat niet.

Most of them aren't.

I think it's because you're hearing something authentic and pure

Ik denk dat het komt doordat je iets authentieks en puurs hoort

at this moment, when sometimes it's hard to tell

in een tijd waarin zelfs reclame echt pretendeert te zijn.

what's real and what's an advertisement.

Het is zo'n beetje het tegendeel van reality-tv.

It's kind of the anti-reality TV.

Nobody comes to StoryCorps to get rich.

Niemand komt naar StoryCorps om rijk te worden.

Nobody comes to get famous.

Niemand om beroemd te worden.

It's simply an act of generosity and love.

Het is gewoon een daad van gulheid en liefde.

So many of these are just everyday people

Velen van hen zijn alledaagse mensen

talking about lives lived with kindness, courage, decency and dignity,

die vriendelijk, moedig, decent en waardig praten over geleefde levens.

and when you hear that kind of story,

Als je zo'n verhaal hoort,

it can sometimes feel like you're walking on holy ground.

voelt het soms alsof je gewijde grond betreedt.

So this experiment in Grand Central worked,

Dus dit experiment in Grand Central heeft gewerkt.

and we expanded across the country.

We hebben het over de hele VS uitgerold.

Today, more than 100,000 people in all 50 states

Meer dan honderduizend mensen in alle vijftig staten

in thousands of cities and towns across America

in duizenden steden en plaatsen in Amerika

have recorded StoryCorps interviews.

hebben een StoryCorps-interview opgenomen.

It's now the largest single collection of human voices ever gathered.

Het is de grootste verzameling van stemmen die ooit bijeengebracht is.

(Applause)

(Applaus)

We've hired and trained hundreds of facilitators

We hebben honderden begeleiders aangenomen en getraind

to help guide people through the experience.

om mensen bij deze ervaring te begeleiden.

Most serve a year or two with StoryCorps

De meesten blijven een jaar of twee bij StoryCorps

traveling the country, gathering the wisdom of humanity.

en reizen door het land om de menselijke wijsheid te verzamelen.

They call it bearing witness,

Zij noemen het 'getuigen'.

and if you ask them,

Als je het hen vraagt,

all of the facilitators will tell you that the most important thing

zullen alle begeleiders je vertellen dat hun belangrijkste les

they've learned from being present during these interviews

uit het afnemen van deze interviews

is that people are basically good.

is dat mensen in de grond goed zijn.

And I think for the first years of StoryCorps, you could argue

De eerste jaren van StoryCorps kon je nog zeggen

that there was some kind of a selection bias happening,

dat er een soort selectievooroordeel was,

but after tens of thousands of interviews with every kind of person

maar na tienduizenden interviews met elk type mens

in every part of the country --

in elk deel van het land --

rich, poor, five years old to 105,

rijk, arm, vijf jaar oud tot 105,

80 different languages, across the political spectrum --

80 verschillende talen, over het hele politieke spectrum --

zit hier misschien toch iets in.

you have to think that maybe these guys are actually onto something.

I've also learned so much from these interviews.

Ik heb zoveel geleerd van deze interviews.

I've learned about the poetry and the wisdom and the grace

Ik heb geleerd over de poëzie en de wijsheid en de gratie

that can be found in the words of people all around us

die we kunnen vinden in de woorden van mensen om ons heen.

when we simply take the time to listen,

We hoeven alleen maar de tijd te nemen om te luisteren

like this interview

zoals dit interview

van Danny Perasa, een medewerker van een gokkantoor in Brooklyn,

between a betting clerk in Brooklyn named Danny Perasa

who brought his wife Annie to StoryCorps to talk about his love for her.

die zijn vrouw Annie meebrengt om zijn liefde te betuigen.

(Audio) Danny Perasa: You see, the thing of it is,

(Audio) Danny Perasa: Weet je, ik voel me altijd schuldig

I always feel guilty when I say "I love you" to you.

als ik 'ik hou van je' tegen je zeg.

And I say it so often. I say it to remind you

En ik zeg het zo vaak om je te herinneren

that as dumpy as I am, it's coming from me.

dat deze kleine dikkerd toch iets goeds kan voortbrengen.

It's like hearing a beautiful song from a busted old radio,

Het is alsof je een prachtig lied uit een oude brakke radio hoort

and it's nice of you to keep the radio around the house.

en het is aardig van je dat je die radio hebt bewaard.

Annie Perasa: If I don't have a note on the kitchen table,

Annie Perasa: Als ik geen briefje op de keukentafel vind,

I think there's something wrong.

denk ik dat er iets mis is.

You write a love letter to me every morning.

Je schrijft me elke ochtend een liefdesbrief.

DP: Well, the only thing that could possibly be wrong

DP: Het enige dat er mis kan zijn, is dat ik geen pen kon vinden.

is I couldn't find a silly pen.

AP: Aan mijn prinses: Het weer buiten is vandaag erg regenachtig.

AP: To my princess:

The weather outside today is extremely rainy.

Ik bel je straks om twintig over elf.

I'll call you at 11:20 in the morning.

DP: Het is een romantisch weerbericht.

DP: It's a romantic weather report.

AP: And I love you. I love you. I love you.

AP: En ik hou van je. Ik hou van je. Ik hou van je.

DP: When a guy is happily married, no matter what happens at work,

DP: Een gelukkig getrouwd man maalt niet om wat op het werk gebeurt,

no matter what happens in the rest of the day,

maalt niet om wat er de rest van de dag gebeurt,

there's a shelter when you get home,

want thuis kun je schuilen.

there's a knowledge knowing that you can hug somebody

Je weet dat je iemand een knuffel kunt geven

zonder dat ze je van de trap gooien en 'Blijf van me af!' zeggen.

without them throwing you downstairs and saying, "Get your hands off me."

Being married is like having a color television set.

Getrouwd zijn is als kleurentelevisie hebben.

You never want to go back to black and white.

Je wilt nooit meer terug naar zwart-wit.

(Laughter)

(Gelach)

DI: Danny was about five feet tall

DI: Danny was zo'n 1,60m lang

with crossed eyes and one single snaggletooth,

met schele ogen en één enkele scheve tand,

but Danny Perasa had more romance in his little pinky

maar Danny Perasa had meer romantiek in zijn kleine teen

than all of Hollywood's leading men put together.

dan alle Hollywood-filmsterren samen.

What else have I learned?

Wat heb ik nog meer geleerd?

I've learned about the almost unimaginable capacity

Ik heb geleerd over het bijna onvoorstelbare vermogen

for the human spirit to forgive.

van de menselijke geest om te vergeven.

I've learned about resilience and I've learned about strength.

Ik heb geleerd over veerkracht en ik heb geleerd over kracht.

Like an interview with Oshea Israel and Mary Johnson.

Zoals een interview met Oshea Israel en Mary Johnson.

When Oshea was a teenager, he murdered Mary's only son,

Toen Oshea een tiener was, vermoordde hij Mary's enige zoon,

Laramiun Byrd, in a gang fight.

Laramiun Byrd, in een bendeoorlog.

A dozen years later, Mary went to prison

Zo'n tien jaar later ging Mary naar de gevangenis

to meet Oshea and find out who this person was

om Oshea te ontmoeten en te zien wie degene was

who had taken her son's life.

die haar zoon van het leven had beroofd.

Slowly and remarkably, they became friends,

Opmerkelijk genoeg groeide er een vriendschap

and when he was finally released from the penitentiary,

en toen hij uiteindelijk vrij kwam,

Oshea actually moved in next door to Mary.

kwam Oshea naast Mary wonen.

This is just a short excerpt of a conversation they had

Dit is een klein stukje van een gesprek dat ze hadden

soon after Oshea was freed.

kort nadat Oshea was vrij gekomen.

(Video) Mary Johnson: Mijn eigen zoon is er niet meer.

(Video) Mary Johnson: My natural son is no longer here.

I didn't see him graduate, and now you're going to college.

Ik heb hem niet zien afstuderen, en nu ga jij studeren.

I'll have the opportunity to see you graduate.

Ik zal jou kunnen zien afstuderen.

I didn't see him get married.

Ik heb hem niet zien trouwen.

Hopefully one day, I'll be able to experience that with you.

Hopelijk zal ik dat ooit met jou kunnen meemaken.

Oshea Israel: Just to hear you say those things and to be

Oshea Israel: Alleen al om je dat te horen zeggen

en dat je in mijn leven bent op de manier waarop je dat bent, is mijn motivatie.

in my life in the manner in which you are is my motivation.

It motivates me to make sure that I stay on the right path.

Het motiveert me om op het rechte pad te blijven.

You still believe in me,

Je gelooft nog in mij,

and the fact that you can do it despite how much pain I caused you,

en het feit dat jij dat kunt ondanks de pijn die ik je heb aangedaan,

it's amazing.

dat is ongelofelijk.

MJ: I know it's not an easy thing to be able to share our story together,

MJ: Ik weet dat het niet makkelijk is om ons verhaal te kunnen delen,

even with us sitting here looking at each other right now.

zelfs als we hier naar elkaar zitten te kijken.

I know it's not an easy thing, so I admire that you can do this.

Ik weet dat het niet makkelijk is, dus ik bewonder dat je dat kan.

OI: I love you, lady. MJ: I love you too, son.

OI: Ik hou van je, dame. MJ: Ik hou ook van jou, jongen.

(Applaus)

(Applause)

DI: And I've been reminded countless times of the courage and goodness of people,

DI: Ik ben er ontelbaar vaak aan herinnerd hoe moedig en goed mensen zijn.

and how the arc of history truly does bend towards justice.

en hoe de geschiedenis zich echt richting rechtvaardigheid buigt.

Like the story of Alexis Martinez, who was born Arthur Martinez

Zoals het verhaal van Alexis Martinez, die als Arthur Martinez werd geboren

in the Harold Ickes projects in Chicago.

in een achterstandswijk in Chicago.

In the interview, she talks with her daughter Lesley

In het interview praat ze met haar dochter Lesley

about joining a gang as a young man,

over hoe ze als jongeman bendelid was

and later in life transitioning into the woman she was always meant to be.

en later de vrouw werd die ze altijd had moeten worden.

This is Alexis and her daughter Lesley.

Dit is Alexis en haar dochter Lesley.

(Audio) Alexis Martinez: One of the most difficult things for me was

(Audio) Alexis Martinez: Een van de moeilijkste dingen voor mij

I was always afraid that I wouldn't be allowed

was de angst geen deel te mogen uitmaken

to be in my granddaughters' lives,

van mijn kleindochters levens.

and you blew that completely out of the water,

Jij maakte daar korte metten mee,

you and your husband.

jij en je man.

One of the fruits of that is, in my relationship with my granddaughters,

Een van de vruchten daarvan is, in mijn relatie met mijn kleindochters,

they fight with each other sometimes over whether I'm he or she.

dat ze soms ruzie maken over of ik een hij of een zij ben.

Lesley Martinez: But they're free to talk about it.

Lesley Martinez: Ze zijn vrij om erover te praten.

AM: Ze zijn vrij om erover te praten, maar voor mij is dat een wonder.

AM: They're free to talk about it, but that, to me, is a miracle.

LM: You don't have to apologize. You don't have to tiptoe.

LM: Je hoeft je niet te verontschuldigen. Je hoeft niet op eieren te lopen.

We're not going to cut you off, and that's something I've always

We zullen je niet buitensluiten.

Dat is iets dat ik altijd wilde dat je wist, dat je geliefd bent.

wanted you to just know, that you're loved.

AM: You know, I live this every day now.

AM: Kijk, ik leef nu elke dag zo.

I walk down the streets as a woman, and I really am at peace with who I am.

Ik wandel over straat als vrouw en ik heb echt vrede met wie ik ben.

I mean, I wish I had a softer voice maybe,

Ik bedoel, misschien had ik liever een zachtere stem,

but now I walk in love and I try to live that way every day.

maar nu weet ik me geliefd en probeer ik iedere dag zo te leven.

DI: Now I walk in love.

DI: Nu weet ik me geliefd.

I'm going to tell you a secret about StoryCorps.

Ik zal jullie een geheim vertellen over StoryCorps.

It takes some courage to have these conversations.

Er is nogal wat moed voor nodig om zulke gesprekken te hebben.

StoryCorps speaks to our mortality.

StoryCorps appelleert aan onze sterfelijkheid.

Participants know this recording will be heard long after they're gone.

Deelnemers weten dat deze opname lang na hun overlijden zal worden gehoord.

There's a hospice doctor named Ira Byock

Een hospice-arts, Ira Byock,

heeft veel met ons samengewerkt bij de opname van interviews

who has worked closely with us on recording interviews

with people who are dying.

met mensen op hun sterfbed.

He wrote a book called "The Four Things That Matter Most"

In zijn boek 'The Four Things That Matter Most'

about the four things you want to say to the most important people in your life

staan de vier dingen die je wilt zeggen tegen de belangrijkste mensen in je leven

before they or you die:

voordat ze doodgaan, of jij:

thank you, I love you,

dank je, ik hou van je,

forgive me, I forgive you.

vergeef me, ik vergeef je.

They're just about the most powerful words we can say to one another,

Zo ongeveer de belangrijkste woorden die we tegen elkaar kunnen zeggen.

and often that's what happens in a StoryCorps booth.

Vaak is dat wat gebeurt in een StoryCorps-cabine.

It's a chance to have a sense of closure with someone you care about --

Het is een kans om iets af te ronden met iemand om wie je geeft --

no regrets, nothing left unsaid.

geen spijt, geen onuitgesproken woorden.

And it's hard and it takes courage,

Dat is moeilijk en daar is moed voor nodig,

but that's why we're alive, right?

maar dat is waar we voor leven, niet?

So, the TED Prize.

De TED-prijs.

When I first heard from TED and Chris a few months ago

Toen ik een paar maanden geleden van TED en Chris hoorde

about the possibility of the Prize, I was completely floored.

over de mogelijkheid van de prijs, was ik met stomheid geslagen.

They asked me to come up with a very brief wish for humanity,

Ze vroegen me een heel korte wens voor de mensheid te bedenken

no more than 50 words.

van niet meer dan vijftig woorden.

So I thought about it, I wrote my 50 words,

Dus ik dacht erover na, schreef mijn vijftig woorden,

and a few weeks later, Chris called and said, "Go for it."

en een paar weken later belde Chris en zei: 'Ga ervoor.'

So here is my wish:

Dit is mijn wens:

that you will help us

dat jullie ons zullen helpen

take everything we've learned through StoryCorps

om alles wat we geleerd hebben van StoryCorps

and bring it to the world

de wereld in te brengen

so that anyone anywhere can easily record a meaningful interview

zodat wie dan ook, waar dan ook, makkelijk een betekenisvol interview

with another human being which will then be archived for history.

met een ander mens kan opnemen voor opslag in een historisch archief.

How are we going to do that? With this.

Hoe gaan we dat doen? Hiermee.

We're fast moving into a future where everyone in the world

We gaan snel een toekomst tegemoet waarin iedereen ter wereld

toegang zal hebben tot dit apparaatje.

will have access to one of these,

and it has powers I never could have imagined 11 years ago

Het heeft krachten die ik elf jaar geleden niet kon hebben vermoed

when I started StoryCorps.

toen ik StoryCorps begon.

It has a microphone,

Het heeft een microfoon,

it can tell you how to do things,

het kan je uitleggen hoe je iets moet doen,

and it can send audio files.

en het kan audio-bestanden versturen.

Those are the key ingredients.

Dat zijn de belangrijkste ingrediënten.

So the first part of the wish is already underway.

Dus het eerste deel van de wens is al goed op weg.

Over the past couple of months,

De afgelopen maanden

the team at StoryCorps has been working furiously

is het team van StoryCorps naarstig bezig geweest

to create an app that will bring StoryCorps out of our booths

om een app te maken die StoryCorps uit onze cabines zal halen

so that it can be experienced by anyone, anywhere, anytime.

zodat wie dan ook het waar dan ook, wanneer dan ook zal kunnen ervaren.

Remember, StoryCorps has always been two people and a facilitator

StoryCorps was altijd twee mensen en een begeleider

helping them record their conversation, which is preserved forever,

die hun gesprek hielp opnemen dat voor altijd bewaard zal worden,

but at this very moment,

maar op dit moment

we're releasing a public beta version of the StoryCorps app.

brengen we een openbare beta-versie van de StoryCorps app uit.

The app is a digital facilitator that walks you through

De app is een digitale begeleider die je bij de hand neemt

the StoryCorps interview process,

en begeleidt door het StoryCorps-interviewproces,

helps you pick questions,

je helpt vragen te kiezen

and gives you all the tips you need

en je alle nodige tips geeft

to record a meaningful StoryCorps interview,

voor het opnemen van een betekenisvol StoryCorps-interview.

and then with one tap upload it to our archive at the Library of Congress.

Met één klik kun je het uploaden naar het Amerikaanse nationale archief.

That's the easy part, the technology.

Dat is het makkelijke deel, de techniek.

The real challenge is up to you:

De echte uitdaging is voor jullie:

to take this tool and figure out how we can use it

om uit te zoeken hoe we dit instrument kunnen gebruiken

all across America and around the world,

over heel Amerika en over de hele wereld,

so that instead of recording thousands of StoryCorps interviews a year,

zodat we in plaats van duizenden StoryCorps-interviews per jaar,

we could potentially record tens of thousands

er mogelijk tienduizenden kunnen opnemen

or hundreds of thousands

of honderdduizenden

or maybe even more.

of misschien wel meer.

Imagine, for example, a national homework assignment

Stel je bijvoorbeeld een nationale huiswerkopdracht voor

where every high school student studying U.S. history across the country

waarbij alle middelbare scholieren voor hun Amerikaanse geschiedenisles

records an interview with an elder over Thanksgiving,

met Thanksgiving een interview opnemen met een oudere.

so that in one single weekend

Dan wordt in dat ene weekend

an entire generation of American lives and experiences are captured.

een hele generatie van Amerikaanse levens en ervaringen vastgelegd.

(Applause)

(Applaus)

Or imagine mothers on opposite sides of a conflict somewhere in the world

Of dat moeders aan weerszijden van een conflict ergens in de wereld

sitting down not to talk about that conflict

samen niet gaan praten over dat conflict,

but to find out who they are as people,

maar over wie zij zijn als mens

and in doing so, begin to build bonds of trust;

en zo beginnen vertrouwensbanden te vormen.

or that someday it becomes a tradition all over the world

Of dat het op een dag overal ter wereld traditie wordt

that people are honored with a StoryCorps interview

dat mensen geëerd worden met een StoryCorps-interview

on their 75th birthday;

op hun 75e verjaardag.

or that people in your community

Of dat mensen uit jouw gemeenschap

go into retirement homes or hospitals or homeless shelters or even prisons

in bejaardenhuizen, ziekenhuizen, opvanghuizen of zelfs gevangenissen

met deze app de mensen eren

armed with this app to honor the people least heard in our society

die in onze samenleving het minst worden gehoord

and ask them who they are, what they've learned in life,

door te vragen: wie ben je? Wat heb je geleerd in je leven?

and how they want to be remembered.

En: hoe wil je herinnerd worden?

(Applaus)

(Applause)

Ten years ago, I recorded a StoryCorps interview with my dad

Tien jaar geleden nam ik een StoryCorps-interview op met mijn vader

who was a psychiatrist, and became a well-known gay activist.

die psychiater was en een beroemde homo-activist werd.

This is the picture of us at that interview.

Dit is onze foto tijdens dat interview.

I never thought about that recording until a couple of years ago,

Ik had nooit aan die opname gedacht tot een paar jaar geleden

when my dad, who seemed to be in perfect health

toen mijn vader, die perfect gezond leek,

and was still seeing patients 40 hours a week,

en nog steeds veertig uur per week patiënten zag,

was diagnosed with cancer.

de diagnose kanker kreeg.

He passed away very suddenly a few days later.

Hij stierf heel plotseling een paar dagen later.

It was June 28, 2012,

Het was 28 juni 2012

the anniversary of the Stonewall riots.

de dag van de Stonewall-rellen.

Ik beluisterde dat interview voor het eerst

I listened to that interview for the first time at three in the morning

om drie uur 's morgens op de dag dat hij overleed.

on the day that he died.

I have a couple of young kids at home,

Ik heb een paar jonge kinderen thuis

and I knew that the only way they were going to get to know this person

en ik wist dat de enige manier waarop ze deze persoon konden leren kennen

who was such a towering figure in my life would be through that session.

die zo'n prominente rol had in mijn leven, door die sessie was.

I thought I couldn't believe in StoryCorps any more deeply than I did,

Ik dacht dat ik niet nog meer in StoryCorps kon geloven dan ik al deed,

but it was at that moment

maar op dat moment

that I fully and viscerally grasped the importance of making these recordings.

bevatte ik pas met hart en ziel het belang van deze opnames.

Every day, people come up to me

Elke dag komen er mensen op me af

and say, "I wish I had interviewed my father or my grandmother or my brother,

en zeggen: 'Ik wou dat ik mijn vader of oma of broer had geïnterviewd,

but I waited too long."

maar ik heb te lang gewacht.'

Now, no one has to wait anymore.

Nu hoeft niemand meer te wachten.

At this moment,

Op dit moment

when so much of how we communicate is fleeting and inconsequential,

is zoveel van onze communicatie vluchtig en onbelangrijk.

join us in creating this digital archive

Sluit je daarom aan om dit digitale archief te maken

of conversations that are enduring and important.

vol gesprekken die blijvend en belangrijk zijn.

Help us create this gift to our children,

Help ons dit cadeau voor onze kinderen maken,

this testament to who we are as human beings.

dit testament van wie we zijn als mens.

I hope you'll help us make this wish come true.

Ik hoop dat jullie ons zullen helpen deze wens uit te laten komen.

Interview a family member, a friend or even a stranger.

Interview een familielid, een vriend of zelfs een vreemde.

Together, we can create an archive of the wisdom of humanity,

Samen kunnen we een archief aanleggen van de menselijke wijsheid.

and maybe in doing so,

Misschien leren we op die manier

we'll learn to listen a little more and shout a little less.

wel iets meer te luisteren en iets minder te schreeuwen.

Maybe these conversations will remind us what's really important.

Misschien zullen deze gesprekken ons herinneren aan wat echt belangrijk is.

And maybe, just maybe,

En heel misschien

it will help us recognize that simple truth

zal het ons helpen de simpele waarheid te erkennen

that every life, every single life,

dat zonder uitzondering ieder leven

in gelijke mate

matters equally and infinitely.

oneindig waardevol is.

Thank you very much.

Hartelijk bedankt.

(Applause)

(Applaus)

Thank you. Thank you.

Bedankt. Bedankt.

(Applaus)

(Applause)

Thank you.

Bedankt.

(Applaus)

(Applause)