Erik Hersman: How texting helped Kenyans survive crisis

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

So I'm here to tell you a story of success from Africa.

အာဖရိကက အောင်မြင်မှု ဇာတ်လမ်း တစ်ပုဒ်ကို ပြောပြဖို့ ရောက်နေတာပါ။

A year and a half ago,

လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်ခွဲက

four of the five people who are full time members

Swahili ဘာသာစကားနဲ့ သက်သေခံချက် လို့ဆိုတဲ့

at Ushahidi,

Ushahidi မှာရှိတဲ့ အချိန်ပြည့်အဖွဲ့ဝင်

which means "testimony" in Swahili,

၅ ဦးထဲက ၄ ဦးဟာ

were TED Fellows.

TED ဝိုင်းတော်သားတွေပါ။

A year ago in Kenya we had post-election violence.

မနှစ်က Kenya မှာ ရွေးကောက်ပွဲ အလွန် အကြမ်းဖက်မှု ဖြစ်ခဲ့တယ်။

And in that time we prototyped and built,

အဲဒီကာလမှာ လူတိုင်း သူတို့ဝန်းကျင်မှာ ဖြစ်ပျက်တာကို

in about three days, a system that would allow

မိုဘိုင်းဖုန်းကနေ သတင်းပို့

anybody with a mobile phone

တိုင်တန်းလို့ရအောင် စနစ်တစ်ခုကို

to send in information and reports on what was happening around them.

၃ ရက်အတွင်း ရှေ့ပြေးပုံစံ တည်ဆောက်ခဲ့တယ်။

We took what we knew about Africa,

အာဖရိက အကြောင်း ကျွန်တော်တို့သိတဲ့

the default device,

နဂိုရင်း ကိရိယာ မိုဘိုင်းဘုန်းကို

the mobile phone, as our common denominator,

စံအဖြစ်ယူခဲ့ ပြီး အဲဒီကနေ

and went from there.

သွားပါတယ်။

We got reports like this.

ဒီလို အစီရင်ခံစာတွေရတယ်။

This is just a couple of them from January 17th, last year.

ဒါမနှစ်က ဇန်နဝါရီ ၁၇ ရက်က တစ်ခု၊ နှစ်ခုပါ။

And our system was rudimentary. It was very basic.

ကျွန်တော်တို့ စနစ်က သာမန်ပါ။ အခြေခံလောက်ပါပဲ။

It was a mash-up that used data that we collected from people,

လူတွေဆီက ကောက်ထားတဲ့ ဒေတာတွေကို ရောလိုက်ပြီး

and we put it on our map.

မြေပုံပေါ်တင်လိုက်တာပါ။

But then we decided we needed to do something more.

ဒါထက်ပိုတာ လုပ်ဖို့ လိုတယ်လို့ ဆုံးဖြတ်တယ်

We needed to take what we had built

တည်ဆောက်ထားတာကိုယူပြီး ဒါကနေ ကမ္ဘာထဲက

and create a platform out of it so that it could be used elsewhere in the world.

အခြားမှာ သုံးလို့ရနိုင်အောင် ပုံစံတစ်ခု ဖန်တီးဖို့လိုပါတယ်။

And so there is a team of developers

ဒီလိုနဲ့ အာဖရိက တစ်လွှားမှာ တီထွင် ထုတ်လုပ်သူတွေရဲ့

from all over Africa, who are part of this team now --

အသင်းတစ်သင်းရှိတယ်၊ Ghana, Malawi, Kenya

from Ghana, from Malawi, from Kenya.

တို့ဟာ အသင်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေပါ။

There is even some from the U.S.

တစ်ချို့က U.S.မှာတောင်ရှိတယ်။

We're building for smartphones, so that it can be used in the developed world,

ဖွံ့ဖြိုးပြီးကမ္ဘာအပြင် ဖွံ့ဖြိုးဆဲ ကမ္ဘာမှာပါ သုံးလို့ရအောင်

as well as the developing world.

စမတ်ဖုန်းတွေ တည်ဆောက်နေပါတယ်။

We are realizing that this is true.

ဒါအမှန်ပဲလို့ သဘောပေါက်နေပါတယ်။

If it works in Africa then it will work anywhere.

အာဖရိကမှာ ဖြစ်ရင် ဘယ်မှာမဆို အလုပ်ဖြစ်မယ်

And so we build for it in Africa first

Africa မှာ အရင်ဆောက်ပြီး

and then we move to the edges.

အစွန်အဖျားတွေဆီ ရွှေ့လိုက်တယ်။

It's now been deployed in the Democratic Republic of the Congo.

အခု ကွန်ဂို မှာ တပ်ဖြန့်လိုက်ပြီ။

It's being used by NGOs all over East Africa,

အရှေ့အာဖရိက တစ်လွှားမှာ NGOs တွေ သုံးနေပါတယ်။

small NGOs doing their own little projects.

NGOs အသေးစားတွေဟာ ကိုယ်ပိုင် ပရောဂျက်လေးတွေ လုပ်နေတယ်။

Just this last month it was deployed by

ပြီးခဲ့တဲ့လကပဲ Gaza က Al Jazeera ကို

Al Jazeera in Gaza.

တပ်ဖြန့်လိုက်တယ်။

But that's actually not what I'm here to talk about.

တကယ်က ကျွန်တော်ပြောချင်တာ ဒါမဟုတ်ပါဘူး။

I'm here to talk about the next big thing,

ဒီ့ထက်ကြီးမားတဲ့ အရာကို ပြောမလို့ပါ။

because what we're finding out is that

အကြောင်းက တွေ့ရှိနေရတာက

we have this capacity to report

ကျွန်တော်တို့မှာ လက်ငင်း ဖြစ်နေတာတွေရဲ့

eyewitness accounts of what's going on in real time.

မျက်မြင် ဖြစ်စဉ်တွေကို သတင်းပို့ နိုင်စွမ်းရှိတယ်ဆိုတာပါ။

We're seeing this in events like Mumbai recently,

မကြာခင်ကဖြစ်ခဲ့တဲ့ Mumbai လို အဖြစ်တွေမှာ မြင်နေတာပါ။

where it's so much easier to report now

အခုဆိရင် သုံးစားမှာနှင့်စာရင်

than it is to consume it.

သတင်းပို့ရတာ ပိုပြီးလွယ်ကူပါတယ်။

There is so much information; what do you do?

သတင်းတွေက အများကြီး၊ ဘာလုပ်တာလဲဗျ။

This is the Twitter reports for over three days

ဒါက Mumbai အကြောင်းပဲ ရေးသားတဲ့ ၃ ရက်တာ

just covering Mumbai.

Twitters သတင်းပေးပို့မှုတွေပါ။

How do you decide what is important?

အရေးကြီးတာကို ဘယ်လိုဆုံးဖြတ်မလဲ။

What is the veracity level of what you're looking at?

ကိုယ်စစ်ကြည့်နေတာရဲ့ မှန်ကန်မှုအဆင့်က ဘာလဲ။

So what we find is that there is this

ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့တွေ့ရတာက သေရေးရှင်ရေး

great deal of wasted crisis information

သတင်း အဖြုန်းတွေ အများကြီး ရှိနေတယ်။

because there is just too much information for us to

အကြောင်းက အခုချက်ချင်း တစ်ခုခုလုပ်ဖို့ သတင်းတွေ

actually do anything with right now.

များလွန်းနေလို့ပါ။

And what we're actually really concerned with

တကယ် ကျွန်တော်တို့နဲ့ ဆိုင်တာက

is this first three hours.

ဒီ ပထမဆုံး ၃ နာရီပါပဲ။

What we are looking at is the first three hours.

ကျွန်တော်တို့ ကြည့်နေတာက ပထမ ၃ နာရီပါ။

How do we deal with that information that is coming in?

ဝင်လာတဲ့ သတင်းတွေကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်ကြမလဲ။

You can't understand what is actually happening.

တကယ် ဖြစ်နေတာကို ခင်ဗျား နာမလည်နိုင်ဘူး၊

On the ground and around the world

မြေပြင်မှာနဲ့ ကမ္ဘာတလွှားမှာပါ

people are still curious,

လူတွေဟာ သိချင်နေတုန်းပဲ၊

and trying to figure out what is going on. But they don't know.

ဖြစ်ပျက်နေတာကို မှန်းဆဖို့ ကြိုးစားနေကြပေမဲ့ သူတို့ မသိကြပါဘူး။

So what we built of course, Ushahidi,

ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ ဆောက်ခဲ့တဲ့ Ushahidi ဟာ

is crowdsourcing this information.

ဒီသတင်းကို အများဆီက တောင်းခံနေတာပါ။

You see this with Twitter, too. You get this information overload.

ဒါကို Twitter မှာပါတွေ့နိုင်တယ်၊ သတင်းကို အဆမတန် ရနေတယ်။

So you've got a lot of information. That's great.

ဒီတော့ သတင်းတွေ အများကြီးရနေတာ၊ ကောင်းတယ်

But now what?

ဒါပေမဲ့ အခုကျတော့ရော။

So we think that there is something interesting we can do here.

ကိုယ် လုပ်နိုင်တဲ့ စိတ်ဝင်စားစရာ တစ်ခုခု ရှိတယ်တော့ ထင်တယ်။

And we have a small team who is working on this.

ဒါကိုလုပ်နေတဲ့ အသင်းလေးတစ်သင်းတော့ ရှိတယ်။

We think that we can actually create

လူအစုကနေ သတင်း စစ်ယူတဲ့ဟာ

a crowdsourced filter.

ဖန်တီးနိုင်တယ်လို့ ထင်တယ်။

Take the crowd and apply them to the information.

လူတစ်စုကိုခေါ်ပြီး သူတို့ကို သတင်းတင်ခိုင်းလိုက်ပါ။

And by rating it and by rating

သတင်းတင်တဲ့ လူအမျိုးမျိုးကို

the different people who submit information,

အဆင့် သတ်မှတ်ရင်း၊ သတ်မှတ်ရင်း ကနေ

we can get refined results

သန့်စင်တဲ့ ရလဒ်တွေနဲ့ အရေးပါတဲ့

and weighted results.

ရလဒ်တွေ ရနိုင်ပါတယ်။

So that we have a better understanding

တစ်ခုခုရဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေဟာ

of the probability of something being true or not.

မှန်၊မမှန်ကို ပိုနားလည်အောင်ပေါ့။

This is the kind of innovation that is,

ဒါဟာ ဆန်းသစ်တဲ့ အမျိုးအစားပါ ဆိုလိုတာက

quite frankly -- it's interesting that it's coming from Africa.

ပြောရရင် အာဖရိကလာတာဟာ စိတ်ဝင်စားစရာပဲလေ။

It's coming from places that you wouldn't expect.

သင်မျှော်လင့်မထားတဲ့ နေရာတွေက လာတာပါ၊

From young, smart developers.

တော်တဲ့ လူငယ် တီထွင်ထုတ်လုပ်သူတွေဆီကပါ။

And it's a community around it that has decided to build this.

ဒါက လူစုတစ်စုဖြစ်ပြီး ဒါဆောက်ဖို့ ဝိုင်းဆုံးဖြတ်လိုက်တာပါ။

So, thank you very much.

ကဲ ကျေးဇူး အများကြီး တင်ပါတယ်။

And we are very happy to be part of the TED family.

TED မိသားစုဝင်ဖြစ်ရတာ ပျော်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ}