Stanley McChrystal: Listen, learn ... then lead

Translator: Maung Maung Reviewer: Thet Soe

Ten years ago, on a Tuesday morning,

လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ် အင်္ဂါနေ့မနက်ခင်းတစ်ခုမှာ

I conducted a parachute jump at Fort Bragg, North Carolina.

မြောက် ကယ်ရိုလိုင်းနားက ဘရက်ဂ်ခံတပ်မှာ ကျွန်တော် လေထီးခုန်လေ့ကျင့်မှုသွားလုပ်တယ်

It was a routine training jump, like many more I'd done

ဒါက ကျွန်တော်လုပ်ခဲ့ဖူးတဲ့ တခြားဟာတွေလို ပုံမှန် လေထီးခုန် လေ့ကျင့်ခန်းတစ်ခုပါပဲ

since I became a paratrooper

ကျွန်တော်လေထီးခုန်တပ်သားဖြစ်ပြီးကတည်းကပေါ့

27 years before.

လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၇ နှစ်မတိုင်ခင်ကပါ

We went down to the airfield early

ကျွန်တော်တို့ လေယာဉ်ကွင်းထဲကို အစောကြီး ဆင်းသွားတယ်

because this is the Army and you always go early.

ကြည်းတပ်ဖြစ်နေလို့ အမြဲတမ်း အစောကြီးသွားရပါတယ်

You do some routine refresher training,

ပုံမှန် ညဏ်သစ်လောင်း သင်တန်းလေးလုပ်ရတယ်

and then you go to put on your parachute and a buddy helps you.

ပြီးရင် လေထီးစင်ဖို့သွားရတယ်၊ တစ်ယောက်က ၀ိုင်းကူပေးတယ်

And you put on the T-10 parachute.

ပြီးရင် ခင်ဗျား တီ-၁၀ လေထီးကို တင်မယ်

And you're very careful how you put the straps,

သိုင်းကြိုးတွေကို ဘယ်လိုတပ်ထားတယ်ဆိုတာ ခင်ဗျားအရမ်း ဂရုစိုက်ရပါတယ်

particularly the leg straps because they go between your legs.

အထူးသဖြင့် ခြေထောက်နှစ်ခုကြားထဲထားရတဲ့ ခြေသိုင်းကြိုးတွေပါ

And then you put on your reserve, and then you put on your heavy rucksack.

ပြီးရင် အပိုလေထီးငယ်ကို တင်မယ်၊ ပြီးတော့မှ ကျောပိုးအိတ်အလေးကြီးကို ပိုးမယ်

And then a jumpmaster comes,

ပြီးတာနဲ့ လေထီးခုန် ကြီးကြပ်ရေးမှူး ရောက်လာတယ်

and he's an experienced NCO in parachute operations.

သူက ပြန်တမ်းဝင်အရာရှိမဟုတ်တဲ့ လေထီးခုန်လေ့ကျင့်ရေးတွေမှာ အတွေ့အကြုံရင့်ကျက်တဲ့သူပါ

He checks you out, he grabs your adjusting straps

သူက ခင်ဗျားတို့ကို စစ်ဆေးမယ်၊ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ညှိလို့ရတဲ့ သိုင်းကြိုးတွေကို ဆွဲကြည့်မယ်

and he tightens everything

ပြီးရင် အကုန်လုံး တင်းနေအောင် လုပ်မယ်

so that your chest is crushed,

ခင်ဗျားတို့ ရင်ဘတ်ကြေသွားလောက်တဲ့အထိပဲ

your shoulders are crushed down,

ခင်ဗျားတို့ပခုံးတွေကြေသွားလောက်တဲ့ အထိပဲ

and, of course, he's tightened so your voice goes up a couple octaves as well.

သူအဲဒီလို တင်းလိုက်မှတော့ ခင်ဗျားတို့ အသံလည်း မြင့်ပြီး အသံသေးအသံကြောင်ဖြစ်သွားရော

Then you sit down, and you wait a little while,

ပြီးရင် ထိုင်ပြီးတော့ ခဏလောက်စောင့်မယ်

because this is the Army.

ကြည်းတပ်ဆိုတော့ ဒီလိုပဲ စောင့်ရတယ်

Then you load the aircraft, and then you stand up and you get on,

ပြီးရင် လေယာဉ်ပေါ်တက်မယ်၊ အဲဒီအတွက် မတ်တပ်ရပ်မယ်၊ ပြီးရင် တက်မယ်

and you kind of lumber to the aircraft like this, in a line of people,

လူတန်းထဲမှာ လေယာဉ်ဆီကို အိပဲ့အိပဲ့နဲ့ဒီလိုလေးသွားမယ်

and you sit down on canvas seats on either side of the aircraft.

ပြီးရင် လေယာဉ်တစ်ဖက်တစ်ချက်က ထိုင်ခုံတစ်ဖက်ဖက်မှာထိုင်မယ်

And you wait a little bit longer,

ဒီတစ်ခါတော့ နည်းနည်းပိုကြာအောင် စောင့်ရတယ်

because this is the Air Force teaching the Army how to wait.

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီတစ်ခါ လေတပ်က ကြည်းတပ်ကို ဘယ်လိုစောင့်ရတယ်ဆိုတာ သင်ပေးနေလို့ပါ

Then you take off.

ပြီးရင် လေယာဉ်စထွက်မယ်

And it's painful enough now --

အခုလောက်နဲ့တင် တော်တော်လေး အခံရခက်နေပြီ

and I think it's designed this way --

ဒီလို ခံရအောင်ပဲ ဒီဇိုင်း ထုတ်ထားတယ် လို့ ကျွန်တော်ထင်တယ်

it's painful enough so you want to jump.

အခံရခက်လို့ကို ခုန်ချချင်နေပြီ

You didn't really want to jump, but you want out.

တကယ်ခုန်ချချင်လို့တော့မဟုတ်ဘူး၊ ဒါပေမယ့် ခုန်ချချင်နေတယ်

So you get in the aircraft, you're flying along,

လေယာဉ်ထဲရောက်နေတော့ လေယာဉ်နဲ့အတူ လိုက်ပျံနေရတာပေါ့

and at 20 minutes out, these jumpmasters start giving you commands.

မိနစ် ၂၀ လောက် အလိုကနေ လေထီးခုန်ကြီးကြပ်ရေးမှူးတွေက ခင်ဗျားတို့ကို အမိန့်တွေစပေးမယ်

They give 20 minutes -- that's a time warning.

သူတို့က မိနစ် ၂၀ လို့စပြောပေးမယ်၊ ဒါက အချိန်နဲ့ သတိပေးတာပါ

You sit there, OK.

ခင်ဗျားတို့ ဆက်ထိုင်နေ ရသေးတယ်

Then they give you 10 minutes.

ပြီးရင် ၁၀ မိနစ် ပဲ လိုတော့တယ်ဆိုတာပြောမယ်

And of course, you're responding with all of these.

ဒါတွေကိုတော့ ခင်ဗျားတို့က အလိုက်သင့် တုန့်ပြန်နေရတာပေါ့

And that's to boost everybody's confidence, to show that you're not scared.

အားလုံးအတွက် ယုံကြည်မှုကိုမြှင့်တင်ပေးဖို့ရယ်၊ ခင်ဗျားတို့ မကြောက်ဘူးဆိုတာကို ပြဖို့ရယ်

Then they give you, "Get ready."

ပြီးရင် "အသင့်ပြင်" လို့သူတို့ပြောမယ်

Then they go, "Outboard personnel, stand up."

ပြီးတာနဲ့ "လေထီးခုန်မယ့်သူတွေ၊ မတ်တပ်ရပ်" လို့ပြောမယ်

If you're an outboard personnel, now you stand up.

ခင်ဗျားက လေထီးခုန်မယ့်လူဆိုရင် မတ်တပ်ရပ်မယ်

If you're an inboard personnel, stand up.

ခင်ဗျားက နေခဲ့မယ့်သူဆိုလည်း မတ်တပ်ရပ်ရတာပါပဲ

And then you hook up, and you hook up your static line.

ပြီးရင် ခင်ဗျား လေထီးဖွင့်ကြိုးတန်းကို ချိတ်မယ်

And at that point, you think, "Hey, guess what?

အဲဒီအခိုက်အတန့်မှာ ခင်ဗျား စဉ်းစားမယ်၊ "ဟေး၊ မှန်းကြည့်စမ်း

I'm probably going to jump.

ငါသေချာပေါက် ခုန်ချရတော့မယ်

There's no way to get out of this at this point."

ဒီအချိန်မှာ ဒါကနေ လွတ်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူး" ပေါ့

You go through some additional checks, and then they open the door.

သူတို့က စစ်ဆေးမှုတွေ ထပ်လုပ်ပေးတယ်၊ ပြီးရင် တံခါးဖွင့်လိုက်တယ်

And this was that Tuesday morning in September,

ဒါဟာ စက်တင်ဘာလရဲ့ အဲဒီ အင်္ဂါနေ့မနက်ခင်း အချိန်ပေါ့

and it was pretty nice outside.

အပြင်မှာတော့ တော်တော်လေး သာယာတယ်

So nice air comes flowing in.

လေကောင်းလေသန့်တွေ စီးဝင်လာတယ်

The jumpmasters start to check the door.

လေထီးခုန်ကြီးကြပ်ရေးမှူးတွေက တံခါးကို စပြီးစစ်ဆေးတယ်

And then when it's time to go,

ပြီးတာနဲ့ ခုုန်ဖို့ အချိန်ရောက်ပြီဆိ်ုရင်

a green light goes and the jumpmaster goes, "Go."

မီးစိမ်းလေး လင်းလာမယ်၊ လေထီးခုန်ကြီးကြပ်ရေးမှူးတွေကလည်း "ခုန်ချ" လို့အော်တော့တာပဲ

The first guy goes, and you're just in line,

ပထမဆုံးလူ ခုန်ချတယ်၊ ခင်ဗျားကတော့ တန်းစီနေတဲ့ အထဲမှာပဲ ရှိသေးတယ်

and you just kind of lumber to the door.

ခင်ဗျားက တံခါးဆီကို အိပဲ့အိပဲ့နဲ့သွားမယ်

Jump is a misnomer; you fall.

ခုန်ချတယ်ဆိုတဲ့ အသုံးက သိပ်မဆီလျော်ပါဘူး၊ ခင်ဗျား ပြုတ်ကျသွားတယ် ဆိုရင် ပိုမှန်မယ်

You fall outside the door,

တံခါးအပြင်ကို ပြုတ်ကျသွားတာ

you're caught in the slipstream.

ခင်ဗျား လေဂယက်ထဲ ပြန်မိနေမယ်

The first thing you do is lock into a tight body position --

ခန္ဓာကိုယ်ကို ပုံသေအနေအထား ဖြစ်အောင် ခင်ဗျား အရင်လုပ်ရမယ်

head down in your chest, your arms extended,

ခေါင်းကို ရင်ဘတ်ဆီ ငုံ့မယ်၊ လက်တွေဆန့်ထုတ်ထားပြီး

put over your reserve parachute.

အပိုလေထီးငယ်ပေါ်မှာ လက်တင်ထားမယ်

You do that because, 27 years before,

ခင်ဗျား ဒါကို လုပ်နေတာဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၇ နှစ်မတို်င်ခင်က

an airborne sergeant had taught me to do that.

လေထီးခုန်တပ်ကြပ်ကြီးက ဒီလိုလုပ်ပါလို့ သင်ထားလို့ပါ

I have no idea whether it makes any difference,

ဘာများခြားနားလည်းဆိုတာတော့ ကျွန်တော်လည်းမသိဘူး

but he seemed to make sense,

သူကတော့ ကျိုးကြောင်းဆီလျော် နေခဲ့ပုံပဲ

and I wasn't going to test the hypothesis that he'd be wrong.

ဒါကြောင့် ကျွန်တော်ကလည်း သူများမှားနေမလားဆိုတဲ့ ယူဆချက်ကို မစမ်းသပ်ခဲ့ပါဘူး

And then you wait for the opening shock

ပြီးရင် လေထီးပွင့်သွားလို့ ပြန်ဆွဲတာကို ခင်ဗျား စောင့်ရတယ်

for your parachute to open.

ဒါမှ လေထီးပွင့်တယ်လို့ ပြောလို့ရမှာ

If you don't get an opening shock, you don't get a parachute --

တကယ်လို့ အဲလို ပြန်ဆွဲ မခံရဘူးဆိုရင် ခင်ဗျားလေထီး မပွင့်ဘူး

you've got a whole new problem set.

အဲဒါဆို ပြဿနာအသစ်တွေ အပြံုလိုက်ကြီးလာပြီ

But typically you do; typically it opens.

ဒါပေမယ့် ခင်ဗျား လုပ်ငန်းစဉ်အတိုင်း လုပ်သွားရင် ပုံမှန်အားဖြင့်တော့ လေထီးက ပွင့်တာပါပဲ

And of course, if your leg straps aren't set right,

ပြီးတော့ ခြေထောက်သိုင်းကြိုးတွေ တင်းမနေရင်လည်း

at that point you get another little thrill.

အဲဒီအချိန်မှာ ခင်ဗျား နောက်ထပ် ရင်ခုန်စရာတွေ ရလာဦးမှာ

Boom.

"အင့်" ကနဲနေသွားမယ်

So then you look around,

ပြီးရင် ကိုယ့်ပတ်လည်ကိုလျှောက်ကြည့်မယ်

you're under a canopy and you say, "This is good."

ခင်ဗျားရဲ့ စာမတတ်ခင်အသိလေးက "တယ်မိုက်ပါလား" လို့ ပြောနေမယ်

Now you prepare for the inevitable.

အခု ခင်ဗျား ဘယ်လိုမှ ရှောင်လို့ လွှဲလို့ မရတဲ့ဟာ အတွက် ပြင်ထားရတော့မယ်

You are going to hit the ground.

ခင်ဗျား မြေကြီးနဲ့ ရိုက်မိတော့မှာ

You can't delay that much.

ခင်ဗျား အချိန်လည်း အများကြီး ဆွဲထားလို့မရဘူး

And you really can't decide where you hit very much,

ဘယ်နေရာကို ထိမယ် ဆိုပြီးတော့လည်း သေသေချာချာ ဆုံးဖြတ်ထားလို့မရဘူး

because they pretend you can steer,

ခင်ဗျားထိန်းနိုင်ပါတယ် ဆိုတဲ့ ပုံစံနဲ့ သူတို့က ဟန်ဆောင်နေကြတာ

but you're being delivered.

ဒါပေမယ့် ခုတော့ ခင်ဗျားကို လွှတ်ချလိုက်ကြပြီ

So you look around, where you're going to land,

ဒီတော့ ဘယ်နေရာဆင်းမလဲလို့ ကြည့်ရတော့တာပေါ့

you try to make yourself ready.

ကိုယ့်ကိုယ်ကို အဆင်သင့်ဖြစ်နေအောင် ပြင်ထားရတယ်

And then as you get close, you lower your rucksack below you on a lowering line,

နီးလာပြီဆိုတာနဲ့ ကျောပိုးအိတ်ကြီးကို လျှောချတဲ့ ကြိုးနဲ့ ခင်ဗျားရဲ့အောက်ဘက်ကို လျှောချထားတယ်

so that it's not on you when you land,

ဒါမှ ခင်ဗျားဆင်းတဲ့အခါ အိတ်က ခင်ဗျားပေါ် ပိမနေမှာ

and you prepare to do a parachute-landing fall.

ပြီးရင် လေထီးဆင်းရင် လှိမ့်ချဖို့ ပြင်ထားရတယ်

Now the Army teaches you

အခု ကြည်းတပ်က ခင်ဗျားကို သင်ပေးထားတယ်

to do five points of performance --

ဆောင်ရွက်ချက် ၅ ချက် လုပ်ဖို့ပေါ့...

the toes of your feet,

ခြေဖဝါးက ခြေချောင်းလေးတွေရယ်၊

your calves, your thighs,

ပေါင်ရင်းနဲ့ ပေါင်တွင်းနေရာရယ်၊

your buttocks and your push-up muscles.

တင်ပါးနဲ့ ရင်အုပ်ကြွက်သား

It's this elegant little land, twist and roll.

ဒီလို ခန့်ခန့်လေးနဲ့ ဆင်းလာမယ်၊ လှည့်မယ်၊ လှိမ့်မယ်

And that's not going to hurt.

ဒါဆို ဘာမှ ထိခိုက်နာကြင်စရာ မရှိပါဘူး

In 30-some years of jumping, I never did one.

နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော် လေထီးခုန်လာခဲ့တာ၊ ကျွန်တော် တစ်ခါမှ ဒီလို မဆင်းနိုင်ခဲ့ဘူး

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

I always landed like a watermelon out of a third floor window.

ကျွန်တော်အမြဲတမ်း ဆင်းလာတဲ့ပုံစံကတော့ သုံးထပ်တိုက်ပေါ်ကနေ ပစ်ချလိုက်တဲ့ ဖရဲသီးလိုပါပဲ

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And as soon as I hit,

မြေကြီးပေါ်ကျပြီဆိုတာနဲ့

the first thing I did is I'd see if I'd broken anything that I needed.

ပထမဆုံးလုပ်တာက ကျွန်တော့်အတွက် လိုအပ်နေတာတွေများ ကျိုးပဲ့ကုန်ပြီလားဆိုပြီး ကြည့်ရတာပါ

I'd shake my head,

ပြီးရင် ကျွန်တော် ခေါင်းခါမယ်

and I'd ask myself the eternal question:

ပြီးရင် မေးနေကျ မဆုံးနိုင်တဲ့ မေးခွန်းကို မေးမယ်

"Why didn't I go into banking?"

"ငါ ဘာလို့များ ဘဏ်လုပ်ငန်းထဲ မဝင်ခဲ့မိတာပါလိမ့်" ပေါ့

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And I'd look around,

ပြီးရင် ကျွန်တော် ဘေးပတ်လည်ကို လျှောက်ကြည့်မယ်

and then I'd see another paratrooper,

တခြား လေထီးခုန်တပ်သား တယောက်ယောက်ကိုတွေ့မယ်

a young guy or girl,

လူငယ်ယောကျ်ားလေး ဒါမှမဟုတ် မိန်းကလေးတစ်ယောက်ပေါ့

and they'd have pulled out their M4 carbine

သူတို့က M-4 ကာဘိုင်သေနတ်ကို ဆွဲထုတ်ကြမယ်

and they'd be picking up their equipment.

သူတို့ရဲ့ ပစ္စည်းပစ္စယတွေကို သိိမ်းနေမယ်

They'd be doing everything

သူတို့ လုပ်စရာရှိတာမှန်သမျှလုပ်နေကြမယ်

that we had taught them.

ကျွန်တော်တို့ သင်ထားသမျှကိုပေါ့

And I realized

အဲဒီမှာ ကျွန်တော် နားလည်လိုက်မိတယ်

that, if they had to go into combat,

သူတို့ စစ်တိုက်ဖို့ သွားရမယ်ဆိုရင်လည်း

they would do what we had taught them and they would follow leaders.

ကျွန်တော်တို့သင်ထားသမျှကို သူတို့လုပ်ကြမှာပဲ၊ ခေါင်းဆောင်တွေပြောတာကို လိုက်နာကြမှာ

And I realized that, if they came out of combat,

အဲဒီမှာ ကျွန်တော် ထပ်နားလည်မိတာက သူတို့ တိုက်ပွဲက ပြန်လာနိုင်ခဲ့ရင်လည်း

it would be because we led them well.

အဲဒါဟာ ကျွန်တော်တို့က သူတို့ကို ကောင်းကောင်း ဦးဆောင်ခဲ့လို့ပါပဲ

And I was hooked again on the importance of what I did.

ကျွန်တော်လုပ်ခဲ့တာတွေရဲ့ အရေးပါပုံကို ကျွန်တော် ပြန်ပြီး စဉ်းစားမိတယ်

So now I do that Tuesday morning jump,

အဲဒီ အင်္ဂါနေ့မနက်မှာ လေထီးခုန်ခဲ့တယ်

but it's not any jump --

ဒါဟာ တခြားတော့မဟုတ်ပါဘူး

that was September 11th, 2001.

၂၀၀၁-ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၁-ရက်နေ့ကပါ

And when we took off from the airfield, America was at peace.

ကျွန်တော်တို့ လေယာဉ်ကွင်းထဲက စထွက်ခဲ့တုန်းက အမေရိက ဟာ ငြိမ်းချမ်းနေခဲ့ပါတယ်

When we landed on the drop-zone, everything had changed.

ကျွန်တော်တို့ သတ်မှတ်နေရာရောက်လို့ ဆင်းတဲ့အခါမှာတော့ အရာအားလုံးက ပြောင်းလဲကုန်ပါပြီ

And what we thought

ကျွန်တော်တို့တွေးထင်ခဲ့ဖူးတဲ့

about the possibility of those young soldiers going into combat

စစ်တိုက်ဖို့သွားရတဲ့ အဲဒီလူငယ်စစ်သားတွေရဲ့ ဖြစ်လာနိုင်ခြေတွေဟာ

as being theoretical

သီအိုရီဆန်ဆန်ကနေ

was now very, very real --

အခုတော့ တကယ့်ကို လက်တွေ့ဖြစ်လာပြီး...

and leadership seemed important.

ခေါင်းဆောင်မှုဟာလည်း အရေးပါခဲ့ပုံရပါတယ်

But things had changed;

ဒါပေမယ့် အရာအားလုံးပြောင်းကုန်ပါပြီ

I was a 46-year-old brigadier general.

အဲဒီတုန်းက ကျွန်တော်က ၄၆-နှစ်အရွယ် ဗိုလ်မှူးချုပ်

I'd been successful,

ကျွန်တော် အောင်မြင်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုရပါမယ်

but things changed so much

ဒါပေမယ့် ကိစ္စတွေက တော်တော်လေး ပြောင်းလဲကုန်တဲ့အတွက်

that I was going to have to make some significant changes,

သိသာတဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေ ကျွန်တော် လုပ်ရလိမ့်မယ်ဆိုတာ...

and on that morning, I didn't know it.

အဲဒီမနက်မှာ ကျွန်တော် မသိခဲ့ပါဘူး

I was raised with traditional stories of leadership:

ကျွန်တော်က သမားရိုးကျ ခေါင်းဆောင်မှုပုံပြင်တွေနဲ့ ကြီးပြင်းလာခဲ့တာပါ

Robert E. Lee, John Buford at Gettysburg.

ဂတ်တီစဘတ်တိုက်ပွဲက ရောဘတ် အီး လီ တို့၊ ဂျွန် ဘူးဖော့ဒ်တို့

And I also was raised

ပြီးတော့ ကျွန်တော်က

with personal examples of leadership.

စံနမူနာယူထိုက်တဲ့ ခေါင်းဆောင်နဲ့ ကြီးပြင်းလာခဲ့တာပါ

This was my father in Vietnam.

ဒါက ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲတုန်းက ကျွန်တော့်အဖေပါ

And I was raised to believe

ပြီးတော့ ကျွန်တော်ယုံကြည်ခဲ့တာက

that soldiers were strong and wise

စစ်သားဆိုတာ ကြံ့ခိုင်တယ်၊ ပါးနပ်တယ်

and brave and faithful;

ရဲရင့်ပြီး သစ္စာရှိတယ်ပေါ့...

they didn't lie, cheat, steal

သူတို့ဟာ ညာမပြောဘူး၊ မလိမ်ဘူး၊ မခိုးဘူး

or abandon their comrades.

သူတို့ရဲဘော်ရဲဘက်တွေကို ဘယ်တော့မှ မစွန့်ပစ်ဘူး

And I still believe real leaders are like that.

တကယ့် ခေါင်းဆောင်တွေဆိုတာလည်း ဒီလိုပဲလို့ ကျွန်တော် ယုံကြည်နေတုန်းပါပဲ

But in my first 25 years of career,

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော့် ပထမ စစ်သက် ၂၅ နှစ်အတွင်းမှာ

I had a bunch of different experiences.

ဆန့်ကျင်ဘက် အတွေ့အကြံုတွေ အများကြီးနဲ့ ကျွန်တော်ကြံုခဲ့ရတယ်

One of my first battalion commanders,

ကျွန်တော်ရဲ့ ပထမဆုံးသော တပ်ရင်းမှူးဆိုရင်

I worked in his battalion for 18 months

ကျွန်တော်သူ့ တပ်ရင်းထဲမှာ ၁၈-လေလောက်လုပ်ခဲ့တယ်

and the only conversation he ever had with Lt. McChrystal

ဗိုလ်မက်ခရစ်စတယ်နဲ့ သူပြောဖြစ်ခဲ့တဲ့ စကားဆိုလို့

was at mile 18 of a 25-mile road march,

၂၅-မိုင် လမ်းလျှောက်ချီတက်ပွဲရဲ့ ၁၈-မိုင် လောက်မှာ

and he chewed my ass for about 40 seconds.

သူ စက္ကန့် ၄၀ လောက် ကျွန်တော့်ကို ပယ်ပယ်နယ်နယ်ဆဲသွားတာလေးတစ်ခုပါပဲ

And I'm not sure that was real interaction.

ဒါဟာ တကယ့် အပြန်အလှန်ဆက်ဆံရေးလားဆိုတာတောင် သိပ်မသေချာပါဘူး

But then a couple of years later, when I was a company commander,

ဒါပေမယ့် နောက်၂-နှစ်လောက်ကြာတော့ ကျွန်တော် တပ်ခွဲမှှုးဖြစ်လာတဲ့အခါ

I went out to the National Training Center.

ကျွန်တော် ဗဟိုအမျိုးသားလေ့ကျင့်ရေးဌာနကို သွားပြီး

And we did an operation,

စစ်ဆင်ရေးတစ်ခုလုပ်တယ်

and my company did a dawn attack --

ကျွန်တော့်တပ်ဖွဲ့က အာရုဏ်ဦးထိုးစစ် ဆင်တယ်...

you know, the classic dawn attack:

သိတဲ့အတိုင်းပဲ စံပြ အာရုဏ်ဦးထိုးစစ်ဆိုတာ

you prepare all night, move to the line of departure.

ခင်ဗျားတို့ တစ်ညလုံးပြင်ဆင်ရတယ်၊ စစ်စချီတဲ့နေရာကို သွားရတယ်

And I had an armored organization at that point.

ကျွန်တော့်မှာ သံချပ်ကာယန္တရားအဖွဲ့ ပါတယ်

We move forward, and we get wiped out --

ကျွန်တော်တို့ ရှေ့ကိုချီတက်နေတုန်းမှာပဲ တစ်ဖွဲ့လုံးအပြုတ်တိုက်ခံရတယ်

I mean, wiped out immediately.

ချက်ချင်းကို ပြုတ်သွားတယ်လို့တောင် ဆိုချင်တယ်

The enemy didn't break a sweat doing it.

ဒီလိုလုပ်ဖို့ ရန်သူက ချွေးတစ်စက်တောင် မစို့လိုက်ရဘူး

And after the battle,

တိုက်ပွဲလည်းပြီးရော

they bring this mobile theater and they do what they call an "after action review"

သူတို့က ရွေ့လျားနိုင်တဲ့ရုပ်ရှင်ပြခန်းယူလာပြီး သူတို့ပြောပြောနေတဲ့ "တိုက်ပွဲပြီးသုံးသပ်ချက်" ဆိုတာကို လုပ်ကြတယ်

to teach you what you've done wrong.

ခင်ဗျားတို့ လုပ်တာ ဘာမှားသွားလဲဆိုတာကို သင်ပေးဖို့ပါ

Sort of leadership by humiliation.

သူများကိုအရှက်ရအောင်လုပ်ပေးရတဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံတစ်မျိုးပါပဲ

They put a big screen up, and they take you through everything:

သူတို့က ပိတ်ကားအကြီးကြီးဆင်လိုုက်တယ်၊ ပြီးရင် ခင်ဗျားကို အကုန်လုံးပြန်ပြတယ်

"and then you didn't do this, and you didn't do this, etc."

"မင်းဒါမလုပ်ခဲ့ဘူး၊ မင်းဒီဟာမလုပ်ခဲ့ဘူး၊ စသဖြင့်ပေါ့"

I walked out feeling as low

ကျွန်တော်စိတ်ဓါတ်ကျပြီး လှမ်းထွက်လာတယ်

as a snake's belly in a wagon rut.

ကားဘီးရာထဲက အကြိတ်ခံထားရတဲ့ မြွေရဲ့ဝမ်းဗိုက်လိုပဲ (စိတ်ဓါတ်ကိုချံုးချံုးကျလာတယ်)

And I saw my battalion commander, because I had let him down.

ဒါနဲ့ ကျွန်တော့တပ်ရင်းမှူးကိုတွေ့တော့ ကျွန်တော် သူ့ကို စိတ်ပျက်အောင်လုပ်ထားမိတာနဲ့

And I went up to apologize to him,

တောင်းပန်ဖို့ သွားတာပေါ့

and he said, "Stanley, I thought you did great."

အဲဒီမှာ သူကပြောတယ် "စတန်လီ၊ မင်းလုပ်တာတော်တော်ကောင်းတယ်လို့ ငါထင်တယ်ကွ"

And in one sentence,

ဒီစကားလေး တစ်ခွန်းထဲနဲ့

he lifted me, put me back on my feet,

သူကျွန်တော့်ကိုပြန်ဆွဲတင်တယ်၊ ကျွန်တော့်ကို စိတ်ဓါတ်ရေးရာ ပြန်ထူထောင်ပေးတယ်

and taught me that leaders can let you fail

ခေါင်းဆောင်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ကို ကျရှံူးခွင့်ပေးတယ်ဆိုတာကို သင်ပေးခဲ့တယ်

and yet not let you be a failure.

ဒါပေမယ့် တကယ်ကျရှံူးသွားတဲ့လူတော့ဖြစ်ခွင့်မပေးပါဘူး

When 9/11 came,

၉လပိုင်း ၁၁နေ့ကိစ္စလည်းဖြစ်လာရော

46-year-old Brig. Gen. McChrystal sees a whole new world.

၄၆-နှစ်ရှိတဲ့ ဗိိုလ်မှူးချုပ် မက်ခရစ်စတယ်လ်ဟာ ကမ္ဘာသစ်ကြီးတစ်ခုကို မြင်လိုက်ရတယ်

First, the things that are obvious, that you're familiar with:

ပထမဆုံးကတော့ ထင်ရှားသိသာတဲ့၊ ခင်ဗျား ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်နေတဲ့ အရာတွေ ဖြစ်တဲ့

the environment changed --

ပတ်ဝန်းကျင်က ပြောင်းသွားတယ်

the speed, the scrutiny,

အမြန်နှုန်း နဲဲ့ စစ်ဆေးရေးအလုပ်တွေ

the sensitivity of everything now is so fast,

အရာအားလုံးရဲ့ သိရှိတုန့်ပြန်နိုင်မှုတွေက အရမ်းကို မြန်လွန်းနေတယ်

sometimes it evolves faster

တစ်ခါတစ်ခါ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲချက်တွေက

than people have time to really reflect on it.

လူတွေ အမှန်တကယ် တုံ့ပြန်နိုင်ဖို့ ရရှိထားတဲ့အချိန်ထက် ပိုပြီးမြန်နေတယ်

But everything we do

ကျွန်တော်တို့ လုပ်ရတဲ့အရာအားလုံးအတွက်

is in a different context.

စပ်ဆက်စဉ်းစားလုပ်ကိုင်ရမယ့် အခြေအနေတွေက မတူဘူးဖြစ်နေတယ်

More importantly, the force that I led

ပိုပြီးအရေးကြီးတာကတော့ ကျွန်တော်ဦးဆောင်ရတဲ့ အဖွဲ့က

was spread over more than 20 countries.

နိုင်ငံ ၂၀ ကျော်လောက်မှာ ပြန့်နေတာ

And instead of being able to get all the key leaders

အရေးပါတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေအားလုံးနဲ့

for a decision together in a single room

အခန်းလေးတစ်ခန်းထဲမှာ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု အတူတူ ချဖို့

and look them in the eye and build their confidence

သူတို့မျက်လုံးကိုစိုက်ကြည့်၊ သူတို့ယုံကြည်မှုကို တည်ဆောက်ပေးပြီး

and get trust from them,

သူတို့ဆီက ယုံကြည်ကိုးစားမှုကို အဲဒီလိုယူရမယ့်အစား

I'm now leading a force that's dispersed,

အခု ကျွန်တော်က ပျံ့ကျဲနေတဲ့ တပ်ဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို ဦးဆောင်ရတာဆိုတော့

and I've got to use other techniques.

ကျွန်တော် တခြားနည်းပညာတွေကို သုံးလာရတယ်

I've got to use video teleconferences, I've got to use chat,

ကျွန်တော် ဗီဒီယို အစည်းအဝေးတွေ သုံးရတယ်၊ အင်တာနက်ကနေ စာရိုက်စကားပြောရတယ်

I've got to use email, I've got to use phone calls --

အီးမေးလ်တွေသုံးရတယ်၊ ဖုန်းတွေခေါ်ရတယ်

I've got to use everything I can,

ကျွန်တော်သုံးတတ်တာမှန်သမျှ အကုန်သုံးခဲ့ရတယ်

not just for communication,

သာမန် ဆက်သွယ်နိုင်ဖို့တင်မကဘူး

but for leadership.

ခေါင်းဆောင်မှုအတွက်ရောပဲ

A 22-year-old individual

၂၂-နှစ်အရွယ်လောက်လူငယ်လေးက

operating alone,

တစ်ယောက်တည်း လုပ်နေပြီး

thousands of miles from me,

ကျွန်တော်နဲ့ မိုင်ပေါင်းထောင်ချီ အကွာကနေ

has got to communicate to me with confidence.

သူ့ကိုယ်သူယုံကြည်မှုအပြည့်နဲ့ ကျွန်တော့်ဆီ လှမ်းဆက်သွယ်ရတယ်

I have to have trust in them and vice versa.

ကျွန်တော်ကလည်း သူတို့ကို ယုံကြည်ကိုးစားရသလို၊ သူတို့ကလည်း အပြန်အလှန်ပါပဲ

And I also have to build their faith.

ကျွန်တော်က သူတို့ရဲ့ ယုံကြည်သက်ဝင်မှုကိုလည်း တည်ဆောက်ပေးရတယ်

And that's a new kind of leadership

ဒါဟာ ခေါင်းဆောင်မှု ပုံစံသစ်တစ်မျိုးပါပဲ

for me.

ကျွန်တော့်အတွက်ပြောရရင်ပေါ့

We had one operation

ကျွန်တော်တို့ စစ်ဆင်ရေးတစ်ခုလုပ်တုန်းကဆို

where we had to coordinate it from multiple locations.

နေရာအများကြီးကနေ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ရတယ်

An emerging opportunity came --

အခွင့်အရေးတစ်ခုခု ဘွားခနဲပေါ်လာရင်...

didn't have time to get everybody together.

လူအားလုံးအတူတကွရှိနေအောင်လုပ်ဖို့ အချိန်မရှိဘူး

So we had to get complex intelligence together,

ဒါကြောင့် ရှုပ်ထွေးပြီး တန်ဖိုးရှိတဲ့ စစ်ရေးသတင်းတွေကိုပဲ ကျွန်တော်တို့ စုရတယ်

we had to line up the ability to act.

တစ်ခုခုလုပ်ဖို့ စွမ်းရည်တွေကို အဆင်သင့်ပြင်ထားရတယ်

It was sensitive, we had to go up the chain of command,

အရမ်းမှားယွင်းထိခိုက်လွယ်တယ်၊ အထက်အရာရှိအဆင့်ဆင့်ကို သတင်းပြန်ပို့ပြီး

convince them that this was the right thing to do

ဒါဟာ လုံးဝလုပ်သင့်တဲ့ကိစ္စပါဆိုတာ ယုံကြည်လာအောင်ပြောရတယ်

and do all of this

ဒါတွေအားလုံးကို

on electronic medium.

အီလက်ထရောနစ် စနစ်တွေ ကြားခံပြီး လုပ်နေရတာ

We failed.

ကျွန်တော်တို့ ကျရှူံးခဲ့တယ်

The mission didn't work.

မစ်ရှင်က အလုပ်မဖြစ်ခဲ့ဘူး

And so now what we had to do

အဲဒီတော့ အခု ကျွန်တော်တို့လုပ်ခဲ့ရတာက

is I had to reach out

ကျွန်တော် လှမ်းပြီးတော့

to try to rebuild the trust of that force,

အဲဒီအဖွဲ့ရဲ့ ယုံကြည်ကိုးစားမှုကို ပြန်တည်ဆောက်ဖို့ကြိုးစားခဲ့ရတယ်

rebuild their confidence --

သူတို့ရဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည်မှုကို ပြန်တည်ဆောက်ပေးရတယ်...

me and them, and them and me,

ကျွန်တော်နဲ့သူတို့ကြား၊ သူတို့နဲ့ ကျွန်တော့်ကြားမှာ

and our seniors and us as a force --

ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ အထက်အရာရှိတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ကြားမှာ အဖွဲ့တစ်ခုအနေနဲ့..

all without the ability to put a hand on a shoulder.

အချင်းချင်း အနီးကပ်မရှိပဲ အပြန်အလှန်ယုံကြည်လာအောင် လုပ်ဖို့ဆိုတာ

Entirely new requirement.

လိုအပ်ချက်အသစ် လုံးလုံးဖြစ်နေတယ်

Also, the people had changed.

ပြီးတော့ လူတွေကလည်းပြောင်းလဲကုန်ပြီ

You probably think that the force that I led

ခင်ဗျားတို့ကတော့ ထင်မယ်၊ ကျွန်တော် ဦးဆောင်တဲ့ အဖွဲ့ဟာ

was all steely-eyed commandos with big knuckle fists

သံမဏိရောင်မျက်လုံးတွေ ကျွဲခုံးထနေတဲ့ လက်သီးဆုပ်ကြီးတွေနဲ့ ကွန်မန်ဒိုတွေက

carrying exotic weapons.

ထူးပေ့ဆန်းပေ့ဆိုတဲ့ လက်နက်ကြီးတွေ ကိုင်ထားမယ်လို့ ထင်ကောင်းထင်နေကြမယ်

In reality,

တကယ့်အမှန်မှာတော့

much of the force I led

ကျွန်တော် ဦးဆောင်ခဲ့ရတဲ့ အဖွဲ့အများစုက

looked exactly like you.

ခင်ဗျားတို့တွေနဲ့ တစ်ပုံစံတည်းပါပဲ

It was men, women, young, old --

ယောင်္ကျားတွေ၊ မိန်းမတွေ၊ လူငယ်တွေ၊ လူကြီးတွေ...

not just from military; from different organizations,

စစ်တပ်ထဲကတင်မဟုတ်ဘူး၊ တခြားအဖွဲ့အစည်းတွေကရောပဲ

many of them detailed to us just from a handshake.

ကျွန်တော်တို့ဆီိ တာဝန်ချလိုက်တဲ့ ဒီလူအများစုဆိုရင် သိပ်တောင်ရင်းနှီးတာမဟုတ်ဘူး

And so instead of giving orders,

ဒါကြောင့် အမိန့်တွေပေးနေရမယ့်အစား

you're now building consensus

ခင်ဗျားတို့ဟာ အခု အများသဘောတူညီမှုကို တည်ဆောက်နေတာ

and you're building a sense of shared purpose.

ခင်ဗျားတို့ဟာ တူညီတဲ့ရည်ရွယ်ချက်အသိ ရှိလာအောင် တည်ဆောက်နေကြတာ

Probably the biggest change

အကြီးမားဆုံး ပြောင်းလဲမှုကတော့

was understanding that the generational difference,

မျိုးဆက်မတူညီတာကို နားလည်ပေးရတာပဲ ဖြစ်မယ်

the ages, had changed so much.

အသက်အရွယ်တွေက အများကြီးကွာဟသွားတယ်

I went down to be with a Ranger platoon

ကျွန်တော် ရိန်းဂျားတပ်စုတစ်စုနဲ့ အတူသွားနေတယ်

on an operation in Afghanistan,

အာဖဂန်နစ်စတန် စစ်ဆင်ရးတစ်ခုမှာတုန်းက

and on that operation,

အဲဒီစစ်ဆင်ရေးမှာ

a sergeant in the platoon

တပ်စုထဲက တပ်ကြပ်ကြီးတစ်ယောက်က

had lost about half his arm

သူ့လက် တစ်ဝက်လောက် ဆုံးရှူံးသွားတယ်

throwing a Taliban hand grenade

တာလီဘန်လုပ် လက်ပစ်ဗုံးတစ်လုံးကို

back at the enemy

ရန်သူဘက်ကိုပြန်ကောက်အပစ်လိုက်မှာ ဖြစ်သွားတာ

after it had landed in his fire team.

သူ့ခြေလျင်တိုက်ခိုက်ရေးအဖွဲ့ထဲကို လက်ပစ်ဗုံးက ကျလာလို့

We talked about the operation,

ကျွန်တော်တို့ စစ်ဆင်ရေးအကြောင်း ပြောဖြစ်ကြတယ်

and then at the end I did what I often do with a force like that.

စကားပြောပြီးတာနဲ့ ဒီလိုတပ်ဖွဲ့တွေကို ကျွန်တော် လုပ်နေကျအတိုင်း ကိစ္စတစ်ခု လုပ်လိုက်တယ်

I asked, "Where were you on 9/11?"

"မင်း ၉လပိုင်း ၁၁ရက်နေ့တုန်းက ဘယ်မှာရောက်နေလဲ" လို့ ကျွန်တော်ကမေးတယ်

And one young Ranger in the back --

အနောက်မှာရှိတဲ့ လူငယ် ရိန်းဂျားတစ်ယောက်က..

his hair's tousled and his face is red and windblown

ဆံပင်ဖရိုဖရဲနဲ့၊ မျက်နှာကနီပြီး လေတိုက်ခံထားရတယ်

from being in combat in the cold Afghan wind --

အေးစက်တဲ့ အာဖဂန်လေထုအောက်မှာ တိုက်ပွဲဝင်ထားရတဲ့ပုံ

he said, "Sir, I was in the sixth grade."

သူက "ကျွန်တော် အဲဒီတုန်းက ၆-တန်းမှာပါ" လို့ ပြောတယ်

And it reminded me

အဲဒါက ကျွန်တော့်ကို ပြန်သတိပေးလိုက်တယ်

that we're operating a force

ကျွန်တော်တို့က တပ်ဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို ဦးဆောင်နေတာ

that must have shared purpose

အဲဒီအဖွဲ့မှာ တူညီတဲ့ ရည်ရွယ်ချက် အသိရှိရမယ်

and shared consciousness,

တူညီတဲ့ သတိတရား ရှိရမယ်

and yet he has different experiences,

ဒါပေမယ့် မတူညီတဲ့ အတွေ့အကြံုတွေတော့ ရှိကြမှာပဲ

in many cases a different vocabulary,

ကိစ္စအတော်များများမှာတော့ အဲဒါကိုပဲ မတူညီတဲ့ ဝေါဟာရနဲ့

a completely different skill set

လုံးဝဥသုံ ကွဲပြားခြားနားတဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုအစုလို့

in terms of digital media

ဒီဂျစ်တယ် မီဒီယာ အသုံးအနှုံးနဲ့ ပြောရပါမယ်

than I do and many of the other senior leaders.

ကျွန်တော်နဲ့ တခြားသော အထက်ခေါင်းဆောင်များမှာ ရှိနေတဲ့ တတ်ကျွမ်းမှုတွေနဲဲ့ ကွဲပြားပါတယ်

And yet, we need to have that shared sense.

ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့အားလုံးမှာ တူညီတဲ့အသိသဘောလေးရှိဖို့ပဲလိုတယ်

It also produced something

ဒီအသိလေးကလည်း တစ်စုံတစ်ခုကို ပြန်ထုတ်ပေးတယ်

which I call an inversion of expertise,

အဲဒါကို ကျွန်တော်က တတ်ကျွမ်းမှုတွေ ပြန်နေရာချတာလို့ ခေါ်မယ်

because we had so many changes at the lower levels

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့ အောက်ခြေပိုင်းမှာ ပြောင်းလဲမှုတွေ အများကြီး ရှိနေတယ်

in technology and tactics and whatnot,

နည်းပညာ၊ နည်းဗျူဟာ စတာတွေပေါ့

that suddenly the things that we grew up doing

ရုတ်ချည်းဆိုသလိုပဲ ကျွန်တော်တို့ လုပ်ကိုင်ရင်းကြီးပြင်းလာတဲ့ အရာတွေဟာ

wasn't what the force was doing anymore.

ဒီအဖွဲ့က လုပ်နေတဲ့ အရာတွေ လုံးလုံး မဟုတ်တော့ဘူး

So how does a leader

ဒါဆိုရင် ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဟာ ဘယ်လိုနည်းနဲ့

stay credible and legitimate

ဆက်လက် ယုံကြည်စိတ်ချခံရအောင်၊ တရားဝင်ခေါင်းဆောင်ဆက်ဖြစ်နေအောင် လုပ်မလဲ

when they haven't done

သူတို့ မလုပ်ဖူးဘူးလေ

what the people you're leading are doing?

ခင်ဗျားဦးဆောင်နေရတဲ့လူတွေ လုပ်တတ်တဲ့ဟာတွေကို

And it's a brand new leadership challenge.

ဒါဟာ ခေါင်းဆောင်မှုဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်ချက် အသစ်စက်စက်ပဲ

And it forced me to become a lot more transparent,

အဲဒါက ကျွန်တော့်ကို ပိုပြီးပွင့်ပွင့်လင်းလင်းနေလာအောင် တွန်းအားပေးတယ်

a lot more willing to listen,

ပိုပြီးနားထောင်လိုစိတ်ရှိလာအောင်

a lot more willing to be reverse-mentored from lower.

အောက်ခြေကနေ ပြန်ညွွန်ကြားလမ်းပြပေးတာမျိုး ပိုလိုလားလာအောင် တွန်းအားပေးတယ်

And yet, again, you're not all in one room.

ဒါပေမယ့် ထပ်ပြောရရင် ခင်ဗျားတို့အားလုံးက တစ်ခန်းထဲမှာ အတူတူရှိနေတာမဟုတ်ဘူးလေ

Then another thing.

နောက်တစ်ခုက

There's an effect on you and on your leaders.

ခင်ဗျားနဲ့ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေအပေါ်မှာ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေရှိနေတယ်

There's an impact, it's cumulative.

အကျိုးသက်ရောက်မှုက တစ်စစနဲ့ ပွားလာမှာ

You don't reset, or recharge your battery every time.

ခင်ဗျားတို့ ဘတ္တရီကို သုံးပြီးတိုင်း ပြန်မချိန်ဘူး၊ ပြန်အားမသွင်းဘူးဆိုရင်ပေါ့

I stood in front of a screen one night in Iraq

အီရက်မှာတုန်းက တစ်ညမှာ ကျွန်တော် ဖန်သားပြင်တစ်ခုရှေ့မှာရပ်ပြီး

with one of my senior officers

ကျွန်တော့်ရဲ့ အထက်အရာရှိ တစ်ယောက်နဲ့

and we watched a firefight from one of our forces.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တပ်ဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ တိုက်ပွဲဆင်နေတာကို ကြည့်တယ်

And I remembered his son was in our force.

သူ့သားက ကျွန်တော်တို့ တပ်ဖွဲ့ထဲမှာဆိုတာ ကျွန်တော် မှတ်မိတယ်

And I said, "John, where's your son? And how is he?"

ဒါနဲ့ ကျွန်တော်က "ဂျွန်၊ ခင်ဗျားသား ဘယ်မှာလဲ၊ နေကောင်းလား" လို့ မေးလိုက်တယ်

And he said, "Sir, he's fine. Thanks for asking."

သူက "သူနေကောင်းပါတယ်။ မေးတဲ့အတွက်ကျေးဇူးပဲ" လို့ပြောတယ်

I said, "Where is he now?"

ကျွန်တော်က "သူအခုဘယ်မှာလဲ" လို့ ထပ်မေးတယ်

And he pointed at the screen, he said, "He's in that firefight."

သူက ဖန်သားပြင်ကို လက်ညှိုးထိုးပြီး "သူ အဲဒီတိုက်ပွဲထဲမှာပါ" လို့ပြောတယ်

Think about watching your brother, father,

စဉ်းစားကြည့်ပါ၊ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ညီအစ်ကို၊ အဖေ

daughter, son, wife

သမီး၊ သား၊ ဇနီး တွေ

in a firefight in real time

မျက်မှောက် တိုက်ပွဲဝင်နေတာကို ကြည့်နေရတယ်

and you can't do anything about it.

အဲဒီအတွက်လည်း ခင်ဗျား ဘာမှ မလုပ်ပေးနိုင်ဘူး

Think about knowing that over time.

အဲဒါကို သိနေရတာ ကာလကြာလာတယ်လို့ တွေးကြည့်ပါ

And it's a new cumulative pressure on leaders.

ဒါဟာခေါင်းဆောင်တွေအပေါ် တစစ ပိလာနေတဲ့ ဖိအားအသစ်ပါပဲ

And you have to watch and take care of each other.

ဒါကြောင့် ခင်ဗျားတို့က အချင်းချင်း စောင့်ကြည့်ပြီး ဂရုစိုက်ကြရမယ်

I probably learned the most about relationships.

ကျွန်တော်က ရင်းနှီးပတ်သက်မှုအကြောင်းကို အများဆုံး နားလည်ခဲ့တယ်ဆိုတာ သေချာတယ်

I learned they are the sinew

ဒါဟာ ကြွက်သားအရွတ်လိုပဲလို့ ကျွန်တော်နားလည်တယ်

which hold the force together.

အဲဒါက တပ်ဖွဲ့ကို ထိန်းထားပေးတာ

I grew up much of my career in the Ranger regiment.

ကျွန်တော်ရဲ့ စစ်မှုထမ်းကာလ အတော်များများကို ရိန်းဂျားတပ်ရင်းမှာ ကုန်လွန်ကြီးပြင်းခဲ့တာပါ

And every morning in the Ranger regiment,

မနက်တိုင်း ရိန်းဂျားတပ်ရင်းမှာ

every Ranger -- and there are more than 2,000 of them --

၂၀၀၀ မက ရှိတဲ့ ရိ်န်းဂျားတိုင်းဟာ

says a six-stanza Ranger creed.

၀ါကျ ၆-ကြောင်းပါတဲ့ ရိန်းဂျားသစ္စာကို ဆိုကြတယ်

You may know one line of it, it says,

အဲဒီထဲက တစ်ကြောင်းကို ခင်ဗျားတို့ သိချင်သိမယ်၊ ဘာပြောထားလဲဆိုတော့

"I'll never leave a fallen comrade to fall into the hands of the enemy."

"ရန်သူလက်ထဲကို ကျရောက်မယ့် လဲကျသွားတဲ့ ရဲဘော်တစ်ယောက်ကို ငါဘယ်တော့မှ မစွန့်ပါ" တဲ့

And it's not a mindless mantra,

ဒါ စိတ်မပါပဲရွတ်နေတဲ့ မန္တာန်မဟုတ်ပါဘူး

and it's not a poem.

ဒါ ကဗျာတစ်ပုဒ်လည်းမဟုတ်ဘူး

It's a promise.

ဒါ ကတိတစ်ခုပဲ

Every Ranger promises every other Ranger,

ရိန်းဂျား တိုင်းက တခြား ရိန်းဂျားတွေကို ကတိပေးနေတာ

"No matter what happens, no matter what it costs me,

ဘာပဲဖြစ်နေဖြစ်နေ၊ ဘယ်လောက်ပဲ ငါ ပေးဆပ်ရပါစေ

if you need me, I'm coming."

မင်းငါ့ကို လိုအပ်နေရင် ငါလာခဲ့မယ်

And every Ranger gets that same promise

ရိန်းဂျားတိုင်းဟာ ဒီတူညီတဲ့ ကတိကို

from every other Ranger.

တခြား ရိန်းဂျားတိုင်းဆိီကနေ ရကြတယ်

Think about it. It's extraordinarily powerful.

တွေးကြည့်ကြစမ်းပါ၊ ဒါဟာ သာမန်ထက်လွန်ကဲတဲ့ စွမ်းအားရှိပါတယ်

It's probably more powerful than marriage vows.

ဒါဟာ လက်ထပ်မင်္ဂလာ သစ္စာဆိုတာထက်တောင် ပိုပြီး စွမ်းအားကြီးပါတယ်

And they've lived up to it, which gives it special power.

သူတို့ဟာ အဲဒီအတိုင်း ရှင်သန်သွားကြတယ်၊ ဒီရှင်သန်မှုကပဲ ဒီသစ္စာတရားကို ထူးခြားတဲ့စွမ်းအား ပြန်ပေးတယ်

And so the organizational relationship that bonds them

သူတို့ကို ပေါင်းစည်းပေးထားတဲ့ ဒီအဖွဲ့အစည်းပုံစံ ဆက်ဆံရေးဟာ

is just amazing.

အံ့သြစရာကောင်းလှပါတယ်

And I learned personal relationships

ပြီးတော့ လူအချင်းချင်း ရင်းနှီးပတ်သက်မှုက

were more important than ever.

ပိုလို့တောင်အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်သိခဲ့ရတယ်

We were in a difficult operation in Afghanistan in 2007,

၂၀၀ရ-ခုနှစ် အာဖဂန်နစ်စတန်မှာတုန်းက ကျွန်တော်တို့ ခက်ခဲတဲ့ စစ်ဆင်ရေးတစ်ခုမှာ

and an old friend of mine,

ကျွန်တော့် မိတ်ဆွေဟောင်းတစ်ယောက်

that I had spent many years

ကျွန်တော် နှစ်ပေါင်းများစွာ သူနဲ့ အတူလက်တွဲခဲ့တယ်

at various points of my career with --

ကျွန်တော့်စစ်မှုထမ်းကာလ နေရာတော်တော်များများပဲ...

godfather to one of their kids --

ကျွန်တော်က သူ့ကလေးတွေထဲကတစ်ယောက်ရဲ့ ခေါင်းကိုင် ဖခင်လည်းဖြစ်တယ်

he sent me a note, just in an envelope,

သူက စာအိတ်ကလေးနဲ့ ကျွန်တော့်ဆီ စာလေးတစ်စောင်ပို့လိုက်တယ်

that had a quote from Sherman to Grant

အထဲမှာ ရှာမန် ကနေ ဂရန့်ဆီ ပြောထားတဲ့ စာလေးတစ်ကြောင်းပါတယ်

that said, "I knew if I ever got in a tight spot,

ပြောထားတာက "ငါအကြပ်အတည်းဆိုက်နေတဲ့အခါမှာ

that you would come, if alive."

မင်းသာ ရှင်နေဦးမယ်ဆိုရင် မင်းလာဖြစ်အောင်လာမယ်ဆိုတာ ငါသိနေတယ်" တဲ့

And having that kind of relationship, for me,

ဒီလို ရင်းနှီးပတ်သက်မှုဟာ၊ ကျွန်တော့်အတွက်တော့

turned out to be critical at many points in my career.

စစ်မှုထမ်းကာလ နေရာအတော်များများမှာ အရေးပါလာခဲ့တာချည်းပါပဲ

And I learned that you have to give that

ဒါကို ပေးရမယ်ဆိုတာကိုလည်း ကျွန်တော်နားလည်ခဲ့တယ်

in this environment,

ဒီလို ပတ်ဝန်းကျင်မျိုးမှာပေါ့

because it's tough.

ခက်ခဲကြမ်းတမ်းတယ်လေ

That was my journey.

ဒါဟာ ကျွန်တော် လျှောက်လှမ်းခဲ့ရတဲ့ခရီးပါပဲ

I hope it's not over.

ပြီးဆုံးမသွားဖို့လည်း ကျွန်တော် မျှော်လင့်ပါတယ်

I came to believe

ကျွန်တော် ယုံကြည်မိလာတာကတော့

that a leader isn't good because they're right;

ခေါင်းဆောင်တွေဟာ မကောင်းပါဘူး၊ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူတို့ဟာ မှန်ကန်ကြလို့ပါ

they're good because they're willing to learn and to trust.

သူတို့က ကောင်းတယ်ဆိုရင်တော့ သူတို့ဟာ လေ့လာလိုစိတ်ရှိလို့၊ ယုံကြည်စိတ်ရှိလို့ပါ

This isn't easy stuff.

ဒါဟာ လွယ်ကူတဲ့ ကိစ္စတော့ မဟုတ်ပါဘူး

It's not like that electronic abs machine

ဟို လျှပ်စစ်ကြွက်သားပုံဖော်စက်လို တော့ ဘယ်ဟုတ်မလဲဗျာ

where, 15 minutes a month, you get washboard abs.

တစ်လကို ၁၅ မိနစ်လောက်လုပ်လိုက်တာနဲ့ ခင်ဗျား ဗိုက်ကြွက်သားအဖုအထစ်တွေ ရလာသလိုပေါ့

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And it isn't always fair.

အမြဲတမ်းတော့ တရားမျှတ မနေပါဘူး

You can get knocked down,

ခင်ဗျားအတိုက်ချခံရနိုင်တယ်

and it hurts

နာကြင်မယ်

and it leaves scars.

အမာရွတ်တွေကျန်နိုင်တယ်

But if you're a leader,

ဒါပေမယ့် ခင်ဗျားသာ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဆိုရင်

the people you've counted on

ခင်ဗျားကို မှီခိုနေကြသူတွေက

will help you up.

ခင်ဗျားကို ကူညီကြလိမ့်မယ်

And if you're a leader,

ခင်ဗျားသာ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဆိုရင်

the people who count on you need you on your feet.

ခင်ဗျားကို အားကိုးတဲ့သူတွေက ခင်ဗျား စိတ်ဓါတ်ကြံ့ခိုင်နေဖို့ကို လိုလားကြမှာပါ

Thank you.

အားလုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)