The opportunity of adversity | Aimee Mullins

Translator: Emilia Larrachea Reviewer: Dragan Bocevski

I'd like to share with you a discovery that I made a few months ago

Би сакала да споделам со вас едно откритие кое што го открив пред неколку месеци

while writing an article for Italian Wired.

додека пишував колумна за италијанското издание на списанието Wired.

I always keep my thesaurus handy whenever I'm writing anything,

Секогаш го имам мојот речник од синоними при рака кога пишувам нешто,

but I'd already finished editing the piece,

но веќе бев завршила со пишувањето на мојата колумна,

and I realized that I had never once in my life

кога сватив дека никогаш во мојот живот не сум

looked up the word "disabled" to see what I'd find.

го барала зборот „неспособен„ за да видам што ќе пронајдам.

Let me read you the entry.

Дозволете ми да ви прочитам што вели.

"Disabled, adjective: crippled, helpless, useless, wrecked,

„Неспособен„ - придавка: „осакатен, беспомошен, уништен,

stalled, maimed, wounded, mangled, lame, mutilated,

угасен, оштетен, ранет, дефицитарен, дефектен, хендикепиран,

run-down, worn-out, weakened, impotent, castrated, paralyzed, handicapped,

изморен, истрошен, ослабен, импотентен, кастриран, парализиран, хендикепиран

senile, decrepit, laid-up, done-up, done-for, done-in

сенилен, болен, завршен,уништен, исцрпен, изморен,

cracked-up, counted-out;

скршен, исклучен,

see also hurt, useless and weak.

исто така види под: повреден, бескорисен и слаб.

Antonyms, healthy, strong, capable."

Антоними: здрав, силен, способен

I was reading this list out loud to a friend and at first was laughing,

Му го читав ова на глас на еден пријател и во почеток се смеев

it was so ludicrous,

беше толку смешно,

but I'd just gotten past "mangled," and my voice broke,

но просто одеднаш се почуствував смелена и останав без глас,

and I had to stop and collect myself

и морав да застанам и да се смирам

from the emotional shock and impact that the assault from these words unleashed.

од емоционалниот шок и од ударот предизвикан од нападноста на овие зборови.

You know, of course, this is my raggedy old thesaurus

Знаете, секако, дека ова беше мојот стар речник на синоними.

so I'm thinking this must be an ancient print date, right?

Мислам дека тоа морало да биде некое старо издание, зарем не.

But, in fact, the print date was the early 1980s,

Но, всушност, беше издание од почетоците на 1980

when I would have been starting primary school

кога тргнував во основно училиште

and forming an understanding of myself outside the family unit

и формирав идеја за самата себеси надвор од фамилијарниот круг

and as related to the other kids and the world around me.

како и во однос на останатите деца и светот во мојата околина.

And, needless to say, thank God I wasn't using a thesaurus back then.

И секако, фала му на Господа што не користев речник на сининими во тоа време.

I mean, from this entry, it would seem that I was born into a world

Сакам да кажам, по оваа дефиниција, изгледаше како да сум се родила во свет

that perceived someone like me

што некого како мене го перцепира

to have nothing positive whatsoever going for them,

без никакви позитивни особини,

when in fact, today I'm celebrated for the opportunities and adventures

а јас денес сум всушност славна заради можностите и возбудливите искуства

my life has procured.

што животот ми ги донесе.

So, I immediately went to look up the 2009 online edition,

Па, веднаш отидов да барам во изданието он лајн од 2009,

expecting to find a revision worth noting.

очекувајќи да најдам некоја ревизија достоинствена да се земе предвид.

Here's the updated version of this entry.

Еве ја најновата верзија на овој збор.

Unfortunately, it's not much better.

За жал, не е многу подобра.

I find the last two words under "Near Antonyms," particularly unsettling:

Двата последни збора што се наведени како “Блиски Антоними“ се особено загрижувачки,

"whole" and "wholesome."

„комплетен“ и „здрав.“

So, it's not just about the words.

Значи, не се работи само за зборовите,

It's what we believe about people when we name them with these words.

туку за она што мислиме за луѓето кога им се обраќаме со овие зборови

It's about the values behind the words, and how we construct those values.

Се работи за вредностите кои стојат зад зборовите и како ги претставуваме тие вредности.

Our language affects our thinking and how we view the world

Нашиот јазик се одразува врз нашиот начин на размислување

and how we view other people.

и врз нашиот поглед на светот и на другите луѓе.

In fact, many ancient societies, including the Greeks and the Romans,

Всушност, многу антички општества, вклучувајќи ги и Грците и Римјаните,

believed that to utter a curse verbally was so powerful,

верувале дека усното изговарање на клетви е многу моќно,

because to say the thing out loud brought it into existence.

бидејќи изговарањето на нешто наглас прави тоа да постои.

So, what reality do we want to call into existence:

Па, која е реалноста што сакаме да направиме да постои,

a person who is limited, or a person who's empowered?

личност што е ограничена, или личност со можности?

By casually doing something as simple as naming a person, a child,

Од обична навика, едно обична работа како давање надимак некому, на некое дете,

we might be putting lids and casting shadows on their power.

може да ја згасне и пригуши неговата моќ.

Wouldn't we want to open doors for them instead?

Наместо тоа, не би сакале ли да отвориме нови можности за нив?

One such person who opened doors for me was my childhood doctor

Една таква личност која мене ми отвори можности беше мојот доктор од детството

at the A.I. duPont Institute in Wilmington, Delaware.

во институтот А.И. Dupont во Wilmington, Delaware.

His name was Dr. Pizzutillo,

Неговото име е Dr. Pizzutillo.

an Italian American, whose name, apparently,

Американец од италијанско потекло чие име навидум

was too difficult for most Americans to pronounce,

беше многу тешко за изговарање за повеќето од американците,

so he went by Dr. P.

па затоа користеше замо Dr. P.

And Dr. P always wore really colorful bow ties

И Dr. P. секогаш користеше шарени лептир машни

and had the very perfect disposition to work with children.

и имаше совршена предиспозиција за работа со деца.

I loved almost everything about my time spent at this hospital,

Целото време што го поминав во таа болница ми беше пријатно

with the exception of my physical therapy sessions.

со исклучок на моите сесии на физиотерапија.

I had to do what seemed like innumerable repetitions of exercises

Морав да правам, како ми се чинеа, безброј повторувања на вежби

with these thick, elastic bands -- different colors,

со тие дебели еластични траки-- со различни бои--

you know -- to help build up my leg muscles,

знаете, за да се зајакнат мускулите на моите нозе.

and I hated these bands more than anything --

И ги мразев тие траки повеќе од било што друго.

I hated them, had names for them. I hated them.

Ги мразев, им измислував имиња. Ги мразев.

And, you know, I was already bargaining, as a five year-old child,

И, знаете, јас веќе преговарав кога имав само 5 години,

with Dr. P to try to get out of doing these exercises,

со Dr. P. за да се извлечам од правењето на тие вежби,

unsuccessfully, of course.

без успех, се разбира.

And, one day, he came in to my session --

И, еден ден, тој дојде на мојата терапија

exhaustive and unforgiving, these sessions --

истоштувачки и неумоливи, тие вежби--

and he said to me, "Wow. Aimee, you are such a strong and powerful little girl,

и ми рече, „Браво, Aimee, ти си била многу силно девојче, многу моќно,

I think you're going to break one of those bands.

полека да не скинеш некоја трака.

When you do break it, I'm going to give you a hundred bucks."

Но, кога ќе ја скинеш ќе ти дадам сто долари.“

Now, of course, this was a simple ploy on Dr. P's part

Тоа секако беше еден мал трик на Dr. P.

to get me to do the exercises I didn't want to do

за да ме наговори да ги правам вежбите кои не сакав да ги правам

before the prospect of being the richest five-year-old in the second floor ward,

заради можноста да бидам најбогатото девојче од салата на вториот спрат,

but what he effectively did for me was reshape an awful daily occurrence

но она што тој всушност го направи за мене беше трансформацијата на еден секојдневен настан кој беше ужасен

into a new and promising experience for me.

во едно искуство што ветуваше.

And I have to wonder today to what extent his vision

И морам да се прашам денес, до која мерка неговата визија

and his declaration of me as a strong and powerful little girl

и неговата декларација за мене како силно и моќно девојче

shaped my own view of myself

и даде форма на мојата лична визија за мене

as an inherently strong, powerful and athletic person well into the future.

како личност инхерентно силна, моќна и атлетска во подалечната иднина.

This is an example of how adults in positions of power

Ова е еден пример како возрасните на позиција на моќ

can ignite the power of a child.

можат да ја поттикнат мочта на едно дете.

But, in the previous instances of those thesaurus entries,

Но, во дефинициите што претходно ги видовме од речникот,

our language isn't allowing us to evolve into the reality that we would all want,

нашиот јазик не ни дозволува да пораснеме во реалноста која ја посакуваме,

the possibility of an individual to see themselves as capable.

со можност да се гледаме себеси како способни.

Our language hasn't caught up with the changes in our society,

Нашиот јазик не оди во чекор со промените во нашето општество,

many of which have been brought about by technology.

од кои многу се должат на напредокот на технологијата.

Certainly, from a medical standpoint,

Секако, од медицинска гледна точка,

my legs, laser surgery for vision impairment,

моите нозе, ласерската операција за подобрување на видот,

titanium knees and hip replacements for aging bodies

замената со колено и колкови направени од титаниум за постарите,

that are allowing people to more fully engage with their abilities,

кои им овозможуваат на луѓето да ги користат во целост своите способности

and move beyond the limits that nature has imposed on them --

и да се движат повеќе од ограничувањата што природата им ги наметнала,

not to mention social networking platforms

а да не ги ни спомнуваме социјалните мрежи,

allow people to self-identify, to claim their own descriptions of themselves,

кои им овозможуваат на луѓето да создадат сопствен идентитет, барајќи сопствени описи на самите себеси,

so they can go align with global groups of their own choosing.

на тој начин што можат да постанат дел од глобалните групи кои сами ги бираат.

So, perhaps technology is revealing more clearly to us now

Значи, можеби технилогијата сега ни го открива појасно

what has always been a truth:

она што од секогаш било вистина,

that everyone has something rare and powerful to offer our society,

дека секоја личност има нешто особено и моќно да му понуди на нашето општество,

and that the human ability to adapt is our greatest asset.

и дека човечката способност за адаптација е нашата најголема доблест.

The human ability to adapt, it's an interesting thing,

Човечката способност за адаптација е нешто интересно,

because people have continually wanted to talk to me about overcoming adversity,

бидејќи луѓето континуирано сакале да разговараат со мене во врска со надминувањето на недостатокот,

and I'm going to make an admission:

и ќе признаам нешто.

This phrase never sat right with me,

Оваа фраза никогаш не ми била разбирлива

and I always felt uneasy trying to answer people's questions about it,

и секогаш сум се чуствувала нелагодно обидувајќи се да одговорам на прашањата на луѓето во врска со ова

and I think I'm starting to figure out why.

и мислам дека сега почнувам да сваќам зошто.

Implicit in this phrase of "overcoming adversity"

Имплицитно во оваа фраза за надминување на недостатокот

is the idea that success, or happiness,

се наоѓа идејата дека успехот, или среќата

is about emerging on the other side of a challenging experience

се случуваат на онаа страна од предизвикувачкото искуство

unscathed or unmarked by the experience,

неповредени или необележани од искуството,

as if my successes in life have come about from an ability

како да моите животни успеси се случиле благодарение на способностите

to sidestep or circumnavigate the presumed pitfalls of a life with prosthetics,

за избегнување или заобиколување на наводните тешкотии од цел еден живот со штеки и протези

or what other people perceive as my disability.

или на она што други личности го гледаат како моја неспособност.

But, in fact, we are changed. We are marked, of course, by a challenge,

Но, всушност, ние сме променети. Обележани сме, се разбира, од предизвикот,

whether physically, emotionally or both.

физички, емоционален, или комбиниран.

And I'm going to suggest that this is a good thing.

И ќе сугерирам дека ова е нешто добро.

Adversity isn't an obstacle that we need to get around

Недостатокот не е пречка што треба да ја заобиколиме

in order to resume living our life.

за да можеме да го продолжиме нашиот живот.

It's part of our life.

Тој е дел од нашиот живот.

And I tend to think of it like my shadow.

И се обидувам да мислам на ова како на моја сенка.

Sometimes I see a lot of it, sometimes there's very little,

Понекогаш ја гледам како огромна, понекогаш е скоро неприметна,

but it's always with me.

но секогаш е со мене.

And, certainly, I'm not trying to diminish the impact, the weight, of a person's struggle.

И, секако, не се обидувам да го намалам влијанието, тежината, од борбата на еден човек.

There is adversity and challenge in life,

Во животот постојат недостатокот и предизвикот,

and it's all very real and relative to every single person,

и тоа е многу реално и се однесува на секоја личност,

but the question isn't whether or not you're going to meet adversity,

но прашањето не е дали ќе се соочите со проблемот или не,

but how you're going to meet it.

туку како ќе се соочите со него.

So, our responsibility is not simply shielding those we care for from adversity,

Значи, нашата одговорност не е само да ги заштитиме оние кои ги сакаме од повреди и хендикеп

but preparing them to meet it well.

туку да ги подготвиме и како би се соочиле со него.

And we do a disservice to our kids

И им правиме лоша услуга на нашите деца

when we make them feel that they're not equipped to adapt.

кога ги правиме да се чуствуваат дека не се спремни да се адаптираат.

There's an important difference and distinction

Има една важна разлика

between the objective medical fact of my being an amputee

помеѓу објективниот медицински факт дека нозете ми се ампутирани

and the subjective societal opinion of whether or not I'm disabled.

и субјективното мислење на општеството за тоа дали сум хендикепирана.

And, truthfully, the only real and consistent disability I've had to confront

И, искрено, единствениот вистински и конзистентен хендикеп со кој сум морала да се соочам

is the world ever thinking that I could be described by those definitions.

е што светот секогаш мисли дека јас можам да бидам опишана со тие дефиниции.

In our desire to protect those we care about

Во нашата желба да ги заштитиме оние кои ги сакаме

by giving them the cold, hard truth about their medical prognosis,

давајќи им тешка и сурова вистина за нивната медицинска прогноза

or, indeed, a prognosis on the expected quality of their life,

или прогноза за квалитетот на живот што ги очекува,

we have to make sure that we don't put the first brick in a wall

треба да се осигураме дека не ја ставаме првата цигла на ѕид

that will actually disable someone.

кој на крајот некого ќе онеспособи.

Perhaps the existing model of only looking at what is broken in you

Можеби постоечкиот модел да се гледа само она што нечини на тебе

and how do we fix it, serves to be more disabling to the individual

и како да се поправи, кај некои личности предизвикува поголем хендикеп

than the pathology itself.

отколку самото нешто што нечини.

By not treating the wholeness of a person,

Не третирајќи ја личноста како целосна,

by not acknowledging their potency,

не признавајќи ја нејзината потенцијална сила,

we are creating another ill on top of whatever natural struggle they might have.

создаваме друга болест на површината на природната борба што таа ја води.

We are effectively grading someone's worth to our community.

Ние всушност го оценуваме колку е тој вреден за нашето општество.

So we need to see through the pathology

Значи треба да ја испитаме патологијата

and into the range of human capability.

и да го увидиме рангот на човечките способности.

And, most importantly, there's a partnership

И, уште поважно, има една асоцијација

between those perceived deficiencies

помеѓу она што го нарекуваме недостаток

and our greatest creative ability.

и нашата најголема креативна способност.

So it's not about devaluing, or negating, these more trying times

Значи дека не се работи за обезвреднување, или негирање на овие напори

as something we want to avoid or sweep under the rug,

како нешто што сакаме да избегнеме или скриеме под тепихот,

but instead to find those opportunities wrapped in the adversity.

туку, наместо тоа, да ги препознаеме тие можности спакувани во недостатокот.

So maybe the idea I want to put out there is

Значи, можеби идејата што сакам да ја искажам

not so much overcoming adversity

не е толку во надминување на проблемот,

as it is opening ourselves up to it,

колку што е во нашето отварање кон него,

embracing it,

да се прегрне,

grappling with it,

да се бори со него,

to use a wrestling term,

за да се употреби термин од професионалното борење,

maybe even dancing with it.

можеби, дури, да се танцува со него.

And, perhaps, if we see adversity as natural, consistent and useful,

И, можеби ако гледаме на недостатокот како на нешто природно, конзистентно и корисно,

we're less burdened by the presence of it.

ќе бидеме помалку засегнати од неговото присуство.

This year we celebrate the 200th birthday of Charles Darwin,

Оваа година го славиме двестотиот роденден на Charles Darwin

and it was 150 years ago, when writing about evolution,

и поминаа 150 години откако пишуваше за еволуцијата

that Darwin illustrated, I think, a truth about the human character.

мислам дека Дарвин илустрираше една вистина за карактерот на човекот.

To paraphrase: It's not the strongest of the species that survives,

Да парафразирам, не се најјаките видови тие кои преживуваат,

nor is it the most intelligent that survives;

нити се најинтелигентните,

it is the one that is most adaptable to change.

туку се оние кои најдобро се адаптираат на промените.

Conflict is the genesis of creation.

Конфликтот е генеза на стварањето.

From Darwin's work, amongst others, we can recognize that

Од трудот на Дарвин, освен другото, можеме да заклучиме дека

the human ability to survive and flourish

човечката способност за преживување и просперитет

is driven by the struggle of the human spirit through conflict

е поттикната од борбата на човечкиот дух преку конфликтот

into transformation.

и трансформацијата.

So, again, transformation, adaptation, is our greatest human skill.

Значи, повторно, трансформацијата, адаптацијата, е нашата најголема човечка способност

And, perhaps, until we're tested, we don't know what we're made of.

И, можеби, додека не бидеме тестирани, не знаеме од што сме направени.

Maybe that's what adversity gives us:

Можеби тоа е она што недостатокот ни го пружа,

a sense of self, a sense of our own power.

чуство за „себеси“, чуство за сопствената сила..

So, we can give ourselves a gift.

Значи, можеме да си дадеме подарок самите себеси.

We can re-imagine adversity as something more than just tough times.

Да го замислиме недостатокот како нешто повеќе од обично мачење.

Maybe we can see it as change.

Можеби можеме да го видиме како промена.

Adversity is just change that we haven't adapted ourselves to yet.

Недостатокот е всушност промена на која сеуште не сме се прилагодиле.

I think the greatest adversity that we've created for ourselves

Мислам дека најголемиот проблем кој самите себе си го имаме создадено

is this idea of normalcy.

е таа идеја за што е нормално.

Now, who's normal?

Што е тоа нормален човек?

There's no normal.

Не постои таков.

There's common, there's typical. There's no normal,

Постои најчесто. Постои типично. Не постои нормално.

and would you want to meet that poor, beige person if they existed?

И дали би сакале да ја запознаете таа сиромашна, монотона личност кога таква би постоела?

(Laughter)

(Смеење)

I don't think so.

Мислам дека не.

If we can change this paradigm from one of achieving normalcy

Ако можеме да ја промениме оваа парадигма на постигнување нормалност

to one of possibility -- or potency, to be even a little bit more dangerous --

во онаа која се однесува на можностите или потенцијалот, дури и со малку ризик,

we can release the power of so many more children,

можеме да ја ослободиме силата на голем број на деца,

and invite them to engage their rare and valuable abilities with the community.

и да ги повикаме да низ своите несекојдневни и вредни способности допринесат за заедницата.

Anthropologists tell us that the one thing

Антрополозите ни зборуваат дека нешто што

we as humans have always required of our community members

ние како човечки суштества секогаш бараме од членовите на заедницата

is to be of use, to be able to contribute.

е да бидат од корист, да бидат способни да допринесат.

There's evidence that Neanderthals, 60,000 years ago,

Постои доказ дека неандерталците пред 60.000 години

carried their elderly and those with serious physical injury,

ги носеле своите постари членови и оние со сериозни фичички повреди,

and perhaps it's because the life experience of survival of these people

и можеби затоа што животното искуство за опстанок на овие луѓе

proved of value to the community.

се покажало вредно за заедницата:

They didn't view these people as broken and useless;

тие не гледале на овие луѓе како на скршени и бескорисни:

they were seen as rare and valuable.

тие се сметани за посебни и вредни.

A few years ago, I was in a food market in the town where I grew up

Пред неколку години, бев на пазар во градот во кој пораснав

in that red zone in northeastern Pennsylvania,

во таа црвена зона на Североисточна Пенсилванија,

and I was standing over a bushel of tomatoes.

и стоев над куп домати.

It was summertime: I had shorts on.

Беше лето. Носев шорц.

I hear this guy, his voice behind me say, "Well, if it isn't Aimee Mullins."

Слушнав глас на човек зад мене кој вели, „Па добро, зар тоа не е Aimee Mullins."

And I turn around, and it's this older man. I have no idea who he is.

И јас се свртувам, гледам постар човек. Немам појма кој е тој.

And I said, "I'm sorry, sir, have we met? I don't remember meeting you."

Реков, „Извините господине, дали ние се познаваме? Не се сеќавам дека сум ве запознала.“

He said, "Well, you wouldn't remember meeting me.

Тој рече, „Па добро и не можиш да се сеќаваш дека си ме запознала.

I mean, when we met I was delivering you from your mother's womb."

Мислам, кога се запознававме јас те извлекував од матката на твојата мајка.“

(Laughter)

(Смеење)

Oh, that guy.

О, тој човек.

And, but of course, actually, it did click.

И, но секако, всушност, сватив.

This man was Dr. Kean,

Тој човек беше dr. Kean,

a man that I had only known about through my mother's stories of that day,

човекот кој го познавав само преку кажувањата на мојата мајка за тој ден,

because, of course, typical fashion, I arrived late for my birthday by two weeks.

затоа што секако, во свој типичен стил, стигнав на својот роденден со две недели закаснување.

And so my mother's prenatal physician had gone on vacation,

И така, гинекологот на мојата мајка отиде на одмор,

so the man who delivered me was a complete stranger to my parents.

па човекот кој го изврши породувањето им беше потполно непознат на моите родители.

And, because I was born without the fibula bones,

И, бидејќи сум родена без лисна коска,

and had feet turned in, and a few toes in this foot and a few toes in that,

и имав свртени стапала и пар ножни прсти на ова стапало и пар на ова другото,

he had to be the bearer -- this stranger had to be the bearer of bad news.

тој мораше да биде доносителот, овој старец мораше да биде доносителот на лошите вести.

He said to me, "I had to give this prognosis to your parents

Ми рече, „Морав да им ја дадам оваа прогноза на твоите родители

that you would never walk,

дека ти никогаш нема да проодиш,

and you would never have the kind of mobility that other kids have

и дека никогаш нема да го имаш оној вид на подвижност што го имаат другите деца

or any kind of life of independence,

или некоја независност во животот,

and you've been making liar out of me ever since."

и ти оттогаш секогаш ме правеше лажго.“

(Laughter)

(Смеење)

(Applause)

(Аплауз)

The extraordinary thing is that he said he had saved

Прекрасна работа е што рече дека собирал

newspaper clippings throughout my whole childhood,

исечоци од весник во текот на целото мое детство,

whether winning a second grade spelling bee,

било да се работело за одликување за правопис во второ одделение основно училиште,

marching with the Girl Scouts, you know, the Halloween parade,

марш со девојките скаути, како што знаете, парадата Halloween,

winning my college scholarship, or any of my sports victories,

кога добив стипендија за колеџ, или било која моја спортска победа,

and he was using it, and integrating it into teaching resident students,

и тој тоа го користел и го интегрирал во предавањата за редовните студенти,

med students from Hahnemann Medical School and Hershey Medical School.

студенти по медицина на медицинските школи Hahnemann и Hershey.

And he called this part of the course the X Factor,

И го нарекол овој дел од предавањата Фактор X ,

the potential of the human will.

потенцијалите на човековата волја.

No prognosis can account for how powerful this could be

Ниту една прогноза не може да објасни колку ова може да биде силно

as a determinant in the quality of someone's life.

како показател за квалитетот на нечиј живот.

And Dr. Kean went on to tell me,

И dr. Kean продолжи да ми зборува,

he said, "In my experience, unless repeatedly told otherwise,

рече, „Во моето искуство, доколку повеќе пати не е поинаку речено,

and even if given a modicum of support,

и дури ако му е дадена само мала поддршка,

if left to their own devices, a child will achieve."

и ако е препуштено само на себе, детето ќе успее.“

See, Dr. Kean made that shift in thinking.

Видете, dr. Kean ја направи таа промена во мислењето.

He understood that there's a difference between the medical condition

Тој сватил дека постои разлика помеѓу медицинската состојба

and what someone might do with it.

и она што некој со неа може да направи.

And there's been a shift in my thinking over time,

И во текот на времето имаше промена во моето мислење,

in that, if you had asked me at 15 years old,

за тоа, да сте ме прашале кога имав 15 години,

if I would have traded prosthetics for flesh-and-bone legs,

јас би ги заменила протезите со нозе од коски и месо,

I wouldn't have hesitated for a second.

ни секунда не би се мислела.

I aspired to that kind of normalcy back then.

Тогаш копнеев за тој вид на нормалност.

But if you ask me today, I'm not so sure.

Ако денеска ме прашате, не сум толку сигурна.

And it's because of the experiences I've had with them,

А тоа е заради искуството што го имав СО нив,

not in spite of the experiences I've had with them.

а не заради искуствата кои ги имав и покрај нив.

And perhaps this shift in me has happened

И, можеби, оваа промена во мене се случила

because I've been exposed to more people who have opened doors for me

затоа што сум била во допир со повеќе луѓе кои отворија врата за мене

than those who have put lids and cast shadows on me.

отколку со оние кои ме попречувале и фрлале сенки на мене.

See, all you really need is one person

Видите, се што навистина ви треба е една личност

to show you the epiphany of your own power, and you're off.

која ќе ви ја открие вашата посебна моќ и вие летате.

If you can hand somebody the key to their own power --

Ако некому можете да му дадете клуч од неговите посебни моќи,

the human spirit is so receptive -- if you can do that

човековиот дух е толку рецептивен, ако тоа можете да го направите

and open a door for someone at a crucial moment,

и да отворите врата за некого во одлучувачкиот момент,

you are educating them in the best sense.

вие го едуцирате во најдобрата смисла.

You're teaching them to open doors for themselves.

Вие ги учите самите себеси да си отворат врата.

In fact, the exact meaning of the word "educate"

Всушност, точното значење на зборот „едуцира“

comes from the root word "educe."

потекнува од коренот на зборот „извлекува“

It means "to bring forth what is within,

Тоа значи, да се изнесе на видело она што е внатре,

to bring out potential."

да се извлече потенцијал.

So again, which potential do we want to bring out?

Така повторно, кој потенцијал сакаме да го извлечиме?

There was a case study done in 1960s Britain,

Имаше едно истражување на случај од 1960 во Британија,

when they were moving from grammar schools to comprehensive schools.

со учениците од основните школи и гимназијалците.

It's called the streaming trials. We call it "tracking" here in the States.

Тие се викаат проби на проток. Ние овде во САД ги викаме пратење.

It's separating students from A, B, C, D and so on.

Учениците се поделени на групи А, Б, Ц, Д, итн.

And the "A students" get the tougher curriculum, the best teachers, etc.

Така да учениците А имаат најтешка наставна програма, најдобри наставници итн.

Well, they took, over a three-month period,

Значи, тие земаа, то текот на тромесечјето,

D-level students, gave them A's,

ученици од Д нивото и им дале програма А,

told them they were "A's," told them they were bright,

им рекле дека тие се А и дека се паметни.

and at the end of this three-month period,

И на крајот од ова тромесечје,

they were performing at A-level.

тие имале резултати од нивото А.

And, of course, the heartbreaking, flip side of this study,

И, секако, тажната страна на ова истражување,

is that they took the "A students" and told them they were "D's."

е дека ги земале учениците А и им рекле дека се Д.

And that's what happened at the end of that three-month period.

И она што се случило на крајот од тромесечјето.

Those who were still around in school, besides the people who had dropped out.

Некои сеуште се мотале по школото, а некои го напуштиле.

A crucial part of this case study was that the teachers were duped too.

Суштинското значење на ова истражување е дека наставниците се излажани.

The teachers didn't know a switch had been made.

Наставниците не знаеле дека е извршена промена.

They were simply told, "These are the 'A-students,' these are the 'D-students.'"

Едноставно им е кажано ова се ученици А, ова се ученици Д.

And that's how they went about teaching them and treating them.

И тие на тој начин ги учеле и ги третирале.

So, I think that the only true disability is a crushed spirit,

Така да мислам дека единствената неспособност е скршениот дух,

a spirit that's been crushed doesn't have hope,

духот кој е скршен нема надеж.

it doesn't see beauty,

Не ја гледа убавината.

it no longer has our natural, childlike curiosity

Не ја поседува природната, детската радозналост

and our innate ability to imagine.

и внатрешната способност за имагинација.

If instead, we can bolster a human spirit to keep hope,

Ако наместо тоа, можеме да го охрабриме човечкиот дух да одржува надеж,

to see beauty in themselves and others,

да гледа убавина во себе и другите,

to be curious and imaginative,

да биде љубопитен и имагинативен,

then we are truly using our power well.

тогаш ние навистина добро ја користиме нашата сила.

When a spirit has those qualities, we are able to create new realities

кога духот ги има тие квалитети, во состојба сме да креираме нови реалности

and new ways of being.

и нови начини на постоење.

I'd like to leave you with a poem

Сакам да ви оставам една песна

by a fourteenth-century Persian poet named Hafiz

чиј автор е персискиот поет од четиринаесеттиот век по име Хафиз

that my friend, Jacques Dembois told me about,

за која ми раскажуваше мојот пријател Jacques Dembois.

and the poem is called "The God Who Only Knows Four Words":

А песната се вика „Бог кој само четири зборови знае.“

"Every child has known God,

„Секое дете го запознало Бог,

not the God of names,

не Богот на имињата,

not the God of don'ts,

ниту Богот на неможностите,

but the God who only knows four words and keeps repeating them,

туку Бог кој само четири зборови знае и секогаш ги повторува,

saying, 'Come dance with me.

кој вели - дојдете да заиграте со мене“

Come, dance with me. Come, dance with me.'"

Дојдете да заиграте со мене.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

Аплауз