Does money make you mean? | Paul Piff

724,698 views ・ 2013-12-20

TED


Ве молиме кликнете двапати на англискиот титл подолу за да го репродуцирате видеото.

Translator: ALEKSANDAR MITEVSKI Reviewer: Charlie Psy
00:12
I want you to, for a moment,
0
12904
2524
Сакам само за момент
да замислите дека играте "Монопол,"
00:15
think about playing a game of Monopoly.
1
15452
3070
само што овојпат, комбинацијата
00:19
Except in this game, that combination of skill, talent and luck
2
19087
5421
од вештина, талент и среќа
00:24
that helped earn you success in games, as in life,
3
24532
2755
која ви носи успех во играта,
e ирелевантна,
00:27
has been rendered irrelevant,
4
27311
1401
00:28
because this game's been rigged,
5
28736
2156
зашто играва е наместена,
00:30
and you've got the upper hand.
6
30916
1475
и вие имате предност.
00:32
You've got more money,
7
32795
1784
Имате повеќе пари,
00:34
more opportunities to move around the board,
8
34603
2537
повеќе прилики да се движите низ таблата,
и поголем пристап до ресурси.
00:37
and more access to resources.
9
37164
1742
00:39
And as you think about that experience,
10
39398
1870
И додека размислувате за ова искуство,
сакам да се запрашате,
00:41
I want you to ask yourself:
11
41292
1426
00:43
How might that experience of being a privileged player in a rigged game
12
43105
5047
како чувството дека сте привилегиран
играч во една наместена игра,
00:48
change the way you think about yourself
13
48176
2294
ќе го промени вашето размислување за себе и
вашето однесување кон другиот играч?
00:51
and regard that other player?
14
51168
2412
00:54
So, we ran a study on the UC Berkeley campus
15
54914
3081
За да одговориме на ова прашање спроведовме
истражување во кампусот на "Беркли."
00:58
to look at exactly that question.
16
58019
2240
01:00
We brought in more than 100 pairs of strangers into the lab,
17
60283
3693
Донесовме повеќе од 100 парови
на странци во лабораторијата,
01:04
and with the flip of a coin,
18
64857
1714
и преку фрлање на паричка,
01:06
randomly assigned one of the two to be a rich player in a rigged game.
19
66595
4041
по принцип на случајност, едниот
од играчите го направивме богат.
01:10
They got two times as much money;
20
70660
1746
Тој играч доби двапати повеќе пари.
01:13
when they passed Go, they collected twice the salary;
21
73509
3052
Кога ќе поминеше преку "Go,"
добиваше двојна плата,
01:17
and they got to roll both dice instead of one,
22
77339
2281
и имаше можност двапати да ја фрла коцката,
01:19
so they got to move around the board a lot more.
23
79644
2294
па затоа и повеќе се движеше низ таблата.
(Смеа)
01:21
(Laughter)
24
81962
1606
И во текот на 15 минути,
01:24
And over the course of 15 minutes,
25
84018
1708
01:25
we watched through hidden cameras what happened.
26
85750
2491
преку скриена камера, гледавме што се случува.
01:29
What I want to do today, for the first time,
27
89257
2096
Денес, за првпат, сакам да ви покажам
што видовме.
01:31
is show you a little bit of what we saw.
28
91377
2148
01:33
You'll to have to pardon the sound quality,
29
93549
2301
Ќе извините за квалитетот на звукот,
затоа што ова беа скриени камери.
01:35
because again, these were hidden cameras.
30
95874
1973
01:37
So we've provided subtitles.
31
97871
1685
Па затоа имаме транскрипција.
01:39
[Video] Rich Player: How many 500s did you have?
32
99951
2315
БОГАТ ИГРАЧ: Колку 500ки имаш?
СИРОМАШЕН ИГРАЧ: Само една.
01:42
Poor Player: Just one.
33
102290
1151
БОГАТ ИГРАЧ: Сериозно. СИРОМАШЕН ИГРАЧ: Да.
01:43
RP: Are you serious? PP: Yeah.
34
103465
1420
БОГАТ ИГРАЧ: Јас имам три. (Се смее)
01:44
RP: I have three. (Laughs) I don't know why they gave me so much.
35
104909
3131
Не знам зошто ми дадоа толку многу.
Пол Пиф: Океј, значи веднаш им стана јасно на играчите
01:48
Paul Piff: So it was quickly apparent to players that something was up.
36
108064
3365
дека нешто им се спрема.
Едниот играч има многу повеќе пари
01:51
One person clearly has a lot more money than the other person,
37
111453
3127
од другиот, но сепак,
01:54
and yet, as the game unfolded,
38
114604
2556
како што течеше играта,
почнаа да се јавуваат многу
01:57
we saw very notable differences, dramatic differences begin to emerge
39
117184
4530
забележителни разлики
02:01
between the two players.
40
121738
1409
помеѓу двата играчи.
02:03
The rich player started to move around the board louder,
41
123488
4319
Богатиот играч
започна да се движи низ таблата погласно,
02:07
literally smacking the board with the piece as he went around.
42
127831
3024
буквално трескаше со фигурата
по таблата.
02:10
(Game piece smacks board)
43
130879
1707
02:12
We were more likely to see signs of dominance
44
132610
2949
Почнаа да се јавуваат знаци на доминација,
02:15
and nonverbal signs, displays of power
45
135583
4013
невербални
изрази на моќ
02:19
and celebration among the rich players.
46
139620
2674
и славење кај богатите играчи.
02:23
We had a bowl of pretzels positioned off to the side.
47
143500
2685
Ставивме чинија со переци тука од страната.
Се наоѓа во долниот десен агол.
02:26
It's on the bottom right corner.
48
146209
1542
02:27
That allowed us to watch participants' consummatory behavior.
49
147775
3459
Тоа ни овозможи да го набљудуваме консументското однесување на учесниците.
02:31
So we're just tracking how many pretzels participants eat.
50
151258
2978
Едноставно следиме колку переци ќе изедат.
02:35
[Video] RP: Are those pretzels a trick?
51
155782
1947
БОГАТ ИГРАЧ: Овие переци трик се?
02:37
PP: I don't know.
52
157753
1544
СИРОМАШЕН ИГРАЧ: Не знам.
02:39
Paul Piff: OK, so no surprises, people are on to us.
53
159713
3115
ПП: Океј, не е изненадување, луѓето се сомневаат.
02:42
They wonder what that bowl of pretzels is doing there in the first place.
54
162852
3492
Се прашуваат зошто воопшто има чинија
со переци таму.
Еден дури и праша, како што видовте,
02:46
One even asks, like you just saw,
55
166368
1634
дали чинијата со переци е трик?
02:48
"Is that bowl of pretzels there as a trick?"
56
168026
2658
Но и покрај тоа, моќта на ситуацијата
02:51
And yet, despite that, the power of the situation
57
171035
3044
неизбежно доминира,
02:54
seems to inevitably dominate,
58
174103
2210
02:56
and those rich players start to eat more pretzels.
59
176337
3035
и богатите играчи почнуваат да јадат повеќе переци.
02:59
(Laughter)
60
179396
1386
БОГАТ ИГРАЧ: Обожавам переци.
03:04
[Video] RP: I love pretzels.
61
184290
1412
03:05
(Laughter)
62
185726
1670
(Смеа)
ПП: И како што течеше играта,
03:10
Paul Piff: And as the game went on,
63
190314
2002
03:12
one of the really interesting and dramatic patterns
64
192448
2475
почнаа да се јавуваат навистина интересни и
03:14
that we observed begin to emerge
65
194947
2652
драматични обрасци. Имено,
богатите играчи стануваа
03:18
was that the rich players actually started to become ruder
66
198254
2802
сè погруби кон другиот играч,
03:21
toward the other person --
67
201080
1412
сè помалку чувствителни за несреќата
03:23
less and less sensitive to the plight of those poor, poor players,
68
203103
3602
на овие кутри играчи,
03:26
and more and more demonstrative of their material success,
69
206729
4006
и сè повеќе се фалеа со
својот материјален успех и
демонстрираа колку добро им оди.
03:31
more likely to showcase how well they're doing.
70
211288
2453
БОГАТ ИГРАЧ: Имам пари за сè.
03:36
[Video] RP: I have money ...
71
216084
1633
03:37
(Laughs) I have money for everything.
72
217741
1896
СИРОМАШЕН ИГРАЧ: Колку е тоа?
03:40
PP: How much is that?
73
220013
1473
03:41
RP: You owe me 24 dollars.
74
221510
2227
БОГАТ ИГРАЧ: Ми должиш 24 долари.
03:45
You're going to lose all your money soon.
75
225404
2707
Наскоро ќе ги изгубиш сите пари.
03:48
I'll buy it. I have so much money.
76
228135
2136
Ќе го купам. Имам многу пари.
03:50
I have so much money, it takes me forever.
77
230295
2026
Имам многу пари, имам засекогаш.
03:52
RP 2: I'm going to buy out this whole board.
78
232345
2089
БОГАТ ИГРАЧ 2: Ќе ја купам целава табла.
03:54
RP 3: You're going to run out of money soon.
79
234458
2081
БОГАТ ИГРАЧ 3: Набргу ќе ти снема пари.
Речиси сум недопирлив во моментов.
03:56
I'm pretty much untouchable at this point.
80
236563
2048
03:58
(Laughter)
81
238635
1588
ПП: Океј, навистина беше интересно
04:00
Paul Piff: And here's what I think was really, really interesting:
82
240247
3185
што на крајот
од 15те минути, од играчите побаравме
04:03
it's that, at the end of the 15 minutes,
83
243456
2190
04:06
we asked the players to talk about their experience during the game.
84
246298
3374
да ни кажат како ја доживеале играта.
04:10
And when the rich players talked about why they had inevitably won
85
250647
4086
И кога богатите играчи ни кажуваа
зошто победиле во овој
04:14
in this rigged game of Monopoly ...
86
254757
1672
наместен "Монопол" --
04:16
(Laughter)
87
256453
4074
(Смеа) --
04:21
They talked about what they'd done to buy those different properties
88
261468
6348
зборуваа за она што направиле
за да ги купат различните имоти
04:27
and earn their success in the game.
89
267840
1965
и за тоа како го заслужиле успехот во играта,
04:29
(Laughter)
90
269829
1034
04:30
And they became far less attuned
91
270887
2400
и воедно беа многу малку свесни
за различните аспекти на самата ситуација,
04:33
to all those different features of the situation --
92
273311
2512
04:35
including that flip of a coin --
93
275847
2013
вклучувајќи го и фрлањето на паричката,
04:38
that had randomly gotten them into that privileged position
94
278503
3999
кое по принцип на случајност ги уфрли
во една привилегирана позиција.
04:42
in the first place.
95
282526
1303
04:43
And that's a really, really incredible insight
96
283853
2833
И ова е навистина неверојатен податок
04:46
into how the mind makes sense of advantage.
97
286710
3661
за тоа како умот ја осмислува предноста.
Играта "Монопол" можеме да ја користиме
04:52
Now, this game of Monopoly can be used
98
292101
2178
04:54
as a metaphor for understanding society and its hierarchical structure,
99
294303
4959
како метафора за разбирање на општеството
и неговата хиерархиска структура, во која одредени луѓе
04:59
wherein some people have a lot of wealth and a lot of status,
100
299286
3617
имаат многу богатство и висок статус,
05:02
and a lot of people don't;
101
302927
1484
а многу пак луѓе го немаат ова.
05:04
they have a lot less wealth and a lot less status
102
304435
2889
Тие имаат многу помало богатство и многу понизок статус
05:07
and a lot less access to valued resources.
103
307348
3048
и многу помал пристап до вредни ресурси.
05:10
And what my colleagues and I for the last seven years have been doing
104
310420
3382
Во последниве седум години јас и моите колеги
05:13
is studying the effects of these kinds of hierarchies.
105
313826
2840
ги проучувавме ефектите од ваквиот вид на хиерархии.
05:17
What we've been finding across dozens of studies
106
317706
3379
Во дузина студии во кои учествуваа илјадници учесници
од земјава, увидовме дека како што се зголемува
05:21
and thousands of participants across this country
107
321109
3276
05:24
is that as a person's levels of wealth increase,
108
324485
3881
богатството на човекот, така неговото
сочувство и емпатија се намалува,
05:29
their feelings of compassion and empathy go down,
109
329088
3775
а неговата идеологија наречена личен интерес
05:35
and their feelings of entitlement, of deservingness,
110
335038
3726
05:38
and their ideology of self-interest increase.
111
338788
3560
станува сè поизразена.
05:43
In surveys, we've found
112
343284
1593
Во анкетите, откривме дека токму
05:44
that it's actually wealthier individuals who are more likely to moralize
113
344901
3863
богатите луѓе ја претставуваат алчноста
како нешто добро,
05:48
greed being good,
114
348788
1707
05:50
and that the pursuit of self-interest is favorable and moral.
115
350519
3968
и велат дека борбата за личните интереси
е нешто позитивно и морално.
Денес би сакал да зборувам за одредени
05:55
Now, what I want to do today is talk about some of the implications
116
355063
3630
импликации на идеологијата наречена личен интерес,
05:58
of this ideology self-interest,
117
358717
1895
06:01
talk about why we should care about those implications,
118
361668
2644
зошто треба да се грижиме за овие импликации,
и што можеме да направиме.
06:04
and end with what might be done.
119
364336
1599
06:07
Some of the first studies that we ran in this area
120
367565
2417
Првите истражувања на кои налетавме во оваа област
го проучуваа помагањето,
06:10
looked at helping behavior,
121
370006
1336
нешто што социјалните психолози го нарекуваат
06:11
something social psychologists call "pro-social behavior."
122
371366
3207
про-социјално однесување.
06:15
And we were really interested
123
375453
1449
Нас многу нè интересираше кој
06:16
in who's more likely to offer help to another person:
124
376926
3401
повеќе помага,
06:20
someone who's rich or someone who's poor.
125
380444
2230
некој кој е богат или некој кој е сиромав.
06:23
In one of the studies,
126
383555
1268
Во едно од истражувањата, во лабораторијата
06:24
we bring rich and poor members of the community into the lab,
127
384847
5430
донесовме богати и сиромашни луѓе
06:30
and give each of them the equivalent of 10 dollars.
128
390389
2824
и на секој од нив им дадовме по 10 долари.
06:33
We told the participants they could keep these 10 dollars for themselves,
129
393785
4212
На учесниците им кажавме
дека можат да си ги зачуваат 10те долари за себе,
или доколку сакаат, можат
06:38
or they could share a portion of it, if they wanted to,
130
398021
2888
дел од парите да му ги дадат на странец
06:40
with a stranger, who's totally anonymous.
131
400933
2344
кој воопшто не го познаваат.
06:43
They'll never meet that stranger; the stranger will never meet them.
132
403301
3257
Никогаш нема да го сретнат странецот, а ниту пак тој некогаш ќе ги сретне.
06:46
And we just monitor how much people give.
133
406582
2250
И едноставно набљудуваме колку пари ќе дадат.
06:49
Individuals who made 25,000, sometimes under 15,000 dollars a year,
134
409554
4649
Луѓето кои заработуваат 25,000, а понекогаш
помалку од 15,000 долари годишно,
06:54
gave 44 percent more of their money to the stranger
135
414227
3317
на странецот му дадоа 44 проценти
повеќе пари
06:57
than did individuals making 150,000, 200,000 dollars a year.
136
417568
3705
отколку луѓето кои заработуваат 150,000
или 200,000 долари годишно.
07:02
We've had people play games
137
422983
2037
Учесниците играа игри
07:05
to see who's more or less likely to cheat
138
425809
2666
за да видиме кој повеќе ќе мами
07:08
to increase their chances of winning a prize.
139
428499
2354
при обидот да дојде до наградата.
07:10
In one of the games, we actually rigged a computer
140
430877
2749
Во една од игрите, компјутерот го програмиравме
07:13
so that die rolls over a certain score were impossible --
141
433650
3680
така што го ограничивме бројот кој можеш да го добиеш
при фрлањето на коцките.
07:17
You couldn't get above 12 in this game, and yet ...
142
437354
4092
Во оваа игра не можеше да се оди над 12,
но сепак, колку побогат стануваш,
07:22
the richer you were, the more likely you were to cheat in this game
143
442564
3189
толку е поголема веројатноста да мамиш
07:25
to earn credits toward a $50 cash prize --
144
445777
2725
како би дошол до наградата од 50 долари.
07:29
sometimes by three to four times as much.
145
449146
2238
Мамењето се зголемуваше од три до четири пати.
Спроведовме друго истражување во кое нè интересираше
07:33
We ran another study
146
453106
1164
07:34
where we looked at whether people would be inclined to take candy
147
454294
3791
дали луѓето би зеле бомбон
07:38
from a jar of candy that we explicitly identified
148
458474
2640
од тегла со бомбони за која јасно беше кажано
дека е наменета за децата --
07:41
as being reserved for children --
149
461138
1880
07:43
(Laughter)
150
463042
3596
(Смеа) -
07:46
I'm not kidding -- I know it sounds like I'm making a joke.
151
466662
4154
кои учествуваат -- Не се зезам.
Знам дека звучи како шега.
07:51
We explicitly told participants:
152
471221
2230
Јасно им кажавме на учесниците
07:53
"This candy is for children participating in a developmental lab nearby.
153
473475
4333
дека теглата со бомбони е за децата кои
се во соседната лабораторија.
07:57
They're in studies. This is for them."
154
477832
2129
Дека ги проучуваме и бомбоните се за нив.
07:59
And we just monitored how much candy participants took.
155
479985
2924
И едноставно следевме колку бомбони ќе земат.
08:03
Participants who felt rich took two times as much candy
156
483567
2915
Богатите учесници
зедоа двапати повеќе бомбони
08:06
as participants who felt poor.
157
486506
1653
отколку сиромашните учесници.
08:09
We've even studied cars.
158
489675
1957
Дури ги проучувавме и колите.
08:12
Not just any cars,
159
492315
1669
Нè интересираше
дали склоноста кон кршење на законот
08:14
but whether drivers of different kinds of cars
160
494008
3264
зависи од видот на колата што ја возиш.
08:17
are more or less inclined to break the law.
161
497296
3018
08:20
In one of these studies,
162
500338
1512
Во едно од истражувањата, нè интересираше
08:22
we looked at whether drivers would stop for a pedestrian
163
502558
4727
дали возачите ќе му застанат на пешакот
08:27
that we had posed waiting to cross at a crosswalk.
164
507309
2860
кој чекаше да премине на пешачки.
Во Калифорнија, како што сите знаете,
08:30
Now in California, as you all know,
165
510193
1848
оти сум сигурен дека сите го правиме ова,
08:32
because I'm sure we all do this,
166
512065
2404
08:34
it's the law to stop for a pedestrian who's waiting to cross.
167
514493
3521
законот налага да застанете доколку има пешак кој чека да премине.
08:38
So here's an example of how we did it.
168
518434
1842
И еве еден пример од истражувањето.
08:40
That's our confederate off to the left, posing as a pedestrian.
169
520300
3543
Оној од левата страна е нашиот соучесник
кој е во улога на пешак.
08:43
He approaches as the red truck successfully stops.
170
523867
3982
Стапнува на пешачкиот и црвената камионетка застанува.
08:48
In typical California fashion,
171
528219
1779
И типично за Калифорнија, камионетката е претекната
08:50
it's overtaken by the bus who almost runs our pedestrian over.
172
530022
2969
од автобус кој за малку ќе го прегазеше нашиот пешак.
(Смеа)
08:53
(Laughter)
173
533015
1353
08:54
Now here's an example of a more expensive car,
174
534392
2205
Еве еден пример со поскапа кола,
08:56
a Prius, driving through, and a BMW doing the same.
175
536621
4247
"Приус"-от не застанува,
а истото го прави и "БеЕмВе"-то.
09:03
So we did this for hundreds of vehicles
176
543590
2415
Ова го направивме со стотици возила
во текот на неколку дена,
09:06
on several days,
177
546029
2459
09:08
just tracking who stops and who doesn't.
178
548512
2424
едноставно следевме кој застанува, а кој не.
09:12
What we found was as the expensiveness of a car increased ...
179
552587
4253
Откривме дека како што се зголемува цената
на колата,
09:16
(Laughter)
180
556864
2072
09:18
the drivers' tendencies to break the law increased as well.
181
558960
3231
така се зголемува и склоноста на возачот
да го крши законот.
09:22
None of the cars -- none of the cars --
182
562215
2801
Ниту една кола
од најефтината категорија
09:25
in our least expensive car category
183
565040
3071
09:28
broke the law.
184
568135
1158
не го прекрши законот.
09:29
Close to 50 percent of the cars in our most expensive vehicle category
185
569793
4843
Речиси 50 проценти од колите
во најскапата категорија
09:34
broke the law.
186
574660
1199
го прекршија законот.
09:37
We've run other studies,
187
577550
1248
Во други истражувања откривме дека
09:38
finding that wealthier individuals are more likely to lie in negotiations,
188
578822
3887
богатите луѓе повеќе лажат за време на преговори,
09:42
to endorse unethical behavior at work,
189
582733
2191
се однесуваат неетички на работа.
09:44
like stealing cash from the cash register,
190
584948
2600
На пример, крадат пари од касата,
09:47
taking bribes, lying to customers.
191
587662
2789
земаат поткупи, ги лажат муштериите.
09:52
Now, I don't mean to suggest
192
592697
1593
Не сакам да мислите
09:54
that it's only wealthy people who show these patterns of behavior.
193
594314
3574
дека само богатите луѓе
се однесуваат вака.
09:57
Not at all -- in fact, I think that we all,
194
597912
2806
Воопшто не. Всушност, мислам дека
10:00
in our day-to-day, minute-by-minute lives,
195
600742
2919
сите ние во нашето секојдневие
10:03
struggle with these competing motivations
196
603685
2849
се бориме со овие спротивни тенденции.
10:06
of when or if to put our own interests above the interests of other people.
197
606558
5691
Дали или кога да го ставиме нашиот интерес
над интересот на другите луѓе.
10:12
And that's understandable,
198
612273
2276
И тоа е разбирливо зашто
10:14
because the American dream is an idea
199
614573
2897
американскиот сон е идеја
во која сите имаме еднакви можности
10:17
in which we all have an equal opportunity to succeed and prosper,
200
617494
4835
да успееме и напредуваме,
10:22
as long as we apply ourselves and work hard.
201
622353
2556
сè додека вложуваме голем труд,
10:24
And a piece of that means that sometimes,
202
624933
2709
а делумно тоа значи дека понекогаш
10:27
you need to put your own interests
203
627666
2929
треба да го ставиш сопствениот интерес
10:30
above the interests and well-being of other people around you.
204
630619
3509
над интересите и добро-состојбата на другите луѓе околу тебе.
Но сега согледуваме дека
10:34
But what we're finding is that the wealthier you are,
205
634152
3371
колку си побогат, толку повеќе се стремиш
10:37
the more likely you are to pursue a vision of personal success,
206
637547
3840
кон идеалот наречен личен успех,
10:41
of achievement and accomplishment,
207
641411
2325
трагаш по постигнувања и успеси,
10:43
to the detriment of others around you.
208
643760
2188
но на штета на другите околу тебе.
10:46
Here I've plotted for you the mean household income
209
646927
3273
Овде го претставив просечниот домашен приход
на сите пет петтини од популацијата и оној на најбогатите 5% од популацијата
10:50
received by each fifth and top five percent of the population
210
650224
3236
10:53
over the last 20 years.
211
653484
1428
во текот на изминативе 20 години.
10:55
In 1993,
212
655579
1234
Во 1993, разликите помеѓу различните
10:56
the differences between the different quintiles of the population,
213
656837
3126
квинтили од популацијата, во смисла на приход,
10:59
in terms of income,
214
659987
1188
се прилично видливи.
11:01
are fairly egregious.
215
661199
2072
11:03
It's not difficult to discern that there are differences.
216
663732
2690
Не е тешко да се види дека има разлики.
11:06
But over the last 20 years, that significant difference
217
666446
2829
Но во текот на изминативе 20 години, разликата
11:09
has become a Grand Canyon of sorts
218
669299
2292
помеѓу оние кои се на врвот
11:11
between those at the top and everyone else.
219
671615
3024
и сите други одоздола, стана уште поголема.
11:14
In fact, the top 20 percent of our population
220
674663
3634
Всушност, горните 20 проценти од населението
11:18
own close to 90 percent of the total wealth in this country.
221
678321
3099
поседува речиси 90 проценти од вкупното богатство во земјава.
11:21
We're at unprecedented levels of economic inequality.
222
681444
3679
Во моментов имаме економска
нееднаквост која е без преседан.
11:27
What that means is that wealth is not only becoming increasingly concentrated
223
687858
3841
Тоа значи дека не само што богатството сè повеќе
се концентрира во рацете на една избрана група на луѓе,
11:31
in the hands of a select group of individuals,
224
691723
2934
11:34
but the American dream is becoming increasingly unattainable
225
694681
4328
туку и дека американскиот сон станува
сè понедостижен
за растечкото мнозинство.
11:39
for an increasing majority of us.
226
699033
2342
И ако е така како што откривме, дека
11:42
And if it's the case, as we've been finding,
227
702227
2799
колку си побогат,
11:45
that the wealthier you are,
228
705050
1449
11:46
the more entitled you feel to that wealth,
229
706523
2519
толку повеќе полагаш право на богатството,
и толку повеќе ги истакнуваш сопствените интереси
11:49
and the more likely you are to prioritize your own interests
230
709066
2998
над интересите на другите луѓе,
11:52
above the interests of other people,
231
712088
1756
11:53
and be willing to do things to serve that self-interest,
232
713868
3525
и си спремен да правиш работи во служба на личниот интерес,
11:57
well, then, there's no reason to think that those patterns will change.
233
717417
3667
епа тогаш нема причина да веруваме
дека ваквиот тренд ќе се промени.
Всушност, имаме многу причини да веруваме
12:01
In fact, there's every reason to think that they'll only get worse,
234
721108
3532
дека само ќе се влоши,
12:04
and that's what it would look like if things just stayed the same,
235
724664
3186
и ете како ќе изгледа во наредните 20 години, доколку работите
12:07
at the same linear rate, over the next 20 years.
236
727874
3058
останат исти, со ова линеарно зголемување.
За економската нееднаквост треба
12:12
Now inequality -- economic inequality --
237
732162
2740
12:14
is something we should all be concerned about,
238
734926
2199
сите да бидеме загрижени, не само заради
оние на дното од
12:17
and not just because of those at the bottom of the social hierarchy,
239
737149
3603
социјалната хиерархија,
12:20
but because individuals and groups
240
740776
2344
туку заради тоа што групите
со голема економска нееднаквост полошо функционираат,
12:23
with lots of economic inequality do worse ...
241
743144
4473
12:28
not just the people at the bottom, everyone.
242
748349
2294
полошо им е не само на оние од дното, туку на сите.
Има многу убедливи истражувања
12:31
There's a lot of really compelling research
243
751206
2067
12:33
coming out from top labs all over the world,
244
753297
2660
кои доаѓаат од врвни светски институти
12:35
showcasing the range of things that are undermined
245
755981
4650
и кои покажуваат дека како
што се зголемува нееднаквоста
12:40
as economic inequality gets worse.
246
760655
2516
така голем број на работи се влошуваат.
12:43
Social mobility, things we really care about,
247
763195
2829
Социјалната подвижност, работи кои ни се важни,
физичко здравје, социјална доверба,
12:46
physical health, social trust,
248
766048
2458
12:48
all go down as inequality goes up.
249
768530
2932
сето ова се влошува како што се зголемува нееднаквоста.
12:51
Similarly, negative things in social collectives and societies,
250
771486
4525
Слично, негативните работи
во социјалните колективи и општества,
како што се дебелината, насилството,
12:56
things like obesity, and violence,
251
776035
2080
одењето во затвор и казните,
12:58
imprisonment, and punishment,
252
778139
1598
12:59
are exacerbated as economic inequality increases.
253
779761
4126
се зголемуваат како што се зголемува економската нееднаквост.
13:03
Again, these are outcomes not just experienced by a few,
254
783911
3543
Повторно, овие исходи не влијаат само врз
неколкумина, туку врз
13:07
but that resound across all strata of society.
255
787478
3438
сите слоеви на општеството.
13:10
Even people at the top experience these outcomes.
256
790940
2660
Дури и луѓето од врвот се засегнати од нееднаквоста,
И што да правиме?
13:14
So what do we do?
257
794219
1937
13:17
This cascade of self-perpetuating,
258
797307
3582
Оваа каскада на само-одржувачки,
13:20
pernicious, negative effects
259
800913
2485
деструктивни, негативни ефекти
13:23
could seem like something that's spun out of control,
260
803422
3396
можеби изгледа како нешто што е излезено од контрола,
13:26
and there's nothing we can do about it,
261
806842
1888
врз што не можеме да влијаеме,
13:28
certainly nothing we as individuals could do.
262
808754
2255
особено не како единки.
13:31
But in fact, we've been finding in our own laboratory research
263
811558
6089
Но всушност, во нашите лабораториски
истражувања увидовме дека
13:38
that small psychological interventions,
264
818520
4580
мали психолошки интервенции,
13:43
small changes to people's values,
265
823695
3019
мали промени во вредностите на луѓето,
13:46
small nudges in certain directions,
266
826831
3357
мали поттурнувања во одредени насоки,
можат да го возобноват нивото на еднаквост и емпатија.
13:50
can restore levels of egalitarianism and empathy.
267
830212
3134
13:53
For instance, reminding people of the benefits of cooperation
268
833759
4273
На пример, ако ги потсетите богатите луѓе
за предностите од соработката,
или предностите на заедницата,
13:58
or the advantages of community,
269
838056
1895
14:00
cause wealthier individuals to be just as egalitarian
270
840961
3812
тие стануваа егалитаристички расположени
14:04
as poor people.
271
844797
1325
како и сиромашните луѓе.
14:07
In one study, we had people watch a brief video, just 46 seconds long,
272
847369
5525
Во една студија, на луѓето им прикажувавме видео
долго само 46 секунди, за детската сиромаштија
14:12
about childhood poverty
273
852918
1418
кое служеше како потсетник за потребите на другите
14:15
that served as a reminder of the needs of others in the world around them.
274
855144
4201
луѓе во светот,
и откако ќе го изгледаа ова,
14:20
And after watching that,
275
860257
1895
ги набљудувавме колку се спремни
14:22
we looked at how willing people were to offer up their own time
276
862176
3456
да издвојат дел од своето време
14:26
to a stranger presented to them in the lab, who was in distress.
277
866242
4031
за да му помогнат на туѓинец кој во моментот е вознемирен.
Откако ќе го изгледаа видеото, еден час подоцна,
14:31
After watching this video, an hour later,
278
871026
3220
14:34
rich people became just as generous of their own time
279
874270
3380
богатите луѓе покажуваа спремност
да му помогнат на туѓинецот,
14:37
to help out this other person, a stranger,
280
877674
2146
стануваа великодушни како и оние сиромашните.
14:39
as someone who's poor,
281
879844
1445
14:41
suggesting that these differences are not innate or categorical,
282
881313
4258
Ова ни кажува дека ваквите разлики не се
вродени, ниту пак се црно-бели,
14:45
but are so malleable to slight changes in people's values,
283
885595
3756
туку се под влијание
на вредносниот систем на луѓето,
14:49
and little nudges of compassion and bumps of empathy.
284
889375
3408
и нивното сочувство
и емпатија.
14:53
And beyond the walls of our lab,
285
893172
1577
А надвор од ѕидовите на нашата лабораторија
14:54
we're even beginning to see signs of change in society.
286
894773
3279
веќе почнуваме да гледаме промени во општеството.
14:58
Bill Gates, one of our nation's wealthiest individuals,
287
898893
3148
Бил Гејтс, еден од најбогатите луѓе во земјава,
15:02
in his Harvard commencement speech,
288
902065
1928
во неговиот воведен говор на Харвард,
зборуваше дека нееднаквоста со која
15:04
talked about the problem of inequality facing society
289
904017
2861
се соочува општеството е најтешкиот предизвик,
15:06
as being the most daunting challenge,
290
906902
2663
15:09
and talked about what must be done to combat it,
291
909589
2834
и зборуваше што треба да се направи за да се справиме со неа,
велејќи, "Напредокот на човештвото
15:12
saying, "Humanity's greatest advances are not in its discoveries --
292
912447
5018
не се состои во неговите откритија,
15:17
but in how those discoveries are applied
293
917489
3032
туку во тоа како се применуваат откритијата
15:20
to reduce inequity."
294
920545
1788
за да се намали нееднаквоста."
15:23
And there's the Giving Pledge,
295
923356
1929
Ја имаме "Давање Заклетва,"
15:25
in which more than 100 of our nation's wealthiest individuals
296
925309
3927
кампања во која над 100 од најбогатите
луѓе во земјава даваат заклетва
дека половина од богатството ќе го дадат во добротворни цели.
15:30
are pledging half of their fortunes to charity.
297
930077
3182
15:33
And there's the emergence of dozens of grassroots movements,
298
933886
4472
Веќе се појавија дузина
граѓански движења како што се,
15:39
like "We are the 1 percent,"
299
939136
1753
"Ние сме Едниот Процент,"
15:41
"Resource Generation,"
300
941508
1483
"Генерација на Ресурси,"
15:43
or "Wealth for Common Good,"
301
943556
1889
или "Богатство за Добро на Сите,"
15:45
in which the most privileged members of the population,
302
945469
4339
во кои најпривилегираните
членови на популацијата,
15:49
members of the one percent and elsewhere,
303
949832
2944
членови на горниот еден процент,
15:52
people who are wealthy,
304
952800
1739
луѓе кои се богати, и за мене
15:54
are using their own economic resources,
305
954662
3453
неверојатно, како возрасни така и млади,
ги користат своите привилегии,
15:58
adults and youth alike -- that's what's most striking to me --
306
958139
4233
своите економски ресурси
16:02
leveraging their own privilege, their own economic resources,
307
962396
3561
за да се борат против нееднаквоста
16:05
to combat inequality
308
965981
2841
на тој начин што се залагаат
16:08
by advocating for social policies,
309
968846
2442
за социјални политики, промена
16:11
changes in social values
310
971866
1858
на општествените вредности,
16:13
and changes in people's behavior
311
973748
2258
и промена на човековото однесување,
промени кои се штетни за нивниот економски интерес,
16:16
that work against their own economic interests,
312
976143
3040
но кои на крај би можеле да го возобноват американскиот сон.
16:19
but that may ultimately restore the American dream.
313
979207
3178
16:23
Thank you.
314
983420
1220
Ви благодарам.
16:24
(Applause)
315
984664
5335
(Аплауз)
About this website

Оваа страница ќе ве запознае со видеата на YouTube кои се корисни за учење англиски јазик. Ќе гледате часови по англиски јазик кои ги учат врвни наставници од целиот свет. Кликнете двапати на англиските преводи прикажани на секоја видео страница за да го репродуцирате видеото од таму. Преводите се движат синхронизирано со репродукцијата на видеото. Ако имате какви било коментари или барања, ве молиме контактирајте не користејќи ја оваа контакт форма.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7