What it's like to live on the International Space Station | Cady Coleman

Translator: hawnaz baez Reviewer: Daban Q Jaff

I'm an astronaut.

من ئاسمانەوانم.

I flew on the space shuttle twice,

من دوو جار بە کەشتی ئاسمانی فڕیوم،

and I lived on the International Space Station for almost six months.

ھەروەھا بۆ ماوەی شەش مانگ لەسەر وێستگەی ئاسمانی نێودەوڵەتی ژیاوم

People often ask me the same question, which is, "What's it like in space?"

خەڵکی زۆرجار ھەمان پرسیارم لێ دەکەن، ئەویش،"ئاسمان لە چی دەچێت"

as if it was a secret.

وەک ئەوەی نھێنی بوو بێت.

Space belongs to all of us,

ئاسمان بەشێکە لە ھەموومان،

and I'd like to help you understand why it's a place that is magic for all of us.

و حەزدەکەم یارمەتیتان بدەم تێبگەن لەوەی ئەم شوێنە وەک جادووە بۆ ھەموومان.

The day after my 50th birthday,

ڕۆژێک دوای پەنجاھەمین ساڵیادی لە دایکبوونم،

I climbed aboard a Russian capsule,

سەرکەوتمە سەر کەپسولێکی ئاسمانی ڕوسی،

in Russia,

لە ڕوسیا،

and launched into space.

و ھەڵدرا بۆ ناو بۆشایی.

Launching is the most dangerous thing that we do,

ھەڵدران ترسناکترین شتە کە ئێمە دەیکەین،

and it's also the most thrilling.

ھەروەھا ھەستبزوێنەرترینیشە.

Three, two, one ... liftoff!

سێ، دوو، یەک ... زەوی جێدەھێڵین!

I felt every single bit of the controlled fury of those rocket engines

ھەستم بە تەواوی جوڵە شێتییە دەست بەسەردا گیراوەکەی بزوێنەرەکانی موشەکەکان دەکرد

as they blasted us off the Earth.

وەک ئەوەیە کە لەسەر زەوی بمانفڕێنن.

We went faster and faster and faster,

خێراتر، خێراتر و خێراتر ڕۆیشتین،

until, after eight and a half minutes, on purpose, those engines stop --

ھەتاوەکو، دوای ھەشت خولەک و نیو، بە مەبەست، ئەو بزوێنەرانە وەستان --

kabunk! --

کابەنک! --

and we are weightless.

و ئێمە بێ کێشین.

And the mission and the magic begin.

و ئەرکەکە و جادووەکە دەستی پێکرد.

Dmitry and Paolo and I are circling the Earth

من و دیمیتری و پاولۆ بە دەوری زەویدا دەگەڕاین

in our tiny spacecraft,

لە کەشتیە ئاسمانیە بچوکەکەماندا،

approaching the space station carefully.

بە وریاییەوە لە وێستگەی ئاسمانی نزیک دەبووینەوە.

It's an intricate dance at 17,500 miles an hour

ئەمە سەمایەکی ئاڵۆزە لە ١٧،٥٠٠ میل لە سەعاتێکدا

between our capsule, the size of a Smart Car,

لە نێوان موشەکەکەماندا قەبارەی سەیارەیەکی زیرەک،

and the space station, the size of a football field.

و کەشتیەکی ئاسمانی، قەبارەی گۆڕەپانێکی تۆپی پێیە.

We arrive when those two craft dock with a gentle thunk.

ئێمە گەیشتین لەگەڵ بەرکەوتنی دەنگێکی نزمی کەشتییەکان.

We open the hatches,

دەرگاکانمان کردەوە،

have sloppy zero-G hugs with each other,

دەستمان کرد بە جوڵانی ئازاد لە بۆشاییدا،

and now we're six.

و ئێستا ئێمە شەشین .

We're a space family, an instant family.

ئێمە خێزانی ئاسمانین، خێزانێکی دەستبەجێ.

My favorite part about living up there

بەشە پەسندەکە لای من سەبارەت بە زیندوو مانەوە لەوێ

was the flying.

فڕین بوو.

I loved it.

حەزم لەوە بوو.

It was like being Peter Pan.

وەک ئەوە بوو ببیت بە پیتەر پان.

It's not about floating.

ئەمە وەک سەرئاوکەوتن نییە.

Just the touch of a finger

بە تەنھا یەک پەنجە لێدان

can actually push you across the entire space station,

لە ڕاستیدا دەتوانێت پاڵت بنێت بە درێژایی تەواوی وێستگەی ئاسمانی،

and then you sort of tuck in with your toes.

و دوای ئەمە دەتوانی پەنجەکانی پێت بەکاربهێنیت بۆ گرتن.

One of my favorite things was drifting silently

یەکێک لەو شتانەی کە حەزم لێ بوو ڕاماڵین بوو بە بێدەنگی

through the space station,

بە ناو وێستگە ئاسمانیەکە،

which was humming along at night.

کە بە درێژایی شەو ھاژە ھاژی دەکرد.

I wondered sometimes if it knew I was there,

ھەندێک جار بیرم دەکردەوە، ئەو دەزانێت من لەوێم،

just silent.

تەنھا بێدەنگیی.

But sharing the wonder of that with the crew

ھاوبەشی کردنی ئەو پرسە لەگەڵ دەستەکەدا

was also part of what was important to me.

بەشێکی تر بوو لەوەی کە بەلامەوە گرنگ بوو.

A typical day in space starts with the perfect commute.

ڕۆژێکی نموونەیی لە بۆشایی بەچوونە سەر کارێکی تەواو دەست پێدەکات.

I wake up, cruise down the lab

لە خەو ھەستام، چوومە خوارەوە بۆ تاقیگەکە

and say hello to the best morning view ever.

و سڵاوم کرد لە جوانترین دیمەنی بەیانیان بۆ ھەمیشە.

It's a really fast commute, only 30 seconds,

ئەمە چوونە سەرکارێکی زۆر خێرایە، تەنھا ٣٠ چرکە،

and we never get tired of looking out that window.

و ھەرگیز ماندوو نەبووین لە سەیرکردنی ئەو پەنجەرەیە.

I think it reminds us that we're actually still very close to Earth.

پیموابێت ئەوەی بەبیر دەھێنانینەوە کە ھێشتا زۆر نزیکین لە زەوی.

Our crew was the second ever to use the Canadian robotic arm

دەستەکەمان دووەم بوو لەوەی باسکی ڕۆبۆتی کەنەدی بەکاربھێنێت بۆ ھەمیشە

to capture a supply ship the size of a school bus

بۆ زاڵبوون بەسەر کەشتی پاشەکەوت کە قەبارەکەی ھێندەی پاسێکی قوتابخانە بوو

containing about a dozen different experiments

کە دەرزەنێک تاقیکردنەوەی جۆراوجۆری لە خۆدەگرت

and the only chocolate that we would see for the next four months.

و تاکە چوکلێت کە ئێمە دەمان بینی بۆ ماوەی چوار مانگی داھاتوو.

Now, chocolate aside, every single one of those experiments

ئێستا، چوکلێت لە لایەک، ھەر یەک لەو تاقیکردنەوانە

enables yet one more scientific question answered

ڕێگەمان دەدات وەڵامی ئەو پرسیارە زانستییانە بدەینەوە کە

that we can't do down here on Earth.

ناتوانین لەسەر زەوی وەڵامیان بدەینەوە.

And so, it's like a different lens,

کەوایە، ئەمە وەک ھاوێنەیەکی جیاوازە

allowing us to see the answers to questions like,

ڕێگەمان پێدەدات بۆ وەڵام دانەوەی پرسیاری وەک،

"What about combustion?"

"چی دەربارەی گڕگرتن؟"

"What about fluid dynamics?"

"چی دەربارەی گازاوی جووڵەیی؟"

Now, sleeping is delightful.

ئێستا، خەوتن دڵخۆشکەرە.

My favorite -- I mean, you could be upside down, right side up --

ئەو شتەی حەزم لێیە -- مەبەستم، دەتوانی سەرەوژێر، ڕاست و چەپ بیت --

my favorite: curled up in a little ball and floating freely.

حەزم لێیە: لولبیت لە تۆپێکی بچووکدا و سەرئاو بکەویت.

Laundry? Nope.

جل شۆرکە؟ نەخێر.

We load our dirty clothes into an empty supply ship

جلوبەرگە پیسەکانمان باردەکەینە ناو کەشتیەکی پاشەکەوتی بەتاڵ

and send it off into space.

و دەینێرینە ناو بۆشایی.

The bathroom.

گەرماوەکە.

Everyone wants to know.

ھەمووکەس دەیەوێت بزانێت.

It's hard to understand, so I made a little video,

سەختە بۆ ئەوەی کە تێبگەیت، بۆیە ڤیدیۆیەکی بچووکم کرد،

because I wanted kids to understand

لەبەرئەوەی دەمویست منداڵەکان تێبگەن

that the principle of vacuum saves the day

کە بنەمایی بۆشیی ڕۆژەکەی دەپاراست

and that just a gentle breeze helps everything go

و تەنھا شنەیەکی نەرم و نیان وایدەکرد ھەمووشتێک بڕوات

where it is supposed to.

کە دەبوو وا بوایە.

Well, in real life it does.

باشە، لە ژیانی ڕاستەقینەدا وایە.

(Laughter)

(پێکەنین)

Recycling? Of course.

سوڕاندنەوەکاری؟ بێگومان.

So we take our urine, we store it, we filter it and then we drink it.

کەواتە میزەکەی خۆمان دەبەین، ئەمباری دەکەین، دەیپاڵێوین و ئینجا دەیخۆینەوە.

And it's actually delicious.

و ئەمە بەڕاستی بەتامە.

(Laughter)

(پێکەنین)

Sitting around the table,

دانیشتن لە دەوری مێزەکە.

eating food that looks bad but actually tastes pretty good.

خواردنی خۆراک کە شێوەی خراپە بەڵام بەڕاستی تامی زۆر خۆشە.

But it's the gathering around the table that's important,

بەڵام کۆبونەوە لە دەوری مێزەکە گرنگە،

I think both in space and on Earth,

وا بیردەکەمەوە لە ھەردووکیان زەوی و بۆشایی ئاسمان،

because that's what cements a crew together.

لەبەرئەمەیە کە دەستەکە پێکەوە دەلکێنێت.

For me, music was a way to stay connected to the rest of the world.

بۆ من، مۆسیقا وا دەکات لە پەیوەندی بمێنیت بۆ تەواوی جیھان.

I played a duet between Earth and space

دوێتێکم لێدا لە نێوان زەوی و ئاسمان

with Ian Anderson of Jethro Tull

لەگەڵ ئیان ئاندێرسنی جێسرۆ توڵ

on the 50th anniversary of human spaceflight.

لە پەنجاھەمین ساڵیادی گەشتی ئاسمانی مرۆڤ.

Connecting to family was so important.

پەیوەندی کردن بە خێزانەوە زۆر گرنگ بوو.

I talked with my family almost every day the whole time I was up there,

ھەموو ڕۆژێک قسەم لەگەڵ خێزانەکەمدا دەکرد لەو ھەموو کاتەی لە سەرەوە بووم،

and I would actually read books to my son as a way for us just to be together.

و کتێبم بۆ کوڕەکەم دەخوێندەوە وەک ڕێگەیەک ئەوەی پێکەوە بین.

So important.

زۆر گرنگە.

Now, when the space station would go over Massachusetts,

ئێستا، کاتێک کەشتیە ئاسمانیەکە بەسەر ماساچووسێتدا فڕی،

my family would run outside,

خێزانەکەم ڕایانکردبووە دەرەوە،

and they would watch the brightest star sailing across the sky.

و سەیری بریسکەدارترین ئەستێرەیان کردبوو کە چارۆکەی لە ئاسمان ھەڵدابوو.

And when I looked down, I couldn't see my house,

و کاتێک سەیری خوارەوەم کرد، نەمدەتوانی خانوەکەم ببینم،

but it meant a lot to me to know that the people I loved the most

بەڵام ئەوە واتای زۆرە بۆ من کە ئەو کەسانەی خۆشم دەویستن

were looking up while I was looking down.

سەیری سەرەوەیان دەکرد کاتێک کە من سەیری خوارەوەم دەکرد.

So the space station, for me, is the place where mission and magic come together.

کەواتە کەشتی ئاسمانی، بۆ من، شوێنێکە ئەرک و جادوو پێکەوە دێن.

The mission, the work are vital steps

ئەرکەکە، کارەکە ھەنگاوی ژیانییە

in our quest to go further than our planet

لە گەڕانی زیاتر لە چاو هەسارەکەی خۆماندا

and imperative for understanding sustainability here on Earth.

و تێگەیشتن لە پێویستی بەردەوام بوون لەسەر زەوی.

I loved being a part of that,

حەزم کرد بەشێک بووم لەوە،

and if I could have taken my family with me,

و ئەگەر بمتوانیبایە خێزانەکەم لەگەڵ خۆم ببەم،

I never would have come home.

ھەرگیز نەدەھاتمەوە بۆ ماڵەوە.

And so my view from the station showed me

و ڕوانگەی من لە وێستگەکەوە ئەوەی نیشاندام

that we are all from the same place.

ئێمە ھەموومان لە ھەمان شوێنەوە ھاتووین.

We all have our roles to play.

ئێمە ھەموومان ڕۆڵی خۆمان ھەیە بیگێڕین.

Because, the Earth is our ship.

لەبەرئەوەی، زەوی کەشتی ئێمەیە.

Space is our home.

بۆشایی ماڵی ئێمەیە.

And we are the crew of Spaceship Earth.

و ئێمە دەستەی کەشتی ئاسمانی زەوین.

Thank you.

سوپاس.

(Applause)

(چەپڵە)